Óvíst hvort að óligarki fái að flytja vikur frá Mýrdalssandi Kristinn Haukur Guðnason skrifar 16. júní 2023 16:46 Fyritæki Kretinskí vill flytja gríðarlegt magn vikurs frá Mýrdalssandi til sementsgerðar í Evrópu. Egill Aðalsteinsson, Getty Skipulagsstofnun hefur birt mjög neikvæða umsögn um vikurflutninga frá Mýrdalssandi. Eignarhald ólígarka með tengsl við Rússland og slæmt umhverfisorðspor hefur ekki verið til umræðu hjá sveitarstjórn. „Staðan er sú að Skipulagsstofnun gaf í síðustu viku út álit sitt um mat á umhverfisáhrifum. Ekki hefur verið sótt um framkvæmdaleyfi,“ segir Einar Freyr Elínarson, sveitarstjóri Mýrdalshrepps um stöðuna á fyrirhuguðum vikurflutningum úr Háöldu, austan Hafurseyjar á Mýrdalssandi. „Umsagnir og álit skipulagsstofnunar verða tekin til greina ef málið kemur aftur á borð sveitarstjórnar.“ Liggur því ekkert fyrir um hvort nokkuð verði gert í sumar. Skipulagsstofnun birti sitt álit þann 6. júní. Bætist það í mikinn fjölda afar neikvæðra umsagna um framkvæmdina sem EP Power Minerals vill hefja í Háöldu. Fyrirtækið vill keyra með gríðarlegt magn vikurs, marga vörubíla á dag, í gegnum sjö sveitarfélög vestur til Þorlákshafnar til að flytja hann út til sementsgerðar. Meðal þeirra sem hafa birt neikvæðar umsagnir eru viðkomandi sveitarfélög á Suðurlandi, Umhverfisstofnun og Vegagerðin. Hefur verið bent á að efnistakan muni hafa víðtæk áhrif í 100 til 200 ár. Niðurbrot vega verði mikið með tilheyrandi kostnaði fyrir ríkið og loftmengun töluverð. „Ef áformin ganga eftir þá mun fjöldi fólks búa við starfsemina svo kynslóðum skiptir,“ segir í áliti Skipulagsstofnunar. „Með hliðsjón af hve umfangsmikið áhrifasvæði framkvæmdarinnar er, hve margir verða fyrir áhrifum og langs tíma sem áhrifin koma til með að vara telur Skipulagsstofnun að heildaráhrif framkvæmdarinnar verði verulega neikvæð.“ Vilja byggja nýja höfn Sveitarstjórn Mýrdalshrepps setur sig ekki upp á móti efnistökunni en tekur undir að áhrif á löngum þungaflutningum til Þorlákshafnar verði slæm. Hefur hún lýst sig reiðubúna í viðræður um hafnargerð sunnan við Mýrdalssand. „Þannig mætti koma í veg fyrir veruleg neikvæð áhrif á umferð, hljóðvist og ferðamennsku með því að flytja vikurinn stystu leið með undirgöngum þar sem þvera þarf þjóðveginn,“ segir í umsögn Mýrdalshrepps. „Með slíku fyrirkomulagi væri tryggt að starfsemin skilaði sér í atvinnuuppbyggingu í heimabyggð og verðmætasköpun á efnistökusvæðinu. Enn fremur væri slíkt fyrirkomulag mun frekar í samræmi við tilgang starfseminnar um að gera ferlið sem umhverfisvænast.“ Óligarki með tengsl við Rússland Málið kom upp síðasta sumar og var ítrekað fjallað um EP Power Minerals sem þýskt fyrirtæki. Það er í sjálfu sér rétt en fyrirtækið er hins vegar í eigu tékkneska orkufyrirtækisins EPH sem starfar víða um heim. EPH er að 94 prósentum í eigu tékkneska óligarkans Daniel Kretinskí. Kretinskí auðgaðist fyrst og fremst með verslun á rússnesku gasi, verslun sem hann hefur ekki viljað leggja af. Hann er einnig stór eigandi í þýsku heildsölukeðjunni Metro sem verslar umtalsvert við Rússa eftir innrásina og vill ekki hætta. Úkraínumenn hafa lýst þessu sem beinum stuðningi við stríðsvél Rússa. Sóðaskapur Þá hefur umhverfisspor EPH ekki verið til fyrirmyndar. Fyrirtækið er eitt af stærstu losendum gróðurhúsalofttegunda í Evrópu. Fyrirtækið er það eina í Þýskalandi sem hyggst brenna kolum eftir árið 2030. Kretinskí á hluti í fjölmörgum öðrum fyrirtækjum, svo sem franska dagblaðinu Le Monde og enska knattspyrnuliðinu West Ham United. Einnig fyrirtæki önnur fyrirtæki sem hafa verið sökuð um umhverfissóðaskap, eins og til dæmis urðunarfyrirtækið AVE CZ. „Mér er ekki kunnugt um það hver Daníel Kretinskí er eða eignarhald hans,“ segir Einar aðspurður um hvort að eignarhald Kretinskí, umhverfisorðspor hans og tengsl við Rússland hefðu einhver áhrif á framkvæmdina á Mýrdalssandi. Mýrdalshreppur Tékkland Þýskaland Innrás Rússa í Úkraínu Umhverfismál Skipulag Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið „Mig langaði bara að drepa þennan mann“ Innlent Samfélagið í áfalli vegna málsins Innlent Ragnar Freyr segist hreinsaður af sök Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Læknir segir að brottvísun muni ógna lífi sjúklings Innlent Fjölbýlishús hrundi í Belgorod Erlent Mótmælin gegn „rússnesku“ lögunum stækka enn Erlent Rannsaka alvarlegt ofbeldisbrot í Árnessýslu Innlent „Er réttur þinn eða mannréttindi að einhver annar deyði þig?“ Innlent Fyrsti lifandi svínsnýrnaþeginn er látinn Erlent Fleiri fréttir Minnstu smáatriði úthugsuð og til þess gerð að skapa hughrif Hundar mæta í vinnuna með eigendum sínum Samfélagið í áfalli vegna málsins Vilja bæta íslenskukennslu fyrir innflytjendur Ragnar Freyr segist hreinsaður af sök Læknir segir að brottvísun muni ógna lífi sjúklings „Er réttur þinn eða mannréttindi að einhver annar deyði þig?“ Kviknaði í bragga á Egilsstöðum Bíó og plokkfiskur á Patreksfirði um hvítasunnuhelgina Meint fjárkúgun, frelsissvipting og líkamsárás Rannsaka alvarlegt ofbeldisbrot í Árnessýslu Pólitíkin, dánaraðstoð, NATO og kosningar á Sprengisandi „Mig langaði bara að drepa þennan mann“ Grunaðir um rán í miðbænum Aðrir frambjóðendur en efstu tveir eigi töluvert langt í land Sauð upp úr milli bónda og dýraverndunarsinna Kappræðurnar höfðu talsverð áhrif á kjósendur Forréttindi að fá að fylgja fólki í gegnum erfiðasta tíma lífsins Vilja breyta fyrirkomulagi við úthlutun plássa „Maður getur varla ímyndað sér hvað þarf að koma til“ Handtaka hælisleitenda og brottrekstur Hollands úr Eurovision Hitaveitulögn sprakk í Breiðholti Leita enn að þeim sem réðu barnabarninu bana Rigning í kortunum í kvöld „Hann hættir bara ekki” Hótaði lögregluþjónum og fjölskyldum þeirra Vilja að plássum í sumarfrístund sé útdeilt með sanngjarnari hætti Mótmælendur gegn brottvísun hindruðu för lögreglubíls Gætu verið einhverjar vikur í næsta gos Forsetakosningar á Eyrarbakka – munu sakna buffsins frá Guðna Sjá meira
„Staðan er sú að Skipulagsstofnun gaf í síðustu viku út álit sitt um mat á umhverfisáhrifum. Ekki hefur verið sótt um framkvæmdaleyfi,“ segir Einar Freyr Elínarson, sveitarstjóri Mýrdalshrepps um stöðuna á fyrirhuguðum vikurflutningum úr Háöldu, austan Hafurseyjar á Mýrdalssandi. „Umsagnir og álit skipulagsstofnunar verða tekin til greina ef málið kemur aftur á borð sveitarstjórnar.“ Liggur því ekkert fyrir um hvort nokkuð verði gert í sumar. Skipulagsstofnun birti sitt álit þann 6. júní. Bætist það í mikinn fjölda afar neikvæðra umsagna um framkvæmdina sem EP Power Minerals vill hefja í Háöldu. Fyrirtækið vill keyra með gríðarlegt magn vikurs, marga vörubíla á dag, í gegnum sjö sveitarfélög vestur til Þorlákshafnar til að flytja hann út til sementsgerðar. Meðal þeirra sem hafa birt neikvæðar umsagnir eru viðkomandi sveitarfélög á Suðurlandi, Umhverfisstofnun og Vegagerðin. Hefur verið bent á að efnistakan muni hafa víðtæk áhrif í 100 til 200 ár. Niðurbrot vega verði mikið með tilheyrandi kostnaði fyrir ríkið og loftmengun töluverð. „Ef áformin ganga eftir þá mun fjöldi fólks búa við starfsemina svo kynslóðum skiptir,“ segir í áliti Skipulagsstofnunar. „Með hliðsjón af hve umfangsmikið áhrifasvæði framkvæmdarinnar er, hve margir verða fyrir áhrifum og langs tíma sem áhrifin koma til með að vara telur Skipulagsstofnun að heildaráhrif framkvæmdarinnar verði verulega neikvæð.“ Vilja byggja nýja höfn Sveitarstjórn Mýrdalshrepps setur sig ekki upp á móti efnistökunni en tekur undir að áhrif á löngum þungaflutningum til Þorlákshafnar verði slæm. Hefur hún lýst sig reiðubúna í viðræður um hafnargerð sunnan við Mýrdalssand. „Þannig mætti koma í veg fyrir veruleg neikvæð áhrif á umferð, hljóðvist og ferðamennsku með því að flytja vikurinn stystu leið með undirgöngum þar sem þvera þarf þjóðveginn,“ segir í umsögn Mýrdalshrepps. „Með slíku fyrirkomulagi væri tryggt að starfsemin skilaði sér í atvinnuuppbyggingu í heimabyggð og verðmætasköpun á efnistökusvæðinu. Enn fremur væri slíkt fyrirkomulag mun frekar í samræmi við tilgang starfseminnar um að gera ferlið sem umhverfisvænast.“ Óligarki með tengsl við Rússland Málið kom upp síðasta sumar og var ítrekað fjallað um EP Power Minerals sem þýskt fyrirtæki. Það er í sjálfu sér rétt en fyrirtækið er hins vegar í eigu tékkneska orkufyrirtækisins EPH sem starfar víða um heim. EPH er að 94 prósentum í eigu tékkneska óligarkans Daniel Kretinskí. Kretinskí auðgaðist fyrst og fremst með verslun á rússnesku gasi, verslun sem hann hefur ekki viljað leggja af. Hann er einnig stór eigandi í þýsku heildsölukeðjunni Metro sem verslar umtalsvert við Rússa eftir innrásina og vill ekki hætta. Úkraínumenn hafa lýst þessu sem beinum stuðningi við stríðsvél Rússa. Sóðaskapur Þá hefur umhverfisspor EPH ekki verið til fyrirmyndar. Fyrirtækið er eitt af stærstu losendum gróðurhúsalofttegunda í Evrópu. Fyrirtækið er það eina í Þýskalandi sem hyggst brenna kolum eftir árið 2030. Kretinskí á hluti í fjölmörgum öðrum fyrirtækjum, svo sem franska dagblaðinu Le Monde og enska knattspyrnuliðinu West Ham United. Einnig fyrirtæki önnur fyrirtæki sem hafa verið sökuð um umhverfissóðaskap, eins og til dæmis urðunarfyrirtækið AVE CZ. „Mér er ekki kunnugt um það hver Daníel Kretinskí er eða eignarhald hans,“ segir Einar aðspurður um hvort að eignarhald Kretinskí, umhverfisorðspor hans og tengsl við Rússland hefðu einhver áhrif á framkvæmdina á Mýrdalssandi.
Mýrdalshreppur Tékkland Þýskaland Innrás Rússa í Úkraínu Umhverfismál Skipulag Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið „Mig langaði bara að drepa þennan mann“ Innlent Samfélagið í áfalli vegna málsins Innlent Ragnar Freyr segist hreinsaður af sök Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Læknir segir að brottvísun muni ógna lífi sjúklings Innlent Fjölbýlishús hrundi í Belgorod Erlent Mótmælin gegn „rússnesku“ lögunum stækka enn Erlent Rannsaka alvarlegt ofbeldisbrot í Árnessýslu Innlent „Er réttur þinn eða mannréttindi að einhver annar deyði þig?“ Innlent Fyrsti lifandi svínsnýrnaþeginn er látinn Erlent Fleiri fréttir Minnstu smáatriði úthugsuð og til þess gerð að skapa hughrif Hundar mæta í vinnuna með eigendum sínum Samfélagið í áfalli vegna málsins Vilja bæta íslenskukennslu fyrir innflytjendur Ragnar Freyr segist hreinsaður af sök Læknir segir að brottvísun muni ógna lífi sjúklings „Er réttur þinn eða mannréttindi að einhver annar deyði þig?“ Kviknaði í bragga á Egilsstöðum Bíó og plokkfiskur á Patreksfirði um hvítasunnuhelgina Meint fjárkúgun, frelsissvipting og líkamsárás Rannsaka alvarlegt ofbeldisbrot í Árnessýslu Pólitíkin, dánaraðstoð, NATO og kosningar á Sprengisandi „Mig langaði bara að drepa þennan mann“ Grunaðir um rán í miðbænum Aðrir frambjóðendur en efstu tveir eigi töluvert langt í land Sauð upp úr milli bónda og dýraverndunarsinna Kappræðurnar höfðu talsverð áhrif á kjósendur Forréttindi að fá að fylgja fólki í gegnum erfiðasta tíma lífsins Vilja breyta fyrirkomulagi við úthlutun plássa „Maður getur varla ímyndað sér hvað þarf að koma til“ Handtaka hælisleitenda og brottrekstur Hollands úr Eurovision Hitaveitulögn sprakk í Breiðholti Leita enn að þeim sem réðu barnabarninu bana Rigning í kortunum í kvöld „Hann hættir bara ekki” Hótaði lögregluþjónum og fjölskyldum þeirra Vilja að plássum í sumarfrístund sé útdeilt með sanngjarnari hætti Mótmælendur gegn brottvísun hindruðu för lögreglubíls Gætu verið einhverjar vikur í næsta gos Forsetakosningar á Eyrarbakka – munu sakna buffsins frá Guðna Sjá meira