Nýmæli í mannréttindakaflanum tilviljanakennd

Þessa dagana eru umsagnir ýmissa sérfræðinga að skila sér til Alþingis um frumvarpið til nýrrar stjórnarskrár. Frumvarpið byggir á tillögum stjórnlagaráðs en umsagnaraðilum var gefinn frestur til 13. desember næstkomandi.

Meðal þeirra sem skila inn umsögn er Björg Thorarensen, lagaprófessor, sem var einkum beðin um að veita álit á ákveðnum greinum í mannréttindakaflanum. Hún taldi þó nauðsynlegt að setja fyrst fram nokkrar almennar athugasemdir varðandi mannréttindakaflann og frumvarpið í heild.

Þar bendir Björg á að stjórnlagaráð hafi einhliða gert grundvallarbreytingu á eigin verksviði þegar það ákvað að eitt meginverkefna þess væri að endurskoða mannréttindakaflann. Það hafi ekki verið eitt af þeim meginverkefnum sem Alþingi fól því.

Björg telur hvergi hafa komið fram hvort nauðsynlegt sé í raun að breyta mannréttindaákvæðum stjórnarskrárinnar yfir höfuð. Hún mælist eindregið til þess að Alþingi meti hvort tilefni sé til slíkra breytinga og hvert markmið þeirra eigi að vera.

Björg segir að nýmæli í mannréttindakaflanum séu mörg tilviljanakennd og einkennist af málefnum dagsins með ofuráherslu á upplýsingafrelsi og náttúru. Hún leyfir sér að efast um að breytingarnar tryggi betur rétt borgaranna gagnvart stjórnvöldum og telur þær opna víðtækari heimildir til að takmarka mannréttindi.

Björg bendir einnig á að greinargerðin með frumvarpinu sé í heild sinni 210 blaðsíðna löng og hluti hennar hefði með réttu átt heima í sérstakri skýrslu um vinnuna. Lengd greinargerðarinnar þykir varhugaverð þar sem vilji löggjafans verður nokkuð torráðinn vegna hennar.

Hér má nálgast fleiri umsagnir um frumvarpið en þar er meðal annars umsögn frá Sigurði Líndal, prófessor, Pawel Bartoszek, Gunnari Helga Kristinssyni, Öryrkjabandalaginu og fleirum