Hannes og Steinunn heiðursdoktorar við Háskóla Íslands Atli Ísleifsson skrifar 24. maí 2022 15:17 Gauti Kristmannsson prófessor, Steinunn Sigurðardóttir og Jón Atli Benediktsson, rektor Háskóla Íslands. HÍ/Kristinn Ingvarsson Skáldin Hannes Pétursson og Steinunn Sigurðardóttir voru sæmd heiðursdoktorsnafnbót frá Íslensku- og menningardeild Háskóla Íslands við hátíðlega athöfn í Hátíðasal skólans í gær. Í tilkynningu frá skólanum segir að við athöfnina hafi prófessorarnir Torfi H. Tulinius og Sveinn Yngvi Egilsson fjallað um höfundana og háskólanemarnir Melkorka Briansdóttir og Sölvi Halldórsson lesið úr verkum þeirra. Steinunn flutti erindi af þessu tilefni þar sem hún fjallaði um starf skáldsins og orð sem heilla. „Enn verð ég ofandottin ef ég rekst á nýtt dásemdarorð, nýja samsetningu, og mig klæjar í lófa að fara um það höndum á minn hátt eða smíða eitthvað alveg nýtt og sérstakt út frá orðinu. Þá getur verið mikil víma í því að rekast á gamlan og gleymdan uppáhaldskunningja. Hér eru upp á grín nokkur dásemdarorð sem ég hef nýlega smalað: Augnagull - Næturlok - Ljóstími.“ Steinunn sagði orðin vera úrslitaatriði í veruleikanum ekki síður en skáldskap og því hvatti hún til „grandgæfilegrar orðskoðunar,“ ekki síst hjá fjölmiðlum. Þá fjallaði hún sérstaklega um lygina og sagði hana standa í vegi fyrir velferð og framförum: „Ein merkilegasta bók sem ég hef lesið er ritgerðasafn Josef Brodskys, á ensku Less than One. Hún fjallar um uppvöxt hans í Sovét. Fyrsta ritgerðin í safninu heitir þetta, Less than One. Lokasetningin situr alltaf í mér: „Litli drengurinn sest, opnar skólatöskuna, setur penna og stílabók á borðið, lítur upp og býr sig undir að hlusta á þvælu!“ Í okkar heimshluta hafa eyrun sviðnað undan óvenju svæsinni og tíðri lygaþvælu á undanförnum árum, sérstaklega með tilkomu hins ónefnanlega næstsíðasta Bandaríkjaforseta. Þá er blöskrunarlegt að sitja nú undir hryllingsþvaðrinu sem pumpast út úr Kreml varðandi innrás Rússa í Úkraínu. Og enn eitt sem verður að kalla sínu rétta nafni, innrás - ekki átök, ekki stríð, heldur innrás. En hvoru tveggja lygarnar úr austri og vestri eru móðgun við hugsun þeirra sem eru sæmilega upplýstir - og stórskaðlegar þeim sem ekki vita betur - þar með okkur öllum,“ sagði Steinunn. Úr Hátíðarsal Háskóla Íslands í gær.HÍ/Kristinn Ingvarsson Tók við viðurkenningu Hannesar að honum fjarstöddum Ingibjörg Fía Hauksdóttir, sonardóttir Hannesar, tók við viðurkenningunni að honum fjarstöddum. Torfi H. Tulinius og Sveinn Yngvi Egilsson, prófessorar við Íslensku- og menningardeild, fluttu rökstuðning deildarinnar fyrir heiðursdoktorsnafnbótum þeirra Hannesar og Steinunnar og sögðu þau meðal merkustu samtímahöfunda þjóðarinnar. „Hannes er bæði ljóðskáld og fræðimaður. Hann kvaddi sér hljóðs með Kvæðabók árið 1955 og meðal annarra ljóðabóka á löngum og farsælum ferli Hannesar eru Stund og staðir (1962), Innlönd (1968), Heimkynni við sjó (1980), 36 ljóð (1983), Eldhylur (1993), Fyrir kvölddyrum (2006) og Haustaugu (2018). Náttúra og saga skipa mikilvægan sess í skáldskap Hannesar og honum hefur auðnast að samþætta hefð og nýjungar á skapandi hátt. Hannes lagði stund á germönsk fræði við háskólana í Köln og Heidelberg í Þýskalandi á árunum 1952–1954. Hann lauk kandídatsprófi í íslenskum fræðum frá Háskóla Íslands árið 1959 og hefur getið sér gott orð sem fræðimaður á því sviði. Í rannsóknum sínum hefur hann einkum fengist við ljóðskáld 19. aldar. Ljóð Hannesar hafa verið þýdd á ýmis mál og hann hefur sjálfur snúið erlendum ljóðum og lausamáli á íslensku. Steinunn er ljóðskáld og höfundur skáldsagna og leikverka og teljast mörg verk hennar til lykilbóka í íslenskum samtímaskáldskap, m.a. Tímaþjófurinn (1986), Ástin fiskanna (1993) og Sólskinshestur (2005). Hún er jafnframt eitt af þekktustu ljóðskáldum samtímans en meðal ljóðabóka hennar má nefna Kartöfluprinsessuna (1987), Hugástir (1999) og Dimmumót (2019) en í síðastnefndu bókinni fjallar Steinunn um veruleika loftslagsbreytinga. Steinunn fékk Íslensku bókmenntaverðlaunin 1995 fyrir skáldsöguna Hjartastað, Fjöruverðlaunin, bókmenntaverðlaun kvenna árið 2016 fyrir Heiðu – fjalldalabóndann, og ljóðaverðlaun Guðmundar Böðvarssonar árið 2017. Auk þess hlaut hún Verðlaun Jónasar Hallgrímssonar árið 2014 fyrir störf sín í þágu íslensks máls en í rökstuðningi dómnefndar segir: „Fegurð íslenskrar náttúru er yfir og allt um kring í ljóðheimi Steinunnar og því fer afar vel á því að hún hljóti verðlaun kennd við Jónas Hallgrímsson skáld og náttúrufræðing.“ Steinunn hefur jafnframt kennt ritlist við Háskólann í Strassborg og Háskóla Íslands,“ segir í tilkynningunni. Háskólar Ljóðlist Skóla - og menntamál Mest lesið Nefnd í höfuðið á tveimur mikilvægum konum í lífi þeirra Lífið Borgarstjóri og frú tóku veislustjórnina að sér Lífið Nýtt upphaf Margrétar: „Búin að heita þessu nafni í rúma viku“ Lífið Sophia Bush kemur út úr skápnum Lífið Grínari selur íbúð í Vesturbænum Lífið Aron passaði varla inn í bílinn Lífið Will Smith hrifinn af akureyrsku hjartaljósunum Lífið Fágæt og falleg eign við Flókagötu Lífið „Hann var langt á undan sinni samtíð“ Lífið Logi Geirs og Inga Tinna eiga von á barni Lífið Fleiri fréttir Hildur, Rán og Ásta fá Barnabókaverðlaun Reykjavíkurborgar Bein útsending: Setning Barnamenningarhátíðar Besti vinur úlfanna hlakkar til að tengjast áhorfendum í Hörpu Nýr safnstjóri Listasafnsins á Akureyri Þau eru tilnefnd til Maístjörnunnar Eigandinn heltekinn af skrímslaverkunum hans Sindra Kveður Tjarnarbíó: „Of lítið og of seint“ Þessi voru tilnefnd til barna- og unglingabókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs Vatnið alltaf heillað þrátt fyrir mikla hræðslu Stórglæsilegar stjörnur á Eddunni Á ferð með mömmu hlaut níu Eddur Ætlar aldrei að setjast í helgan stein „Kannski var ég ekki að pæla í algebru því mamma mín var að deyja“ Listamaðurinn á bak við Áfanga í Viðey látinn Eliza hlaut heiðursverðlaun Fyrsta alþjóðlega barokkhátíðin í Reykjavík Gerður Kristný hlýtur virt norsk bókmenntaverðlaun Hættir sem leikhússtjóri og hefur störf í ráðuneytinu Myndaveisla: Sex listrænum áratugum fagnað með glæsilegri sýningu Amanda og Brák meðal handhafa Íslensku myndlistarverðlaunanna Kaflaskil í íslenskri menningarsögu Hjartnæm stund Guðna með Herði og Kára Grindavíkurbær heiðursgestur Menningarnætur 2024 Kristín Ómarsdóttir meðal þeirra sem hlaut Fjöruverðlaunin Síðasta verk Nóbelsverðlaunahafans gefið út gegn hans eigin óskum Listræn og lífleg starfsemi í gömlu Áburðarverksmiðjunni Myndaveisla: Yfir þúsund manns í listrænu fjöri í Hveragerði Myndaveisla: Þotulið hönnunarbransans fagnaði með stæl Myndaveisla: Fullt út úr dyrum og næstum uppselt fyrir opnun „Óþekka barnið“ í íslenskri myndlist fer nýjar leiðir Sjá meira
Í tilkynningu frá skólanum segir að við athöfnina hafi prófessorarnir Torfi H. Tulinius og Sveinn Yngvi Egilsson fjallað um höfundana og háskólanemarnir Melkorka Briansdóttir og Sölvi Halldórsson lesið úr verkum þeirra. Steinunn flutti erindi af þessu tilefni þar sem hún fjallaði um starf skáldsins og orð sem heilla. „Enn verð ég ofandottin ef ég rekst á nýtt dásemdarorð, nýja samsetningu, og mig klæjar í lófa að fara um það höndum á minn hátt eða smíða eitthvað alveg nýtt og sérstakt út frá orðinu. Þá getur verið mikil víma í því að rekast á gamlan og gleymdan uppáhaldskunningja. Hér eru upp á grín nokkur dásemdarorð sem ég hef nýlega smalað: Augnagull - Næturlok - Ljóstími.“ Steinunn sagði orðin vera úrslitaatriði í veruleikanum ekki síður en skáldskap og því hvatti hún til „grandgæfilegrar orðskoðunar,“ ekki síst hjá fjölmiðlum. Þá fjallaði hún sérstaklega um lygina og sagði hana standa í vegi fyrir velferð og framförum: „Ein merkilegasta bók sem ég hef lesið er ritgerðasafn Josef Brodskys, á ensku Less than One. Hún fjallar um uppvöxt hans í Sovét. Fyrsta ritgerðin í safninu heitir þetta, Less than One. Lokasetningin situr alltaf í mér: „Litli drengurinn sest, opnar skólatöskuna, setur penna og stílabók á borðið, lítur upp og býr sig undir að hlusta á þvælu!“ Í okkar heimshluta hafa eyrun sviðnað undan óvenju svæsinni og tíðri lygaþvælu á undanförnum árum, sérstaklega með tilkomu hins ónefnanlega næstsíðasta Bandaríkjaforseta. Þá er blöskrunarlegt að sitja nú undir hryllingsþvaðrinu sem pumpast út úr Kreml varðandi innrás Rússa í Úkraínu. Og enn eitt sem verður að kalla sínu rétta nafni, innrás - ekki átök, ekki stríð, heldur innrás. En hvoru tveggja lygarnar úr austri og vestri eru móðgun við hugsun þeirra sem eru sæmilega upplýstir - og stórskaðlegar þeim sem ekki vita betur - þar með okkur öllum,“ sagði Steinunn. Úr Hátíðarsal Háskóla Íslands í gær.HÍ/Kristinn Ingvarsson Tók við viðurkenningu Hannesar að honum fjarstöddum Ingibjörg Fía Hauksdóttir, sonardóttir Hannesar, tók við viðurkenningunni að honum fjarstöddum. Torfi H. Tulinius og Sveinn Yngvi Egilsson, prófessorar við Íslensku- og menningardeild, fluttu rökstuðning deildarinnar fyrir heiðursdoktorsnafnbótum þeirra Hannesar og Steinunnar og sögðu þau meðal merkustu samtímahöfunda þjóðarinnar. „Hannes er bæði ljóðskáld og fræðimaður. Hann kvaddi sér hljóðs með Kvæðabók árið 1955 og meðal annarra ljóðabóka á löngum og farsælum ferli Hannesar eru Stund og staðir (1962), Innlönd (1968), Heimkynni við sjó (1980), 36 ljóð (1983), Eldhylur (1993), Fyrir kvölddyrum (2006) og Haustaugu (2018). Náttúra og saga skipa mikilvægan sess í skáldskap Hannesar og honum hefur auðnast að samþætta hefð og nýjungar á skapandi hátt. Hannes lagði stund á germönsk fræði við háskólana í Köln og Heidelberg í Þýskalandi á árunum 1952–1954. Hann lauk kandídatsprófi í íslenskum fræðum frá Háskóla Íslands árið 1959 og hefur getið sér gott orð sem fræðimaður á því sviði. Í rannsóknum sínum hefur hann einkum fengist við ljóðskáld 19. aldar. Ljóð Hannesar hafa verið þýdd á ýmis mál og hann hefur sjálfur snúið erlendum ljóðum og lausamáli á íslensku. Steinunn er ljóðskáld og höfundur skáldsagna og leikverka og teljast mörg verk hennar til lykilbóka í íslenskum samtímaskáldskap, m.a. Tímaþjófurinn (1986), Ástin fiskanna (1993) og Sólskinshestur (2005). Hún er jafnframt eitt af þekktustu ljóðskáldum samtímans en meðal ljóðabóka hennar má nefna Kartöfluprinsessuna (1987), Hugástir (1999) og Dimmumót (2019) en í síðastnefndu bókinni fjallar Steinunn um veruleika loftslagsbreytinga. Steinunn fékk Íslensku bókmenntaverðlaunin 1995 fyrir skáldsöguna Hjartastað, Fjöruverðlaunin, bókmenntaverðlaun kvenna árið 2016 fyrir Heiðu – fjalldalabóndann, og ljóðaverðlaun Guðmundar Böðvarssonar árið 2017. Auk þess hlaut hún Verðlaun Jónasar Hallgrímssonar árið 2014 fyrir störf sín í þágu íslensks máls en í rökstuðningi dómnefndar segir: „Fegurð íslenskrar náttúru er yfir og allt um kring í ljóðheimi Steinunnar og því fer afar vel á því að hún hljóti verðlaun kennd við Jónas Hallgrímsson skáld og náttúrufræðing.“ Steinunn hefur jafnframt kennt ritlist við Háskólann í Strassborg og Háskóla Íslands,“ segir í tilkynningunni.
Háskólar Ljóðlist Skóla - og menntamál Mest lesið Nefnd í höfuðið á tveimur mikilvægum konum í lífi þeirra Lífið Borgarstjóri og frú tóku veislustjórnina að sér Lífið Nýtt upphaf Margrétar: „Búin að heita þessu nafni í rúma viku“ Lífið Sophia Bush kemur út úr skápnum Lífið Grínari selur íbúð í Vesturbænum Lífið Aron passaði varla inn í bílinn Lífið Will Smith hrifinn af akureyrsku hjartaljósunum Lífið Fágæt og falleg eign við Flókagötu Lífið „Hann var langt á undan sinni samtíð“ Lífið Logi Geirs og Inga Tinna eiga von á barni Lífið Fleiri fréttir Hildur, Rán og Ásta fá Barnabókaverðlaun Reykjavíkurborgar Bein útsending: Setning Barnamenningarhátíðar Besti vinur úlfanna hlakkar til að tengjast áhorfendum í Hörpu Nýr safnstjóri Listasafnsins á Akureyri Þau eru tilnefnd til Maístjörnunnar Eigandinn heltekinn af skrímslaverkunum hans Sindra Kveður Tjarnarbíó: „Of lítið og of seint“ Þessi voru tilnefnd til barna- og unglingabókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs Vatnið alltaf heillað þrátt fyrir mikla hræðslu Stórglæsilegar stjörnur á Eddunni Á ferð með mömmu hlaut níu Eddur Ætlar aldrei að setjast í helgan stein „Kannski var ég ekki að pæla í algebru því mamma mín var að deyja“ Listamaðurinn á bak við Áfanga í Viðey látinn Eliza hlaut heiðursverðlaun Fyrsta alþjóðlega barokkhátíðin í Reykjavík Gerður Kristný hlýtur virt norsk bókmenntaverðlaun Hættir sem leikhússtjóri og hefur störf í ráðuneytinu Myndaveisla: Sex listrænum áratugum fagnað með glæsilegri sýningu Amanda og Brák meðal handhafa Íslensku myndlistarverðlaunanna Kaflaskil í íslenskri menningarsögu Hjartnæm stund Guðna með Herði og Kára Grindavíkurbær heiðursgestur Menningarnætur 2024 Kristín Ómarsdóttir meðal þeirra sem hlaut Fjöruverðlaunin Síðasta verk Nóbelsverðlaunahafans gefið út gegn hans eigin óskum Listræn og lífleg starfsemi í gömlu Áburðarverksmiðjunni Myndaveisla: Yfir þúsund manns í listrænu fjöri í Hveragerði Myndaveisla: Þotulið hönnunarbransans fagnaði með stæl Myndaveisla: Fullt út úr dyrum og næstum uppselt fyrir opnun „Óþekka barnið“ í íslenskri myndlist fer nýjar leiðir Sjá meira