„Óvissuferð“ sérstaks saksóknara Lýður Guðmundsson skrifar 22. júní 2011 06:15 Nýverið var undirritaður sóttur heim að morgni og færður í yfirheyrslu af starfsmönnum embættis sérstaks saksóknara (ESS) í tengslum við rannsókn embættisins á starfsemi VÍS. Handtakan kom mér verulega á óvart, enda var ég fullviss þá og er enn að ekkert ólöglegt átti sér stað í starfsemi VÍS þau ár sem ég tengdist félaginu. Við skýrslutöku hjá ESS voru bornar á mig fjarstæðukenndar sakir, í raun svo fráleitar að ég get ekki orða bundist. Á hrunárinu 2008 skilaði VÍS 242 milljóna króna hagnaði eftir skatta. Til samanburðar þá tapaði Tryggingamiðstöðin 17,6 milljörðum og Sjóvá tapaði 30,2 milljörðum. Ástæða þessa mikla munar er ekki tilviljun. Þegar Exista keypti allt hlutafé í VÍS á árinu 2006 átti VÍS fyrir stóran eignarhlut í Kaupþingi banka. Eftir kaupin var ákveðið að geyma öruggustu eignir samstæðunnar í VÍS en áhættusamari eignir (t.d. hlutabréf í Kaupþingi) í móðurfélaginu Exista. Lögum samkvæmt þurfa tryggingafélög alltaf að eiga næga sjóði til að geta mætt framtíðartjónum. VÍS átti eftir þessa breytingu öruggar eignir til að mæta öllum skuldbindingum vegna áætlaðra tjóna. Til viðbótar átti VÍS tæpa 10 milljarða króna í eiginfé í árslok 2008. Öldungis frábær staða eftir mesta eignahrun í sögu þjóðarinnar.Umboðssvik gegn sjálfum mérÞótt stefna VÍS um fjárfestingar hafi í raun aðeins fylgt erlendum viðmiðum taldi Fjármálaeftirlitið (FME) rétt að rannsaka hvort góð afkoma VÍS á árinu 2008 byggðist á hagnýtingu innherjaupplýsinga. Þeirri rannsókn var sjálfhætt. FME var þó ekki af baki dottið og nú stend ég í þeim sporum að vera sakaður um hið gagnstæða – að hafa misbeitt stöðu minni hjá VÍS þannig að fjármunir hafi tapast. ESS tók svo við keflinu af FME og gerði lýðum ljóst að meint brot mín vörðuðu hvorki meira né minna en við allan auðgunarbrotakafla hegningarlaga. Mátti ég láta segja mér tíðindin þrisvar eins og Njáll forðum enda hljóma sakirnar fyrir mér, ólöglærðum manni, líkt og ég hafi stolið peningum VÍS. Staðreyndin er þó sú að meint brot lúta ekki að því að ég hafi hagnast persónulega heldur er ég sakaður um að hafa ekki gætt hagsmuna VÍS sem stjórnarformaður, sem heitir í lögfræði umboðssvik. Mér finnst þessi ásökun galin enda var Exista eigandi alls hlutafjár VÍS og ég var stærsti eigandi Exista. Með því að gæta ekki hagsmuna VÍS hefði ég því skaðað sjálfan mig mest.Ruglið úr rannsóknarskýrslunniFME er fullkunnugt um þessa forsögu málsins enda hafa henni verið gerð rækileg skil í bréfaskiptum við stofnunina. Samt er ákveðið að leggja upp í það sem Ólafur Hauksson, sérstakur saksóknari, kallaði svo ósmekklega í viðtali við mbl.is 1. júní „óvissuferð“. ESS réttlætti ferðalagið með því að fyrir lægi kæra frá FME. Embættinu ber engu að síður, áður en lagt er upp í slíka „óvissuferð“, að huga að réttmæti kærunnar og hvort hún eigi við einhver rök að styðjast. Í yfirheyrslunni varð mér fljótt ljóst að þetta hafði ESS ekki gert. Margar spurningar sem fyrir mig voru lagðar voru mér óskiljanlegar og það sem verra var spyrjandinn virtist ekki átta sig á þeim heldur. Á einum tímapunkti í yfirheyrslunni var Rannsóknarskýrsla Aþingis dregin upp og spurt beint upp úr henni, eins og hún væri hluti af rannsóknargögnunum. Þótt vænisjúkustu sófasaksóknarar þjóðarinnar hafi keppst við að lofa skýrsluna fyrir „mikil gæði“, sumir jafnvel sama dag og þessi mörg þúsund blaðsíðna doðrantur kom út, þá var aldrei rætt við mig né nokkurn hjá Exista við gerð hennar. Það er vitaskuld með ólíkindum miðað við hve miklu rými er varið í Exista í skýrslunni. Og hvað við kemur Exista er skýrslan morandi í villum og röngum ályktunum og því frábað ég mér með öllu að þurfa sitja undir slíku rugli í yfirheyrslu.Uppgjör án fordæmaFME stærir sig af því hafa sent nálega 70 mál til ESS frá því að nýr forstjóri tók við. Margir hrapa sjálfsagt að þeirri ályktun að þetta sé til merkis um að hér hafi verið rekið fjármálakerfi sem byggðist almennt á óheiðarlegu fólki sem skirrðist ekki við að ganga á svig við lög. Mér finnst blasa við að þetta séu merki um að rannsóknin sé komin í ógöngur. Því til enn frekari staðfestingar nefni ég þá staðreynd að 216 manns höfðu réttarstöðu sakbornings í málum sem ESS hafði til meðferðar í mars 2011. Eflaust hefur þeim fjölgað eitthvað síðan. „Uppgjörið“ hér á landi við hrunið á sér engin fordæmi erlendis. Ekkert sambærilegt á sér stað á Írlandi eða Grikklandi svo dæmi séu tekin. Þá hefur enginn forstjóri banka á Wall Street verið ákærður í kjölfar hrunsins, þótt þar hafi allir fjárfestingarbankarnir í raun orðið gjaldþrota. Enginn hefur verið ákærður vegna hinna svokölluðu undirmálslána í Bandaríkjunum, en almennt eru þau talin ein helsta orsök þess óskapnaðar sem skall á fjármálamörkuðum haustið 2008. Ástæðan er ekki að lögregluyfirvöld í Bandaríkjunum hafi ekki verið að skoða þessi mál, heldur að illa hefur gengið að finna lögbrot. Þar leyfast ekki „óvissuferðir“ eins og ESS stundar hér. Þá má bæta því við að enginn stjórnmálamaður í heiminum hefur verðið ákærður í tengslum við hrunið nema Geir H. Haarde. Landsdómsmálið er vitaskuld þjóðarskömm enda augljóslega pólitík í sinni ömurlegustu mynd.Óendanlega sártMér gremst það mjög að horfa upp á fyrrum samstarfsmenn mína missa lífsviðurværi sitt og æru vegna þess eins að þeir framfylgdu stefnu og ákvörðunum stjórna fyrirtækja þar sem ég var í fyrirsvari. Ég mun standa reikningsskil gjörða minna og óttast þau ekki. Ég hafði sjálfur mikla persónulega hagsmuni af rekstri og viðgangi þessara fyrirtækja. Mig tekur það óendanlega sárt að sjá rannsakendur reyna að flækja samstarfsmenn mína, fagmenn með áratugareynslu á sínu sviði, inn í rannsókn sem er byggð á sandi. Þeir, eins og aðrir sakborningar, mega búast við því að hafa stöðu sakbornings svo árum skiptir. Óhjákvæmilega markar slíkt þá og þeirra nánustu fyrir lífstíð. Og þegar mál þeirra verða látin niður falla þá mun hinn sérstaki saksóknari eflaust bregða út af vananum og sleppa því að hringja í fjölmiðla. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Þurfum við koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Katrín og Gunnar Sævar Þór Jónsson Skoðun Breiðholt brennur Eðvarð Hilmarsson Skoðun Þegar enginn heldur utan um þig Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Gummi Kalli Kristinn Sigurðsson Skoðun Afhverju ætlar Carbfix að flytja CO2 inn til landsins? Bergur Sigfússon Skoðun Andleg heilsa unga fólksins og áhrif samfélagsmiðla Halla Tómasdóttir Skoðun Bergmál frá geymslustað líkamans Matthildur Björnsdóttir Skoðun ADHD: Eru greiningar og lyfjamál í ólestri? Vilhjálmur Hjálmarsson Skoðun Þess vegna mun ég kjósa Katrínu Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Þurfum við koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Bergmál frá geymslustað líkamans Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Gummi Kalli Kristinn Sigurðsson skrifar Skoðun Fullur stuðningur inn í bekki er lágmarkskrafa Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar Skoðun Katrín og Gunnar Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Andleg heilsa unga fólksins og áhrif samfélagsmiðla Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Börnin okkar Sigurbjörg Jónsdóttir skrifar Skoðun Ferðaþjónusta til framtíðar Freyja Rut Emilsdóttir skrifar Skoðun Þegar enginn heldur utan um þig Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Öryggi – Forvitni – Gleði Sigríður Hrund Pétursdóttir skrifar Skoðun Öryrkjar auglýsi eftir harðorðum mótmælum! Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Farsælar forvarnir í þágu barna í Reykjavík Guðrún Halla Jónsdóttir,Óskar Dýrmundur Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í lit Anna Lára Pálsdóttir skrifar Skoðun Lega lýðveldisins Íslands Eiríkur Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Afhverju ætlar Carbfix að flytja CO2 inn til landsins? Bergur Sigfússon skrifar Skoðun Fyrri alda bragur íslenskrar dýraverndar árið 2024 Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Forsetakosningar 2024 og fóbía hinsegin fólks: Erum komin í tímavél aftur í tímann? Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Stuðningur barna í grunnskóla- hvar liggur vandinn? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Svona er síminn hannaður til að stela athygli okkar Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun ADHD: Eru greiningar og lyfjamál í ólestri? Vilhjálmur Hjálmarsson skrifar Skoðun Jákvæð leið fram á við, fyrir hvali og lax Micah Garen skrifar Skoðun Þess vegna mun ég kjósa Katrínu Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvar er unga fólkið? Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Frelsið til að vera ég Ugla Stefanía Kristjönudóttir Jónsdóttir skrifar Skoðun Það er kominn tími til að tala um frið Lea María Lemarquis skrifar Skoðun Menntakerfið - lykill að inngildingu Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Hvað eru mikilvægir hagsmunir? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Góð kaup - en á kostnað hvers ? Sif Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Breiðholt brennur Eðvarð Hilmarsson skrifar Skoðun Umræður um bókasafn og önnur söfn Guðný Birna Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Nýverið var undirritaður sóttur heim að morgni og færður í yfirheyrslu af starfsmönnum embættis sérstaks saksóknara (ESS) í tengslum við rannsókn embættisins á starfsemi VÍS. Handtakan kom mér verulega á óvart, enda var ég fullviss þá og er enn að ekkert ólöglegt átti sér stað í starfsemi VÍS þau ár sem ég tengdist félaginu. Við skýrslutöku hjá ESS voru bornar á mig fjarstæðukenndar sakir, í raun svo fráleitar að ég get ekki orða bundist. Á hrunárinu 2008 skilaði VÍS 242 milljóna króna hagnaði eftir skatta. Til samanburðar þá tapaði Tryggingamiðstöðin 17,6 milljörðum og Sjóvá tapaði 30,2 milljörðum. Ástæða þessa mikla munar er ekki tilviljun. Þegar Exista keypti allt hlutafé í VÍS á árinu 2006 átti VÍS fyrir stóran eignarhlut í Kaupþingi banka. Eftir kaupin var ákveðið að geyma öruggustu eignir samstæðunnar í VÍS en áhættusamari eignir (t.d. hlutabréf í Kaupþingi) í móðurfélaginu Exista. Lögum samkvæmt þurfa tryggingafélög alltaf að eiga næga sjóði til að geta mætt framtíðartjónum. VÍS átti eftir þessa breytingu öruggar eignir til að mæta öllum skuldbindingum vegna áætlaðra tjóna. Til viðbótar átti VÍS tæpa 10 milljarða króna í eiginfé í árslok 2008. Öldungis frábær staða eftir mesta eignahrun í sögu þjóðarinnar.Umboðssvik gegn sjálfum mérÞótt stefna VÍS um fjárfestingar hafi í raun aðeins fylgt erlendum viðmiðum taldi Fjármálaeftirlitið (FME) rétt að rannsaka hvort góð afkoma VÍS á árinu 2008 byggðist á hagnýtingu innherjaupplýsinga. Þeirri rannsókn var sjálfhætt. FME var þó ekki af baki dottið og nú stend ég í þeim sporum að vera sakaður um hið gagnstæða – að hafa misbeitt stöðu minni hjá VÍS þannig að fjármunir hafi tapast. ESS tók svo við keflinu af FME og gerði lýðum ljóst að meint brot mín vörðuðu hvorki meira né minna en við allan auðgunarbrotakafla hegningarlaga. Mátti ég láta segja mér tíðindin þrisvar eins og Njáll forðum enda hljóma sakirnar fyrir mér, ólöglærðum manni, líkt og ég hafi stolið peningum VÍS. Staðreyndin er þó sú að meint brot lúta ekki að því að ég hafi hagnast persónulega heldur er ég sakaður um að hafa ekki gætt hagsmuna VÍS sem stjórnarformaður, sem heitir í lögfræði umboðssvik. Mér finnst þessi ásökun galin enda var Exista eigandi alls hlutafjár VÍS og ég var stærsti eigandi Exista. Með því að gæta ekki hagsmuna VÍS hefði ég því skaðað sjálfan mig mest.Ruglið úr rannsóknarskýrslunniFME er fullkunnugt um þessa forsögu málsins enda hafa henni verið gerð rækileg skil í bréfaskiptum við stofnunina. Samt er ákveðið að leggja upp í það sem Ólafur Hauksson, sérstakur saksóknari, kallaði svo ósmekklega í viðtali við mbl.is 1. júní „óvissuferð“. ESS réttlætti ferðalagið með því að fyrir lægi kæra frá FME. Embættinu ber engu að síður, áður en lagt er upp í slíka „óvissuferð“, að huga að réttmæti kærunnar og hvort hún eigi við einhver rök að styðjast. Í yfirheyrslunni varð mér fljótt ljóst að þetta hafði ESS ekki gert. Margar spurningar sem fyrir mig voru lagðar voru mér óskiljanlegar og það sem verra var spyrjandinn virtist ekki átta sig á þeim heldur. Á einum tímapunkti í yfirheyrslunni var Rannsóknarskýrsla Aþingis dregin upp og spurt beint upp úr henni, eins og hún væri hluti af rannsóknargögnunum. Þótt vænisjúkustu sófasaksóknarar þjóðarinnar hafi keppst við að lofa skýrsluna fyrir „mikil gæði“, sumir jafnvel sama dag og þessi mörg þúsund blaðsíðna doðrantur kom út, þá var aldrei rætt við mig né nokkurn hjá Exista við gerð hennar. Það er vitaskuld með ólíkindum miðað við hve miklu rými er varið í Exista í skýrslunni. Og hvað við kemur Exista er skýrslan morandi í villum og röngum ályktunum og því frábað ég mér með öllu að þurfa sitja undir slíku rugli í yfirheyrslu.Uppgjör án fordæmaFME stærir sig af því hafa sent nálega 70 mál til ESS frá því að nýr forstjóri tók við. Margir hrapa sjálfsagt að þeirri ályktun að þetta sé til merkis um að hér hafi verið rekið fjármálakerfi sem byggðist almennt á óheiðarlegu fólki sem skirrðist ekki við að ganga á svig við lög. Mér finnst blasa við að þetta séu merki um að rannsóknin sé komin í ógöngur. Því til enn frekari staðfestingar nefni ég þá staðreynd að 216 manns höfðu réttarstöðu sakbornings í málum sem ESS hafði til meðferðar í mars 2011. Eflaust hefur þeim fjölgað eitthvað síðan. „Uppgjörið“ hér á landi við hrunið á sér engin fordæmi erlendis. Ekkert sambærilegt á sér stað á Írlandi eða Grikklandi svo dæmi séu tekin. Þá hefur enginn forstjóri banka á Wall Street verið ákærður í kjölfar hrunsins, þótt þar hafi allir fjárfestingarbankarnir í raun orðið gjaldþrota. Enginn hefur verið ákærður vegna hinna svokölluðu undirmálslána í Bandaríkjunum, en almennt eru þau talin ein helsta orsök þess óskapnaðar sem skall á fjármálamörkuðum haustið 2008. Ástæðan er ekki að lögregluyfirvöld í Bandaríkjunum hafi ekki verið að skoða þessi mál, heldur að illa hefur gengið að finna lögbrot. Þar leyfast ekki „óvissuferðir“ eins og ESS stundar hér. Þá má bæta því við að enginn stjórnmálamaður í heiminum hefur verðið ákærður í tengslum við hrunið nema Geir H. Haarde. Landsdómsmálið er vitaskuld þjóðarskömm enda augljóslega pólitík í sinni ömurlegustu mynd.Óendanlega sártMér gremst það mjög að horfa upp á fyrrum samstarfsmenn mína missa lífsviðurværi sitt og æru vegna þess eins að þeir framfylgdu stefnu og ákvörðunum stjórna fyrirtækja þar sem ég var í fyrirsvari. Ég mun standa reikningsskil gjörða minna og óttast þau ekki. Ég hafði sjálfur mikla persónulega hagsmuni af rekstri og viðgangi þessara fyrirtækja. Mig tekur það óendanlega sárt að sjá rannsakendur reyna að flækja samstarfsmenn mína, fagmenn með áratugareynslu á sínu sviði, inn í rannsókn sem er byggð á sandi. Þeir, eins og aðrir sakborningar, mega búast við því að hafa stöðu sakbornings svo árum skiptir. Óhjákvæmilega markar slíkt þá og þeirra nánustu fyrir lífstíð. Og þegar mál þeirra verða látin niður falla þá mun hinn sérstaki saksóknari eflaust bregða út af vananum og sleppa því að hringja í fjölmiðla.
Skoðun Farsælar forvarnir í þágu barna í Reykjavík Guðrún Halla Jónsdóttir,Óskar Dýrmundur Ólafsson skrifar
Skoðun Forsetakosningar 2024 og fóbía hinsegin fólks: Erum komin í tímavél aftur í tímann? Valerio Gargiulo skrifar
Skoðun Menntakerfið - lykill að inngildingu Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar