Landlæknir og PSA-mælingar Einar Benediktsson skrifar 27. febrúar 2012 11:00 Ekki hefur það vakið eftirtekt, að blöðruhálskirtilskrabbamein (BHKK) hafi verið tilefni sérstakrar árvekni landlæknis og er það þó algengasta krabbamein íslenskra karla. Yfir 200 okkar greinast með sjúkdóminn árlega og dauðsföll eru yfir 50. En viti menn, aldrei fór svo að landlæknir tæki ekki á sig rögg. Það var með yfirlýsingu, eða einskonar dagskipan, þann 23. febrúar um PSA-mælingar. Lagst er harkalega gegn þeim réttindum hvers og eins að leita til læknis og óska eftir skoðun sem gæti bent til þess að BHKK geri vart við sig. Það er PSA-greining og þuklun á kirtlinum, sem er ódýrt og fljótafgreitt úrræði sem er þó ekki afgerandi. Þetta vill Framför – krabbameinsfélag karla benda mönnum 50 ára og eldri sem siðferðilega skyldu okkar krabbameinssjúklinga. Að verða fyrir ádrepu að hvetja til slíks kom illa á óvart. Getur það verið vegna vankunnáttu að lýst sé yfir að engin heilbrigðisyfirvöld hvetji menn að láta mæla hjá sér PSA? Viðkomandi bandarísk stofnun er the National Cancer Institute at the National Institute of Health í Washington. Þessi stofnun upplýsir að the U.S. Food and Drug Administration (FDA) hefur staðfest að PSA-mæling og þuklun sé notað til að hjálpa til við að greina blöðruhálskrabbamein í körlum 50 ára og eldri. („has approved the use of the PSA test along with digital rectal exam to help detect prostate cancer on men age 50 and older"). Ameríska tryggingarkerfið – Medicare – greiðir fyrir árlegt PSA próf allra karlmanna 50 ára og eldri. Athugun sem Harvard gerði 2005 leiddi í ljós að karlmenn sem láta gera PSA-próf árlega hafi þrisvar sinnum minni líkur að deyja úr krabbameini en þeir sem ekki gera það. Varðandi meðferðarúrræði má benda á spánnýja (febrúar 2012) bandaríska athugun frá Kibel et al. á 10 ára lífslíkum eftir skurðaðgerð, ytri geislun og innri geislun. Um er að ræða 10.429 sjúklinga á tveim sjúkrahúsum m.t.t. byrjunargilda PSA, Gleason og klínískrar stöðu. Fyrir þá 6.485 sem voru í skurðaðgerð ( radical prostatectomy of some type) voru 10 ára lífslíkur 88,9%, fyrir 2.264 sem fengu geislun ( some form of external beam radiation therapy – EBRT) var það 82,6% og fyrir 1.680 í innri geislun (brachytherapy) 81,7%. Væri ekki rétt að upplýsa fremur um þetta en aukaverkanir eins og ristruflanir og þvagleka? Svo vikið sé að minni reynslu, greindist ég með staðbundið BHKK haustið 2009 en hafði þá verið í árlegu eftirliti frá því 2000 með PSA blóðprófi, þreifingu, ómskoðun og sýnatöku. Um var lengi að ræða nokkuð hækkað PSA gildi og stækkun kirtilsins sem reyndist góðkynja. Haustið 2009 fór þetta úr böndunum og ég mældist með PSA 25 og Gleason greiningu 9. Talið er að mikil hætta sé á ferðum ef PSA er yfir 20 og Gleason yfir 8. Það sem ákveðið var fyrir mig var geislameðferð. Ég fékk sk IMRT High Dose geislun eða 76Gy eða 2Gy í hvert skipti og þýddi það 38 komur í tækin á Krabbameinadeild LSH. Þetta tók tæpt kortér í geislun og var ég lengst af þarna kl. 1.30 fimm virka daga vikunnar í apríl-júní 2010 og naut þar frábærrar aðhlynningar starfsliðs þessa erfiða sviðs. Tekið er á móti 40-50 krabbameinssjúklingum á dag í geislameðferðir. Frá byrjun og samhliða geisluninni var ég í hórmónahvarfsmeðferð með tveim lyfjum. Geislameðferðin er sársaukalaus en aukaverkanir voru aðallega þreyta og taugastrekkingur. PSA-ið fór í 2.5 í meðferðinni, varð 0.05 við lokin og var þar enn í ársbyrjun 2012. Er enn á mjög minnkuðum lyfjaskammti, reyndar með hliðarverkunum sem mér eru ekki til teljandi ama. Þetta gat með öðrum orðum ekki verið betra. Er þarna nokkurn lærdóm að draga í sambandi við forvarnir? Hér skal þá fullyrt það augljósa, að það er aðeins vegna reglulegra töku PSA gildanna að það er í tæka tíð hægt að hjálpa mér. Meinið var staðbundið í kirtlinum og þá eru ráð til að eyða því. Þannig á ég frábærum læknum og geislameðferðartæki LSH bókstaflega líf mitt að launa. Krabbamein er hræðilegur sjúkdómur þegar illa fer. Við sem fórum í meðferð vegna BHKK, höfum víst margir einhverjar aukaverkanir. Hvað sjálfan mig snertir er það blátt áfram afkáralegt – absúrd – að spyrja hvorn kostinn ég hefði valið, að dragast upp í kvalafullum sjúkdómi eða að fá að lifa þótt með einhverjum aukaverkunum sé. Þetta er því að þakka að fylgst var með mér með PSA- mælingum. Landlæknir segir að ekki hafi verið sýnt með óyggjandi hætti að það bjargi mannslífum. Einmitt það, segi ég þá undrandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Einar Benediktsson Mest lesið „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun Vér erum úr sömu sveit Steinþór Logi Arnarsson Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun Sósíalistaflokkurinn kaus breytingar Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Halldór 24.05.2025 Halldór Skoðun Skoðun Sósíalistaflokkurinn kaus breytingar Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Vér erum úr sömu sveit Steinþór Logi Arnarsson skrifar Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun #blessmeta - önnur grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Sjá meira
Ekki hefur það vakið eftirtekt, að blöðruhálskirtilskrabbamein (BHKK) hafi verið tilefni sérstakrar árvekni landlæknis og er það þó algengasta krabbamein íslenskra karla. Yfir 200 okkar greinast með sjúkdóminn árlega og dauðsföll eru yfir 50. En viti menn, aldrei fór svo að landlæknir tæki ekki á sig rögg. Það var með yfirlýsingu, eða einskonar dagskipan, þann 23. febrúar um PSA-mælingar. Lagst er harkalega gegn þeim réttindum hvers og eins að leita til læknis og óska eftir skoðun sem gæti bent til þess að BHKK geri vart við sig. Það er PSA-greining og þuklun á kirtlinum, sem er ódýrt og fljótafgreitt úrræði sem er þó ekki afgerandi. Þetta vill Framför – krabbameinsfélag karla benda mönnum 50 ára og eldri sem siðferðilega skyldu okkar krabbameinssjúklinga. Að verða fyrir ádrepu að hvetja til slíks kom illa á óvart. Getur það verið vegna vankunnáttu að lýst sé yfir að engin heilbrigðisyfirvöld hvetji menn að láta mæla hjá sér PSA? Viðkomandi bandarísk stofnun er the National Cancer Institute at the National Institute of Health í Washington. Þessi stofnun upplýsir að the U.S. Food and Drug Administration (FDA) hefur staðfest að PSA-mæling og þuklun sé notað til að hjálpa til við að greina blöðruhálskrabbamein í körlum 50 ára og eldri. („has approved the use of the PSA test along with digital rectal exam to help detect prostate cancer on men age 50 and older"). Ameríska tryggingarkerfið – Medicare – greiðir fyrir árlegt PSA próf allra karlmanna 50 ára og eldri. Athugun sem Harvard gerði 2005 leiddi í ljós að karlmenn sem láta gera PSA-próf árlega hafi þrisvar sinnum minni líkur að deyja úr krabbameini en þeir sem ekki gera það. Varðandi meðferðarúrræði má benda á spánnýja (febrúar 2012) bandaríska athugun frá Kibel et al. á 10 ára lífslíkum eftir skurðaðgerð, ytri geislun og innri geislun. Um er að ræða 10.429 sjúklinga á tveim sjúkrahúsum m.t.t. byrjunargilda PSA, Gleason og klínískrar stöðu. Fyrir þá 6.485 sem voru í skurðaðgerð ( radical prostatectomy of some type) voru 10 ára lífslíkur 88,9%, fyrir 2.264 sem fengu geislun ( some form of external beam radiation therapy – EBRT) var það 82,6% og fyrir 1.680 í innri geislun (brachytherapy) 81,7%. Væri ekki rétt að upplýsa fremur um þetta en aukaverkanir eins og ristruflanir og þvagleka? Svo vikið sé að minni reynslu, greindist ég með staðbundið BHKK haustið 2009 en hafði þá verið í árlegu eftirliti frá því 2000 með PSA blóðprófi, þreifingu, ómskoðun og sýnatöku. Um var lengi að ræða nokkuð hækkað PSA gildi og stækkun kirtilsins sem reyndist góðkynja. Haustið 2009 fór þetta úr böndunum og ég mældist með PSA 25 og Gleason greiningu 9. Talið er að mikil hætta sé á ferðum ef PSA er yfir 20 og Gleason yfir 8. Það sem ákveðið var fyrir mig var geislameðferð. Ég fékk sk IMRT High Dose geislun eða 76Gy eða 2Gy í hvert skipti og þýddi það 38 komur í tækin á Krabbameinadeild LSH. Þetta tók tæpt kortér í geislun og var ég lengst af þarna kl. 1.30 fimm virka daga vikunnar í apríl-júní 2010 og naut þar frábærrar aðhlynningar starfsliðs þessa erfiða sviðs. Tekið er á móti 40-50 krabbameinssjúklingum á dag í geislameðferðir. Frá byrjun og samhliða geisluninni var ég í hórmónahvarfsmeðferð með tveim lyfjum. Geislameðferðin er sársaukalaus en aukaverkanir voru aðallega þreyta og taugastrekkingur. PSA-ið fór í 2.5 í meðferðinni, varð 0.05 við lokin og var þar enn í ársbyrjun 2012. Er enn á mjög minnkuðum lyfjaskammti, reyndar með hliðarverkunum sem mér eru ekki til teljandi ama. Þetta gat með öðrum orðum ekki verið betra. Er þarna nokkurn lærdóm að draga í sambandi við forvarnir? Hér skal þá fullyrt það augljósa, að það er aðeins vegna reglulegra töku PSA gildanna að það er í tæka tíð hægt að hjálpa mér. Meinið var staðbundið í kirtlinum og þá eru ráð til að eyða því. Þannig á ég frábærum læknum og geislameðferðartæki LSH bókstaflega líf mitt að launa. Krabbamein er hræðilegur sjúkdómur þegar illa fer. Við sem fórum í meðferð vegna BHKK, höfum víst margir einhverjar aukaverkanir. Hvað sjálfan mig snertir er það blátt áfram afkáralegt – absúrd – að spyrja hvorn kostinn ég hefði valið, að dragast upp í kvalafullum sjúkdómi eða að fá að lifa þótt með einhverjum aukaverkunum sé. Þetta er því að þakka að fylgst var með mér með PSA- mælingum. Landlæknir segir að ekki hafi verið sýnt með óyggjandi hætti að það bjargi mannslífum. Einmitt það, segi ég þá undrandi.
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun
Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar
Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar
Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun