Garðurinn okkar fyllist af illgresi Davíð Bergmann skrifar 19. ágúst 2025 17:02 Ég veit ekki lengur hverju ég á að trúa. Hvað gerum við þegar garðurinn okkar er að fyllast af illgresi sem tekur súrefni frá hinum plöntunum? Rífum við það ekki upp með rótum og hendum í ruslið? Af hverju gerum við ekki slíkt það sama við erlendar „glæpajurtir“ sem eru að festa rætur í íslensku samfélagi? Þessi spurning er orðin áleitnari en nokkru sinni fyrr og hvílir á okkur öllum. Við getum ekki leyft okkar eigið samfélag að kafna í þöggun og óljósum umræðum. Kaldir tölustafir mála skýra mynd Svar dómsmálaráðherra í fyrirspurnartíma á Alþingi í sumar staðfestir þá þróun sem hefur verið í gangi og bendir til að vandamálið sé komið í óefni. Árið 2024 voru 42% allra fanga erlendir ríkisborgarar en árið 2019 var hlutfallið 21% og aðeins 14% árið 2014. Íslendingar telja sig búa í friðsömu og öruggu landi en þessar tölur gefa okkur innsýn í aðra og grófari veruleika. Þessi þróun kostar íslenska skattgreiðendur dýrum dómum. Vistun hvers fanga kostar 55.000 krónur á dag, eða rúmar 20 milljónir króna á ári. Samkvæmt tölunum frá 2024 hófu 218 erlendir ríkisborgarar afplánun það ár. Ef þeir afplána allan ársgrundvöll, má áætla að heildarkostnaðurinn einn og sér nemi rúmum 4,3 milljörðum króna, en þá er kostnaður vegna rannsókna og tjón sem þeir valda ekki meðtalinn. Það er einnig mikilvægt að benda á að fyrsti áfangi nýja fangelsisins á að kosta 18 milljarða króna. Ef við værum ekki að vista alla þessa erlendu glæpamenn gætum við fjármagnað allan fyrsta áfanga fangelsisins á fjórum og hálfu ári. Aukinn vopnaburður og skipulögð glæpastarfsemi Þessar tölur lýsa ekki aðeins kostnaðinum heldur einnig alvarlegri þróun í eðli glæpa á Íslandi. Við höfum verið að sjá aukinn vopnaburð, skipulagða glæpastarfsemi og alvarleg ofbeldisbrot, sem ekki var vitað af í gamla Íslandi. Sem dæmi jukust vopnuð útköll sérsveitar lögreglunnar tólffalt á aðeins áratug, eða úr 38 útköllum árið 2014 í 461 árið 2023. Í viðtali við ríkislögreglustjóra, Sigríði Björk Guðjónsdóttur, staðfesti hún að fjölgun skipulagðra gengja skýri að einhverju leyti fjölgun alvarlegra ofbeldisbrota og aukinn vopnaburð. Hún vakti einnig athygli á því að yngsti hópurinn er að fremja fleiri alvarleg brot en áður. Liðsmenn hópanna eru af ýmsum þjóðernum og í auknum mæli er verið að sjá tengingar við skipulagða brotastarfsemi erlendis, einkum í Svíþjóð. „Keisarinn er í engum fötum“ Það er kominn tími til að horfa á staðreyndirnar: opinber umræða er villandi, full af ósannindum og virðist stjórnast af þeim sem vilja helst ótakmarkaðan innflutning á fólki. Þeir sem þora að benda á þessar staðreyndir eru kallaðir rasistar og skautast umræðan á óljósa vegu. Mér hefur orðið ljóst að þessir glæpamenn eru flestir frá Evrópska efnahagssvæðinu og hafa þar af leiðandi landvistarleyfi til að koma hingað til lands til þess eins að brjóta af sér. Sú staðreynd eða önnur slík málefni virðast vera hulin almenningi af ásettu ráði. Það er eins og „keisarinn sé í engum fötum“ og enginn þori að benda á sannleikann. Það er ekki von að fólk sé ruglað þegar opinber umræða er í fullkomnu ósamræmi við þá staðreynd sem fram kemur í gögnum. Kallið eftir gagnsæi og raunverulegum lausnum Til að geta leyst þetta vandamál þurfum við gagnsæi. Eftir að sérsveitin fór í 2.141 vopnað útkall á áratugnum 2013–2023, væri þá ekki eðlilegt að vita hvernig þau skiptust niður eftir þjóðerni, aldri, kyni og hópum sem lögreglan var að hafa afskipti af? Aðeins með því að horfast í augu við tölurnar og staðreyndirnar getum við verndað samfélagið okkar. Ef við höldum áfram að neita að horfast í augu við þessa þróun þá munu afleiðingarnar verða augljósar og munum við enda á því að reisa fleiri fangelsi fyrir erlenda afbrotamenn á kostnað íslenskra skattgreiðenda. Eru stjórnvöld tilbúin að veita almenningi fullan aðgang að þessum gögnum og horfast í augu við vandamálið af alvöru? Höfundur er áhugamaður um betra samfélag. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Davíð Bergmann Mest lesið Skrift er málið Guðbjörg Rut Þórisdóttir Skoðun Tvær leiðir færar til þess að skóli fyrir alla geti virkað Íris Björk Eysteinsdóttir Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Komið gott! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Örorkubyrði og örorkuframlag lífeyrissjóða Björgvin Jón Bjarnason Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Réttlæti hins sterka. Þegar vitleysan í dómsal slær allt út Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Fræ menntunar – frá Froebel til Jung Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar Skoðun Að hafa trú á samfélaginu Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Sköpum samfélag fyrir börn Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Skrift er málið Guðbjörg Rut Þórisdóttir skrifar Skoðun Viltu hafa jákvæð áhrif þegar þú ferðast? Ásdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Tvær leiðir færar til þess að skóli fyrir alla geti virkað Íris Björk Eysteinsdóttir skrifar Skoðun Örorkubyrði og örorkuframlag lífeyrissjóða Björgvin Jón Bjarnason skrifar Skoðun Komið gott! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Gervigreind er persónulegi kennarinn þinn – Lærum að læra upp á nýtt Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Gegn áætluðu kílómetragjaldi stjórnvalda á bifhjól Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Tillaga um hærri vörugjöld á mótorhjól er skref aftur á bak Unnar Már Magnússon skrifar Skoðun Hvernig hugsar þú um hreint vatn? Lovísa Árnadóttir skrifar Skoðun Takk Vigdís! Takk Guðni! Takk Halla! — Takk þjóð! Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun Blóðmerar - skeytingarleysi hinna þriggja valda Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Krefjandi tímar í veitingageiranum Einar Bárðarson skrifar Skoðun Má endalaust vera níðingur!! Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Silfurfat Samfylkingarinnar Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir skrifar Skoðun Fjármálabylting: Gervigreind og táknvæðing fyrir almenning Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Véfréttir og villuljós Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun „Fór í útkall“ Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Dagur náms- og starfsráðgjafar 2025: Faglegur stuðningur sem skiptir máli – fyrir einstaklinga og samfélagið Jónína Kárdal,Svandís Sturludóttir skrifar Sjá meira
Ég veit ekki lengur hverju ég á að trúa. Hvað gerum við þegar garðurinn okkar er að fyllast af illgresi sem tekur súrefni frá hinum plöntunum? Rífum við það ekki upp með rótum og hendum í ruslið? Af hverju gerum við ekki slíkt það sama við erlendar „glæpajurtir“ sem eru að festa rætur í íslensku samfélagi? Þessi spurning er orðin áleitnari en nokkru sinni fyrr og hvílir á okkur öllum. Við getum ekki leyft okkar eigið samfélag að kafna í þöggun og óljósum umræðum. Kaldir tölustafir mála skýra mynd Svar dómsmálaráðherra í fyrirspurnartíma á Alþingi í sumar staðfestir þá þróun sem hefur verið í gangi og bendir til að vandamálið sé komið í óefni. Árið 2024 voru 42% allra fanga erlendir ríkisborgarar en árið 2019 var hlutfallið 21% og aðeins 14% árið 2014. Íslendingar telja sig búa í friðsömu og öruggu landi en þessar tölur gefa okkur innsýn í aðra og grófari veruleika. Þessi þróun kostar íslenska skattgreiðendur dýrum dómum. Vistun hvers fanga kostar 55.000 krónur á dag, eða rúmar 20 milljónir króna á ári. Samkvæmt tölunum frá 2024 hófu 218 erlendir ríkisborgarar afplánun það ár. Ef þeir afplána allan ársgrundvöll, má áætla að heildarkostnaðurinn einn og sér nemi rúmum 4,3 milljörðum króna, en þá er kostnaður vegna rannsókna og tjón sem þeir valda ekki meðtalinn. Það er einnig mikilvægt að benda á að fyrsti áfangi nýja fangelsisins á að kosta 18 milljarða króna. Ef við værum ekki að vista alla þessa erlendu glæpamenn gætum við fjármagnað allan fyrsta áfanga fangelsisins á fjórum og hálfu ári. Aukinn vopnaburður og skipulögð glæpastarfsemi Þessar tölur lýsa ekki aðeins kostnaðinum heldur einnig alvarlegri þróun í eðli glæpa á Íslandi. Við höfum verið að sjá aukinn vopnaburð, skipulagða glæpastarfsemi og alvarleg ofbeldisbrot, sem ekki var vitað af í gamla Íslandi. Sem dæmi jukust vopnuð útköll sérsveitar lögreglunnar tólffalt á aðeins áratug, eða úr 38 útköllum árið 2014 í 461 árið 2023. Í viðtali við ríkislögreglustjóra, Sigríði Björk Guðjónsdóttur, staðfesti hún að fjölgun skipulagðra gengja skýri að einhverju leyti fjölgun alvarlegra ofbeldisbrota og aukinn vopnaburð. Hún vakti einnig athygli á því að yngsti hópurinn er að fremja fleiri alvarleg brot en áður. Liðsmenn hópanna eru af ýmsum þjóðernum og í auknum mæli er verið að sjá tengingar við skipulagða brotastarfsemi erlendis, einkum í Svíþjóð. „Keisarinn er í engum fötum“ Það er kominn tími til að horfa á staðreyndirnar: opinber umræða er villandi, full af ósannindum og virðist stjórnast af þeim sem vilja helst ótakmarkaðan innflutning á fólki. Þeir sem þora að benda á þessar staðreyndir eru kallaðir rasistar og skautast umræðan á óljósa vegu. Mér hefur orðið ljóst að þessir glæpamenn eru flestir frá Evrópska efnahagssvæðinu og hafa þar af leiðandi landvistarleyfi til að koma hingað til lands til þess eins að brjóta af sér. Sú staðreynd eða önnur slík málefni virðast vera hulin almenningi af ásettu ráði. Það er eins og „keisarinn sé í engum fötum“ og enginn þori að benda á sannleikann. Það er ekki von að fólk sé ruglað þegar opinber umræða er í fullkomnu ósamræmi við þá staðreynd sem fram kemur í gögnum. Kallið eftir gagnsæi og raunverulegum lausnum Til að geta leyst þetta vandamál þurfum við gagnsæi. Eftir að sérsveitin fór í 2.141 vopnað útkall á áratugnum 2013–2023, væri þá ekki eðlilegt að vita hvernig þau skiptust niður eftir þjóðerni, aldri, kyni og hópum sem lögreglan var að hafa afskipti af? Aðeins með því að horfast í augu við tölurnar og staðreyndirnar getum við verndað samfélagið okkar. Ef við höldum áfram að neita að horfast í augu við þessa þróun þá munu afleiðingarnar verða augljósar og munum við enda á því að reisa fleiri fangelsi fyrir erlenda afbrotamenn á kostnað íslenskra skattgreiðenda. Eru stjórnvöld tilbúin að veita almenningi fullan aðgang að þessum gögnum og horfast í augu við vandamálið af alvöru? Höfundur er áhugamaður um betra samfélag.
Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson Skoðun
Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar
Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar
Skoðun Gervigreind er persónulegi kennarinn þinn – Lærum að læra upp á nýtt Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir skrifar
Skoðun Fjármálabylting: Gervigreind og táknvæðing fyrir almenning Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Dagur náms- og starfsráðgjafar 2025: Faglegur stuðningur sem skiptir máli – fyrir einstaklinga og samfélagið Jónína Kárdal,Svandís Sturludóttir skrifar
Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson Skoðun