Opið ákall til þjóðarinnar – frá ótta til bjartsýni á gervigreindaröld Sigvaldi Einarsson skrifar 7. mars 2025 19:01 Við stöndum á tímamótum. Gervigreind er ekki lengur fjarlæg framtíðartækni – hún er þegar orðin órjúfanlegur hluti af daglegu lífi okkar. Hún mótar störfin okkar, samskipti, menntun, fjölmiðla og jafnvel lýðræði. Þrátt fyrir þetta ríkir enn mikil óvissa og víða ótti í samfélaginu. Sumir sjá ótal tækifæri, á meðan aðrir óttast hið óþekkta og spyrja sig: Hvert stefnum við? Þessi ótti er eðlilegur. Þegar hraði tæknibreytinga fer fram úr almennri umræðu og sameiginlegri þekkingu, myndast tómarúm þar sem óvissan dafnar. Nýlegar kannanir í Evrópu sýna að almenningur óttast frekar áhrif gervigreindar á upplýsingaflæði og fjölmiðla en sjálfan atvinnumissinn. Þetta snertir sjálfan kjarna lýðræðisins – rétt okkar allra til áreiðanlegra upplýsinga sem hægt er að treysta. Þegar enginn veit lengur hver stjórnar upplýsingunum, hverjum megi treysta eða hvernig tæknin raunverulega virkar, er eðlilegt að óvissan kalli fram kvíða. Við megum hins vegar ekki láta óttann eða skort á þekkingu stýra för. Þess vegna þurfum við sem þjóð að opna þetta samtal – strax. Það er ekki á ábyrgð eins aðila að fræða og upplýsa heldur er þetta sameiginlegt verkefni okkar allra. Stjórnvöld, skólar, fjölmiðlar, fyrirtæki og almenningur þurfa að taka höndum saman og byggja upp traust og skilning á því hvernig gervigreind mótar líf okkar. Við þurfum að tryggja skýra upplýsingagjöf, opna umræðu og rækta gagnrýna hugsun. Við þurfum að fræða, útskýra og svara öllum spurningum af hreinskilni og ábyrgð. Um leið þurfum við að rækta bjartsýni. Ísland getur orðið fyrirmynd annarra þjóða – landið sem sýnir heiminum hvernig lítil þjóð getur stýrt sinni eigin gervigreindarframtíð með siðferði, þekkingu og samfélagslega ábyrgð að leiðarljósi. Við höfum áður verið leiðandi í nýsköpun og samfélagslegri framþróun. Nú er komið að okkur að stíga fram á ný. Þetta er opið ákall til þjóðarinnar: Stöndum saman, fræðum okkur og tökum framtíðina í okkar hendur. Óttinn víkur þegar þekkingin vex – og með henni skapast traust og ný tækifæri fyrir okkur öll. Höfundur er gervigreindarfræðingur Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigvaldi Einarsson Gervigreind Mest lesið Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir Skoðun Við eigum allt. Af hverju finnst okkur samt vanta eitthvað? Valentina Klaas Skoðun Feluleikur Þorgerðar Katrínar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson skrifar Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson skrifar Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar Skoðun Fæðing Ísraels - Líkum misþyrmt BIrgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Við eigum allt. Af hverju finnst okkur samt vanta eitthvað? Valentina Klaas skrifar Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar Skoðun Tíðaheilbrigði er lykilatriði í jafnrétti kynjanna Berit Mueller skrifar Skoðun Þjóðarmorð – frá orðfræðilegu sjónarmiði Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Þakkir til starfsfólk Janusar Sigrún Ósk Bergmann skrifar Skoðun Mun gervigreindin senda konur heim? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Frá, frá, frá. Fúsa liggur á Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Nokkur orð um stöðuna Dögg Þrastardóttir skrifar Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun #blessmeta – þriðja grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvernig tryggir þú stærstu fjárfestingu lífins? Berglind Halla Elíasdóttir skrifar Skoðun Ritunarramminn - verkfæri fyrir kennara! Katrín Ósk Þráinsdóttir skrifar Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar Skoðun Feluleikur Þorgerðar Katrínar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ráðalaus ráðherra Högni Elfar Gylfason skrifar Skoðun Spólum til baka Snævar Ingi Sveinsson skrifar Skoðun Sögulegur dómur Hæstaréttar – staðfestir sjálfstæði Alþingis Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Að vera fatlaður á Íslandi er full vinna Birna Ösp Traustadóttir skrifar Skoðun Sæluríkið Ísland Einar Helgason skrifar Sjá meira
Við stöndum á tímamótum. Gervigreind er ekki lengur fjarlæg framtíðartækni – hún er þegar orðin órjúfanlegur hluti af daglegu lífi okkar. Hún mótar störfin okkar, samskipti, menntun, fjölmiðla og jafnvel lýðræði. Þrátt fyrir þetta ríkir enn mikil óvissa og víða ótti í samfélaginu. Sumir sjá ótal tækifæri, á meðan aðrir óttast hið óþekkta og spyrja sig: Hvert stefnum við? Þessi ótti er eðlilegur. Þegar hraði tæknibreytinga fer fram úr almennri umræðu og sameiginlegri þekkingu, myndast tómarúm þar sem óvissan dafnar. Nýlegar kannanir í Evrópu sýna að almenningur óttast frekar áhrif gervigreindar á upplýsingaflæði og fjölmiðla en sjálfan atvinnumissinn. Þetta snertir sjálfan kjarna lýðræðisins – rétt okkar allra til áreiðanlegra upplýsinga sem hægt er að treysta. Þegar enginn veit lengur hver stjórnar upplýsingunum, hverjum megi treysta eða hvernig tæknin raunverulega virkar, er eðlilegt að óvissan kalli fram kvíða. Við megum hins vegar ekki láta óttann eða skort á þekkingu stýra för. Þess vegna þurfum við sem þjóð að opna þetta samtal – strax. Það er ekki á ábyrgð eins aðila að fræða og upplýsa heldur er þetta sameiginlegt verkefni okkar allra. Stjórnvöld, skólar, fjölmiðlar, fyrirtæki og almenningur þurfa að taka höndum saman og byggja upp traust og skilning á því hvernig gervigreind mótar líf okkar. Við þurfum að tryggja skýra upplýsingagjöf, opna umræðu og rækta gagnrýna hugsun. Við þurfum að fræða, útskýra og svara öllum spurningum af hreinskilni og ábyrgð. Um leið þurfum við að rækta bjartsýni. Ísland getur orðið fyrirmynd annarra þjóða – landið sem sýnir heiminum hvernig lítil þjóð getur stýrt sinni eigin gervigreindarframtíð með siðferði, þekkingu og samfélagslega ábyrgð að leiðarljósi. Við höfum áður verið leiðandi í nýsköpun og samfélagslegri framþróun. Nú er komið að okkur að stíga fram á ný. Þetta er opið ákall til þjóðarinnar: Stöndum saman, fræðum okkur og tökum framtíðina í okkar hendur. Óttinn víkur þegar þekkingin vex – og með henni skapast traust og ný tækifæri fyrir okkur öll. Höfundur er gervigreindarfræðingur
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun
Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar
Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar
Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar
Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun