Löngu þarft samtal um hóp sem gleymist! Katarzyna Kubiś skrifar 25. apríl 2025 22:00 Með auknum fjölda einstaklinga á Íslandi með fjölbreyttan menningar- og tungumálabakgrunn skapast ákall um samtal um tvöfalda jaðarsetningu og þarfir fatlaðra barna af erlendum uppruna og fjölskyldna þeirra. Um það bil 40 % barna sem fær greiningu á Íslandi koma frá fjölskyldum með fjölbreyttan tungumála-og menningarbakgrunn. Það er því augljós og mikil þörf á að fjalla um stöðu og reynslu innflytjendafjölskyldna fatlaðra barna á Íslandi. Fjölskyldur þar sem fötlun og félags- og menningarleg staða þeirra samtvinnast á margvíslegan hátt standa frammi fyrir allskonar áskorunum og hindrunum sem mæta þeim í samskiptum við kerfið, m.a. þegar kemur að upplýsingum, aðgengi að þjónustu og samráði. Góðu fréttirnar eru þær, að ýmis úrræði og aðferðir geta stuðlað að aukinni inngildingu. Á vorráðstefnu Ráðgjafar- og greiningarstöðvarinnar og Þroskahjálpar sem haldin verður 8. og 9. maí, verða þessi mál í brennidepli. Ráðstefnan er vettvangur fyrir fagfólk, aðstandendur, stefnumótendur og fulltrúa félagssamtakana til að skiptast á reynslu, dýpka skilning og leita lausna í anda fjölmenningarlegrar velferðar og mannréttinda. Áskoranir Tvöföld jaðarsetning vísar til þess þegar einstaklingur tilheyrir tveimur eða fleiri jaðarsettum hópum. Í þessu samhengi er átt við börn sem eru bæði fötluð og af erlendum uppruna. Samtvinnun þessara þátta getur leitt til margþættra og flókinna áskorana í samskiptum við kerfið og samfélagið. Fjölskyldur fatlaðra barna af erlendum uppruna mæta oft tungumálahindrunum, skorti á aðgengilegum og skiljanlegum upplýsingum um réttindi og þjónustu, auk þess geta félagslegar aðstæður verið krefjandi. Margar fjölskyldur eru á leigumarkaði og hafa mögulega lítið eða ekkert bakland og þurfa að samræma vaktavinnu eða óreglulegan vinnutíma við þarfir barnsins. Þetta getur haft áhrif á möguleika þeirra til að nýta þjónustu, taka þátt í samráði og fylgjast með framvindu mála. Til að tryggja jafnræði og inngildingu þarf að horfa á þessar áskoranir í samhengi og þróa lausnir sem taka mið af fjölbreyttum bakgrunni og þörfum fjölskyldunnar. Fjölskyldur fatlaðra barna af erlendum uppruna lifa oft við flóknar og krefjandi aðstæður í íslensku samfélagi. Þær eiga erfitt með að nálgast þjónustu sem á að styðja við þau, meðal annars vegna skorts á túlkaþjónustu og óaðgengilegra upplýsinga um kerfið. Mörgum reynist erfitt að skilja réttindi sín eða hvar á að leita eftir hjálp. Skortur á samskiptum milli skóla og foreldra, ásamt lítilli aðlögun að fjölbreyttum þörfum, veldur því að foreldrar upplifa sig oft einangraða. Félagsleg einangrun er einnig veruleiki margra fjölskyldna. Án stuðningsnets vegna menningarlegra og félagslegra aðgreininga finna foreldrar oft fyrir einmanaleika og skorti á tengslum við aðra í svipaðri stöðu. Tækifæri til framfara Það er sameiginleg samfélagsleg ábyrgð okkar allra að leggja áherslu á leiðir og úrræði sem byggja upp meira inngildandi samfélag. Þetta snýst ekki aðeins um að tryggja að einstaklingar sem þurfa meiri stuðning eða aðstoð upplifi sig örugga og velkomna í okkar umhverfi, heldur einnig um að tryggja að þessir einstaklingar fái allar þær upplýsingar og þau úrræði sem völ er á. Gott dæmi um þetta er að bjóða upp á þjónustu og nauðsynlegar upplýsingar á mismunandi tungumálum. Stofnanir okkar þurfa að koma til móts við þarfir fjölskyldna sem koma frá fjölbreyttum menningar- og tungumálaheimum. Félagasamtök og fulltrúar stofnanna og yfirvalda gegna hér mikilvægu hlutverki í stuðningi við fjölskyldur sem eru af erlendum bergi brotin. Mikilvægt er einnig að miðstýra þjónustu við fjölskyldur og efla samstarf milli stjórnvalda og fjölskyldna – með það að markmiði að laga þjónustuna betur að þörfum þeirra. Í ár heldur Ráðgjafar- og greiningarstöð vorráðstefnu sína í fertugasta sinn. Þetta er frábært tilefni til að fagna og hittast á ný í stórum hópi á Hilton hótelinu, ræða mikilvæg málefni og kynna faglega nálgun okkar. Í fyrsta sinn verður ráðstefnan haldin í samstarfi við Landssamtökin Þroskahjálp, og að þessu sinni verður yfirskriftin “Fötluð börn með fjölbreyttan tungumála- og menningarbakgrunn: áskoranir og tækifæri”. Við sameinum krafta okkar í ár til að leggja sérstaka áherslu á að bæta stöðu þessara barna og fjölskyldna þeirra, og beina athygli samfélagsins að leiðum og úrræðum til að bæta lífsgæði þessa hóps. Við hvetjum sérstaklega fagfólk sem vinnur með börnum, foreldra og forráðamenn, sem og fulltrúa stofnanna og félagasamtaka, til að taka þátt. Þema tvöfaldrar jaðarsetningar kallar á sameiginlega ábyrgð, ákvörðunartöku og framkvæmd – svo okkur öllum geti liðið betur. Höfundur er verkefnastjóri í málefnum fatlaðra barna hjá Þroskahjálp Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Málefni fatlaðs fólks Innflytjendamál Mest lesið Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Tikkað í skipulagsboxin Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir skrifar Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir skrifar Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Hljóð og mynd íslenskra varna Arnór Sigurjónsson skrifar Skoðun Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Fimmtíu ár frá lokum Víetnamstríðsins Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Bókin er minn óvinur, en mig langar samt í verknám! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ilmurinn af jarðolíu er svo lokkandi Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Hvað er að frétta af humrinum? Jónas Páll Jónasson skrifar Skoðun Þeir greiða sem njóta, eða hvað? Jóhannes Þór Skúlason,Pálmi Viðar Snorrason skrifar Skoðun Samskiptasáttmáli; skúffuskjal eða stórgott verkfæri Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga G. Baldursdóttir skrifar Skoðun Sigrar og raunir íslenska hestsins Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson skrifar Skoðun Góðir grannar Landsvirkjunar og við hin Kjartan Ágústsson skrifar Skoðun Hittumst á rauðum sokkum 1. maí Finnbjörn A. Hermannsson,Kolbrún Halldórsdóttir,Magnús Þór Jónsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi orkuspáa Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Þegar innflutningurinn ræður ríkjum Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Vladímír Pútín: Hvað er að marka hann? Steinar Björgvinsson skrifar Skoðun Örlög Úkraínu varða frið og öryggi á Íslandi Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Vegamál á tímum skattahækkana og vantrausts Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Konur og menntun Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris skrifar Skoðun Hanna Katrín og Co, koma til bjargar Björn Ólafsson skrifar Sjá meira
Með auknum fjölda einstaklinga á Íslandi með fjölbreyttan menningar- og tungumálabakgrunn skapast ákall um samtal um tvöfalda jaðarsetningu og þarfir fatlaðra barna af erlendum uppruna og fjölskyldna þeirra. Um það bil 40 % barna sem fær greiningu á Íslandi koma frá fjölskyldum með fjölbreyttan tungumála-og menningarbakgrunn. Það er því augljós og mikil þörf á að fjalla um stöðu og reynslu innflytjendafjölskyldna fatlaðra barna á Íslandi. Fjölskyldur þar sem fötlun og félags- og menningarleg staða þeirra samtvinnast á margvíslegan hátt standa frammi fyrir allskonar áskorunum og hindrunum sem mæta þeim í samskiptum við kerfið, m.a. þegar kemur að upplýsingum, aðgengi að þjónustu og samráði. Góðu fréttirnar eru þær, að ýmis úrræði og aðferðir geta stuðlað að aukinni inngildingu. Á vorráðstefnu Ráðgjafar- og greiningarstöðvarinnar og Þroskahjálpar sem haldin verður 8. og 9. maí, verða þessi mál í brennidepli. Ráðstefnan er vettvangur fyrir fagfólk, aðstandendur, stefnumótendur og fulltrúa félagssamtakana til að skiptast á reynslu, dýpka skilning og leita lausna í anda fjölmenningarlegrar velferðar og mannréttinda. Áskoranir Tvöföld jaðarsetning vísar til þess þegar einstaklingur tilheyrir tveimur eða fleiri jaðarsettum hópum. Í þessu samhengi er átt við börn sem eru bæði fötluð og af erlendum uppruna. Samtvinnun þessara þátta getur leitt til margþættra og flókinna áskorana í samskiptum við kerfið og samfélagið. Fjölskyldur fatlaðra barna af erlendum uppruna mæta oft tungumálahindrunum, skorti á aðgengilegum og skiljanlegum upplýsingum um réttindi og þjónustu, auk þess geta félagslegar aðstæður verið krefjandi. Margar fjölskyldur eru á leigumarkaði og hafa mögulega lítið eða ekkert bakland og þurfa að samræma vaktavinnu eða óreglulegan vinnutíma við þarfir barnsins. Þetta getur haft áhrif á möguleika þeirra til að nýta þjónustu, taka þátt í samráði og fylgjast með framvindu mála. Til að tryggja jafnræði og inngildingu þarf að horfa á þessar áskoranir í samhengi og þróa lausnir sem taka mið af fjölbreyttum bakgrunni og þörfum fjölskyldunnar. Fjölskyldur fatlaðra barna af erlendum uppruna lifa oft við flóknar og krefjandi aðstæður í íslensku samfélagi. Þær eiga erfitt með að nálgast þjónustu sem á að styðja við þau, meðal annars vegna skorts á túlkaþjónustu og óaðgengilegra upplýsinga um kerfið. Mörgum reynist erfitt að skilja réttindi sín eða hvar á að leita eftir hjálp. Skortur á samskiptum milli skóla og foreldra, ásamt lítilli aðlögun að fjölbreyttum þörfum, veldur því að foreldrar upplifa sig oft einangraða. Félagsleg einangrun er einnig veruleiki margra fjölskyldna. Án stuðningsnets vegna menningarlegra og félagslegra aðgreininga finna foreldrar oft fyrir einmanaleika og skorti á tengslum við aðra í svipaðri stöðu. Tækifæri til framfara Það er sameiginleg samfélagsleg ábyrgð okkar allra að leggja áherslu á leiðir og úrræði sem byggja upp meira inngildandi samfélag. Þetta snýst ekki aðeins um að tryggja að einstaklingar sem þurfa meiri stuðning eða aðstoð upplifi sig örugga og velkomna í okkar umhverfi, heldur einnig um að tryggja að þessir einstaklingar fái allar þær upplýsingar og þau úrræði sem völ er á. Gott dæmi um þetta er að bjóða upp á þjónustu og nauðsynlegar upplýsingar á mismunandi tungumálum. Stofnanir okkar þurfa að koma til móts við þarfir fjölskyldna sem koma frá fjölbreyttum menningar- og tungumálaheimum. Félagasamtök og fulltrúar stofnanna og yfirvalda gegna hér mikilvægu hlutverki í stuðningi við fjölskyldur sem eru af erlendum bergi brotin. Mikilvægt er einnig að miðstýra þjónustu við fjölskyldur og efla samstarf milli stjórnvalda og fjölskyldna – með það að markmiði að laga þjónustuna betur að þörfum þeirra. Í ár heldur Ráðgjafar- og greiningarstöð vorráðstefnu sína í fertugasta sinn. Þetta er frábært tilefni til að fagna og hittast á ný í stórum hópi á Hilton hótelinu, ræða mikilvæg málefni og kynna faglega nálgun okkar. Í fyrsta sinn verður ráðstefnan haldin í samstarfi við Landssamtökin Þroskahjálp, og að þessu sinni verður yfirskriftin “Fötluð börn með fjölbreyttan tungumála- og menningarbakgrunn: áskoranir og tækifæri”. Við sameinum krafta okkar í ár til að leggja sérstaka áherslu á að bæta stöðu þessara barna og fjölskyldna þeirra, og beina athygli samfélagsins að leiðum og úrræðum til að bæta lífsgæði þessa hóps. Við hvetjum sérstaklega fagfólk sem vinnur með börnum, foreldra og forráðamenn, sem og fulltrúa stofnanna og félagasamtaka, til að taka þátt. Þema tvöfaldrar jaðarsetningar kallar á sameiginlega ábyrgð, ákvörðunartöku og framkvæmd – svo okkur öllum geti liðið betur. Höfundur er verkefnastjóri í málefnum fatlaðra barna hjá Þroskahjálp
Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir Skoðun
Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Samskiptasáttmáli; skúffuskjal eða stórgott verkfæri Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga G. Baldursdóttir skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson skrifar
Skoðun Hittumst á rauðum sokkum 1. maí Finnbjörn A. Hermannsson,Kolbrún Halldórsdóttir,Magnús Þór Jónsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris skrifar
Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir Skoðun