Þýzkaland, Þýzkaland Þorvaldur Gylfason skrifar 2. mars 2017 07:00 Það var ekki auðvelt fyrir Frakka að standa frammi fyrir sameiningu Þýzkalands 1990 eftir fall Berlínarmúrsins árið áður og fall kommúnistastjórnar Austur-Þýzkalands um leið. Frá stofnun Evrópusambandsins 1957 hafði ríkt jafnræði milli Frakka og Þjóðverja. Enda var ESB sett á fót fyrst og fremst til að tryggja varanlegan frið milli þessara tveggja stórvelda sem voru nokkurn veginn jafnfjölmenn frá stríðslokum 1945 fram til 1990 þegar fólksfjöldi beggja landa var um 60 milljónir líkt og á Ítalíu og Bretlandi. Leiðin að friði lá í gegn um sameiginlega yfirstjórn auðlinda, gagnkvæmt aðhald, aukin viðskipti og opin landamæri. Nú stóðu Frakkar, Ítalar og Bretar skyndilega frammi fyrir því að Þýzkaland yrði fjölmennasta ríki ESB með 80 milljónir íbúa. Frakkar og aðrir óttuðust að jafnvægið innan ESB kynni að raskast.Lærðu af reynslunni Jafnvægið raskaðist þó ekki. Svo er fyrir að þakka m.a. hugulsemi og hyggindum Þjóðverja sjálfra, þ.e. þýzkra stjórnvalda. Þau höfðu lært mikilvæga lexíu fyrr á öldinni þegar nasistar brugðust við ósigri í fyrri heimsstyrjöldinni 1914-1918 með hroka og yfirgangi sem leiddi til síðari heimsstyrjaldarinnar 1939-1945 og kostaði 50 milljónir mannslífa. Þýzk stjórnvöld brugðust við ósigri Þýzkalands 1945 með allt öðrum hætti en áður. Þau sýndu nú auðmýkt undir leiðsögn sigurvegaranna, féllust á að hervæðast ekki á ný, settu landinu nýja fyrirmyndarstjórnarskrá 1949 og buðust til að binda hendur sínar með því að deila fullveldi Þýzkalands með Frökkum, Ítölum og öðrum Evrópuþjóðum á vettvangi ESB. Engin önnur þjóð hefur gert upp við fortíð sína af viðlíka hreinskilni og hugrekki. Þjóðverjar stjórnuðu peningamálum sínum og fjármálum vel eftir stríð og færðu því fórn þegar þeir tóku þýzka markið úr umferð 2002 til að greiða fyrir upptöku evrunnar sem sameiginlegrar myntar ESB-ríkjanna. Endursameining Þýzkalands 1990 fór því fram í friði við Frakka og aðra granna.Framför á flestum sviðum Undir sameiginlegri en óformlegri forustu Þjóðverja og Frakka hefur ESB náð miklum árangri á flestum sviðum eins og fjölgun aðildarríkja úr sex 1957 í 28 nú vitnar um. Kaupmáttur samanlagðrar landsframleiðslu ESB-ríkjanna hefur verið meiri en í Bandaríkjunum allar götur frá 1990. Bandaríkin eru nú þriðja stærsta hagkerfi heims á þennan kvarða, á eftir ESB og Kína. Langflest ESB-ríki skora hærra en Bandaríkin á velferðarkvarða Sameinuðu þjóðanna (e. Human Development Index) þegar misskipting er tekin með í reikninginn. Á þennan kvarða eru Bandaríkin nú á svipuðu róli og Grikkland og Pólland og standa að baki Eistlandi, Tékklandi og Ungverjalandi að ekki sé talað um Vestur-Evrópulöndin. Á velferðarkvarða SÞ standa Þjóðverjar nú (nýjustu tölur eru frá 2014) jafnfætis Dönum, Hollendingum og Svíum, feti framar en Frakkar. Þýzk stjórnvöld hafa ræktað hvort tveggja, hagkvæmni í atvinnurekstri og jöfnuð meðal íbúanna. Atvinnuleysi er nú (2014) 5% af mannafla í Þýzkalandi á móti 10% í Frakklandi. Þjóðverjar hafa tekið við fleiri flóttamönnum frá Sýrlandi og öðrum stríðshrjáðum löndum og annars staðar að en allar aðrar þjóðir samanlagt.Með pálmann í höndunum en… Að einu leyti hefur þýzku ríkisstjórninni brugðizt bogalistin að undanförnu og það er í Grikklandi. Grísk stjórnvöld fóru illa að ráði sínu, rétt er það, og þurftu að lokum neyðarhjálp að utan 2010 líkt og m.a. Íslendingar 2008. Líkt og Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn þurfti fjárstuðning handa Íslandi frá Norðurlöndum og Póllandi til að láta dæmið ganga upp hér heima, þurfti sjóðurinn á stuðningi ESB og Seðlabanka Evrópu við Grikkland að halda til að láta gríska dæmið ganga upp. Þýzka stjórnin fór fyrir þríeykinu svonefnda (ESB, Seðlabanki Evrópu og AGS) sem tók að sér að reyna að hjálpa Grikkjum við að standa í skilum og semja við lánardrottna. Í stað þess að semja um skuldaniðurfellingu sem dygði til að koma grísku efnahagslífi á réttan kjöl bauð þríeykið ónóga niðurfellingu og þvingaði Grikki jafnframt til niðurskurðar sem hefur lagt lamandi hönd á efnahagslíf landsins og hleypt atvinnuleysi í áður óþekktar hæðir, fjórðung mannaflans. Þessi aðgangsharka þýzku stjórnarinnar leiddi til ágreinings milli hennar og AGS sem telur Þjóðverja heimta of mikið af Grikkjum, m.a. til að friðþægja þýzka og franska banka. Hér er í reyndinni ekki um hagrænan ágreining að ræða heldur ágreining um viðeigandi framkomu gagnvart þjóð í þrengingum. Þýzka stjórnin heldur áfram að predika ráðdeild yfir Grikkjum í þeirri von að þeir láti sér neyð sína nú að kenningu verða og virðist ónæm fyrir því hversu illa ráð hennar hafa gefizt til þessa. En AGS kýs heldur að reisa landið við sem fyrst og láta umvandanir bíða betri tíma. Það tók AGS allmörg ár að komast að þessari niðurstöðu eftir að hafa lagt fram skakka útreikninga á afleiðingum niðurskurðar fyrir efnahag Grikklands. En það má sjóðurinn eiga að hann leiðrétti skyssuna í ljósi reynslunnar, baðst opinberlega afsökunar á henni og gerir nú ágreining um málið við þýzku stjórnina fyrir opnum tjöldum. Það flækir málið að þýzki fjármálaráðherrann Wolfgang Schäuble hefur sagt Yanis Varoufakis, fv. fjármálaráðherra Grikklands, að hann vilji losna við Grikkland úr evrusamstarfinu en Angela Merkel kanslari segist þvert á móti vilja halda Grikkjum innan vébanda ESB í lengstu lög með evrunni og öllu saman.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorvaldur Gylfason Mest lesið „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun Vér erum úr sömu sveit Steinþór Logi Arnarsson Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Halldór 24.05.2025 Halldór Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Skoðun Skoðun Vér erum úr sömu sveit Steinþór Logi Arnarsson skrifar Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun #blessmeta - önnur grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Sjá meira
Það var ekki auðvelt fyrir Frakka að standa frammi fyrir sameiningu Þýzkalands 1990 eftir fall Berlínarmúrsins árið áður og fall kommúnistastjórnar Austur-Þýzkalands um leið. Frá stofnun Evrópusambandsins 1957 hafði ríkt jafnræði milli Frakka og Þjóðverja. Enda var ESB sett á fót fyrst og fremst til að tryggja varanlegan frið milli þessara tveggja stórvelda sem voru nokkurn veginn jafnfjölmenn frá stríðslokum 1945 fram til 1990 þegar fólksfjöldi beggja landa var um 60 milljónir líkt og á Ítalíu og Bretlandi. Leiðin að friði lá í gegn um sameiginlega yfirstjórn auðlinda, gagnkvæmt aðhald, aukin viðskipti og opin landamæri. Nú stóðu Frakkar, Ítalar og Bretar skyndilega frammi fyrir því að Þýzkaland yrði fjölmennasta ríki ESB með 80 milljónir íbúa. Frakkar og aðrir óttuðust að jafnvægið innan ESB kynni að raskast.Lærðu af reynslunni Jafnvægið raskaðist þó ekki. Svo er fyrir að þakka m.a. hugulsemi og hyggindum Þjóðverja sjálfra, þ.e. þýzkra stjórnvalda. Þau höfðu lært mikilvæga lexíu fyrr á öldinni þegar nasistar brugðust við ósigri í fyrri heimsstyrjöldinni 1914-1918 með hroka og yfirgangi sem leiddi til síðari heimsstyrjaldarinnar 1939-1945 og kostaði 50 milljónir mannslífa. Þýzk stjórnvöld brugðust við ósigri Þýzkalands 1945 með allt öðrum hætti en áður. Þau sýndu nú auðmýkt undir leiðsögn sigurvegaranna, féllust á að hervæðast ekki á ný, settu landinu nýja fyrirmyndarstjórnarskrá 1949 og buðust til að binda hendur sínar með því að deila fullveldi Þýzkalands með Frökkum, Ítölum og öðrum Evrópuþjóðum á vettvangi ESB. Engin önnur þjóð hefur gert upp við fortíð sína af viðlíka hreinskilni og hugrekki. Þjóðverjar stjórnuðu peningamálum sínum og fjármálum vel eftir stríð og færðu því fórn þegar þeir tóku þýzka markið úr umferð 2002 til að greiða fyrir upptöku evrunnar sem sameiginlegrar myntar ESB-ríkjanna. Endursameining Þýzkalands 1990 fór því fram í friði við Frakka og aðra granna.Framför á flestum sviðum Undir sameiginlegri en óformlegri forustu Þjóðverja og Frakka hefur ESB náð miklum árangri á flestum sviðum eins og fjölgun aðildarríkja úr sex 1957 í 28 nú vitnar um. Kaupmáttur samanlagðrar landsframleiðslu ESB-ríkjanna hefur verið meiri en í Bandaríkjunum allar götur frá 1990. Bandaríkin eru nú þriðja stærsta hagkerfi heims á þennan kvarða, á eftir ESB og Kína. Langflest ESB-ríki skora hærra en Bandaríkin á velferðarkvarða Sameinuðu þjóðanna (e. Human Development Index) þegar misskipting er tekin með í reikninginn. Á þennan kvarða eru Bandaríkin nú á svipuðu róli og Grikkland og Pólland og standa að baki Eistlandi, Tékklandi og Ungverjalandi að ekki sé talað um Vestur-Evrópulöndin. Á velferðarkvarða SÞ standa Þjóðverjar nú (nýjustu tölur eru frá 2014) jafnfætis Dönum, Hollendingum og Svíum, feti framar en Frakkar. Þýzk stjórnvöld hafa ræktað hvort tveggja, hagkvæmni í atvinnurekstri og jöfnuð meðal íbúanna. Atvinnuleysi er nú (2014) 5% af mannafla í Þýzkalandi á móti 10% í Frakklandi. Þjóðverjar hafa tekið við fleiri flóttamönnum frá Sýrlandi og öðrum stríðshrjáðum löndum og annars staðar að en allar aðrar þjóðir samanlagt.Með pálmann í höndunum en… Að einu leyti hefur þýzku ríkisstjórninni brugðizt bogalistin að undanförnu og það er í Grikklandi. Grísk stjórnvöld fóru illa að ráði sínu, rétt er það, og þurftu að lokum neyðarhjálp að utan 2010 líkt og m.a. Íslendingar 2008. Líkt og Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn þurfti fjárstuðning handa Íslandi frá Norðurlöndum og Póllandi til að láta dæmið ganga upp hér heima, þurfti sjóðurinn á stuðningi ESB og Seðlabanka Evrópu við Grikkland að halda til að láta gríska dæmið ganga upp. Þýzka stjórnin fór fyrir þríeykinu svonefnda (ESB, Seðlabanki Evrópu og AGS) sem tók að sér að reyna að hjálpa Grikkjum við að standa í skilum og semja við lánardrottna. Í stað þess að semja um skuldaniðurfellingu sem dygði til að koma grísku efnahagslífi á réttan kjöl bauð þríeykið ónóga niðurfellingu og þvingaði Grikki jafnframt til niðurskurðar sem hefur lagt lamandi hönd á efnahagslíf landsins og hleypt atvinnuleysi í áður óþekktar hæðir, fjórðung mannaflans. Þessi aðgangsharka þýzku stjórnarinnar leiddi til ágreinings milli hennar og AGS sem telur Þjóðverja heimta of mikið af Grikkjum, m.a. til að friðþægja þýzka og franska banka. Hér er í reyndinni ekki um hagrænan ágreining að ræða heldur ágreining um viðeigandi framkomu gagnvart þjóð í þrengingum. Þýzka stjórnin heldur áfram að predika ráðdeild yfir Grikkjum í þeirri von að þeir láti sér neyð sína nú að kenningu verða og virðist ónæm fyrir því hversu illa ráð hennar hafa gefizt til þessa. En AGS kýs heldur að reisa landið við sem fyrst og láta umvandanir bíða betri tíma. Það tók AGS allmörg ár að komast að þessari niðurstöðu eftir að hafa lagt fram skakka útreikninga á afleiðingum niðurskurðar fyrir efnahag Grikklands. En það má sjóðurinn eiga að hann leiðrétti skyssuna í ljósi reynslunnar, baðst opinberlega afsökunar á henni og gerir nú ágreining um málið við þýzku stjórnina fyrir opnum tjöldum. Það flækir málið að þýzki fjármálaráðherrann Wolfgang Schäuble hefur sagt Yanis Varoufakis, fv. fjármálaráðherra Grikklands, að hann vilji losna við Grikkland úr evrusamstarfinu en Angela Merkel kanslari segist þvert á móti vilja halda Grikkjum innan vébanda ESB í lengstu lög með evrunni og öllu saman.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu.
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun
Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar
Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar
Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun