Er Framsókn að klofna? Guðmundur Magnússon skrifar 17. janúar 2005 00:01 Framsóknarflokkurinn hefur að undanförnu mælst í sögulegu lágmarki í skoðanakönnunum. Samkvæmt nýjustu könnun Gallup, sem birt var í byrjun þessa mánaðar, nýtur flokkurinn aðeins stuðnings 12% kjósenda. Í alþingiskosningunum fyrir tveimur árum fékk hann 17,7% atkvæða og í kosningunum 1999 fékk hann 18,4%. Framsóknarmenn eru að vonum ekki glaðir yfir þessum tölum en þeir benda á - og það réttilega - að flokknum vegnar yfirleitt betur í raunverulegum kosningum en í könnunum á milli kosninga. Þetta sýnir kannski að hugtakið "genetískir framsóknarmenn" er ekki alveg út í hött. Ekki er ólíklegt að Framsókn kæmi betur út úr fylgiskönnun sem væri gerð þessa dagana þegar flokkurinn "logar stafna á milli í átökum" (eins og það yrði orðað ef verið væri að skrifa frétt um málið í DV). Það stafar af því einkennilega lögmáli stjórnmálanna að flokkur sem á opinberum innbyrðis deilum, þar sem flokksmenn og flokksforingjar standa jafnvel í hávaðarifrildi, snertir einhverja strengi hjá kjósendum; þeir laðast að honum; finnst hann spennandi. Deilur í flokkum eru næstum alltaf ávísun á aukið fylgi - um stund að minnsta kosti; en það fylgi er sveiflukennt og ekki varanlegt. Tímabundnar deilur, sem eru settar niður á skynsamlegan hátt, geta með öðrum orðum verið stjórnmálaflokki til framdráttar. Endalaus átök gera ekki sama gagn; þau draga mátt úr flokkum og eyðileggja þá að lokum. Mörg dæmi eru um þetta hvort tveggja í íslenskri stjórnmálasögu. Auðvitað eru það ýkjur að tala um að Framsókn "logi stafna á milli". Fram hjá hinu verður þó ekki horft að orðahnippingar framsóknarmanna og ummæli ýmissa áhrifamanna í flokknum að undanförnu eru merki um alvarlegt ósamkomulag. Menn utan flokksins eiga erfitt með að átta sig á eðli þessa ágreinings, um hvað hann snýst. En um það eru flestir sammála að hann virðist frekar snúast um menn en málefni. Þó spilar málefnalegur ágreiningur einnig inn í. Með nokkurri einföldun má segja að deilur framsóknarmanna fari fram á tveimur vígstöðvum. Annars vegar í höfuðborginni þar sem lýstur saman Alfreð Þorsteinssyni borgarjarli flokksins og hópi innan framsóknarfélaganna í Reykjavík sem er - og hefur lengi verið - honum andsnúinn. Andstæðingar Alfreðs eru ósáttir við það hvernig hann hefur farið með völd sín í höfuðborginni, finnst hann nær eingöngu hafa skarað eld að eigin köku en ekki hugsað um hagsmuni flokksins. Um réttmæti þessa eiga utanflokksmenn erfitt að dæma. Andstæðingarnir telja að Framsókn hafi ekki mikið á R-lista samstarfinu að græða; skynsamlegra sé að efla flokksfélögin í borginni og bjóða fram undir eigin nafni og númeri. Þeim hugnast ekkert síður samstarf við sjálfstæðismenn en vinstri flokkana, Samfylkingu og Vinstri græna, og benda á að það hafi skilað góðum árangri á Alþingi. Þessir menn vita að forystumenn þeirra á Alþingi og í ríkisstjórn eru þeim í veigamiklum atriðum samstíga. Á landsmálavettvangi virðast takast á fulltrúar gamla og nýja Framsóknarflokksins, dreifbýlis og þéttbýlis, félagshyggju og frjálshyggju, vinstri og hægri. Gamli flokkurinn er reyndar smám saman að deyja út en öðruhverju sýnist lífsmark með honum. Guðni Ágústsson landbúnaðarráðherra og varaformaður flokksins er gjarnan talinn fremstur meðal jafningja í þessari fylkingu innan flokksins (og eru þá utangarðsmenn eins og Kristinn H. Gunnarsson ekki taldir með). Nú virðast nýframsóknarmenn telja að kominn sé tími á Guðna í varaformannsembættinu. Það telur Guðna sig skynja. Hann og hans menn telja að á flokksþinginu í febrúar verði Árni Magnússon félagsmálaráðherra boðinn fram í embætti varaformanns. Þetta er óvænt uppákomu og ekki skrýtið að Guðna sé brugðið. Hann fór á milli fjölmiðla með ögrandi yfirlýsingar um helgina og lét í það skína að það yrði dýrkeypt að velta sér úr sessi. Viðbrögðin voru hörð: Halldór Ásgrímsson gaf út sérstaka fréttatilkynningu í gær þar sem hann gerði lítið úr orðum Guðna um Íraksmálið. Ritstjóri Morgunblaðsins, sem er sérstakur verndari stjórnarsamstarfsins, setti ofan í við Guðna í Staksteinum. Hann mun mæta óblíðu augnaráði flokksbræðra á næsta þingflokksfundi og loft verður lævi blandið á ríkisstjórnarfundum næstu daga. Í fjölmiðlum í dag segir Árni Magnússon að hann sé ekkert í framboðshugleiðingum. Skjátlaðist Guðna þá eða sneru nýframsóknarmenn við blaðinu þegar þeim varð ljóst að framboðið var ekki tímabært, átti ekki nægilega sterkan hljómgrunn? En ekki er útilokað að annar frambjóðandi komi í ljós.Hvað gerist næst? Hvar endar þetta? Um það skal ekkert fullyrt. Líklegt er að átökin um R-listann verði ekki útkljáð fyrr en í haust þegar undirbúningur borgarstjórnarkosninga vorið 2006 hefst. Meiri líkur en minni eru á því að Framsókn dragi sig út. Þá er valdaskeiði Alfreðs Þorsteinssonar í Reykjavík lokið. Hann mun aldrei reyna sérframboð. En það er svo annar handleggur hvort Framsókn eigi sér viðreisnar von í borginni.Verður Guðna steypt á flokksþingi? Það er ekki hægt að útiloka það. Meira að segja Guðni hefur viðurkennt að Árni Magnússon sé "erfðaprins" flokksins. Sú mótbára verður talin léttvæg að hans tími sé ekki kominn úr því ekki er deilt um manninn sjálfan. En hvort varaformannsslagur, ef til hans kemur, leysi síðan úr læðingi átök um málefni og svo aðra menn á eftir að koma í ljós. Allsherjar ófriður í flokki, sem þykir jafn vænt um áhrif og völd og hefur jafn marga hlöðukálfa á framfæri og Framsókn hefur, er ekki sennileg framvinda.gm@frettabladid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Magnússon Í brennidepli Mest lesið Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson skrifar Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson skrifar Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson skrifar Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul skrifar Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Sjá meira
Framsóknarflokkurinn hefur að undanförnu mælst í sögulegu lágmarki í skoðanakönnunum. Samkvæmt nýjustu könnun Gallup, sem birt var í byrjun þessa mánaðar, nýtur flokkurinn aðeins stuðnings 12% kjósenda. Í alþingiskosningunum fyrir tveimur árum fékk hann 17,7% atkvæða og í kosningunum 1999 fékk hann 18,4%. Framsóknarmenn eru að vonum ekki glaðir yfir þessum tölum en þeir benda á - og það réttilega - að flokknum vegnar yfirleitt betur í raunverulegum kosningum en í könnunum á milli kosninga. Þetta sýnir kannski að hugtakið "genetískir framsóknarmenn" er ekki alveg út í hött. Ekki er ólíklegt að Framsókn kæmi betur út úr fylgiskönnun sem væri gerð þessa dagana þegar flokkurinn "logar stafna á milli í átökum" (eins og það yrði orðað ef verið væri að skrifa frétt um málið í DV). Það stafar af því einkennilega lögmáli stjórnmálanna að flokkur sem á opinberum innbyrðis deilum, þar sem flokksmenn og flokksforingjar standa jafnvel í hávaðarifrildi, snertir einhverja strengi hjá kjósendum; þeir laðast að honum; finnst hann spennandi. Deilur í flokkum eru næstum alltaf ávísun á aukið fylgi - um stund að minnsta kosti; en það fylgi er sveiflukennt og ekki varanlegt. Tímabundnar deilur, sem eru settar niður á skynsamlegan hátt, geta með öðrum orðum verið stjórnmálaflokki til framdráttar. Endalaus átök gera ekki sama gagn; þau draga mátt úr flokkum og eyðileggja þá að lokum. Mörg dæmi eru um þetta hvort tveggja í íslenskri stjórnmálasögu. Auðvitað eru það ýkjur að tala um að Framsókn "logi stafna á milli". Fram hjá hinu verður þó ekki horft að orðahnippingar framsóknarmanna og ummæli ýmissa áhrifamanna í flokknum að undanförnu eru merki um alvarlegt ósamkomulag. Menn utan flokksins eiga erfitt með að átta sig á eðli þessa ágreinings, um hvað hann snýst. En um það eru flestir sammála að hann virðist frekar snúast um menn en málefni. Þó spilar málefnalegur ágreiningur einnig inn í. Með nokkurri einföldun má segja að deilur framsóknarmanna fari fram á tveimur vígstöðvum. Annars vegar í höfuðborginni þar sem lýstur saman Alfreð Þorsteinssyni borgarjarli flokksins og hópi innan framsóknarfélaganna í Reykjavík sem er - og hefur lengi verið - honum andsnúinn. Andstæðingar Alfreðs eru ósáttir við það hvernig hann hefur farið með völd sín í höfuðborginni, finnst hann nær eingöngu hafa skarað eld að eigin köku en ekki hugsað um hagsmuni flokksins. Um réttmæti þessa eiga utanflokksmenn erfitt að dæma. Andstæðingarnir telja að Framsókn hafi ekki mikið á R-lista samstarfinu að græða; skynsamlegra sé að efla flokksfélögin í borginni og bjóða fram undir eigin nafni og númeri. Þeim hugnast ekkert síður samstarf við sjálfstæðismenn en vinstri flokkana, Samfylkingu og Vinstri græna, og benda á að það hafi skilað góðum árangri á Alþingi. Þessir menn vita að forystumenn þeirra á Alþingi og í ríkisstjórn eru þeim í veigamiklum atriðum samstíga. Á landsmálavettvangi virðast takast á fulltrúar gamla og nýja Framsóknarflokksins, dreifbýlis og þéttbýlis, félagshyggju og frjálshyggju, vinstri og hægri. Gamli flokkurinn er reyndar smám saman að deyja út en öðruhverju sýnist lífsmark með honum. Guðni Ágústsson landbúnaðarráðherra og varaformaður flokksins er gjarnan talinn fremstur meðal jafningja í þessari fylkingu innan flokksins (og eru þá utangarðsmenn eins og Kristinn H. Gunnarsson ekki taldir með). Nú virðast nýframsóknarmenn telja að kominn sé tími á Guðna í varaformannsembættinu. Það telur Guðna sig skynja. Hann og hans menn telja að á flokksþinginu í febrúar verði Árni Magnússon félagsmálaráðherra boðinn fram í embætti varaformanns. Þetta er óvænt uppákomu og ekki skrýtið að Guðna sé brugðið. Hann fór á milli fjölmiðla með ögrandi yfirlýsingar um helgina og lét í það skína að það yrði dýrkeypt að velta sér úr sessi. Viðbrögðin voru hörð: Halldór Ásgrímsson gaf út sérstaka fréttatilkynningu í gær þar sem hann gerði lítið úr orðum Guðna um Íraksmálið. Ritstjóri Morgunblaðsins, sem er sérstakur verndari stjórnarsamstarfsins, setti ofan í við Guðna í Staksteinum. Hann mun mæta óblíðu augnaráði flokksbræðra á næsta þingflokksfundi og loft verður lævi blandið á ríkisstjórnarfundum næstu daga. Í fjölmiðlum í dag segir Árni Magnússon að hann sé ekkert í framboðshugleiðingum. Skjátlaðist Guðna þá eða sneru nýframsóknarmenn við blaðinu þegar þeim varð ljóst að framboðið var ekki tímabært, átti ekki nægilega sterkan hljómgrunn? En ekki er útilokað að annar frambjóðandi komi í ljós.Hvað gerist næst? Hvar endar þetta? Um það skal ekkert fullyrt. Líklegt er að átökin um R-listann verði ekki útkljáð fyrr en í haust þegar undirbúningur borgarstjórnarkosninga vorið 2006 hefst. Meiri líkur en minni eru á því að Framsókn dragi sig út. Þá er valdaskeiði Alfreðs Þorsteinssonar í Reykjavík lokið. Hann mun aldrei reyna sérframboð. En það er svo annar handleggur hvort Framsókn eigi sér viðreisnar von í borginni.Verður Guðna steypt á flokksþingi? Það er ekki hægt að útiloka það. Meira að segja Guðni hefur viðurkennt að Árni Magnússon sé "erfðaprins" flokksins. Sú mótbára verður talin léttvæg að hans tími sé ekki kominn úr því ekki er deilt um manninn sjálfan. En hvort varaformannsslagur, ef til hans kemur, leysi síðan úr læðingi átök um málefni og svo aðra menn á eftir að koma í ljós. Allsherjar ófriður í flokki, sem þykir jafn vænt um áhrif og völd og hefur jafn marga hlöðukálfa á framfæri og Framsókn hefur, er ekki sennileg framvinda.gm@frettabladid.is
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun