Þýzkaland, Þýzkaland Þorvaldur Gylfason skrifar 2. mars 2017 07:00 Það var ekki auðvelt fyrir Frakka að standa frammi fyrir sameiningu Þýzkalands 1990 eftir fall Berlínarmúrsins árið áður og fall kommúnistastjórnar Austur-Þýzkalands um leið. Frá stofnun Evrópusambandsins 1957 hafði ríkt jafnræði milli Frakka og Þjóðverja. Enda var ESB sett á fót fyrst og fremst til að tryggja varanlegan frið milli þessara tveggja stórvelda sem voru nokkurn veginn jafnfjölmenn frá stríðslokum 1945 fram til 1990 þegar fólksfjöldi beggja landa var um 60 milljónir líkt og á Ítalíu og Bretlandi. Leiðin að friði lá í gegn um sameiginlega yfirstjórn auðlinda, gagnkvæmt aðhald, aukin viðskipti og opin landamæri. Nú stóðu Frakkar, Ítalar og Bretar skyndilega frammi fyrir því að Þýzkaland yrði fjölmennasta ríki ESB með 80 milljónir íbúa. Frakkar og aðrir óttuðust að jafnvægið innan ESB kynni að raskast.Lærðu af reynslunni Jafnvægið raskaðist þó ekki. Svo er fyrir að þakka m.a. hugulsemi og hyggindum Þjóðverja sjálfra, þ.e. þýzkra stjórnvalda. Þau höfðu lært mikilvæga lexíu fyrr á öldinni þegar nasistar brugðust við ósigri í fyrri heimsstyrjöldinni 1914-1918 með hroka og yfirgangi sem leiddi til síðari heimsstyrjaldarinnar 1939-1945 og kostaði 50 milljónir mannslífa. Þýzk stjórnvöld brugðust við ósigri Þýzkalands 1945 með allt öðrum hætti en áður. Þau sýndu nú auðmýkt undir leiðsögn sigurvegaranna, féllust á að hervæðast ekki á ný, settu landinu nýja fyrirmyndarstjórnarskrá 1949 og buðust til að binda hendur sínar með því að deila fullveldi Þýzkalands með Frökkum, Ítölum og öðrum Evrópuþjóðum á vettvangi ESB. Engin önnur þjóð hefur gert upp við fortíð sína af viðlíka hreinskilni og hugrekki. Þjóðverjar stjórnuðu peningamálum sínum og fjármálum vel eftir stríð og færðu því fórn þegar þeir tóku þýzka markið úr umferð 2002 til að greiða fyrir upptöku evrunnar sem sameiginlegrar myntar ESB-ríkjanna. Endursameining Þýzkalands 1990 fór því fram í friði við Frakka og aðra granna.Framför á flestum sviðum Undir sameiginlegri en óformlegri forustu Þjóðverja og Frakka hefur ESB náð miklum árangri á flestum sviðum eins og fjölgun aðildarríkja úr sex 1957 í 28 nú vitnar um. Kaupmáttur samanlagðrar landsframleiðslu ESB-ríkjanna hefur verið meiri en í Bandaríkjunum allar götur frá 1990. Bandaríkin eru nú þriðja stærsta hagkerfi heims á þennan kvarða, á eftir ESB og Kína. Langflest ESB-ríki skora hærra en Bandaríkin á velferðarkvarða Sameinuðu þjóðanna (e. Human Development Index) þegar misskipting er tekin með í reikninginn. Á þennan kvarða eru Bandaríkin nú á svipuðu róli og Grikkland og Pólland og standa að baki Eistlandi, Tékklandi og Ungverjalandi að ekki sé talað um Vestur-Evrópulöndin. Á velferðarkvarða SÞ standa Þjóðverjar nú (nýjustu tölur eru frá 2014) jafnfætis Dönum, Hollendingum og Svíum, feti framar en Frakkar. Þýzk stjórnvöld hafa ræktað hvort tveggja, hagkvæmni í atvinnurekstri og jöfnuð meðal íbúanna. Atvinnuleysi er nú (2014) 5% af mannafla í Þýzkalandi á móti 10% í Frakklandi. Þjóðverjar hafa tekið við fleiri flóttamönnum frá Sýrlandi og öðrum stríðshrjáðum löndum og annars staðar að en allar aðrar þjóðir samanlagt.Með pálmann í höndunum en… Að einu leyti hefur þýzku ríkisstjórninni brugðizt bogalistin að undanförnu og það er í Grikklandi. Grísk stjórnvöld fóru illa að ráði sínu, rétt er það, og þurftu að lokum neyðarhjálp að utan 2010 líkt og m.a. Íslendingar 2008. Líkt og Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn þurfti fjárstuðning handa Íslandi frá Norðurlöndum og Póllandi til að láta dæmið ganga upp hér heima, þurfti sjóðurinn á stuðningi ESB og Seðlabanka Evrópu við Grikkland að halda til að láta gríska dæmið ganga upp. Þýzka stjórnin fór fyrir þríeykinu svonefnda (ESB, Seðlabanki Evrópu og AGS) sem tók að sér að reyna að hjálpa Grikkjum við að standa í skilum og semja við lánardrottna. Í stað þess að semja um skuldaniðurfellingu sem dygði til að koma grísku efnahagslífi á réttan kjöl bauð þríeykið ónóga niðurfellingu og þvingaði Grikki jafnframt til niðurskurðar sem hefur lagt lamandi hönd á efnahagslíf landsins og hleypt atvinnuleysi í áður óþekktar hæðir, fjórðung mannaflans. Þessi aðgangsharka þýzku stjórnarinnar leiddi til ágreinings milli hennar og AGS sem telur Þjóðverja heimta of mikið af Grikkjum, m.a. til að friðþægja þýzka og franska banka. Hér er í reyndinni ekki um hagrænan ágreining að ræða heldur ágreining um viðeigandi framkomu gagnvart þjóð í þrengingum. Þýzka stjórnin heldur áfram að predika ráðdeild yfir Grikkjum í þeirri von að þeir láti sér neyð sína nú að kenningu verða og virðist ónæm fyrir því hversu illa ráð hennar hafa gefizt til þessa. En AGS kýs heldur að reisa landið við sem fyrst og láta umvandanir bíða betri tíma. Það tók AGS allmörg ár að komast að þessari niðurstöðu eftir að hafa lagt fram skakka útreikninga á afleiðingum niðurskurðar fyrir efnahag Grikklands. En það má sjóðurinn eiga að hann leiðrétti skyssuna í ljósi reynslunnar, baðst opinberlega afsökunar á henni og gerir nú ágreining um málið við þýzku stjórnina fyrir opnum tjöldum. Það flækir málið að þýzki fjármálaráðherrann Wolfgang Schäuble hefur sagt Yanis Varoufakis, fv. fjármálaráðherra Grikklands, að hann vilji losna við Grikkland úr evrusamstarfinu en Angela Merkel kanslari segist þvert á móti vilja halda Grikkjum innan vébanda ESB í lengstu lög með evrunni og öllu saman.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorvaldur Gylfason Mest lesið Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir Skoðun Stýrivextir verða að lækka Fjóla Einarsdóttir Skoðun Pawel og bronsið Ragnar Þór Pétursson Skoðun Heilbrigð skynsemi Einar Scheving Skoðun Veistu þitt skýjaspor? Hólmfríður Rut Einarsdóttir,Þóra Rut Jónsdóttir Skoðun Hver er hún þessi drusla? Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Hæstvirtur forsætisráðherra Opið bréf til Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar Kári Stefánsson Skoðun Hvar endar þetta? Reynir Böðvarsson Skoðun Hættustig Gauti Kristmannsson Skoðun 466 milljarðir í vasa norskra eldisrisa Gunnlaugur Stefánsson Skoðun Skoðun Skoðun Hver er hún þessi drusla? Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Börn eða bissness Bryndís Jónsdóttir skrifar Skoðun Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Pawel og bronsið Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Stýrivextir verða að lækka Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigð skynsemi Einar Scheving skrifar Skoðun Hvar endar þetta? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Höfðu algerlega rétt fyrir sér Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskar getraunir og ólögleg veðmálafyrirtæki Pétur Hrafn Sigurðsson skrifar Skoðun Hættustig Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Minnkandi ábati stýrivaxta á verðbólgu Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Hún var kölluð drusla Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Til fyrirmyndar? Sverrir Björnsson skrifar Skoðun Tölum endilega íslensku, takk Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Les(mis)skilningur Miðflokksmanna Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Kennarinn sem breytti lífi þínu Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Tímabært að stokka spilin og gefa upp á nýtt Maarten Haijer skrifar Skoðun Cut The Crap! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvað finnst þér? Bryndís Víglundsdóttir skrifar Skoðun Víðátta og margbreytni hins sjötta skilningarvits Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þegar kennarinn verður dómari Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Tíminn vinnur ekki með þeim Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Frestun á afgreiðslu Samgönguáætlunar er fagnaðarefni Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Tvíeggja tækni: Hvernig má nýta stafræna tækni í kennslu? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Blekking goðsagna Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Í sambandi við Suðurnesin Steinunn Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Fyrirhyggja er besta vörnin - vegna CrowdStrike atviksins 19. júlí 2024 Arnar Freyr Guðmundsson skrifar Skoðun 466 milljarðir í vasa norskra eldisrisa Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Opið bréf til ráðherra Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Flestir barðir til bana með steini eða skotnir í tætlur með haglabyssu Ole Anton Bieltvedt skrifar Sjá meira
Það var ekki auðvelt fyrir Frakka að standa frammi fyrir sameiningu Þýzkalands 1990 eftir fall Berlínarmúrsins árið áður og fall kommúnistastjórnar Austur-Þýzkalands um leið. Frá stofnun Evrópusambandsins 1957 hafði ríkt jafnræði milli Frakka og Þjóðverja. Enda var ESB sett á fót fyrst og fremst til að tryggja varanlegan frið milli þessara tveggja stórvelda sem voru nokkurn veginn jafnfjölmenn frá stríðslokum 1945 fram til 1990 þegar fólksfjöldi beggja landa var um 60 milljónir líkt og á Ítalíu og Bretlandi. Leiðin að friði lá í gegn um sameiginlega yfirstjórn auðlinda, gagnkvæmt aðhald, aukin viðskipti og opin landamæri. Nú stóðu Frakkar, Ítalar og Bretar skyndilega frammi fyrir því að Þýzkaland yrði fjölmennasta ríki ESB með 80 milljónir íbúa. Frakkar og aðrir óttuðust að jafnvægið innan ESB kynni að raskast.Lærðu af reynslunni Jafnvægið raskaðist þó ekki. Svo er fyrir að þakka m.a. hugulsemi og hyggindum Þjóðverja sjálfra, þ.e. þýzkra stjórnvalda. Þau höfðu lært mikilvæga lexíu fyrr á öldinni þegar nasistar brugðust við ósigri í fyrri heimsstyrjöldinni 1914-1918 með hroka og yfirgangi sem leiddi til síðari heimsstyrjaldarinnar 1939-1945 og kostaði 50 milljónir mannslífa. Þýzk stjórnvöld brugðust við ósigri Þýzkalands 1945 með allt öðrum hætti en áður. Þau sýndu nú auðmýkt undir leiðsögn sigurvegaranna, féllust á að hervæðast ekki á ný, settu landinu nýja fyrirmyndarstjórnarskrá 1949 og buðust til að binda hendur sínar með því að deila fullveldi Þýzkalands með Frökkum, Ítölum og öðrum Evrópuþjóðum á vettvangi ESB. Engin önnur þjóð hefur gert upp við fortíð sína af viðlíka hreinskilni og hugrekki. Þjóðverjar stjórnuðu peningamálum sínum og fjármálum vel eftir stríð og færðu því fórn þegar þeir tóku þýzka markið úr umferð 2002 til að greiða fyrir upptöku evrunnar sem sameiginlegrar myntar ESB-ríkjanna. Endursameining Þýzkalands 1990 fór því fram í friði við Frakka og aðra granna.Framför á flestum sviðum Undir sameiginlegri en óformlegri forustu Þjóðverja og Frakka hefur ESB náð miklum árangri á flestum sviðum eins og fjölgun aðildarríkja úr sex 1957 í 28 nú vitnar um. Kaupmáttur samanlagðrar landsframleiðslu ESB-ríkjanna hefur verið meiri en í Bandaríkjunum allar götur frá 1990. Bandaríkin eru nú þriðja stærsta hagkerfi heims á þennan kvarða, á eftir ESB og Kína. Langflest ESB-ríki skora hærra en Bandaríkin á velferðarkvarða Sameinuðu þjóðanna (e. Human Development Index) þegar misskipting er tekin með í reikninginn. Á þennan kvarða eru Bandaríkin nú á svipuðu róli og Grikkland og Pólland og standa að baki Eistlandi, Tékklandi og Ungverjalandi að ekki sé talað um Vestur-Evrópulöndin. Á velferðarkvarða SÞ standa Þjóðverjar nú (nýjustu tölur eru frá 2014) jafnfætis Dönum, Hollendingum og Svíum, feti framar en Frakkar. Þýzk stjórnvöld hafa ræktað hvort tveggja, hagkvæmni í atvinnurekstri og jöfnuð meðal íbúanna. Atvinnuleysi er nú (2014) 5% af mannafla í Þýzkalandi á móti 10% í Frakklandi. Þjóðverjar hafa tekið við fleiri flóttamönnum frá Sýrlandi og öðrum stríðshrjáðum löndum og annars staðar að en allar aðrar þjóðir samanlagt.Með pálmann í höndunum en… Að einu leyti hefur þýzku ríkisstjórninni brugðizt bogalistin að undanförnu og það er í Grikklandi. Grísk stjórnvöld fóru illa að ráði sínu, rétt er það, og þurftu að lokum neyðarhjálp að utan 2010 líkt og m.a. Íslendingar 2008. Líkt og Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn þurfti fjárstuðning handa Íslandi frá Norðurlöndum og Póllandi til að láta dæmið ganga upp hér heima, þurfti sjóðurinn á stuðningi ESB og Seðlabanka Evrópu við Grikkland að halda til að láta gríska dæmið ganga upp. Þýzka stjórnin fór fyrir þríeykinu svonefnda (ESB, Seðlabanki Evrópu og AGS) sem tók að sér að reyna að hjálpa Grikkjum við að standa í skilum og semja við lánardrottna. Í stað þess að semja um skuldaniðurfellingu sem dygði til að koma grísku efnahagslífi á réttan kjöl bauð þríeykið ónóga niðurfellingu og þvingaði Grikki jafnframt til niðurskurðar sem hefur lagt lamandi hönd á efnahagslíf landsins og hleypt atvinnuleysi í áður óþekktar hæðir, fjórðung mannaflans. Þessi aðgangsharka þýzku stjórnarinnar leiddi til ágreinings milli hennar og AGS sem telur Þjóðverja heimta of mikið af Grikkjum, m.a. til að friðþægja þýzka og franska banka. Hér er í reyndinni ekki um hagrænan ágreining að ræða heldur ágreining um viðeigandi framkomu gagnvart þjóð í þrengingum. Þýzka stjórnin heldur áfram að predika ráðdeild yfir Grikkjum í þeirri von að þeir láti sér neyð sína nú að kenningu verða og virðist ónæm fyrir því hversu illa ráð hennar hafa gefizt til þessa. En AGS kýs heldur að reisa landið við sem fyrst og láta umvandanir bíða betri tíma. Það tók AGS allmörg ár að komast að þessari niðurstöðu eftir að hafa lagt fram skakka útreikninga á afleiðingum niðurskurðar fyrir efnahag Grikklands. En það má sjóðurinn eiga að hann leiðrétti skyssuna í ljósi reynslunnar, baðst opinberlega afsökunar á henni og gerir nú ágreining um málið við þýzku stjórnina fyrir opnum tjöldum. Það flækir málið að þýzki fjármálaráðherrann Wolfgang Schäuble hefur sagt Yanis Varoufakis, fv. fjármálaráðherra Grikklands, að hann vilji losna við Grikkland úr evrusamstarfinu en Angela Merkel kanslari segist þvert á móti vilja halda Grikkjum innan vébanda ESB í lengstu lög með evrunni og öllu saman.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu.
Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Tvíeggja tækni: Hvernig má nýta stafræna tækni í kennslu? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar
Skoðun Fyrirhyggja er besta vörnin - vegna CrowdStrike atviksins 19. júlí 2024 Arnar Freyr Guðmundsson skrifar
Skoðun Flestir barðir til bana með steini eða skotnir í tætlur með haglabyssu Ole Anton Bieltvedt skrifar
Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir Skoðun