"Réttur transfólks á Íslandi er enginn" Erla Hlynsdóttir skrifar 4. apríl 2011 09:51 Anna Kristjánsdóttir situr í nefnd velferðarráðherra, tilnefnd af samtökunum Trans Ísland Mynd úr safni / Stefán „Meginástæðurnar fyrir stofnun nefndarinnar er sú að réttur transfólks á Íslandi er enginn," segir Anna Kristjánsdóttir sem situr í nýskipaðri nefnd velferðarráðherra sem gera á tillögur að úrbótum á réttarstöðu transfólks. „Það er ekki til einn einasti lagabókstafur um þessi mál auk þess sem nafnalögin eru hreinlega andstæð okkur enda ekki gert ráð fyrir því í nafnalögunum að kynferði fólks sé breytt í opinberum skjölum," segir Anna. Formaður nefndarinnar sem velferðarráðherra hefur skipað er Laufey Helga Guðmundsdóttir, tilnefnd af velferðarráðuneytinu. Aðrir nefndarmenn eru Skúli Guðmundsson, tilnefndur af innanríkisráðuneytinu, Óttar Guðmundsson, tilnefndur af landlæknisembættinu og Margrét Steinarsdóttir, tilnefnd af Mannréttindaskrifstofu Íslands. Anna er tilnefnd af samtökunum Trans Ísland. Eitt af því sem transfólk berst fyrir er að fá að breyta nafni sínu í opinberum skrám, og þar með á skilríkjum, í samræmi við eigin upplifun á kyni. Mótsögn í nafnalögunum Önnu finnst nafnalögin í raun mótsögn vera fólgin í nafnalögunum, en Anna bar hún karlmannsnafn áður en hún fór í kynleiðréttingu. Hún bendir á að í nafnalögunum segi að stúlku skuli gefið kvenmannsnafn en dreng skal gefa karlmannsnafn. Ennfremur segir þar: „Eiginnafn má ekki vera þannig að það geti orðið nafnbera til ama." Anna segir að yfirmenn hjá Þjóðskrá hafi verið jákvæðir í garð transfólks og að þar sé litið á aðgerð til leiðréttingar á kyni sem staðfestingu á að breyta megi nafni fólks. „Með áliti umboðsmanns Alþingis hefur sú regla verið útaukin og bætt svo að nú getur fólk fengið nafnabreytingu þegar langt er liðið á meðferðarferlið," segir Anna.Brothætt mál Hún bendir á að það skipti afar miklu að þeir aðilar sem kom að þessum málum séu jákvæðir. „Málið er brothætt og nægir að einhver einn aðili sé neikvæður og allt stöðvast í kerfinu og við lendum aftur í sömu vandamálum og fyrir 1995. Þá á ég aðallega við að hér er um að ræða langa keðju aðila sem koma að málinu og um leið og einn aðili verður neikvæður slitnar keðjan," segir Anna. Til eru nokkrar rannsóknir á stöðu transfólks í ýmsum ríkjum. Anna segir að Norðurlöndin hafi staðnað í þessum málum. „Svíþjóð, Noregur og Danmörk hafa dregist aftur úr öðrum Evrópuþjóðum á þessu sviði, en Finnland sem er með nýjustu löggjöfina á Norðurlöndunum er komið lítið lengra í þessum málum. Í dag þurfum við að horfa meira til annarra landa í Vestur-Evrópu til að sækja okkur fyrirmyndir," segir hún, þar sem nútímavæða þarf löggjöfina í nágrannalöndum okkar. Gert er ráð fyrir að nefndin sem Anna situr í skili tillögum til velferðarráðuneytisins fyrir árslok. Tengdar fréttir Ráðherra vill bæta réttarstöðu transfólks Guðbjartur Hannesson velferðarráðherra hefur skipað nefnd til að gera tillögur að úrbótum um réttarstöðu transfólks (transgender) á Íslandi með hliðsjón af áliti umboðsmanns Alþingis og tillögu til þingsályktunar um málefni þeirra sem lögð var fram á síðasta þingi. Í máli því sem umboðsmaður Alþingis tók til umfjöllunar (mál nr. 4919/2007) varð niðurstaða hans í fyrsta lagi sú að vekja athygli stjórnvalda á nauðsyn þess að lagt verði mat á hvort setja þurfi skýrari og fyllri reglur um rétt einstaklinga sem haldnir eru kynskiptahneigð til að óska eftir breytingu á skráningu nafns og eftir atvikum kyns í Þjóðskrá og þá um skyldur stjórnvalda í því sambandi. Í öðru lagi taldi umboðsmaður tilefni til að vekja athygli á nauðsyn þess að meta hvort mæla skuli með skýrum hætti fyrir í lögum um þær reglur sem eiga að gilda um möguleika þess fólks sem um ræðir til að gangast undir leiðréttandi kynskiptiaðgerð. Í því fælist einnig að fjalla um málsmeðferð og skyldur stjórnvalda í því sambandi og þau réttaráhrif sem læknisfræðileg greining á kynskiptahneigð og kynskiptiaðgerðin kann að hafa í för með sér fyrir þá einstaklinga sem í hlut eiga. Lögð var fram tillaga til þingsályktunar um málið á Alþingi í fyrra sem ekki hlaut afgreiðslu en þar var ályktað að fela ríkisstjórninni að skipa nefnd til þess að gera tillögur að úrbótum á stöðu transfólks á Íslandi. Formaður nefndarinnar sem velferðarráðherra hefur skipað er Laufey Helga Guðmundsdóttir, velferðarráðuneytinu. Aðrir nefndarmenn eru Skúli Guðmundsson, tilnefndur af innanríkisráðuneytinu, Óttar Guðmundsson, tilnefndur af landlæknisembættinu, Margrét Steinarsdóttir, tilnefnd af Mannréttindaskrifstofu Íslands, og Anna K. Kristjánsdóttir, tilnefnd af Trans Ísland. Nefndinni er falið að skila tillögum sínum til velferðarráðherra fyrir árslok 2011. 29. mars 2011 14:43 Mest lesið Vaktin: Tillagan samþykkt og annarri umræðu um veiðigjöld lokið Innlent Lögregla rannsakar alvarlegt slys í Lágafellslaug Innlent Krefjast bóta verði ekki fallið frá áformum um skólaþorp Innlent Velti bílnum við Fjarðarhraun Innlent Fundu 36 hugsanlega þolendur mansals á Íslandi í alþjóðlegri lögregluaðgerð Innlent Tekur önnur Íslendinga þátt í erfiðustu og lengstu kappreið í heimi Innlent Sex vikið úr starfi vegna banatilræðis gegn Trump Erlent „Þetta er alvarlegur áfellisdómur yfir forsætisráðherra“ Innlent Þriðjungur endurreisnarinnar gæti fallið á Rússa Erlent Draga Dettifoss til Reykjavíkur Innlent Fleiri fréttir „Hræðilegar fréttir fyrir lýðræðið á Íslandi“ Fordæmalaus ákvörðun sem gæti breytt Alþingi til framtíðar Dramatík á Alþingi og bílastæðablús hjá World Class Velti bílnum við Fjarðarhraun Flytja hluta starfsemi SAk vegna myglu Sjá ekki fyrir endann á umfangsmikilli rannsókn á fíkniefnaframleiðslu „Þetta er alvarlegur áfellisdómur yfir forsætisráðherra“ Vaktin: Tillagan samþykkt og annarri umræðu um veiðigjöld lokið Fundu 36 hugsanlega þolendur mansals á Íslandi í alþjóðlegri lögregluaðgerð „Eftir þetta hvassviðri í þinginu í gær heldur lífið áfram“ Tekjur af laxveiði í Borgarfirði eru vel yfir 50% af tekjum landbúnaðar á svæðinu Krefjast bóta verði ekki fallið frá áformum um skólaþorp Halda áfram að ræða veiðigjöldin Tekur önnur Íslendinga þátt í erfiðustu og lengstu kappreið í heimi Draga Dettifoss til Reykjavíkur Sleginn í andlitið með hnúajárni Lögregla rannsakar alvarlegt slys í Lágafellslaug Þingfundi frestað: Stjórnarandstaðan lagði fram „aðeins mýkri“ tillögu „Það er þarna sem rússneskir kafbátar fara í gegn“ Hélt á lokuðu umslagi Tillögur „ekki afhentar í lokuðu umslagi“ Uppþot og fúkyrði á þinginu og bandarískur kjarnorkukafbátur Jökulhlaupið í rénun Reyna að stilla til friðar í bakherbergjum Alþingis Segir ummæli ráðherra um sig ógeðfelld Fundu tuttugu kíló af grasi eftir húsleit í Hafnarfirði Mennirnir þrír sjáist ekki í myndefni Vara við slysahættu vegna kaldavatnsleysis Vilja herða reglur um frágang rafhlaupahjóla í Reykjavík Segir valkyrjur rangnefni og vill kalla þær skjaldmeyjar Sjá meira
„Meginástæðurnar fyrir stofnun nefndarinnar er sú að réttur transfólks á Íslandi er enginn," segir Anna Kristjánsdóttir sem situr í nýskipaðri nefnd velferðarráðherra sem gera á tillögur að úrbótum á réttarstöðu transfólks. „Það er ekki til einn einasti lagabókstafur um þessi mál auk þess sem nafnalögin eru hreinlega andstæð okkur enda ekki gert ráð fyrir því í nafnalögunum að kynferði fólks sé breytt í opinberum skjölum," segir Anna. Formaður nefndarinnar sem velferðarráðherra hefur skipað er Laufey Helga Guðmundsdóttir, tilnefnd af velferðarráðuneytinu. Aðrir nefndarmenn eru Skúli Guðmundsson, tilnefndur af innanríkisráðuneytinu, Óttar Guðmundsson, tilnefndur af landlæknisembættinu og Margrét Steinarsdóttir, tilnefnd af Mannréttindaskrifstofu Íslands. Anna er tilnefnd af samtökunum Trans Ísland. Eitt af því sem transfólk berst fyrir er að fá að breyta nafni sínu í opinberum skrám, og þar með á skilríkjum, í samræmi við eigin upplifun á kyni. Mótsögn í nafnalögunum Önnu finnst nafnalögin í raun mótsögn vera fólgin í nafnalögunum, en Anna bar hún karlmannsnafn áður en hún fór í kynleiðréttingu. Hún bendir á að í nafnalögunum segi að stúlku skuli gefið kvenmannsnafn en dreng skal gefa karlmannsnafn. Ennfremur segir þar: „Eiginnafn má ekki vera þannig að það geti orðið nafnbera til ama." Anna segir að yfirmenn hjá Þjóðskrá hafi verið jákvæðir í garð transfólks og að þar sé litið á aðgerð til leiðréttingar á kyni sem staðfestingu á að breyta megi nafni fólks. „Með áliti umboðsmanns Alþingis hefur sú regla verið útaukin og bætt svo að nú getur fólk fengið nafnabreytingu þegar langt er liðið á meðferðarferlið," segir Anna.Brothætt mál Hún bendir á að það skipti afar miklu að þeir aðilar sem kom að þessum málum séu jákvæðir. „Málið er brothætt og nægir að einhver einn aðili sé neikvæður og allt stöðvast í kerfinu og við lendum aftur í sömu vandamálum og fyrir 1995. Þá á ég aðallega við að hér er um að ræða langa keðju aðila sem koma að málinu og um leið og einn aðili verður neikvæður slitnar keðjan," segir Anna. Til eru nokkrar rannsóknir á stöðu transfólks í ýmsum ríkjum. Anna segir að Norðurlöndin hafi staðnað í þessum málum. „Svíþjóð, Noregur og Danmörk hafa dregist aftur úr öðrum Evrópuþjóðum á þessu sviði, en Finnland sem er með nýjustu löggjöfina á Norðurlöndunum er komið lítið lengra í þessum málum. Í dag þurfum við að horfa meira til annarra landa í Vestur-Evrópu til að sækja okkur fyrirmyndir," segir hún, þar sem nútímavæða þarf löggjöfina í nágrannalöndum okkar. Gert er ráð fyrir að nefndin sem Anna situr í skili tillögum til velferðarráðuneytisins fyrir árslok.
Tengdar fréttir Ráðherra vill bæta réttarstöðu transfólks Guðbjartur Hannesson velferðarráðherra hefur skipað nefnd til að gera tillögur að úrbótum um réttarstöðu transfólks (transgender) á Íslandi með hliðsjón af áliti umboðsmanns Alþingis og tillögu til þingsályktunar um málefni þeirra sem lögð var fram á síðasta þingi. Í máli því sem umboðsmaður Alþingis tók til umfjöllunar (mál nr. 4919/2007) varð niðurstaða hans í fyrsta lagi sú að vekja athygli stjórnvalda á nauðsyn þess að lagt verði mat á hvort setja þurfi skýrari og fyllri reglur um rétt einstaklinga sem haldnir eru kynskiptahneigð til að óska eftir breytingu á skráningu nafns og eftir atvikum kyns í Þjóðskrá og þá um skyldur stjórnvalda í því sambandi. Í öðru lagi taldi umboðsmaður tilefni til að vekja athygli á nauðsyn þess að meta hvort mæla skuli með skýrum hætti fyrir í lögum um þær reglur sem eiga að gilda um möguleika þess fólks sem um ræðir til að gangast undir leiðréttandi kynskiptiaðgerð. Í því fælist einnig að fjalla um málsmeðferð og skyldur stjórnvalda í því sambandi og þau réttaráhrif sem læknisfræðileg greining á kynskiptahneigð og kynskiptiaðgerðin kann að hafa í för með sér fyrir þá einstaklinga sem í hlut eiga. Lögð var fram tillaga til þingsályktunar um málið á Alþingi í fyrra sem ekki hlaut afgreiðslu en þar var ályktað að fela ríkisstjórninni að skipa nefnd til þess að gera tillögur að úrbótum á stöðu transfólks á Íslandi. Formaður nefndarinnar sem velferðarráðherra hefur skipað er Laufey Helga Guðmundsdóttir, velferðarráðuneytinu. Aðrir nefndarmenn eru Skúli Guðmundsson, tilnefndur af innanríkisráðuneytinu, Óttar Guðmundsson, tilnefndur af landlæknisembættinu, Margrét Steinarsdóttir, tilnefnd af Mannréttindaskrifstofu Íslands, og Anna K. Kristjánsdóttir, tilnefnd af Trans Ísland. Nefndinni er falið að skila tillögum sínum til velferðarráðherra fyrir árslok 2011. 29. mars 2011 14:43 Mest lesið Vaktin: Tillagan samþykkt og annarri umræðu um veiðigjöld lokið Innlent Lögregla rannsakar alvarlegt slys í Lágafellslaug Innlent Krefjast bóta verði ekki fallið frá áformum um skólaþorp Innlent Velti bílnum við Fjarðarhraun Innlent Fundu 36 hugsanlega þolendur mansals á Íslandi í alþjóðlegri lögregluaðgerð Innlent Tekur önnur Íslendinga þátt í erfiðustu og lengstu kappreið í heimi Innlent Sex vikið úr starfi vegna banatilræðis gegn Trump Erlent „Þetta er alvarlegur áfellisdómur yfir forsætisráðherra“ Innlent Þriðjungur endurreisnarinnar gæti fallið á Rússa Erlent Draga Dettifoss til Reykjavíkur Innlent Fleiri fréttir „Hræðilegar fréttir fyrir lýðræðið á Íslandi“ Fordæmalaus ákvörðun sem gæti breytt Alþingi til framtíðar Dramatík á Alþingi og bílastæðablús hjá World Class Velti bílnum við Fjarðarhraun Flytja hluta starfsemi SAk vegna myglu Sjá ekki fyrir endann á umfangsmikilli rannsókn á fíkniefnaframleiðslu „Þetta er alvarlegur áfellisdómur yfir forsætisráðherra“ Vaktin: Tillagan samþykkt og annarri umræðu um veiðigjöld lokið Fundu 36 hugsanlega þolendur mansals á Íslandi í alþjóðlegri lögregluaðgerð „Eftir þetta hvassviðri í þinginu í gær heldur lífið áfram“ Tekjur af laxveiði í Borgarfirði eru vel yfir 50% af tekjum landbúnaðar á svæðinu Krefjast bóta verði ekki fallið frá áformum um skólaþorp Halda áfram að ræða veiðigjöldin Tekur önnur Íslendinga þátt í erfiðustu og lengstu kappreið í heimi Draga Dettifoss til Reykjavíkur Sleginn í andlitið með hnúajárni Lögregla rannsakar alvarlegt slys í Lágafellslaug Þingfundi frestað: Stjórnarandstaðan lagði fram „aðeins mýkri“ tillögu „Það er þarna sem rússneskir kafbátar fara í gegn“ Hélt á lokuðu umslagi Tillögur „ekki afhentar í lokuðu umslagi“ Uppþot og fúkyrði á þinginu og bandarískur kjarnorkukafbátur Jökulhlaupið í rénun Reyna að stilla til friðar í bakherbergjum Alþingis Segir ummæli ráðherra um sig ógeðfelld Fundu tuttugu kíló af grasi eftir húsleit í Hafnarfirði Mennirnir þrír sjáist ekki í myndefni Vara við slysahættu vegna kaldavatnsleysis Vilja herða reglur um frágang rafhlaupahjóla í Reykjavík Segir valkyrjur rangnefni og vill kalla þær skjaldmeyjar Sjá meira
Ráðherra vill bæta réttarstöðu transfólks Guðbjartur Hannesson velferðarráðherra hefur skipað nefnd til að gera tillögur að úrbótum um réttarstöðu transfólks (transgender) á Íslandi með hliðsjón af áliti umboðsmanns Alþingis og tillögu til þingsályktunar um málefni þeirra sem lögð var fram á síðasta þingi. Í máli því sem umboðsmaður Alþingis tók til umfjöllunar (mál nr. 4919/2007) varð niðurstaða hans í fyrsta lagi sú að vekja athygli stjórnvalda á nauðsyn þess að lagt verði mat á hvort setja þurfi skýrari og fyllri reglur um rétt einstaklinga sem haldnir eru kynskiptahneigð til að óska eftir breytingu á skráningu nafns og eftir atvikum kyns í Þjóðskrá og þá um skyldur stjórnvalda í því sambandi. Í öðru lagi taldi umboðsmaður tilefni til að vekja athygli á nauðsyn þess að meta hvort mæla skuli með skýrum hætti fyrir í lögum um þær reglur sem eiga að gilda um möguleika þess fólks sem um ræðir til að gangast undir leiðréttandi kynskiptiaðgerð. Í því fælist einnig að fjalla um málsmeðferð og skyldur stjórnvalda í því sambandi og þau réttaráhrif sem læknisfræðileg greining á kynskiptahneigð og kynskiptiaðgerðin kann að hafa í för með sér fyrir þá einstaklinga sem í hlut eiga. Lögð var fram tillaga til þingsályktunar um málið á Alþingi í fyrra sem ekki hlaut afgreiðslu en þar var ályktað að fela ríkisstjórninni að skipa nefnd til þess að gera tillögur að úrbótum á stöðu transfólks á Íslandi. Formaður nefndarinnar sem velferðarráðherra hefur skipað er Laufey Helga Guðmundsdóttir, velferðarráðuneytinu. Aðrir nefndarmenn eru Skúli Guðmundsson, tilnefndur af innanríkisráðuneytinu, Óttar Guðmundsson, tilnefndur af landlæknisembættinu, Margrét Steinarsdóttir, tilnefnd af Mannréttindaskrifstofu Íslands, og Anna K. Kristjánsdóttir, tilnefnd af Trans Ísland. Nefndinni er falið að skila tillögum sínum til velferðarráðherra fyrir árslok 2011. 29. mars 2011 14:43