Skoðun

Mistök, ábyrgð og kostnaður í heilbrigðiskerfinu

Árni Richard Árnason skrifar
Allir gera mistök. Þegar maður veldur öðrum skaða með mistökum sínum þá er honum skylt að bæta tjónið. Mistök geta einnig varðað við hegningarlög ef um stórfellt gáleysi er að ræða. Lög um skaðabótaskyldu og hegningarlög eiga við alla, óháð starfstétt eða hvort skaðinn skeði í starfi eða frítíma.

Síðustu vikur hefur fólk dregið í efa réttmæti ákæru á hendur heilbrigðisstarfsmanni vegna mistaka sem leiddu til dauða sjúklings, jafnvel áður en almenningur fékk nokkrar upplýsingar um málið. Heldur fólk virkilega að ein starfstétt eigi að vera undanþegin lögum og ábyrgð? Hvað ef læknir framkvæmir aðgerð á sjúklingi undir áhrifum áfengis?

Geta valdið tugmilljóna kostnaði

Árið 2007 gekkst ég undir krossbandsaðgerð í Orkuhúsinu, þar sem krossbandið var rangt staðsett á þrjá mismunandi vegu og tveir vöðvar í aftanverðu lærinu eyðilögðust vegna rangrar sjúkraþjálfunar. Á síðustu fimm árum hef ég gengist undir 14 aðgerðir vegna þessa í Danmörku og Finnlandi, og innan skamms mun ég gangast undir aðgerð í Þýskalandi þar sem ég mun fá ígræddan nýjan vöðva. Beinn kostnaður minn vegna þessa er um tveir tugir milljóna króna. Árið 2009 sendi ég kvörtun til landlæknisembættisins og fimm árum síðar er kvörtun mín enn þá í meðferð hjá embættinu.

Á þessari langferð minni hef ég haft samskipti við fjölda lækna um allan heim, og einnig fjölda sjúklinga sem hafa svipuð vandamál. Ég hef öðlast einstaka innsýn í heim heilbrigðiskerfisins. Mistök í heilbrigðisþjónustu eru margfalt tíðari en almenningur gerir sér grein fyrir, af alls konar toga. Jafnvel bestu læknar geta gert mistök. Algengustu vandamál heilbrigðiskerfisins eru rangar greiningar og meðferðir sem eru ekki í samræmi við læknisfræði. Sjúklingar fá ekki upplýsingar um áhættu, meðferð og meðferðarmöguleika. Mjög algengt er að ekki sé hlustað nægilega vel á sjúklinga, og samskipti milli heilbrigðisstarfsmanna séu ófullnægjandi. Allt þetta getur leitt til þess að sjúklingur verði fyrir heilsuskaða sem getur aftur á móti valdið tugmilljóna kostnaði sem sjúklingur, heilbrigðiskerfið og hið opinbera verður fyrir. Þessi kostnaður er m.a. sjúkrakostnaður, vinnutap og lögmannskostnaður.

Ef sjúklingur ákveður að kvarta yfir mistökum til heilbrigðisyfirvalda þá geta á nokkrum árum safnast upp hundruð blaðsíðna af formlegum bréfum sem eru skrifuð af lögmönnum, matsmönnum og heilbrigðisyfirvöldum. Inni í þessu ferli geta orðið til margar stjórnsýslukærur og kærur til siðanefnda ýmiss konar og umboðsmanns Alþingis. Allt þetta skapar falinn kostnað sem á endanum er að mestu greiddur af skattgreiðendum.

Ein mistök læknis geta því valdið kostnaði sem nemur stórum hluta af ævilaunum hans. Læknir sem gerir tíð mistök getur því valdið kostnaði sem er langtum meiri en ævitekjur hans. Þá er ótalinn sá skaði sem hann veldur á lífsgæðum sjúklinga.

Óviðeigandi ummæli

Nokkrir stjórnendur Landlæknisembættisins hafa upp á síðkastið sagt að ekki eigi að „finna sökudólg“ og að mistakamál eigi ekki að fara fyrir dóm. M.ö.o. þá á ekki að viðurkenna að einhver hafi gert mistök sem hefur valdið skaða og heilbrigðisstarfsfólk eigi ekki að bæta sjúklingum tjón sitt. Er landlæknisembættið virkilega á þeirri skoðun að sjúklingar eigi að bera allan skaða af mistökum heilbrigðisstarfsfólks? Eftir mína fimm ára reynslu af málsmeðferð embættisins í mínu máli þá er svar mitt „Já!“ Það er furðulegt að fólk sem hefur slíka skoðun geti haft áhrif á hvort ég fái tugmilljóna króna tjón mitt bætt.

Fagfólk viðurkennir mistök sín og heiðarlegt fólk reynir að bæta fyrir þau. Sjúklingar eiga ekki að borga fyrir skaða sem aðrir sannanlega valda, annað væri svívirðilegt óréttlæti. Skaðinn þarf ekki að falla á þann sem gerði mistökin, til þess eru tryggingar. Allir sem gera mistök verða að læra af þeim og halda áfram með líf sitt.




Skoðun

Sjá meira


×