
Byggjum frekar umræður á upplýsingum og fræðslu en uppnámi og hræðslu
Dregin var upp sú mynd að markmið frumvarpsins væri að byrla 11 ára stúlkubörnum hormónapillur á bak foreldrum þeirra og þau áform studd með ráðum og dáð af landlækni sjálfum og óþreyjufullum skólahjúkrunarfræðingum sem biðu þess eins að geta ávísað pillunni til barna.
Þessi umræða er sorgleg og fráleit. Fréttaflutningi af þessu tagi er augljóslega ekki ætlað að upplýsa um mál heldur að æsa upp mál – ekki að fræða heldur að hneyksla og hræða.
Samkvæmt frumvarpinu verður heimildin bundin því að viðkomandi hjúkrunarfræðingar og ljósmæður starfi á heilbrigðisstofnun þar sem er heilsugæsla, kvenlækningar eða fæðingarþjónusta. Miðað er við að velferðarráðherra setji reglugerð um skilyrði sem uppfylla þarf til að fá þessa heimild og að Embætti landlæknis veiti leyfi til lyfjaávísana á grundvelli þeirra auk þess að hafa eftirlit með þeim líkt og gildir um lyfjaávísanir lækna.
Í samanburði milli Norðurlandaþjóða er notkun hormónagetnaðarvarna minnst hér á landi en sala á neyðargetnaðarvörnum hvað mest. Ótímabærar þunganir og fóstureyðingar í kjölfarið eru sorglega algengar og hefur barnaréttarnefnd Sameinuðu þjóðanna lýst áhyggjum yfir fjölda fóstureyðinga meðal stúlkna yngri en 18 ára hér á landi. Kynheilbrigði ungs fólks er áfátt og notkun ungra Íslendinga á smokkum með því minnsta sem þekkist á Vesturlöndum, nokkuð sem við verðum að breyta, ekki síst til að efla varnir gegn kynsjúkdómum.
Ég styð heilshugar frumvarp sem nú liggur fyrir Alþingi um lækkun virðisaukaskatts á smokkum úr 25% í 7% og treysti því að það verði samþykkt. En það þarf margt fleira að koma til og því tel ég að frumvarp um skilyrtar heimildir ljósmæðra og hjúkrunarfræðinga til að ávísa hormónagetnaðarvörnum sé mikilvægt og af hinu góða. Ég tek fagnandi við ábendingum studdum faglegum og málefnalegum rökum sem orðið geta til þess að bæta frumvarpið og styrkja markmið þess enda mun frumvarpið fá vandaða umfjöllun í velferðarnefnd Alþingis. Ástæða er til að ítreka að öllum er heimilt að senda nefndinni ábendingar og umsagnir um frumvarpið og rétt að hvetja til þess.
Umræða um það hvenær upplýsa eigi foreldra unglingsstúlkna ákveði læknar að ávísa þeim hormónagetnaðarvörn er ekki ný af nálinni. Frumvarpið sem hér er til umræðu hvorki víkkar né þrengir þau viðmið. Bent hefur verið á að þetta sé óljóst í lögum og þarfnist skýringa.
Þetta er þörf ábending og við skulum taka á því. Aðrir benda á að efla þurfi kynfræðslu og sporna við því að fólk byrji að stunda kynlíf áður en það hefur þroska til.
Ég gæti ekki verið meira sammála og tel að með margumtöluðum heimildum til ljósmæðra og hjúkrunarfræðinga ýtum við undir að unglingar leiti til fagfólks sem getur veitt þessa fræðslu því það verður aðgengilegra og hægari heimatökin en að panta tíma hjá lækni. Ósk um getnaðarvörn veitir gott tækifæri til að veita fræðslu og alls ekki sjálfgefið að slíkri heimsókn ljúki með ávísun á hormónapillur.
Loks hefur verið bent á að frumvarpið setji alla ábyrgð á því að forðast ótímabæra þungun á hendur stúlkum, strákarnir þurfi ekki að horfast í augu við mögulegar afleiðingar kynlífsins. Þetta eru að sjálfsögðu ekki þau skilaboð sem við viljum senda ungu fólki.
Kannski væri það góð vinnuregla að gera ungum pörum í þessum hugleiðingum að mæta saman á fund læknis, hjúkrunarfræðings eða ljósmóður þegar getnaðarvarna er þörf. Allar hugmyndir til að fást við augljósan vanda eru vel þegnar. Samkvæmt könnunum er meðalaldur íslenskra ungmenna þegar þau byrja að stunda kynlíf 15,6 ár og hefur hækkað á liðnum árum. Hvort þau hafa þá til þess aldur og þroska er umdeilanlegt og best væri að sem flest ungmenni flýttu sér hægt í þessum efnum. Því vona ég að samstaða náist um leiðir til að hækka þennan meðalaldur, fækka ótímabærum þungunum, fækka fóstureyðingum og draga úr tíðni kynsjúkdóma. Um þetta snýst málið.
Skoðun

Tíu staðreyndir um íslenskt samfélag
Snorri Másson skrifar

Hættuleg utanríkisstefna forseta Bandaríkjanna
Kristján Reykjalín Vigfússon skrifar

(orku)Sjálfstæði þjóðar
Benedikt Kristján Magnússon skrifar

Samræmd próf
Jón Torfi Jónasson skrifar

Opið bréf til ráðherra Flokks fólksins, vegna vanda söngnáms
Aileen Soffía Svensdóttir skrifar

Gervigreind sem jafnréttistæki: Skóli án aðgreiningar
Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar

Verða boðaðar kjarabætur örorkulífeyristaka að veruleika eða ekki?
Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar

Þjónusta við konur með endómetríósu tryggð
Alma D. Möller skrifar

Húsnæðisöryggi – Sameiginleg ábyrgð
Kolbrún Halldórsdóttir skrifar

Sóun á Alþingi
Lovísa Oktovía Eyvindsdóttir skrifar

Veiðigjöldin leiðrétt
Hanna Katrín Friðriksson skrifar

Hvar er mennskan?
Ægir Máni Bjarnason skrifar

Hjúkrunarfræðingar í takt við nýja tíma
Helga Dagný Sigurjónsdóttir skrifar

NPA miðstöðin 15 ára
Hallgrímur Eymundsson,Þorbera Fjölnisdóttir skrifar

Umhverfisráðherra á réttri leið
Jóhannes Þór Skúlason skrifar

Norðurþing treður yfir varnaðarorð og eignarrétt
Árni Björn Kristbjörnsson skrifar

Lífið í bænum - fyrir suma
Sigurður Kári Harðarson skrifar

Hver á arðinn af sjávarútvegsauðlindinni?
Einar G. Harðarson skrifar

Þegar dómarar eru hluti af vandanum og bókun 35
Sigríður Svanborgardóttir skrifar

Samræmt námsmat er ekki hindrun heldur hjálpartæki
Eiríkur Ólafsson skrifar

Aflögufærir, hafið samband við söngskóla í neyð
Gunnar Guðbjörnsson skrifar

Að neyðast til að meta sína eigin umsókn í opinberan sjóð
Bogi Ragnarsson skrifar

Tími vindorku á Íslandi – Hvað þyrfti til að koma í veg fyrir raforkuskerðingar?
Edvald Edvaldsson skrifar

Fimm ár í feluleik
Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar

Sunnudagsblús ríkisstjórnarinnar
Jens Garðar Helgason skrifar

Hver er í raun í fýlu?
Daði Freyr Ólafsson skrifar

Tálsýn um hugsun
Þorsteinn Siglaugsson skrifar

Handhafar sannleikans og hið gagnslausa væl
Helgi Héðinsson skrifar

Flokkarnir sem raunverulega öttu viðkvæmum hópum saman og þeir sem þrífa upp eftir þá
Þórður Snær Júlíusson skrifar

Gervigreindarskólinn Alpha: Framtíðarsýn fyrir íslenska grunnskóla
Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar