Eru Íslendingar að gefa náttúruauðlindir sínar? ingvar haraldsson skrifar 20. apríl 2015 11:19 Hagfræðingurinn Jón Steinsson og samfélagsrýnirinn Jóhannes Björn Lúðvíksson eru sammála um að Íslendingar geti fengið mun meiri arð af náttúruauðlindum sínum en þeir gera nú. vísir/gva/vilhelm „Dapurleg staða íslensks launafólks er óþolandi vegna þess að landið er feikilega ríkt og lífskjör almennings ættu að vera með því besta sem þekkist í heiminum,“ segir Jóhannes Björn Lúðvíksson, samfélagsrýnir og höfundur bókarinnar Falið vald, í pistli sem hann ritar á Stundin.is. „Stór hluti Íslendinga vinnur fyrir launum sem standa ekki undir mannsæmandi lífskjörum. Meira að segja fólk sem hefur stundað nám á háskólastigi árum saman getur ekki skrimt af laununum ef það er eina fyrirvinna heimilisins og þarf að fæða og klæða eitt eða fleiri börn,“ segir Jóhannes. Jóhannes telur þessa stöðu skammarlega því nær hvergi í veröldinni séu til aðrar eins auðlindir og hér á landi. „Hvergi í heiminum, nema þar sem olían vellur upp úr jörðinni, á svo fámennur og vel upplýstur hópur slíka gnótt verðmæta. Hitt er líka staðreynd að hvergi á norðurhveli jarðar hefur spilling og óstjórn staðið þegnunum eins fyrir þrifum og á Íslandi,“ segir Jóhannes.Jón Steinsson hefur talað fyrir því að kvótinn yrði boðinn upp og auka þannig tekjur ríkisins verulega.vísir/vilhelmSegir svo siðlaust að það hljóti að vera séríslenskt Hann telur að ef Íslendingar nýttu náttúruauðlindir sínar með sómasamlegum hætti ættu Íslendingar að geta haft það mun betur en þeir gera nú. „Kvótakerfið er svo siðlaust að það getur aldrei orðið annað en séríslenskt undur,“ segir Jóhannes og bætir við að auka mætti tekjur ríkisins af sjávarútvegsauðlindinni um 10 til 15 milljarða á ári. Þar fái menn lánaðan nýtingarrétt á sameign þjóðarinnar á „tombóluprís“ að sögn Jóhannesar. „Þó kastar tólfunum þegar leigutakar kvótans rústa atvinnulífi þorpa út um allt land ef þeir geta grætt á því. Fráskildir makar fá hundruð milljóna eða milljarða út á sameign þjóðarinnar og ófædd börn eiga gífurleg verðmæti í óveiddum afla framtíðarinnar,“ bæti hann við.Sjá einnig: Hvers vegna eru laun á Íslandi lág? „Ef eitthvað í líkingu við eyðileggingu þorpa, sem fólk hefur verið að byggja upp í áratugi, gerðist á hinum Norðurlöndunum tækju stjórnvöld strax í taumana, en á Íslandi virðast pólitíkusar ekki þurfa að axla neina samfélagslega ábyrgð … eða yfir höfuð nokkra ábyrgð eins og bankahrunið sýndi okkur,“ segir Jóhannes.Íslendingar sitja á gullnámu Hagfræðingurinn Jón Steinsson hefur einnig bent á að Íslendingar geti orðið ríkari en Norðmenn nýti þeir auðlindir sínar betur. „Útgerðarmenn eru að fá náttúruauðlindina langt undir markaðsverði,“ sagði Jón Steinsson fyrir skömmu í viðtali við Bítið á Bylgjunni. Hagfræðingurinn hefur talað fyrir því að kvótinn yrði boðinn upp á markaði og almenningur fengi að njóta góðs af ágóðanum í formi hærri ríkistekna.Sjá einnig: Segir íslenskt atvinnulíf byggt á illri meðferð á starfsfólkiÞá sé önnur auðlind á Íslandi mun verðmætari, orkan sem fellst í vatnsaflinu. Þar sé hægt að skapa mun meiri verðmæti ef hugarfarið breytist. Jón líkir því við að ef Íslendingar ættu gullnámu en hefðu bara áhuga á að fá vinnu við að grafa gullið upp í stað þess að selja gullið. Undir þetta tekur Jóhannes. „Við erum vissulega að selja stórfyrirtækjum orkuna á fáránlega lágu verði. Jón talar um margfalt hærra verð á Bretlandseyjum og að orkusala þangað í gegnum sæstreng sé frekar auðvelt verkefni,“ segir hann og bætir við: „Gullið sjálft, orkan, hefur hins vegar alltaf verið hálfgert aukaatriði og útsöluvara.“Jóhannes segir kerfið ónýtt og einungis ný stjórnarskrá geti bjargað því.vísir/valliSegir kerfið vera ónýtt Jóhannes segir meirihluta Íslendinga vera mótfallna bæði kvótakerfinu og einkavæðingu Landsvirkjunar. Hins vegar sé „líkt og ósýnileg hönd haldi kerfinu óbreyttu og sé jafnvel að takast að sölsa undir sig fiskinn um alla framtíð,“ segir Jóhannes. Jóhannes bendir á að þrátt fyrir allt sé það fólkið sem kjósi stjórnmálamennina á þing. Hins vegar séu sveiflur í fylgi flokkanna sífellt að aukast og sífellt fleiri séu búnir að fá nóg af ástandinu. „Kerfið er ónýtt og verður ekki lagfært nema með nýrri stjórnarskrá. Raunverulegir ráðamenn þjóðarinnar gera sér fulla grein fyrir þessu og þess vegna lögðu þeir hart að sér við að grafa stjórnarskrá fólksins,“ segir Jóhannes að lokum. Tengdar fréttir Laun stjórnarmanna hækkuð um 33 prósent: „Það gilda bara allt önnur lögmál um þetta fólk“ Laun stjórnarmanna HB Granda voru hækkuð um 33,3 prósent á síðasta aðalfundi og fara úr 150 þúsund krónum á mánuði upp í 200 þúsund. 14. apríl 2015 16:18 Segja kröfu um 300.000 króna lágmarkslaun léttvæga Stéttarfélagið Framsýn fagnar því svigrúmi sem endurspeglast í arðgreiðslum til eigenda HB Granda og launum stjórnarmanna fyrirtækisins. 17. apríl 2015 08:57 Sýður á starfsfólki HB Granda: „Erum alltaf að setja ný met en fáum aldrei neitt“ Fiskverkafólk hjá HB Granda er verulega ósátt við 33 prósenta launahækkanir stjórnarmanna HB Granda. 15. apríl 2015 13:52 Hvers vegna eru laun á Íslandi lág? Ásgeir Jónsson, dósent í hagfræði, segir launakröfur verkalýðshreyfingarinnar muni ekki skapa aukinn kaupmátt. 18. apríl 2015 15:54 Segir íslenskt atvinnulíf byggt á illri meðferð á starfsfólki Gunnar Smári Egilsson segir afstöðu HB Granda gagnvart starfsfólki sínu óverjandi. 30. mars 2015 11:39 Mest lesið Fyrsta flugi Icelandair til Pittsburgh fagnað Viðskipti Hnífjöfn atkvæðagreiðsla sem gæti endað fyrir dómi Viðskipti innlent Segir arðgreiðslur ÁTVR hafa lækkað um 400 milljónir vegna netsölu Viðskipti innlent Dagar Workplace eru taldir Viðskipti erlent Base parking gjaldþrota Viðskipti innlent Fóru í fyrsta flugið milli Calgary og Keflavíkurflugvallar Viðskipti innlent Fyrirtæki hvött til að halda upp á daginn í dag og gera sér dagamun Atvinnulíf Segir að Play sé og verði áfram með höfuðstöðvar á Íslandi Viðskipti innlent Snillingur í útlöndum: „Þegar vinirnir keyptu sér nammi keypti ég mér diskókúlur“ Atvinnulíf Katar kaupir orustuflugvélar af Bandaríkjamönnum Viðskipti erlent Fleiri fréttir Hnífjöfn atkvæðagreiðsla sem gæti endað fyrir dómi Segir arðgreiðslur ÁTVR hafa lækkað um 400 milljónir vegna netsölu Fóru í fyrsta flugið milli Calgary og Keflavíkurflugvallar Segir að Play sé og verði áfram með höfuðstöðvar á Íslandi Guðmundur tilnefndur til Evrópsku nýsköpunarverðlaunanna 2024 Forstjóri Play íhugar að fljúga frekar til Íslands en frá Base parking gjaldþrota Endurkjörinn formaður og fimm koma ný inn í stjórn Þjónusturof hjá alþjóðlegum birgja Samkaup, Heimkaup og Orkan hefja samrunaviðræður Stefna á opnun fyrsta skammtíma raforkumarkaðarins á næsta ári Bein útsending frá Nýsköpunarviku Sparisjóður hagnaðist um 205 milljónir króna Starfsfólk fær 150 milljónir í hlutabréfum Magnús eignast Latabæ á nýjan leik Ráðin framkvæmdastjóri Rue de Net Almennt útboð Íslandshótela hefst á morgun Ætlar að gera Grillhúsið að heitasta staðnum í Borgarnesi Landsvirkjun selur í fyrsta skipti í raforkukauphöll Ráðin forstöðukona Nýrra orkukosta Eigendur TGI Fridays kaupa Grillhúsið Freyr ráðinn til Eflingar Tilnefndur sem besti leikur fyrir snjalltæki á Norðurlöndum MAST olli Brúneggjum tjóni en RÚV sýknað Tilboðið afturkallað og Eik öðlast frelsi til athafna á ný Brottfarirnar í apríl nokkuð færri en á síðasta ári Engin hópuppsögn í apríl Fer frá Deloitte til Góðra samskipta Mun stýra tæknisviði Carbfix Íslendingar þurfi að gæta hófs í vexti efnahagslífsins Sjá meira
„Dapurleg staða íslensks launafólks er óþolandi vegna þess að landið er feikilega ríkt og lífskjör almennings ættu að vera með því besta sem þekkist í heiminum,“ segir Jóhannes Björn Lúðvíksson, samfélagsrýnir og höfundur bókarinnar Falið vald, í pistli sem hann ritar á Stundin.is. „Stór hluti Íslendinga vinnur fyrir launum sem standa ekki undir mannsæmandi lífskjörum. Meira að segja fólk sem hefur stundað nám á háskólastigi árum saman getur ekki skrimt af laununum ef það er eina fyrirvinna heimilisins og þarf að fæða og klæða eitt eða fleiri börn,“ segir Jóhannes. Jóhannes telur þessa stöðu skammarlega því nær hvergi í veröldinni séu til aðrar eins auðlindir og hér á landi. „Hvergi í heiminum, nema þar sem olían vellur upp úr jörðinni, á svo fámennur og vel upplýstur hópur slíka gnótt verðmæta. Hitt er líka staðreynd að hvergi á norðurhveli jarðar hefur spilling og óstjórn staðið þegnunum eins fyrir þrifum og á Íslandi,“ segir Jóhannes.Jón Steinsson hefur talað fyrir því að kvótinn yrði boðinn upp og auka þannig tekjur ríkisins verulega.vísir/vilhelmSegir svo siðlaust að það hljóti að vera séríslenskt Hann telur að ef Íslendingar nýttu náttúruauðlindir sínar með sómasamlegum hætti ættu Íslendingar að geta haft það mun betur en þeir gera nú. „Kvótakerfið er svo siðlaust að það getur aldrei orðið annað en séríslenskt undur,“ segir Jóhannes og bætir við að auka mætti tekjur ríkisins af sjávarútvegsauðlindinni um 10 til 15 milljarða á ári. Þar fái menn lánaðan nýtingarrétt á sameign þjóðarinnar á „tombóluprís“ að sögn Jóhannesar. „Þó kastar tólfunum þegar leigutakar kvótans rústa atvinnulífi þorpa út um allt land ef þeir geta grætt á því. Fráskildir makar fá hundruð milljóna eða milljarða út á sameign þjóðarinnar og ófædd börn eiga gífurleg verðmæti í óveiddum afla framtíðarinnar,“ bæti hann við.Sjá einnig: Hvers vegna eru laun á Íslandi lág? „Ef eitthvað í líkingu við eyðileggingu þorpa, sem fólk hefur verið að byggja upp í áratugi, gerðist á hinum Norðurlöndunum tækju stjórnvöld strax í taumana, en á Íslandi virðast pólitíkusar ekki þurfa að axla neina samfélagslega ábyrgð … eða yfir höfuð nokkra ábyrgð eins og bankahrunið sýndi okkur,“ segir Jóhannes.Íslendingar sitja á gullnámu Hagfræðingurinn Jón Steinsson hefur einnig bent á að Íslendingar geti orðið ríkari en Norðmenn nýti þeir auðlindir sínar betur. „Útgerðarmenn eru að fá náttúruauðlindina langt undir markaðsverði,“ sagði Jón Steinsson fyrir skömmu í viðtali við Bítið á Bylgjunni. Hagfræðingurinn hefur talað fyrir því að kvótinn yrði boðinn upp á markaði og almenningur fengi að njóta góðs af ágóðanum í formi hærri ríkistekna.Sjá einnig: Segir íslenskt atvinnulíf byggt á illri meðferð á starfsfólkiÞá sé önnur auðlind á Íslandi mun verðmætari, orkan sem fellst í vatnsaflinu. Þar sé hægt að skapa mun meiri verðmæti ef hugarfarið breytist. Jón líkir því við að ef Íslendingar ættu gullnámu en hefðu bara áhuga á að fá vinnu við að grafa gullið upp í stað þess að selja gullið. Undir þetta tekur Jóhannes. „Við erum vissulega að selja stórfyrirtækjum orkuna á fáránlega lágu verði. Jón talar um margfalt hærra verð á Bretlandseyjum og að orkusala þangað í gegnum sæstreng sé frekar auðvelt verkefni,“ segir hann og bætir við: „Gullið sjálft, orkan, hefur hins vegar alltaf verið hálfgert aukaatriði og útsöluvara.“Jóhannes segir kerfið ónýtt og einungis ný stjórnarskrá geti bjargað því.vísir/valliSegir kerfið vera ónýtt Jóhannes segir meirihluta Íslendinga vera mótfallna bæði kvótakerfinu og einkavæðingu Landsvirkjunar. Hins vegar sé „líkt og ósýnileg hönd haldi kerfinu óbreyttu og sé jafnvel að takast að sölsa undir sig fiskinn um alla framtíð,“ segir Jóhannes. Jóhannes bendir á að þrátt fyrir allt sé það fólkið sem kjósi stjórnmálamennina á þing. Hins vegar séu sveiflur í fylgi flokkanna sífellt að aukast og sífellt fleiri séu búnir að fá nóg af ástandinu. „Kerfið er ónýtt og verður ekki lagfært nema með nýrri stjórnarskrá. Raunverulegir ráðamenn þjóðarinnar gera sér fulla grein fyrir þessu og þess vegna lögðu þeir hart að sér við að grafa stjórnarskrá fólksins,“ segir Jóhannes að lokum.
Tengdar fréttir Laun stjórnarmanna hækkuð um 33 prósent: „Það gilda bara allt önnur lögmál um þetta fólk“ Laun stjórnarmanna HB Granda voru hækkuð um 33,3 prósent á síðasta aðalfundi og fara úr 150 þúsund krónum á mánuði upp í 200 þúsund. 14. apríl 2015 16:18 Segja kröfu um 300.000 króna lágmarkslaun léttvæga Stéttarfélagið Framsýn fagnar því svigrúmi sem endurspeglast í arðgreiðslum til eigenda HB Granda og launum stjórnarmanna fyrirtækisins. 17. apríl 2015 08:57 Sýður á starfsfólki HB Granda: „Erum alltaf að setja ný met en fáum aldrei neitt“ Fiskverkafólk hjá HB Granda er verulega ósátt við 33 prósenta launahækkanir stjórnarmanna HB Granda. 15. apríl 2015 13:52 Hvers vegna eru laun á Íslandi lág? Ásgeir Jónsson, dósent í hagfræði, segir launakröfur verkalýðshreyfingarinnar muni ekki skapa aukinn kaupmátt. 18. apríl 2015 15:54 Segir íslenskt atvinnulíf byggt á illri meðferð á starfsfólki Gunnar Smári Egilsson segir afstöðu HB Granda gagnvart starfsfólki sínu óverjandi. 30. mars 2015 11:39 Mest lesið Fyrsta flugi Icelandair til Pittsburgh fagnað Viðskipti Hnífjöfn atkvæðagreiðsla sem gæti endað fyrir dómi Viðskipti innlent Segir arðgreiðslur ÁTVR hafa lækkað um 400 milljónir vegna netsölu Viðskipti innlent Dagar Workplace eru taldir Viðskipti erlent Base parking gjaldþrota Viðskipti innlent Fóru í fyrsta flugið milli Calgary og Keflavíkurflugvallar Viðskipti innlent Fyrirtæki hvött til að halda upp á daginn í dag og gera sér dagamun Atvinnulíf Segir að Play sé og verði áfram með höfuðstöðvar á Íslandi Viðskipti innlent Snillingur í útlöndum: „Þegar vinirnir keyptu sér nammi keypti ég mér diskókúlur“ Atvinnulíf Katar kaupir orustuflugvélar af Bandaríkjamönnum Viðskipti erlent Fleiri fréttir Hnífjöfn atkvæðagreiðsla sem gæti endað fyrir dómi Segir arðgreiðslur ÁTVR hafa lækkað um 400 milljónir vegna netsölu Fóru í fyrsta flugið milli Calgary og Keflavíkurflugvallar Segir að Play sé og verði áfram með höfuðstöðvar á Íslandi Guðmundur tilnefndur til Evrópsku nýsköpunarverðlaunanna 2024 Forstjóri Play íhugar að fljúga frekar til Íslands en frá Base parking gjaldþrota Endurkjörinn formaður og fimm koma ný inn í stjórn Þjónusturof hjá alþjóðlegum birgja Samkaup, Heimkaup og Orkan hefja samrunaviðræður Stefna á opnun fyrsta skammtíma raforkumarkaðarins á næsta ári Bein útsending frá Nýsköpunarviku Sparisjóður hagnaðist um 205 milljónir króna Starfsfólk fær 150 milljónir í hlutabréfum Magnús eignast Latabæ á nýjan leik Ráðin framkvæmdastjóri Rue de Net Almennt útboð Íslandshótela hefst á morgun Ætlar að gera Grillhúsið að heitasta staðnum í Borgarnesi Landsvirkjun selur í fyrsta skipti í raforkukauphöll Ráðin forstöðukona Nýrra orkukosta Eigendur TGI Fridays kaupa Grillhúsið Freyr ráðinn til Eflingar Tilnefndur sem besti leikur fyrir snjalltæki á Norðurlöndum MAST olli Brúneggjum tjóni en RÚV sýknað Tilboðið afturkallað og Eik öðlast frelsi til athafna á ný Brottfarirnar í apríl nokkuð færri en á síðasta ári Engin hópuppsögn í apríl Fer frá Deloitte til Góðra samskipta Mun stýra tæknisviði Carbfix Íslendingar þurfi að gæta hófs í vexti efnahagslífsins Sjá meira
Laun stjórnarmanna hækkuð um 33 prósent: „Það gilda bara allt önnur lögmál um þetta fólk“ Laun stjórnarmanna HB Granda voru hækkuð um 33,3 prósent á síðasta aðalfundi og fara úr 150 þúsund krónum á mánuði upp í 200 þúsund. 14. apríl 2015 16:18
Segja kröfu um 300.000 króna lágmarkslaun léttvæga Stéttarfélagið Framsýn fagnar því svigrúmi sem endurspeglast í arðgreiðslum til eigenda HB Granda og launum stjórnarmanna fyrirtækisins. 17. apríl 2015 08:57
Sýður á starfsfólki HB Granda: „Erum alltaf að setja ný met en fáum aldrei neitt“ Fiskverkafólk hjá HB Granda er verulega ósátt við 33 prósenta launahækkanir stjórnarmanna HB Granda. 15. apríl 2015 13:52
Hvers vegna eru laun á Íslandi lág? Ásgeir Jónsson, dósent í hagfræði, segir launakröfur verkalýðshreyfingarinnar muni ekki skapa aukinn kaupmátt. 18. apríl 2015 15:54
Segir íslenskt atvinnulíf byggt á illri meðferð á starfsfólki Gunnar Smári Egilsson segir afstöðu HB Granda gagnvart starfsfólki sínu óverjandi. 30. mars 2015 11:39