Sjö tíma bið við dauðans dyr á Bráðamóttöku! Jakob Frímann Magnússon skrifar 12. október 2024 07:31 Liðlega þrítugur vinur minn og skjólstæðingur hefur glímt við erfið veikindi og vanlíðan að undanförnu. Helstu birtingarmyndir vandans hafa birst í bólgnum eitlum, miklum höfuðþrautum og verulegu orkuleysi. Þessi lýsing hljómar ekki vel. Hann hefur ítrekað, en án árangurs, reynt að fá úthlutað heimilislækni, sem fyrir nokkrum árum þótti sjálfsagður hluti af íslensku velferðarkerfi. Hann fékk loks viðtal á heilsugæslu í vikunni og var í framhaldinu vísað í sneiðmyndatöku af höfði. Í ljós kom að blóðtappi í æð aftan á hálsi, hafði valdið heilablæðingum og mikil mildi var að vinur minn lifði af. Allt of margir á svipuðum aldri hafa hrunið niður á undanförnum árum. Kenningar um orsakasamhengi þessa eru fjölmargar en raunverulegar skýringar, hvað þá vísindalegar sannanir á orsökum, liggja ekki fyrir. Síðdegis í gær jókst vanlíðan vinar míns verulega. Hjartsláttur varð mjög óreglulegur, auk þess sem brast á með mikilli andnauð og sótthita. Hvatti ég hann þá til að drífa sig á Bráðamóttöku Borgarspítalans í Fossvogi sem hann og gerði á sjötta tímanum í gærkveldi. Tveimur tímum síðar hringdi ég til að leita frétta, en þá var röðin síður en svo komin að honum. Á þriðja tug beið enn í ytri biðsal og ýmsum hafði verið hleypt fram fyrir hann. Sökum þess hve vanlíðan hans var mikil og bæði verkir og sótthiti fóru vaxandi, ók ég á staðinn til að reyna að meta stöðuna og hughreysta okkar mann. Spurði alúðlega hjúkrunarkonu á staðnum hve löng biðin kynni að verða. „Þetta gætu orðið u.þ.b. fjórir tímar til viðbótar,“ var hennar kurteislega svar. „Það eru 72 sjúklingar á undan honum, flestir þeirra í biðsalnum hér fyrir innan!“ Eftir að hafa sinnt öðrum erindum, hafði ég aftur símasamband um miðnættið. Sex tímar voru þá liðnir, en án samtals. Nú brunaði ég aftur á staðinn og fékk að hitta vin minn í innri biðsal. Aðkoman þar minnti meira á herspítala í stríðshrjáðu þriðja heims landi en nútímalega heilbrigðisþjónustu eins ríkasta lands veraldar: Út um alla ganga spítalans lá illa haldið fólk á lausum beddum, aðrir hímdu á bekkjum og stólum. Biðu þar og biðu, rétt eins og vinur minn. Upp úr kl. eitt eftir miðnætti náði ég tali af vaktstjóra sem hét því að að senn myndu fara fram mælingar á hjartslætti, línurit gerð, blóðprufur teknar o.s.frv. Um hálftíma síðar kom afar geðþekkur og kurteis læknir, ræddi við sjúklinginn í nokkrar mínútur og kvaðst myndu gera sitt besta til að innan tíðar gæti hafist rannsókn á því hversu alvarlegt ástand hans raunverulega væri. Það ferli hófst loks um kl. tvö um nóttina, átta tímum eftir að þessi langa bið hófst. Nú á fimmta tímanum í morgun, ellefu klukkustundum eftir að hafa skráð sig inn á Bráðamóttökuna, var sjúklingurinn síðan sendur heim með fyrirheitum um fund með hjartalækni n.k. mánudag. Kynni einhverjum að þykja þetta ástand boðlegt eða samfélagi okkar sæmandi? Ástæður þessara grafalvarlegu aðstæðna Ekki er við blessað starfsfólkið á bráðadeild spítalans að sakast. Allir reyna þar vísast að gera sitt besta. Aðspurður svaraði læknirinn geðþekki því til að orsakir alls þessa mætti rekja til mikillar nýlegrar aukningar á þeim sem þyrftu á bráðaþjónustu að halda. Spítalinn var jú reistur til að þjónusta þjóð sem þá var 250.000 manns, en er í dag 400.000. Þá hefur ferðamönnum, sem hingað koma, fjölgað úr 250.000 í 2.500.000 á örfáum árum og margir þeirra þurfa á þjónustu að halda. Af þeim fjölmörgu þúsundum einstaklinga sem hingað hafa síðan leitað frá stríðshrjáðum löndum, glíma margir við alvarlegan heilsubrest sem einnig þarf að huga að. Að mati læknisins er þó stærsti hluti vandans tengdur þeim mikla fjölda aldraðra sem fastir eru inni á spítalanum, sökum þess að því fari fjarri að byggður hefði verið nægilegur fjöldi nýrra rýma fyrir aldraða hérlendis. Stóran hluta þessa fólks er hreinlega ekki hægt að útskrifa af spítalanum vegna alvarlegs skorts á öðrum úrræðum. Og í þeim hópi fjölgar stöðugt, sökum síhækkandi lífaldurs Íslendinga. Hér ríkir neyðarástand! Um 700 eldri borgarar eru á biðlistum eftir viðeigandi þjónusturýmum í höfuðborginni, en einungis um 200 slík munu vera í byggingu og ekki ljóst hvenær lokið verður við þau. Þörfin hefur reyndar fyrir alllöngu verið greind og niðurstöður hins opinbera birtar í þeim efnum: Árlega þyrfti að byggja hér 150 ný rými fyrir þennan ört stækkandi hóp eldri borgara og hefði reyndar þurft að hefja slíka sókn fyrir allnokkrum árum. Við blasir í raun algjört neyðarástand sem að óbreyttu mun aðeins versna frá ári til árs og hlýtur að vera mikið kvíðaefni þeim sem komnir eru „á aldur“ - sem og aðstandendum þeirra. Nú þarf óhjákvæmilega og án tafar að taka saman höndum við að leysa úr því ófremdarástandi sem hér blasir við. Slíkt mun að líkindum ekki gerast nema í nánu samstarfi einkaaðila og opinberra aðila. Þrenningin sem hér þarf nú að taka til fullra starfa – sem einn maður – við skjótan viðsnúning, þarf að innibera félagsmálaráðherra okkar, heilbrigðisráðherra og ekki síst fjármálaráðherra. Alþingismenn þurfa síðan að sammælast um að þvælast ekki fyrir á slysstað. Höfundur er þingmaður Flokk fólksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jakob Frímann Magnússon Flokkur fólksins Mest lesið Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson skrifar Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson skrifar Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson skrifar Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul skrifar Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Steypuklumpablætið í borginni Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson skrifar Skoðun Blæðandi vegir Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar Skoðun Hroki og hleypidómar - syngur Jónas Sen? Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun „Nýtt veiðigjald: sátt byggð á hagkvæmni“ Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Opinber áskorun til prófessorsins Brynjar Karl Sigurðsson skrifar Skoðun Nærvera Héðinn Unnsteinsson skrifar Skoðun Þegar Dagur lét mig hrasa á gangstéttarhellu Björn Teitsson skrifar Skoðun Þessi jafnlaunavottun... Sunna Arnardottir skrifar Skoðun Heilsuspillandi minnisleysi í boði Sjálfstæðisflokksins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun #BLESSMETA – fyrsta grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Dáleiðsla er ímyndun ein Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Liðlega þrítugur vinur minn og skjólstæðingur hefur glímt við erfið veikindi og vanlíðan að undanförnu. Helstu birtingarmyndir vandans hafa birst í bólgnum eitlum, miklum höfuðþrautum og verulegu orkuleysi. Þessi lýsing hljómar ekki vel. Hann hefur ítrekað, en án árangurs, reynt að fá úthlutað heimilislækni, sem fyrir nokkrum árum þótti sjálfsagður hluti af íslensku velferðarkerfi. Hann fékk loks viðtal á heilsugæslu í vikunni og var í framhaldinu vísað í sneiðmyndatöku af höfði. Í ljós kom að blóðtappi í æð aftan á hálsi, hafði valdið heilablæðingum og mikil mildi var að vinur minn lifði af. Allt of margir á svipuðum aldri hafa hrunið niður á undanförnum árum. Kenningar um orsakasamhengi þessa eru fjölmargar en raunverulegar skýringar, hvað þá vísindalegar sannanir á orsökum, liggja ekki fyrir. Síðdegis í gær jókst vanlíðan vinar míns verulega. Hjartsláttur varð mjög óreglulegur, auk þess sem brast á með mikilli andnauð og sótthita. Hvatti ég hann þá til að drífa sig á Bráðamóttöku Borgarspítalans í Fossvogi sem hann og gerði á sjötta tímanum í gærkveldi. Tveimur tímum síðar hringdi ég til að leita frétta, en þá var röðin síður en svo komin að honum. Á þriðja tug beið enn í ytri biðsal og ýmsum hafði verið hleypt fram fyrir hann. Sökum þess hve vanlíðan hans var mikil og bæði verkir og sótthiti fóru vaxandi, ók ég á staðinn til að reyna að meta stöðuna og hughreysta okkar mann. Spurði alúðlega hjúkrunarkonu á staðnum hve löng biðin kynni að verða. „Þetta gætu orðið u.þ.b. fjórir tímar til viðbótar,“ var hennar kurteislega svar. „Það eru 72 sjúklingar á undan honum, flestir þeirra í biðsalnum hér fyrir innan!“ Eftir að hafa sinnt öðrum erindum, hafði ég aftur símasamband um miðnættið. Sex tímar voru þá liðnir, en án samtals. Nú brunaði ég aftur á staðinn og fékk að hitta vin minn í innri biðsal. Aðkoman þar minnti meira á herspítala í stríðshrjáðu þriðja heims landi en nútímalega heilbrigðisþjónustu eins ríkasta lands veraldar: Út um alla ganga spítalans lá illa haldið fólk á lausum beddum, aðrir hímdu á bekkjum og stólum. Biðu þar og biðu, rétt eins og vinur minn. Upp úr kl. eitt eftir miðnætti náði ég tali af vaktstjóra sem hét því að að senn myndu fara fram mælingar á hjartslætti, línurit gerð, blóðprufur teknar o.s.frv. Um hálftíma síðar kom afar geðþekkur og kurteis læknir, ræddi við sjúklinginn í nokkrar mínútur og kvaðst myndu gera sitt besta til að innan tíðar gæti hafist rannsókn á því hversu alvarlegt ástand hans raunverulega væri. Það ferli hófst loks um kl. tvö um nóttina, átta tímum eftir að þessi langa bið hófst. Nú á fimmta tímanum í morgun, ellefu klukkustundum eftir að hafa skráð sig inn á Bráðamóttökuna, var sjúklingurinn síðan sendur heim með fyrirheitum um fund með hjartalækni n.k. mánudag. Kynni einhverjum að þykja þetta ástand boðlegt eða samfélagi okkar sæmandi? Ástæður þessara grafalvarlegu aðstæðna Ekki er við blessað starfsfólkið á bráðadeild spítalans að sakast. Allir reyna þar vísast að gera sitt besta. Aðspurður svaraði læknirinn geðþekki því til að orsakir alls þessa mætti rekja til mikillar nýlegrar aukningar á þeim sem þyrftu á bráðaþjónustu að halda. Spítalinn var jú reistur til að þjónusta þjóð sem þá var 250.000 manns, en er í dag 400.000. Þá hefur ferðamönnum, sem hingað koma, fjölgað úr 250.000 í 2.500.000 á örfáum árum og margir þeirra þurfa á þjónustu að halda. Af þeim fjölmörgu þúsundum einstaklinga sem hingað hafa síðan leitað frá stríðshrjáðum löndum, glíma margir við alvarlegan heilsubrest sem einnig þarf að huga að. Að mati læknisins er þó stærsti hluti vandans tengdur þeim mikla fjölda aldraðra sem fastir eru inni á spítalanum, sökum þess að því fari fjarri að byggður hefði verið nægilegur fjöldi nýrra rýma fyrir aldraða hérlendis. Stóran hluta þessa fólks er hreinlega ekki hægt að útskrifa af spítalanum vegna alvarlegs skorts á öðrum úrræðum. Og í þeim hópi fjölgar stöðugt, sökum síhækkandi lífaldurs Íslendinga. Hér ríkir neyðarástand! Um 700 eldri borgarar eru á biðlistum eftir viðeigandi þjónusturýmum í höfuðborginni, en einungis um 200 slík munu vera í byggingu og ekki ljóst hvenær lokið verður við þau. Þörfin hefur reyndar fyrir alllöngu verið greind og niðurstöður hins opinbera birtar í þeim efnum: Árlega þyrfti að byggja hér 150 ný rými fyrir þennan ört stækkandi hóp eldri borgara og hefði reyndar þurft að hefja slíka sókn fyrir allnokkrum árum. Við blasir í raun algjört neyðarástand sem að óbreyttu mun aðeins versna frá ári til árs og hlýtur að vera mikið kvíðaefni þeim sem komnir eru „á aldur“ - sem og aðstandendum þeirra. Nú þarf óhjákvæmilega og án tafar að taka saman höndum við að leysa úr því ófremdarástandi sem hér blasir við. Slíkt mun að líkindum ekki gerast nema í nánu samstarfi einkaaðila og opinberra aðila. Þrenningin sem hér þarf nú að taka til fullra starfa – sem einn maður – við skjótan viðsnúning, þarf að innibera félagsmálaráðherra okkar, heilbrigðisráðherra og ekki síst fjármálaráðherra. Alþingismenn þurfa síðan að sammælast um að þvælast ekki fyrir á slysstað. Höfundur er þingmaður Flokk fólksins.
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar
Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar
Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar