Geir H. Haarde svarað Hálfdán Örnólfsoon skrifar 9. maí 2007 09:46 Er hægt að tala um slæma hagstjórn þegar kaupmáttur þjóðarinnar eykst um 60% á 10 árum? Þessari spurningu varpaði Geir Haarde fram á landsfundi Sjálfstæðisflokksins nýverið. Mér finnst með öllu ótækt að forsætisráðherra sé ekki ansað þegar hann varpar fram jafn mikilvægri spurningu og vil því leggja mitt að mörkum. Svar mitt við spurningu Geirs er já, því miður og fyrir því eru í meginatriðum þrjár ástæður. 1. Kaupmáttur sem á rót að rekja til gífurlegrar útlánaþenslu og skuldasöfnunar heimila er falskur og í raun ekkert annað en tilflutningur á kaupmætti frá framtíð til nútíðar. Stjórnvöld sem stuðla að slíku með losarabrag í peningamálastjórn geta hælt sér af veislugleði en ekki góðri hagstjórn. 2. Kaupmáttur sem á rót að rekja til skattalækkana í uppsveiflu er ágætur þangað til í ljós kemur í næstu niðursveiflu að grafið hefur verið undan tekjustoðum velferðarkerfisins. Ríkisstjórn sem ekki skilur samhengið á milli hagvaxtar og afkomu ríkissjóðs fær ekki háa einkunn fyrir hagstjórn. Nema auðvitað hjá þeim hópi frjálshyggjumanna sem enn halda á lofti hugmyndum Ronalds Reagan um ríkisfjármál. Hugmyndum sem Georg Bush eldri kallaði vúdúhagfræði eins og frægt er orðið. 3. Kaupmáttur sem byggist á ofmati á styrk íslensku krónunnar er rammfalskur og hefur í tilfelli okkar Íslendinga leitt til hrikalegs viðskiptahalla og erlendrar skuldasöfnunar. Íslenska krónan er leikfang spákaupmanna sem þessa dagana þóknast að halda henni í fáránlegum hæðum en geta án fyrirvara fleygt henni fyrir björg. Hverju ætla stjórnvöld, sem horft hafa á þetta ástand skapast án þess að lyfta fingri, að kenna um ef svo illa fer að gengi krónunnar hrapar um tugi prósenta? Hver mun axla ábyrgðina af verðbólgugusu og kaupmáttarskerðingu sem af sliku leiðir? Framsóknarmenn? Svar mitt við spurningu Geirs er í stuttu máli að aukinn kaupmáttur og slæm hagstjórn geti hæglega farið saman og hafi svo sannarlega gert það í stjórnartíð Sjálfstæðisflokks og Framsóknar. Hinn aukni kaupmáttur stafar því miður að litlu leyti af eflingu atvinnulífs. Hér hefur hins vegar verið haldin mikil og stjórnlaus veisla út á krít að hætti Sjálfstæðisflokksins. Reikningar munu berast og eru reyndar farnir að berast íslenskum heimilum í formi ört vaxandi greiðslubyrði af lánum. Hlutur húsnæðiskostnaðar í einkaneyslu hefur vaxið úr því að vera 17% af útgjöldum í 28% á síðustu 10 árum sem segir sína sögu. Þetta eru meðaltalstölur sem bendir til þess að fjölmörg heimili þurfi nú að verja helmingi eða jafnvel stærri hluta ráðstöfunartekna sinna til að halda þaki yfir höfuðið. Hinn stóraukni kaupmáttur hefur greinilega fundið sinn farveg. Íslenskir kjósendur verða nú að gera upp hug sinn. Vilja þeir að dúndurpartý Sjálfstæðisflokksins haldi áfram? Það eru svo sem ágætar líkur á því að það geti haldið áfram um sinn. Á meðan spákaupmönnum, erlendum og innlendum, sjá þóknast að fylla á bolluskálina með erlendu lánsfé. En svo koma timburmennirnir. Hinn möguleikinn er að gefa þessum veisluglaða flokki frí frá stjórnarstörfum og ráðrúm til að átta sig á þeim mun sem er á raunverulegri verðmætasköpun og pappírspýramídum spákaupmanna. Ég mæli eindregið með seinni kostinum. Það er kominn tími til að færa hagstjórnina í hendur ábyrgra aðila.Hálfdán Örnólfsson, Framhaldsskólakennari, hagfræðingur Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir skrifar Sjá meira
Er hægt að tala um slæma hagstjórn þegar kaupmáttur þjóðarinnar eykst um 60% á 10 árum? Þessari spurningu varpaði Geir Haarde fram á landsfundi Sjálfstæðisflokksins nýverið. Mér finnst með öllu ótækt að forsætisráðherra sé ekki ansað þegar hann varpar fram jafn mikilvægri spurningu og vil því leggja mitt að mörkum. Svar mitt við spurningu Geirs er já, því miður og fyrir því eru í meginatriðum þrjár ástæður. 1. Kaupmáttur sem á rót að rekja til gífurlegrar útlánaþenslu og skuldasöfnunar heimila er falskur og í raun ekkert annað en tilflutningur á kaupmætti frá framtíð til nútíðar. Stjórnvöld sem stuðla að slíku með losarabrag í peningamálastjórn geta hælt sér af veislugleði en ekki góðri hagstjórn. 2. Kaupmáttur sem á rót að rekja til skattalækkana í uppsveiflu er ágætur þangað til í ljós kemur í næstu niðursveiflu að grafið hefur verið undan tekjustoðum velferðarkerfisins. Ríkisstjórn sem ekki skilur samhengið á milli hagvaxtar og afkomu ríkissjóðs fær ekki háa einkunn fyrir hagstjórn. Nema auðvitað hjá þeim hópi frjálshyggjumanna sem enn halda á lofti hugmyndum Ronalds Reagan um ríkisfjármál. Hugmyndum sem Georg Bush eldri kallaði vúdúhagfræði eins og frægt er orðið. 3. Kaupmáttur sem byggist á ofmati á styrk íslensku krónunnar er rammfalskur og hefur í tilfelli okkar Íslendinga leitt til hrikalegs viðskiptahalla og erlendrar skuldasöfnunar. Íslenska krónan er leikfang spákaupmanna sem þessa dagana þóknast að halda henni í fáránlegum hæðum en geta án fyrirvara fleygt henni fyrir björg. Hverju ætla stjórnvöld, sem horft hafa á þetta ástand skapast án þess að lyfta fingri, að kenna um ef svo illa fer að gengi krónunnar hrapar um tugi prósenta? Hver mun axla ábyrgðina af verðbólgugusu og kaupmáttarskerðingu sem af sliku leiðir? Framsóknarmenn? Svar mitt við spurningu Geirs er í stuttu máli að aukinn kaupmáttur og slæm hagstjórn geti hæglega farið saman og hafi svo sannarlega gert það í stjórnartíð Sjálfstæðisflokks og Framsóknar. Hinn aukni kaupmáttur stafar því miður að litlu leyti af eflingu atvinnulífs. Hér hefur hins vegar verið haldin mikil og stjórnlaus veisla út á krít að hætti Sjálfstæðisflokksins. Reikningar munu berast og eru reyndar farnir að berast íslenskum heimilum í formi ört vaxandi greiðslubyrði af lánum. Hlutur húsnæðiskostnaðar í einkaneyslu hefur vaxið úr því að vera 17% af útgjöldum í 28% á síðustu 10 árum sem segir sína sögu. Þetta eru meðaltalstölur sem bendir til þess að fjölmörg heimili þurfi nú að verja helmingi eða jafnvel stærri hluta ráðstöfunartekna sinna til að halda þaki yfir höfuðið. Hinn stóraukni kaupmáttur hefur greinilega fundið sinn farveg. Íslenskir kjósendur verða nú að gera upp hug sinn. Vilja þeir að dúndurpartý Sjálfstæðisflokksins haldi áfram? Það eru svo sem ágætar líkur á því að það geti haldið áfram um sinn. Á meðan spákaupmönnum, erlendum og innlendum, sjá þóknast að fylla á bolluskálina með erlendu lánsfé. En svo koma timburmennirnir. Hinn möguleikinn er að gefa þessum veisluglaða flokki frí frá stjórnarstörfum og ráðrúm til að átta sig á þeim mun sem er á raunverulegri verðmætasköpun og pappírspýramídum spákaupmanna. Ég mæli eindregið með seinni kostinum. Það er kominn tími til að færa hagstjórnina í hendur ábyrgra aðila.Hálfdán Örnólfsson, Framhaldsskólakennari, hagfræðingur
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun