Kolbrún og Kafka Pétur Orri Pétursson skrifar 7. júní 2025 14:33 Franz Kafka er einn merkasti rithöfundur allra tíma. Hann gat með fáránleikanum ljáð áhorfendum ofurskynjun á raunveruleikanum eins og því hefur verið lýst. En ekkert verka Kafka kom út meðan hann lifði. Hans besti vinur, Max Brod, gaf verkin út að Kafka liðnum þvert á óskir hans um að þeim yrði fargað. Mér kemur hér Kafka til hugar því alltof margir hugmyndaríkir menn sem eiga erindi í þjóðfélagsumræðuna veigra sér við að tjá sig af ótta við að verða ekki teknir alvarlega, verða jafnvel að athlægi eða úthrópaðir. Undanfarið hafa skólamál verið hávær í þjóðfélagsumræðunni sem er jákvætt í alla staði. Auk þess hef ég sjálfur stigið mín fyrstu skref í opinberri umræðu og tjáð skoðanir mínar á skólamálunum, en fyrir skemmstu lauk ég stúdentsprófi frá Verzlunarskóla Íslands. Ég taldi mig eiga erindi í umræðuna, hafa til að bera sjónarhorn sem litla athygli hefði fengið en skipti máli að kæmi fram. Í byrjun þessa árs var ég langt frá því að vera sáttur með grunna og einhliða umræðu um yfirstandandi og yfirvofandi kennaraverkföll. Ég hreinlega trúði því ekki að í umræðunni virtist afleit staða menntunar hér á landi ekki skipta neinu máli, um ekkert annað var rætt en starfskjör kennara. Í kjölfarið setti ég niður penna og ritaði grein sem fékk heitið „Af hverju þegir Versló?“ Hún vakti mikla athygli og umræður. Ólíkt Kafka ákvað ég að tala, en ekki þegja. Eftir miklar áhyggjur mínar á ósamræmi í námsmati grunnskólanna og augljósu ójafnræði við inngöngu í framhaldsskóla (sem nú virðist eiga að lögfesta) skrifaði ég aðra grein þar sem ég kallaði eftir ábyrgð frá mínum skóla, Verzlunarskólanum, og stjórnendum hans. Ég kallaði eftir þeirri augljósu lausn sem inntökupróf í skólann væri. Sú grein vakti enn meiri athygli og af henni er ég mjög stoltur. Í báðum tilvikum ákvað ég að stíga fram og segja frá málunum eins og þau horfðu við mér. Því sjónarhorni sem mér fannst oft vera hunsað, sjónarhorni námsmanna sjálfra. Nóg var komið af skrifum, mig langaði að ganga lengra og hafa áhrif. Við Íslendingar erum svo lánsamir að búa við virkt lýðræði, þannig að sérhver einstaklingur getur lýst skoðun sinni á málum sem liggja á borðum valdhafanna og jafnvel fengið áheyrn. Við Eva Sóley Sigsteinsdóttir, skólasystir mín í Verzlunarskólanum, ákváðum að skila inn umsögn við frumvarp Guðmundar Inga Kristinssonar menntamálaráðherra sem við blasti að myndi hafa beinar afleiðingar á okkur framhaldsskólanemendur. Samkvæmt frumvarpinu skyldi innleitt nýtt og ógagnsætt kerfi við innritun við framhaldsskólana og nemendafélög svipt sjálfstæði. Auk þess óskuðum við eftir því að kynna fyrir allsherjar- og menntamálanefnd Alþingis áhyggjur af frumvarpinu sem því miður var samþykkt í gær, það fengum við ekki, en þó voru þeir Jón Pétur Zimsen og Snorri Másson áhugasamir um okkar rödd og buðu okkur Evu á fund með þeim. Ég er þó ekki eingöngu að skrifa þennan pistil um minn stutta feril í opinberri umræðu, ég skrifa þennan pistil vegna þess að Kolbrún Baldursdóttir, þingmaður Flokks fólksins, ákvað í ræðustól hins háa Alþingis að efast um tilvist minnar raddar. Hún hélt því fram, ekki einu sinni heldur í tvígang, að þeir framhaldsskólanemendur sem skiluðu inn umsögnum um stjórnarfrumvarp um námsmat grunnskólanna væru ómarktækir. Í þeim hópi voru fjögur ungmenni, tvær stúlkur úr Menntaskólanum í Reykjavík og síðan við Eva Sóley úr Verzlunarskólanum. Kolbrún lét þau undarlegu ummæli falla að við værum að einhverju leyti „sérvalin“ og að við hefðum „jafnvel fengið að vita hvað við áttum að segja“ eins og hún orðaði það. Þessi ummæli eru niðrandi, ekki bara fyrir okkur fjórmenningana, heldur eru þau blaut tuska í andlit ungs fólks sem vill taka þátt í lýðræðislegri umræðu og beita sér gagnvart löggjafanum. Orð Kolbrúnar eru til vitnis um skort hennar á virðingu gagnvart því unga fólki sem reynir að taka þátt í þjóðfélagsumræðunni á einn eða annan hátt. Að halda því fram að við séum bara einhvers konar „peð“ í höndum Snorra Mássonar eða Jóns Péturs Zimsen er í besta falli hlægilegt. Það hefði án efa hentað Kolbrúnu betur ef við ungmennin hefðum kosið að þegja eins og Kafka, lokað okkur af og skrifað í leyni, en það gerum við ekki. Það eru augljósar glufur í því frumvarpi sem var samþykkt í gær, og slíkt hið sama má segja um það frumvarp sem varðar innritun í framhaldsskólana sem enn situr í nefnd. Það er gild ástæða til þess að hafa áhyggjur af þessum glufum. Við ungmennin höfum áhyggjur af báðum þessum frumvörpum og vonumst að sjálfsögðu eftir samtali við nefndina til þess að deila þeim áhyggjum með þeim þingmönnum sem þar eiga sæti. En það er sárt að segja það: því miður hef ég enga trú á því að Kolbrún Baldursdóttir og félagar hafi minnsta áhuga á því að hlusta á rödd okkar ungmennanna. En áhugaleysið er ekki nóg, hún ákvað að lítilsvirða sjónarmið okkar og afskrifa þau án þess að vita nokkuð um okkur eða hvað fyrir okkur vekti. Ég vona að Kolbrún Baldursdóttir sjái sóma sinn í að biðja okkur afsökunar á þeim meiðandi ummælum sem hún lét falla í okkar garð í ræðustól Alþingis í gær. Á sama tíma vil ég þakka Jóni Pétri Zimsen fyrir að sýna okkur þá lágmarksvirðingu sem við eigum skilið með því að stíga strax upp í pontu og leiðrétta þessa vanvirðandi framkomu Kolbrúnar. Við, ungt fólk í þessu landi, eigum að geta tekið þátt í þjóðfélagsumræðunni og komið sjónarmiðum okkar á framfæri, án þess að vera dregin í svaðið af alþingismönnum með lítilsvirðandi hætti. Höfundur er nýstúdent frá Verslunarskóla Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson Skoðun Swuayda blæðir: Hróp sem heimurinn heyrir ekki Mouna Nasr Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed Skoðun Skoðun Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir skrifar Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed skrifar Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Þrengt að þjóðarleikvanginum Þorvaldur Örlygsson skrifar Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald skrifar Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Málþóf sem valdníðsla Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Klaufaskapur og reynsluleysi? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvernig spyr ég gervigreind til að fá besta svarið? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ertu bitur? Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Er hægt að læra af draumum? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Afstæði ábyrgðar Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjárhagslegt virði vörumerkja Elías Larsen skrifar Skoðun Við ákærum – hver sveik strandveiðisjómenn? Kjartan Páll Sveinsson skrifar Sjá meira
Franz Kafka er einn merkasti rithöfundur allra tíma. Hann gat með fáránleikanum ljáð áhorfendum ofurskynjun á raunveruleikanum eins og því hefur verið lýst. En ekkert verka Kafka kom út meðan hann lifði. Hans besti vinur, Max Brod, gaf verkin út að Kafka liðnum þvert á óskir hans um að þeim yrði fargað. Mér kemur hér Kafka til hugar því alltof margir hugmyndaríkir menn sem eiga erindi í þjóðfélagsumræðuna veigra sér við að tjá sig af ótta við að verða ekki teknir alvarlega, verða jafnvel að athlægi eða úthrópaðir. Undanfarið hafa skólamál verið hávær í þjóðfélagsumræðunni sem er jákvætt í alla staði. Auk þess hef ég sjálfur stigið mín fyrstu skref í opinberri umræðu og tjáð skoðanir mínar á skólamálunum, en fyrir skemmstu lauk ég stúdentsprófi frá Verzlunarskóla Íslands. Ég taldi mig eiga erindi í umræðuna, hafa til að bera sjónarhorn sem litla athygli hefði fengið en skipti máli að kæmi fram. Í byrjun þessa árs var ég langt frá því að vera sáttur með grunna og einhliða umræðu um yfirstandandi og yfirvofandi kennaraverkföll. Ég hreinlega trúði því ekki að í umræðunni virtist afleit staða menntunar hér á landi ekki skipta neinu máli, um ekkert annað var rætt en starfskjör kennara. Í kjölfarið setti ég niður penna og ritaði grein sem fékk heitið „Af hverju þegir Versló?“ Hún vakti mikla athygli og umræður. Ólíkt Kafka ákvað ég að tala, en ekki þegja. Eftir miklar áhyggjur mínar á ósamræmi í námsmati grunnskólanna og augljósu ójafnræði við inngöngu í framhaldsskóla (sem nú virðist eiga að lögfesta) skrifaði ég aðra grein þar sem ég kallaði eftir ábyrgð frá mínum skóla, Verzlunarskólanum, og stjórnendum hans. Ég kallaði eftir þeirri augljósu lausn sem inntökupróf í skólann væri. Sú grein vakti enn meiri athygli og af henni er ég mjög stoltur. Í báðum tilvikum ákvað ég að stíga fram og segja frá málunum eins og þau horfðu við mér. Því sjónarhorni sem mér fannst oft vera hunsað, sjónarhorni námsmanna sjálfra. Nóg var komið af skrifum, mig langaði að ganga lengra og hafa áhrif. Við Íslendingar erum svo lánsamir að búa við virkt lýðræði, þannig að sérhver einstaklingur getur lýst skoðun sinni á málum sem liggja á borðum valdhafanna og jafnvel fengið áheyrn. Við Eva Sóley Sigsteinsdóttir, skólasystir mín í Verzlunarskólanum, ákváðum að skila inn umsögn við frumvarp Guðmundar Inga Kristinssonar menntamálaráðherra sem við blasti að myndi hafa beinar afleiðingar á okkur framhaldsskólanemendur. Samkvæmt frumvarpinu skyldi innleitt nýtt og ógagnsætt kerfi við innritun við framhaldsskólana og nemendafélög svipt sjálfstæði. Auk þess óskuðum við eftir því að kynna fyrir allsherjar- og menntamálanefnd Alþingis áhyggjur af frumvarpinu sem því miður var samþykkt í gær, það fengum við ekki, en þó voru þeir Jón Pétur Zimsen og Snorri Másson áhugasamir um okkar rödd og buðu okkur Evu á fund með þeim. Ég er þó ekki eingöngu að skrifa þennan pistil um minn stutta feril í opinberri umræðu, ég skrifa þennan pistil vegna þess að Kolbrún Baldursdóttir, þingmaður Flokks fólksins, ákvað í ræðustól hins háa Alþingis að efast um tilvist minnar raddar. Hún hélt því fram, ekki einu sinni heldur í tvígang, að þeir framhaldsskólanemendur sem skiluðu inn umsögnum um stjórnarfrumvarp um námsmat grunnskólanna væru ómarktækir. Í þeim hópi voru fjögur ungmenni, tvær stúlkur úr Menntaskólanum í Reykjavík og síðan við Eva Sóley úr Verzlunarskólanum. Kolbrún lét þau undarlegu ummæli falla að við værum að einhverju leyti „sérvalin“ og að við hefðum „jafnvel fengið að vita hvað við áttum að segja“ eins og hún orðaði það. Þessi ummæli eru niðrandi, ekki bara fyrir okkur fjórmenningana, heldur eru þau blaut tuska í andlit ungs fólks sem vill taka þátt í lýðræðislegri umræðu og beita sér gagnvart löggjafanum. Orð Kolbrúnar eru til vitnis um skort hennar á virðingu gagnvart því unga fólki sem reynir að taka þátt í þjóðfélagsumræðunni á einn eða annan hátt. Að halda því fram að við séum bara einhvers konar „peð“ í höndum Snorra Mássonar eða Jóns Péturs Zimsen er í besta falli hlægilegt. Það hefði án efa hentað Kolbrúnu betur ef við ungmennin hefðum kosið að þegja eins og Kafka, lokað okkur af og skrifað í leyni, en það gerum við ekki. Það eru augljósar glufur í því frumvarpi sem var samþykkt í gær, og slíkt hið sama má segja um það frumvarp sem varðar innritun í framhaldsskólana sem enn situr í nefnd. Það er gild ástæða til þess að hafa áhyggjur af þessum glufum. Við ungmennin höfum áhyggjur af báðum þessum frumvörpum og vonumst að sjálfsögðu eftir samtali við nefndina til þess að deila þeim áhyggjum með þeim þingmönnum sem þar eiga sæti. En það er sárt að segja það: því miður hef ég enga trú á því að Kolbrún Baldursdóttir og félagar hafi minnsta áhuga á því að hlusta á rödd okkar ungmennanna. En áhugaleysið er ekki nóg, hún ákvað að lítilsvirða sjónarmið okkar og afskrifa þau án þess að vita nokkuð um okkur eða hvað fyrir okkur vekti. Ég vona að Kolbrún Baldursdóttir sjái sóma sinn í að biðja okkur afsökunar á þeim meiðandi ummælum sem hún lét falla í okkar garð í ræðustól Alþingis í gær. Á sama tíma vil ég þakka Jóni Pétri Zimsen fyrir að sýna okkur þá lágmarksvirðingu sem við eigum skilið með því að stíga strax upp í pontu og leiðrétta þessa vanvirðandi framkomu Kolbrúnar. Við, ungt fólk í þessu landi, eigum að geta tekið þátt í þjóðfélagsumræðunni og komið sjónarmiðum okkar á framfæri, án þess að vera dregin í svaðið af alþingismönnum með lítilsvirðandi hætti. Höfundur er nýstúdent frá Verslunarskóla Íslands.
Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar
Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun