Misnotkun talna um framandi tegundir 7. febrúar 2011 10:45 Nokkrir félagar í Vistfræðifélagi Íslands hafa á undanförnum dögum haldið uppi vörnum á síðum Fréttablaðsins og Vísi.is fyrir frumvarp til laga um breytingar á náttúruverndalögum, einkum þeim kafla laganna sem lýtur að ágengum framandi lífverum. Er þar m.a. staðhæft að frumvarpið, verði það að lögum, verði mikil réttarbót fyrir verndun lífríkis og að það byggi á „reynslu af ágengum framandi lífverum hérlendis og erlendis". Eru tilfærð töluleg gögn í því sambandi sem full ástæða er að staldra við og kanna ofan í kjölinn. Í grein Menju von Schmalensee í Fréttablaðinu 31. janúar nefnir hún: „þá staðreynd að samanlögð reynsla af hundruðum þúsunda framandi tegunda sem finna má á heimsvísu hefur sýnt að u.þ.b. 10% þeirra taka upp á því að verða ágengar, þ.e. valda umhverfislegu eða efnahagslegu tjóni." Hér er hún að vitna til 15 ára gamallar greinar Bretanna Williamson og Fitter (The varying success of invaders. Ecology 77 (1996):1661-1666.). Í þeirri grein stendur reyndar ekki að 10% framandi tegunda taki upp á því að valda umhverfislegu og efnahagslegu tjóni, heldur að 10% þeirra geti fjölgað sér í nýjum heimkynnum og af þeim verði 10%, það er 1% af heildinni, skaðvaldar eða að öðru leyti til einhverra leiðinda. Hér er því ranglega vitnað til heimildar og eru það talsvert alvarleg afglöp af hálfu vísindamanns. Ósagt skal látið hve áreiðanleg þessi „10% af 10% regla" Williamson og Fitter er, með öðrum orðum hve vel hún þolir samanburð við raunveruleikann. Höfundarnir viðurkenna að þessi hlutfallstala sé breytileg eftir heimssvæðum og liggi hugsanlega á bilinu 5%-20%. Þar til viðbótar sé sjálf merking hugtaksins „ágeng lífvera" fremur huglæg og þar af leiðandi óskýr og loðin, sem aftur gerir skilgreiningu aðfluttra lífvera í slíkan flokk erfiðan. Í grein sinni víkur Menja einnig að gríðarlegu fjárhagslegu tjóni sem ágengar framandi lífverur valda á heimsvísu. Hún heldur fram að tjónið nemi 1,4 billjón bandaríkjadollara „í þeim löndum sem það [hefur] verið metið". Í grein sinni í Fréttablaðinu 1. febrúar gerir Guðmundur Ingi Guðbrandsson þetta sama fjárhagslega tjón að umtalsefni og staðhæfir að það nemi „meira en 5% af vergri heimsframleiðslu". Í báðum tilvikum eru greinarhöfundar að vitna til sömu tölu sem fengin er frá Pimentel og meðhöfundum (Economic and environmental threats of alein plant, animal and microbe invasions. Agriculture, Ecosystems and Environment 84 (2001): 1-20). Pimentel og félagar gerðu tilraun til að meta, í sex ríkjum; Bandaríkjunum, Bretlandi, Suður Afríku, Ástralíu, Indlandi og Brasilíu, allan hugsanlegan efnahagslegan og umhverfislegan kostnað (tjón) sem stafað gæti af ágengum framandi lífverum (sjá skífurit). Í mati þeirra voru allir smitsjúkdómar meðal manna (s.s. eyðni, malaría, kólera, o.s.frv.) teknir með í reikninginn auk búfjár- og plöntusjúkdóma. Voru þeir samanlagt taldir valda um 31% af heildartjóninu. Um fjórðungur tjóns var af völdum hryggdýra, t.d. hundum sem bíta eigendur sína og heimilisköttum sem drepa smáfugla (hver smáfugl er verðlagður á $30!), en langstærstur hluti þess (um 17% af heildinni) var af rottum. Í því sambandi má nefna að ekki var tekið tillit til ágóðans af því þegar kettir drepa rottur og draga þar með úr tjóni. Skordýr og önnur smádýr voru talin valda um 15 % af tjóninu. Plöntur voru taldar valda rúmlega 28% heildartjóns af völdum framandi lífvera í heiminum, nær eingöngu sem illgresi á ræktuðu landi. Athyglisvert er að einungis 0,05% af áætluðu tjóni var umhverfistjón (þ.e. utan landbúnaðar) af völdum plantna. Aðferðafræði Pimentels og félaga við að meta umrætt tjón hefur sætt mikilli gagnrýni, enda byggir hún á heimildum sem eru misjafnar að gæðum. En ef við gefum okkur að mark sé takandi á útreikningum Pimentels og gefum okkur jafnframt að hægt sé að áætla að á Íslandi valdi framandi plöntur samsvarandi umhverfistjóni (utan landbúnaðar) og í öðrum heimshlutum, það er 0,05% af 5% af vergri landsframleiðslu, sem var kr 1500 milljarðar árið 2009, erum við að tala um 37,5 milljónir íslenskra króna. Umhverfisskaði af völdum framandi plantna er sem sagt kr. 125 á mann á ári. Ef við erum með 10 þúsund tegundir trjáa, runna og skrautjurta í ræktun, erum við um leið að fóstra 1000 nöðrur við brjóst okkar? Og ef við yfirfærum 5%-hagtöluna á íslenskan raunveruleika, gætum við hækkað verga þjóðarframleiðslu um 5% á ári með því að setja innflutningi plantna til skógræktar og garðyrkju þröngar skorður? Hvort tveggja er fjarri sanni, enda er ljóst af framansögðu, að með því væri verið að hengja bakara fyrir smið. Ræktun framandi plantna tengist með engum hætti rottugangi, sjúkdómum manna og búfjár, né heldur hundsbiti eða fugladrápi katta.Til þess að fá rétta heildarmynd verður að auki að leggja saman kostnað og ávinning af framandi tegundum til að fá út nettókostnað sem „framandi ágengar tegundir" valda mannkyni og lífríki. Staðhæfingin um að tjón nemi 5% af vergri heimsframleiðslu er gróf einföldun, og að 10% framandi lífvera gerist skaðvaldar og ógnvaldar er afbökun sannleikans. Gera verður þá kröfu til þeirra sem vilja nota þessar tilteknu prósentutölur sem vísindaleg rök fyrir því að leggja lamandi hönd skrifræðis og eftirlitsstjórnvalds á allt ræktunarstarf í landinu, að þeir kanni betur heimildir sínar en raun ber vitni og afbaki þær ekki. Dr. Aðalsteinn Sigurgeirsson, forstöðumaður Rannsóknastðvar Skógræktar ríkisins, Mógilsá.Dr. Þröstur Eysteinsson, sviðsstjóri Þjóðskóganna, Skógrækt ríkisins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Hagfræðin á Heimildinni Bjarnheiður Hallsdóttir Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir Skoðun Heimilisleysi blasir við öryrkjum Svanberg Hreinsson Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir Skoðun Að mæðra barn í hjarta sínu Hólmfríður Anna Baldursdóttir Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson Skoðun Skoðun Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Sníða sér stakk eftir vexti Guðni Magnús Ingvason skrifar Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson skrifar Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hagfræðin á Heimildinni Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Hreinleikaþráin Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Heimilisleysi blasir við öryrkjum Svanberg Hreinsson skrifar Skoðun Hvað getur Ísland gefið öðrum þjóðum? Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Veðrið, veskið og Íslendingurinn María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Að mæðra barn í hjarta sínu Hólmfríður Anna Baldursdóttir skrifar Skoðun Jákvæður orðaforði eykur hamingju og vellíðan Helga Fjóla Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar Skoðun Látum hjartað ráða för Sigrún Traustadóttir skrifar Skoðun Vekjum risann Guðmundur Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Katrín Jakobsdóttir forseti Viðar Pálsson skrifar Skoðun Þjóðarsátt líka fyrir fatlað fólk Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Í ker eða kistu Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson skrifar Skoðun Gummi Kalli, einlægur, skemmtilegur og frábær leiðtogi Arnar Ragnarsson skrifar Skoðun Ræstingafyrirtæki og starfsmannaleigur í jafnréttisparadísinni Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Forysta til framtíðar Hópur presta skrifar Skoðun Fyrir hverja eru skoðanakannanir? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Án varna, ekkert frelsi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Mýtan um launin Elsa Nore skrifar Skoðun Samt kýs ég Katrínu Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Viltu vera memm? Birna Dröfn Birgisdóttir skrifar Skoðun Tíminn að renna út Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Sjá meira
Nokkrir félagar í Vistfræðifélagi Íslands hafa á undanförnum dögum haldið uppi vörnum á síðum Fréttablaðsins og Vísi.is fyrir frumvarp til laga um breytingar á náttúruverndalögum, einkum þeim kafla laganna sem lýtur að ágengum framandi lífverum. Er þar m.a. staðhæft að frumvarpið, verði það að lögum, verði mikil réttarbót fyrir verndun lífríkis og að það byggi á „reynslu af ágengum framandi lífverum hérlendis og erlendis". Eru tilfærð töluleg gögn í því sambandi sem full ástæða er að staldra við og kanna ofan í kjölinn. Í grein Menju von Schmalensee í Fréttablaðinu 31. janúar nefnir hún: „þá staðreynd að samanlögð reynsla af hundruðum þúsunda framandi tegunda sem finna má á heimsvísu hefur sýnt að u.þ.b. 10% þeirra taka upp á því að verða ágengar, þ.e. valda umhverfislegu eða efnahagslegu tjóni." Hér er hún að vitna til 15 ára gamallar greinar Bretanna Williamson og Fitter (The varying success of invaders. Ecology 77 (1996):1661-1666.). Í þeirri grein stendur reyndar ekki að 10% framandi tegunda taki upp á því að valda umhverfislegu og efnahagslegu tjóni, heldur að 10% þeirra geti fjölgað sér í nýjum heimkynnum og af þeim verði 10%, það er 1% af heildinni, skaðvaldar eða að öðru leyti til einhverra leiðinda. Hér er því ranglega vitnað til heimildar og eru það talsvert alvarleg afglöp af hálfu vísindamanns. Ósagt skal látið hve áreiðanleg þessi „10% af 10% regla" Williamson og Fitter er, með öðrum orðum hve vel hún þolir samanburð við raunveruleikann. Höfundarnir viðurkenna að þessi hlutfallstala sé breytileg eftir heimssvæðum og liggi hugsanlega á bilinu 5%-20%. Þar til viðbótar sé sjálf merking hugtaksins „ágeng lífvera" fremur huglæg og þar af leiðandi óskýr og loðin, sem aftur gerir skilgreiningu aðfluttra lífvera í slíkan flokk erfiðan. Í grein sinni víkur Menja einnig að gríðarlegu fjárhagslegu tjóni sem ágengar framandi lífverur valda á heimsvísu. Hún heldur fram að tjónið nemi 1,4 billjón bandaríkjadollara „í þeim löndum sem það [hefur] verið metið". Í grein sinni í Fréttablaðinu 1. febrúar gerir Guðmundur Ingi Guðbrandsson þetta sama fjárhagslega tjón að umtalsefni og staðhæfir að það nemi „meira en 5% af vergri heimsframleiðslu". Í báðum tilvikum eru greinarhöfundar að vitna til sömu tölu sem fengin er frá Pimentel og meðhöfundum (Economic and environmental threats of alein plant, animal and microbe invasions. Agriculture, Ecosystems and Environment 84 (2001): 1-20). Pimentel og félagar gerðu tilraun til að meta, í sex ríkjum; Bandaríkjunum, Bretlandi, Suður Afríku, Ástralíu, Indlandi og Brasilíu, allan hugsanlegan efnahagslegan og umhverfislegan kostnað (tjón) sem stafað gæti af ágengum framandi lífverum (sjá skífurit). Í mati þeirra voru allir smitsjúkdómar meðal manna (s.s. eyðni, malaría, kólera, o.s.frv.) teknir með í reikninginn auk búfjár- og plöntusjúkdóma. Voru þeir samanlagt taldir valda um 31% af heildartjóninu. Um fjórðungur tjóns var af völdum hryggdýra, t.d. hundum sem bíta eigendur sína og heimilisköttum sem drepa smáfugla (hver smáfugl er verðlagður á $30!), en langstærstur hluti þess (um 17% af heildinni) var af rottum. Í því sambandi má nefna að ekki var tekið tillit til ágóðans af því þegar kettir drepa rottur og draga þar með úr tjóni. Skordýr og önnur smádýr voru talin valda um 15 % af tjóninu. Plöntur voru taldar valda rúmlega 28% heildartjóns af völdum framandi lífvera í heiminum, nær eingöngu sem illgresi á ræktuðu landi. Athyglisvert er að einungis 0,05% af áætluðu tjóni var umhverfistjón (þ.e. utan landbúnaðar) af völdum plantna. Aðferðafræði Pimentels og félaga við að meta umrætt tjón hefur sætt mikilli gagnrýni, enda byggir hún á heimildum sem eru misjafnar að gæðum. En ef við gefum okkur að mark sé takandi á útreikningum Pimentels og gefum okkur jafnframt að hægt sé að áætla að á Íslandi valdi framandi plöntur samsvarandi umhverfistjóni (utan landbúnaðar) og í öðrum heimshlutum, það er 0,05% af 5% af vergri landsframleiðslu, sem var kr 1500 milljarðar árið 2009, erum við að tala um 37,5 milljónir íslenskra króna. Umhverfisskaði af völdum framandi plantna er sem sagt kr. 125 á mann á ári. Ef við erum með 10 þúsund tegundir trjáa, runna og skrautjurta í ræktun, erum við um leið að fóstra 1000 nöðrur við brjóst okkar? Og ef við yfirfærum 5%-hagtöluna á íslenskan raunveruleika, gætum við hækkað verga þjóðarframleiðslu um 5% á ári með því að setja innflutningi plantna til skógræktar og garðyrkju þröngar skorður? Hvort tveggja er fjarri sanni, enda er ljóst af framansögðu, að með því væri verið að hengja bakara fyrir smið. Ræktun framandi plantna tengist með engum hætti rottugangi, sjúkdómum manna og búfjár, né heldur hundsbiti eða fugladrápi katta.Til þess að fá rétta heildarmynd verður að auki að leggja saman kostnað og ávinning af framandi tegundum til að fá út nettókostnað sem „framandi ágengar tegundir" valda mannkyni og lífríki. Staðhæfingin um að tjón nemi 5% af vergri heimsframleiðslu er gróf einföldun, og að 10% framandi lífvera gerist skaðvaldar og ógnvaldar er afbökun sannleikans. Gera verður þá kröfu til þeirra sem vilja nota þessar tilteknu prósentutölur sem vísindaleg rök fyrir því að leggja lamandi hönd skrifræðis og eftirlitsstjórnvalds á allt ræktunarstarf í landinu, að þeir kanni betur heimildir sínar en raun ber vitni og afbaki þær ekki. Dr. Aðalsteinn Sigurgeirsson, forstöðumaður Rannsóknastðvar Skógræktar ríkisins, Mógilsá.Dr. Þröstur Eysteinsson, sviðsstjóri Þjóðskóganna, Skógrækt ríkisins.
Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir Skoðun
Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar
Skoðun Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson skrifar
Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir Skoðun