Síðustu daga hef ég verið að hugsa um tölur Óttar Martin Norðfjörð skrifar 26. september 2013 12:54 Síðustu daga hef ég verið að hugsa um tölur. Um allskyns tölur. Um talnarunur og tölfræði og samanburð á tölum. Stundum er best að skoða heiminn út frá þeim. „Tölur ljúga ekki“ er stundum sagt. Þær fella heldur ekki áfellisdóm og eru hlutlausar, hafnar yfir rök og tilfinningar, birta okkur heiminn eins og hann er, ekki eins og við höldum að hann sé eða viljum að hann sé. Á lista WHO frá 2011 um lífslíkur fólks eru 193lönd. Efstu 30 löndin eru öll vestræn nema tvö. Meðalaldur fólks á Vesturlöndum er í kringum 80 ár. Í Afríku, sunnan Sahara, er hann langt undir 60ár. Neðstu 30löndin á listanum eru öll í Afríku. Botnríkið er Sierra Leone með 47 ár. Það er næstum því helmingi styttri ævi en toppríkin sem eru í 83árum. Það kemur líklega ekki á óvart að tölfræði yfir ungbarnadauði kallist á við heimskortið um lífslíkur. Samkvæmt UNICEF deyja 5000börn daglega í þróunarríkjum vegna skorts á aðgengi að hreinu vatni. Þótt þetta sé pistill um tölur skulum við grípa til líkingar: Það er eins og ef 20 farþegaþotur fullar af börnum brotlentu einu sinni á dag. Það dóu í kringum 3000manns 11. september 2001, þegar tvær flugvélar flugu á Tvíburaturnana, og Vesturlönd eru enn að syrgja. Það eru 12ár síðan eða 4383dagar. Á sama tíma hafa 21.915.000 börn í þróunarríkjum dáið vegna vatnsskorts. Það má kannski kalla það verstu hryðjuverk sögunnar, og við erum því miður þátttakendur í þeim. En nóg um tíma, hættum að telja í árum og teljum frekar í peningum, enda er tíminn peningar, ekki satt? Starfsfólk í fataverksmiðjum í Bangladesh sem saumar fötin okkar er um þessar mundir að berjast fyrir því að fá að lágmarki jafnvirði 12.000krónur í mánaðarlaun. Núna eru lágsmarkslaunin um 4.500krónur fyrir vinnuviku sem er gjarnan 80klukkustundir við bágbornar, oft á tíðum lífshættulegar aðstæður. Lágsmarkslaun á Íslandi eru yfir 190.000krónur fyrir vinnuviku upp á 40klukkustundir. Það er helmingi styttri vinnuvika en í Bangladesh, en 42 sinnum hærri laun. Að tala um kaupmáttarjöfnuð stoðar lítið, því hann er 2.000dollarar á mann í Bangladesh, 40.000dollarar á Íslandi. Við erum með öðrum orðum margfalt ríkari, lifum miklu lengur, njótum meiri lífsgæða og eigum að öllu leyti þægilegra líf en langstærsti hluti heimsins. Okkur hættir til að halda að heimurinn sé einn, en það er rangt. Þeir eru margirog við búum í þeim tölfræðilega besta. Nei, afsakið, langbesta. En hvers vegna hjálpum við þá ekki þeim verst stöddu svo tölfræðin þeirra lagist? Er það vegna þess að við viljum ekki lækka lífsstandard okkar – sem byggir á því að þróunarríkin haldi okkur uppi með ódýrri vinnu og ódýrum aðgangi að auðlindum sínum – eða vegna þess að við gleymum okkur í amstri dagsins? Ég held að það sé síðari kosturinn. Annars væri ég ekki að skrifa þennan pistil. Við erum rík og við erum aflögufær. Lífslíkur í Afríku þurfa ekki að vera svona lágar. 5000 börn þurfa ekki að deyja daglega vegna vatnsskorts. Það er ýmislegt sem við getum gert án þess að fórna öllu. Það er til millivegur. Það eru til hjálparstofnanir. Ég ætla að nefna UNICEF (S: 552-6300) og UN Women (S: 552-6200), en þær eru fleiri. Það er ekkert sérstakt átak í gangi, engin Fiðrildavika eða Dagur rauða nefsins í sjónvarpinu í kvöld. Það er bara ósköp venjulegur fimmtudagur, 26. september 2013, 269 dagur ársins, en samt finnst mér að þið ættuð að hringja í annað hvort númerið og heyra í fólkinu á hinum endanum. Þetta er pistill um tölur og við skulum því enda þetta á tölum: Hverjar 120 krónur sem renna til UNICEF veita barni í þróunarríki aðgang að hreinu vatni í 40 daga. 1.000 krónur veita hreint vatn í eitt ár. Það þarf ekki meira til að bjarga einu barni úr ímynduðu flugvélunum. Er það ekki ágætis dagsverk? Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun „Ég kýs homma“ Óli Gunnar Gunnarsson Skoðun Forseti sem svarar á mannamáli Erna Ástþórsdóttir Skoðun Kletturinn Katrín Júlía Margrét Alexandersdóttir Skoðun Við unga fólkið viljum fá sæti við borðið Selma Rós Axelsdóttir Skoðun Það sem býr í Höllu Hrund Viðar Hreinsson Skoðun Aleinn í heiminum? Lukka Sigurðardóttir,Katrín Harðardóttir ,Margrét Kristín Blöndal Skoðun Lausnin út í mýri? Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Sigþórsdóttir Skoðun Sérstök vitleysa Albert Björn Lúðvígsson Skoðun Reykjavíkurborg svíkur íbúa Laugardals Grétar Már Axelsson Skoðun Skoðun Skoðun Viltu koma í ferðalag? Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun „Ég kýs homma“ Óli Gunnar Gunnarsson skrifar Skoðun Forseti sem svarar á mannamáli Erna Ástþórsdóttir skrifar Skoðun Hugrekki Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Afvegaleiðing SFS? Friðleifur Egill Guðmundsson skrifar Skoðun Jón Gnarr fyrir dýraverndina Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Mannréttindastofnun verður að veruleika Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Samstarf við landsbyggðina Sævar Þór Halldórsson skrifar Skoðun Lausnin út í mýri? Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Sigþórsdóttir skrifar Skoðun Takk Ísland fyrir upplýsandi kosningabaráttu! Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Forseti sem gefur kjark og von Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Við unga fólkið viljum fá sæti við borðið Selma Rós Axelsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson skrifar Skoðun Offita er langvinnur sjúkdómur Hópur fólks í stjórn Félags fagfólks um offitu skrifar Skoðun Reykjavíkurborg svíkur íbúa Laugardals Grétar Már Axelsson skrifar Skoðun Mynda þurfti ríkisstjórn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Kletturinn Katrín Júlía Margrét Alexandersdóttir skrifar Skoðun Nýsköpun er svarið Nótt Thorberg skrifar Skoðun Aleinn í heiminum? Lukka Sigurðardóttir,Katrín Harðardóttir ,Margrét Kristín Blöndal skrifar Skoðun Ísland í öðru sæti Regnbogakortsins um réttindi hinsegin fólks Bjarndís Helga Tómasdóttir,Daníel E. Arnarsson skrifar Skoðun Almenn kvíðaröskun: léttvægt vandamál eða áhyggjuefni? Sævar Már Gústavsson skrifar Skoðun Lokað á börn í vanda Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Sérstök vitleysa Albert Björn Lúðvígsson skrifar Skoðun Fjarheilbrigðisþjónusta Lilja Rannveig Sigurgeirsdóttir skrifar Skoðun Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Forsetaframbjóðandi með sömu tölu og Jesú Gunnar Karl Halldórsson skrifar Skoðun Einfaldara fyrirkomulag tilvísana Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Málið á að endurspegla fólkið í landinu Birta Björnsdóttir skrifar Skoðun Hreyfing og tengsl Jóhanna Stefáns Bjarkardóttir skrifar Skoðun Eru byssur meira fullorðins? Oddný G. Harðardóttir skrifar Sjá meira
Síðustu daga hef ég verið að hugsa um tölur. Um allskyns tölur. Um talnarunur og tölfræði og samanburð á tölum. Stundum er best að skoða heiminn út frá þeim. „Tölur ljúga ekki“ er stundum sagt. Þær fella heldur ekki áfellisdóm og eru hlutlausar, hafnar yfir rök og tilfinningar, birta okkur heiminn eins og hann er, ekki eins og við höldum að hann sé eða viljum að hann sé. Á lista WHO frá 2011 um lífslíkur fólks eru 193lönd. Efstu 30 löndin eru öll vestræn nema tvö. Meðalaldur fólks á Vesturlöndum er í kringum 80 ár. Í Afríku, sunnan Sahara, er hann langt undir 60ár. Neðstu 30löndin á listanum eru öll í Afríku. Botnríkið er Sierra Leone með 47 ár. Það er næstum því helmingi styttri ævi en toppríkin sem eru í 83árum. Það kemur líklega ekki á óvart að tölfræði yfir ungbarnadauði kallist á við heimskortið um lífslíkur. Samkvæmt UNICEF deyja 5000börn daglega í þróunarríkjum vegna skorts á aðgengi að hreinu vatni. Þótt þetta sé pistill um tölur skulum við grípa til líkingar: Það er eins og ef 20 farþegaþotur fullar af börnum brotlentu einu sinni á dag. Það dóu í kringum 3000manns 11. september 2001, þegar tvær flugvélar flugu á Tvíburaturnana, og Vesturlönd eru enn að syrgja. Það eru 12ár síðan eða 4383dagar. Á sama tíma hafa 21.915.000 börn í þróunarríkjum dáið vegna vatnsskorts. Það má kannski kalla það verstu hryðjuverk sögunnar, og við erum því miður þátttakendur í þeim. En nóg um tíma, hættum að telja í árum og teljum frekar í peningum, enda er tíminn peningar, ekki satt? Starfsfólk í fataverksmiðjum í Bangladesh sem saumar fötin okkar er um þessar mundir að berjast fyrir því að fá að lágmarki jafnvirði 12.000krónur í mánaðarlaun. Núna eru lágsmarkslaunin um 4.500krónur fyrir vinnuviku sem er gjarnan 80klukkustundir við bágbornar, oft á tíðum lífshættulegar aðstæður. Lágsmarkslaun á Íslandi eru yfir 190.000krónur fyrir vinnuviku upp á 40klukkustundir. Það er helmingi styttri vinnuvika en í Bangladesh, en 42 sinnum hærri laun. Að tala um kaupmáttarjöfnuð stoðar lítið, því hann er 2.000dollarar á mann í Bangladesh, 40.000dollarar á Íslandi. Við erum með öðrum orðum margfalt ríkari, lifum miklu lengur, njótum meiri lífsgæða og eigum að öllu leyti þægilegra líf en langstærsti hluti heimsins. Okkur hættir til að halda að heimurinn sé einn, en það er rangt. Þeir eru margirog við búum í þeim tölfræðilega besta. Nei, afsakið, langbesta. En hvers vegna hjálpum við þá ekki þeim verst stöddu svo tölfræðin þeirra lagist? Er það vegna þess að við viljum ekki lækka lífsstandard okkar – sem byggir á því að þróunarríkin haldi okkur uppi með ódýrri vinnu og ódýrum aðgangi að auðlindum sínum – eða vegna þess að við gleymum okkur í amstri dagsins? Ég held að það sé síðari kosturinn. Annars væri ég ekki að skrifa þennan pistil. Við erum rík og við erum aflögufær. Lífslíkur í Afríku þurfa ekki að vera svona lágar. 5000 börn þurfa ekki að deyja daglega vegna vatnsskorts. Það er ýmislegt sem við getum gert án þess að fórna öllu. Það er til millivegur. Það eru til hjálparstofnanir. Ég ætla að nefna UNICEF (S: 552-6300) og UN Women (S: 552-6200), en þær eru fleiri. Það er ekkert sérstakt átak í gangi, engin Fiðrildavika eða Dagur rauða nefsins í sjónvarpinu í kvöld. Það er bara ósköp venjulegur fimmtudagur, 26. september 2013, 269 dagur ársins, en samt finnst mér að þið ættuð að hringja í annað hvort númerið og heyra í fólkinu á hinum endanum. Þetta er pistill um tölur og við skulum því enda þetta á tölum: Hverjar 120 krónur sem renna til UNICEF veita barni í þróunarríki aðgang að hreinu vatni í 40 daga. 1.000 krónur veita hreint vatn í eitt ár. Það þarf ekki meira til að bjarga einu barni úr ímynduðu flugvélunum. Er það ekki ágætis dagsverk?
Skoðun Ísland í öðru sæti Regnbogakortsins um réttindi hinsegin fólks Bjarndís Helga Tómasdóttir,Daníel E. Arnarsson skrifar
Skoðun Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar