Um öryggi Íslands Einar Benediktsson skrifar 26. júní 2014 07:00 Íslendingar virðast margir haldnir þeirri trú að lega landsins og herleysi skapi okkur sérstöðu um friðsemd í okkar heimshluta. Allt fram á árið 2014 mátti líka halda því fram að öryggi okkar væri tryggt með aðildinni að NATO, varnarsamningnum við Bandaríkin ásamt tímabundinni loftrýmisgæslu, einnig með þátttöku flugherja Svíþjóðar og Finnlands utan NATO. Þá varð það til mestu óheilla, að Rússar veittust að Úkraínu með valdbeitingu og yfirtóku Krímskaga. Landamærum Evrópu var breytt eins og við innlimun Austurríkis af Þjóðverjum í aðdraganda seinni heimsstyrjaldarinnar. En sagan er því miður ekki þar með öll. Einmitt þegar Rússar höfðu gripið til aðgerða gagnvart Úkraínu, koma yfirlýsingar Pútíns um stórátak í hervæðingu á norðursvæðinu. Stríðsaðgerðir gegn hryðjuverkastarfsemi sem gripið var til í Írak og Afganistan eftir árásina á Tvíburaturnana 2001, hafa borið allt annað en tilætlaðan árangur, eins og Javier Solana bendir á í Morgunblaðinu 21. júní. Bandaríkin eru vanmáttug um að koma á friðsamlegri sambúð sjíta og súnníta. Þá má ætla að Evrópuþjóðirnar axli sjálfar þá ábyrgð á eigin vörnum sem eðlileg er. Hvert verður þar hlutverk Evrópusambandsins á eftir að koma í ljós. Afstaða Norðurlanda undir forystu Norðmanna til varna og öryggis á Norðurslóðum tengist samvinnu við Bandaríkin. Þar er fengin leið í varnar- og öryggismálum sem tekur tillit til hagsmuna Íslands. Þessa þróun ber straumur sögunnar því innan vaxandi Evrópusamvinnu verður hlutur Norðurlandanna meiri, svo sem vera ber. Hlutverk Íslands í því samstarfi helgast af landlegu og allri fortíð þjóðarinnar sem óaðskiljanlegs hluta Evrópu. Öllu alvarlegri þróun en aðsteðjandi hernaðarógn eða ágengni Kínverja snertir nú efnahagslegt sjálfstæði Íslands. Þess hefur verið beðið að fyrir lægi endanleg dómsniðurstaða Hæstaréttar Bandaríkjanna í uppgjöri Argentínu við vogunarsjóðina. Nú er niðurstaða fengin og að greiða beri kröfur sem urðu við bankahrunið í Argentínu 2001. Mikil málaferli hafa engu skilað nema kostnaði og að lánardrottnar eru í miklu sterkari stöðu en áður. Bent er á að þetta hafi sömu áhrif alls staðar í fjármálaheiminum. Ef Argentína þverskallast við að gera upp skuldirnar, blasir við áframhaldandi fjármálaleg einagrun með afar neikvæðum efnahagslegum afleiðingum – langtíma efnahagslegum fimbulvetri. Gæti þetta beðið okkar? Er það rétt, að aðrar kröfur en í þrotabú föllnu bankanna, svokölluð snjóhengja, séu slíkar að án viðunandi samninga við kröfuhafa reki Ísland í gjaldþrot? Við hljóta þá að blasa varanleg gjaldeyrishöft í vaxandi fátækt og landflótta fólks. Öllu verra væri að einmitt þeirri einu lausn, sem við getum vænst, væri rutt út af borðinu með þeirri ólánsaðgerð að aðildarviðræðurnar við Evrópusambandið voru stöðvaðar. Þegar síðar var gengið svo langt að slíta skyldi alveg viðræðunum féll yfir skriða mótmæla 40.000 Íslendinga. Margir töldu ekki eftir sér sporin á fundina á Austurvelli. Um skuldamálin og ESB er fjallað í skýrslu Alþjóðamálastofnunar HÍ um aðildarviðræðurnar. Þar er gert ráð fyrir að afnám fjármagnshafta verði eitt helsta samningamálið. Bent er á að miðað við reynslu annarra ríkja kæmu nokkrir farvegir til greina fyrir ESB til að styðja við afnám haftanna: 1. Slík aðstoð myndi ráðast á síðustu metrunum í aðildarviðræðunum og engar skuldbindingar af hálfu ESB myndu liggja fyrir fyrr en á síðustu metrunum og aðildarsamningur yrði gerður opinber. 2. Slík aðstoð myndi væntanlega vera hluti af áætlun Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. 3. ESB ásamt Evrópska seðlabankanum hafi þegar gefið ádrátt um frumkvæði um stofnun vinnuhóps um afnám hafta. Er ekki kominn tími til að forgangsraðað sé um aðgerðir sem leiða til þess að þjóðin njóti öryggis um farsæld í stað óvissu? Um það hefur rödd mótmælendanna heyrst skýrt og ákveðið á fundum sem kenna sig við Viðreisn. Sett er fram sú krafa að aðildarviðræðum við ESB verði lokið og lítt eru ummæli Illuga Gunnarssonar á Hrafnseyri 17. júní Jóni Sigurðssyni til virðingar. Jón forseti var alþjóðasinni á vísu síns tíma. Nú er tími fyrir hagstjórn á nýjum grunni um frelsi í viðskiptum með vörur, þjónustu og fjármagn með fastgengi sem stefnir að upptöku evru. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Einar Benediktsson Mest lesið Hver skipaði bankaráði Landsbankans að kaupa TM? Ásthildur Lóa Þórsdóttir Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun Bréf til þjóðarinnar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Foreldrar með börn í vímuefnaneyslu og úrræði Dagbjört Ósk Steindórsdóttir Skoðun Páskarnir - íhugunarhvatning Árni Stefán Árnason Skoðun Vikan með Gísla Árný Björg Blandon Skoðun Tónlist í gleði og sorg Sigurvin Lárus Jónsson Skoðun Markvissar aðgerðir munu skila árangri á húsnæðismarkaði Ágúst Bjarni Garðarsson Skoðun Skaðaminnkun, lækning, hroki og hleypidómar Guðbjörg Sveinsdóttir Skoðun Eftirliti með snyrtistofum ábótavant Halla Signý Kristjánsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Foreldrar með börn í vímuefnaneyslu og úrræði Dagbjört Ósk Steindórsdóttir skrifar Skoðun Páskarnir - íhugunarhvatning Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Aukinn kraftur með hækkandi sól Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tilbrigðin um enda lífsins Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tónlist í gleði og sorg Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Eftirliti með snyrtistofum ábótavant Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Markvissar aðgerðir munu skila árangri á húsnæðismarkaði Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Bréf til þjóðarinnar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Einokunarmjólk? Hilmar Vilberg Gylfason skrifar Skoðun Má þjóðin ráða? Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Formaður geðlækna illa áttaður? Vilhjálmur Hjálmarsson skrifar Skoðun Hver skipaði bankaráði Landsbankans að kaupa TM? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Að vera eða vera ekki í samkeppni við sjálfa sig Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Engin námslán fyrir fátækt fólk Gísli Laufeyjarson Höskuldsson skrifar Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar Skoðun Stjórnmálin koma okkur öllum við Arnar Freyr Sigurðsson skrifar Skoðun Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Fríar máltíðir grunnskólabarna - merkur samfélagslegur áfangi Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Heilbrigðisráðuneytið er með forystu Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Skaðaminnkun, lækning, hroki og hleypidómar Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Fyrirgefðu mér mín kæra Harpa Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Vikan með Gísla Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Furðulegar verðlækkanir á mörkuðum Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Varanlegt vopnahlé og sjálfstæð Palestína Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Með of mikil völd Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað ef það gýs nær höfuðborgarsvæðinu? Ingvi Gunnarsson,Sigrún Tómsdóttir,Hrefna Hallgrímsdóttir,Daði Hafþórsson skrifar Skoðun Er sniðugt að vera með tilgreinda séreign? Guðný Helga Lárusdóttir skrifar Skoðun Ekki þykjast ekki vita neitt Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Athugasemdir við eignaumsýslu Landsbanka Íslands Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Framsókn stendur með bændum og neytendum Hópur þingmanna Framsóknar skrifar Sjá meira
Íslendingar virðast margir haldnir þeirri trú að lega landsins og herleysi skapi okkur sérstöðu um friðsemd í okkar heimshluta. Allt fram á árið 2014 mátti líka halda því fram að öryggi okkar væri tryggt með aðildinni að NATO, varnarsamningnum við Bandaríkin ásamt tímabundinni loftrýmisgæslu, einnig með þátttöku flugherja Svíþjóðar og Finnlands utan NATO. Þá varð það til mestu óheilla, að Rússar veittust að Úkraínu með valdbeitingu og yfirtóku Krímskaga. Landamærum Evrópu var breytt eins og við innlimun Austurríkis af Þjóðverjum í aðdraganda seinni heimsstyrjaldarinnar. En sagan er því miður ekki þar með öll. Einmitt þegar Rússar höfðu gripið til aðgerða gagnvart Úkraínu, koma yfirlýsingar Pútíns um stórátak í hervæðingu á norðursvæðinu. Stríðsaðgerðir gegn hryðjuverkastarfsemi sem gripið var til í Írak og Afganistan eftir árásina á Tvíburaturnana 2001, hafa borið allt annað en tilætlaðan árangur, eins og Javier Solana bendir á í Morgunblaðinu 21. júní. Bandaríkin eru vanmáttug um að koma á friðsamlegri sambúð sjíta og súnníta. Þá má ætla að Evrópuþjóðirnar axli sjálfar þá ábyrgð á eigin vörnum sem eðlileg er. Hvert verður þar hlutverk Evrópusambandsins á eftir að koma í ljós. Afstaða Norðurlanda undir forystu Norðmanna til varna og öryggis á Norðurslóðum tengist samvinnu við Bandaríkin. Þar er fengin leið í varnar- og öryggismálum sem tekur tillit til hagsmuna Íslands. Þessa þróun ber straumur sögunnar því innan vaxandi Evrópusamvinnu verður hlutur Norðurlandanna meiri, svo sem vera ber. Hlutverk Íslands í því samstarfi helgast af landlegu og allri fortíð þjóðarinnar sem óaðskiljanlegs hluta Evrópu. Öllu alvarlegri þróun en aðsteðjandi hernaðarógn eða ágengni Kínverja snertir nú efnahagslegt sjálfstæði Íslands. Þess hefur verið beðið að fyrir lægi endanleg dómsniðurstaða Hæstaréttar Bandaríkjanna í uppgjöri Argentínu við vogunarsjóðina. Nú er niðurstaða fengin og að greiða beri kröfur sem urðu við bankahrunið í Argentínu 2001. Mikil málaferli hafa engu skilað nema kostnaði og að lánardrottnar eru í miklu sterkari stöðu en áður. Bent er á að þetta hafi sömu áhrif alls staðar í fjármálaheiminum. Ef Argentína þverskallast við að gera upp skuldirnar, blasir við áframhaldandi fjármálaleg einagrun með afar neikvæðum efnahagslegum afleiðingum – langtíma efnahagslegum fimbulvetri. Gæti þetta beðið okkar? Er það rétt, að aðrar kröfur en í þrotabú föllnu bankanna, svokölluð snjóhengja, séu slíkar að án viðunandi samninga við kröfuhafa reki Ísland í gjaldþrot? Við hljóta þá að blasa varanleg gjaldeyrishöft í vaxandi fátækt og landflótta fólks. Öllu verra væri að einmitt þeirri einu lausn, sem við getum vænst, væri rutt út af borðinu með þeirri ólánsaðgerð að aðildarviðræðurnar við Evrópusambandið voru stöðvaðar. Þegar síðar var gengið svo langt að slíta skyldi alveg viðræðunum féll yfir skriða mótmæla 40.000 Íslendinga. Margir töldu ekki eftir sér sporin á fundina á Austurvelli. Um skuldamálin og ESB er fjallað í skýrslu Alþjóðamálastofnunar HÍ um aðildarviðræðurnar. Þar er gert ráð fyrir að afnám fjármagnshafta verði eitt helsta samningamálið. Bent er á að miðað við reynslu annarra ríkja kæmu nokkrir farvegir til greina fyrir ESB til að styðja við afnám haftanna: 1. Slík aðstoð myndi ráðast á síðustu metrunum í aðildarviðræðunum og engar skuldbindingar af hálfu ESB myndu liggja fyrir fyrr en á síðustu metrunum og aðildarsamningur yrði gerður opinber. 2. Slík aðstoð myndi væntanlega vera hluti af áætlun Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. 3. ESB ásamt Evrópska seðlabankanum hafi þegar gefið ádrátt um frumkvæði um stofnun vinnuhóps um afnám hafta. Er ekki kominn tími til að forgangsraðað sé um aðgerðir sem leiða til þess að þjóðin njóti öryggis um farsæld í stað óvissu? Um það hefur rödd mótmælendanna heyrst skýrt og ákveðið á fundum sem kenna sig við Viðreisn. Sett er fram sú krafa að aðildarviðræðum við ESB verði lokið og lítt eru ummæli Illuga Gunnarssonar á Hrafnseyri 17. júní Jóni Sigurðssyni til virðingar. Jón forseti var alþjóðasinni á vísu síns tíma. Nú er tími fyrir hagstjórn á nýjum grunni um frelsi í viðskiptum með vörur, þjónustu og fjármagn með fastgengi sem stefnir að upptöku evru.
Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun
Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar
Skoðun Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Fríar máltíðir grunnskólabarna - merkur samfélagslegur áfangi Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar
Skoðun Hvað ef það gýs nær höfuðborgarsvæðinu? Ingvi Gunnarsson,Sigrún Tómsdóttir,Hrefna Hallgrímsdóttir,Daði Hafþórsson skrifar
Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun