Huggun harmi gegn að vera í góðum hópi kollega sem hafði rangt fyrir sér Eiður Þór Árnason skrifar 28. desember 2021 11:55 Jón Bjarki Bentsson, aðalhagfræðingur Íslandsbanka. Vísir/Egill Efnahagsþróun á árinu 2021 hefur að mörgu leyti verið jákvæðari en vænst var í ársbyrjun, að sögn aðalhagfræðings Íslandsbanka. Til að mynda hafi hagvöxtur glæðst meira, atvinnuleysi hjaðnað hraðar og krónan styrkst nokkuð umfram það sem Greining Íslandsbanka gerði ráð fyrir. Verðbólga hefur hins vegar reynst þrálátari og vaxtahækkunarferli Seðlabankans er fyrr á ferðinni en búist var við. Aukinn hagvöxtur er sagður skýrast af líflegri vexti innlendrar eftirspurnar en gert var ráð fyrir. „Til að mynda spáðum við 1,9% einkaneysluvexti í janúarspánni. Vöxturinn var hins vegar 5,4% á fyrstu þremur ársfjórðungunum og tölur á borð við kortaveltu og innflutning neysluvara gefa til kynna að vöxturinn á árinu öllu gæti jafnvel reynst aðeins meiri. Einkaneysluþróun vegur þungt í hagvaxtartaktinum og þessi munur er að sama skapi stór hluti skýringarinnar á vanmati okkar á hagvexti ársins í janúarspánni,“ segir í samantekt Jóns Bjarka Bentssonar aðalhagfræðings á vef Íslandsbanka. Svipaða sögu megi segja af fjárfestingu en fjármunamyndun jókst um ríflega 13% á fyrstu níu mánuðum ársins. Til samanburðar spáði Greining Íslandsbanka tæplega 4% vexti í janúar síðastliðnum. Hins vegar er útlit fyrir að útflutningsvöxtur verði álíka mikill og spáð var í ársbyrjun. Minna atvinnuleysi Störfum hefur sömuleiðis fjölgað hraðar en útlit var fyrir í ársbyrjun. Í janúarspá Íslandsbanka var gert ráð fyrir að atvinnuleysi yrði að jafnaði 9,4% í ár en myndi hjaðna í 4,6% að jafnaði á næsta ári. Atvinnuleysi var hins vegar komið niður í 5% á haustdögum og hefur haldist í því hlutfalli síðan. Á sama tíma hefur verðbólga reynst þrálátari en búist var við. Í janúar átti Greining Íslandsbanka von á því að verðbólga yrði tiltölulega skapleg í ár þar sem vísbendingar væru um að innflutti verðbólgukúfurinn sem kom í kjölfar krónuveikingar á árinu 2020 yrði brátt að baki. Raunin varð hins vegar önnur og árið 2021 hefur verið mesta verðbólguár á Íslandi frá árinu 2012. Var verðbólga að meðaltali 4,4% á árinu. Samhliða þessu fór vaxtahækkunarferli Seðlabankans fyrr af stað en bankinn átti von á en í ársbyrjun spáði hann óbreyttum 0,75% stýrivöxtum út árið 2021. Seðlabankinn hefur alls hækkað stýrivexti um 1,25 prósentur frá því í ársbyrjun og eru meginvextir bankans nú 2,0%. Í góðum hópi kollega „Segja má að vanmat okkar á verðbólgu ársins hafi að talsverðu leyti endurspeglað of hóflegar væntingar okkar framan af ári til innlendrar eftirspurnar og stöðu íslenskra heimila á árinu. Sér í lagi áttum við ekki frekar en flestir aðrir von á því að íbúðamarkaður myndi taka eins hressilega við sér og raunin varð. Við spáðum í ársbyrjun að íbúðaverð myndi að jafnaði verða 6,5% hærra á árinu 2021 en á árinu á undan. Raunin er hins vegar tæplega 13% hærra verð að meðaltali á árinu en í fyrra. Þar sem íbúðaverð vegur allþungt í vísitölu neysluverðs hefur þessi þróun heldur betur sett mark sitt á verðbólguþróun ársins,“ segir Jón Bjarki. Þar að auki hafi verðþróun erlendis og þróun flutningskostnaðar verið töluvert óhagstæðari en gert var ráð fyrir. Almennt sé verðbólga nú víðast meiri en hún hafi verið um árabil og mun meiri en almennt var spáð á heimsvísu fyrr á árinu. „Við erum því í góðum hópi innlendra sem erlendra kollega sem hafa vanmetið áhrif mótvægisaðgerða stjórnvalda við faraldrinum, breytinga á eftirspurn heimila og ójafnvægis í framleiðslu- og flutningakerfum jarðarkringlunnar á verðbólguna undanfarna fjórðunga. Er það eilítil huggun harmi gegn.“ Jón Bjarki Bentsson ræddi stöðu fasteignamarkaðarins og efnahagshorfur næsta árs í Bítinu á Bylgjunni í morgun. Efnahagsmál Íslenska krónan Vinnumarkaður Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Bítið Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið „Oft sömu aðilar og verða öskureiðir ef þú rangkynjar köttinn þeirra eða hundinn“ Atvinnulíf Algjör óvissa með Dragon Dim Sum Viðskipti innlent „Gátum ekki setið og beðið endalaust“ Neytendur Hægir á verðhækkunum matvöru Neytendur „Ég var pæja sem vildi ekki vera með ljótan gulan hatt á hausnum“ Atvinnulíf Merkum áfanga fagnað í verslun BYKO á Selfossi Samstarf Ingu Tinnu hjá Dineout gjörsamlega ofboðið Viðskipti innlent Vilja koma fleirum en Kynnisferðum inn í BSÍ Viðskipti innlent Landsbankinn telur skilmála sína nógu skýra Viðskipti innlent Hátt verð fæli ferðamanninn frá Íslandi Viðskipti innlent Fleiri fréttir Vilja koma fleirum en Kynnisferðum inn í BSÍ Algjör óvissa með Dragon Dim Sum Landsbankinn telur skilmála sína nógu skýra Orðalag þurfi að vera nægilega skýrt fyrir sæmilega upplýstan neytanda Ráðinn markaðsstjóri Bílabúðar Benna Fetar í fótspor forverans og vildi einn lækka vexti Bein útsending: Efnahagsráðstefna í Reykjavík Kaupsamningum fjölgar en mikið ójafnvægi á leigumarkaði Hætta við hlutafjárútboð og skráningu Íslandshótela Hátt verð fæli ferðamanninn frá Íslandi Deilan um boltann fer alla leið í Hæstarétt AGS leggur til skattahækkanir Gerður ráðin til BBA//Fjeldco Þjóðin hafi tekið rétta ákvörðun í Icesave málinu Úr tveggja milljarða tekjum í fimm en töpuðu þrjátíu Ingu Tinnu hjá Dineout gjörsamlega ofboðið Eignast Securitas að fullu Netflix, Stöð2+, Prime og Disney greiði til menningar Segja markaðstorg blóðmjólka fyrirtæki Há laun og dýr bjór séu vandamál ÁTVR Hnífjöfn atkvæðagreiðsla sem gæti endað fyrir dómi Segir arðgreiðslur ÁTVR hafa lækkað um 400 milljónir vegna netsölu Fóru í fyrsta flugið milli Calgary og Keflavíkurflugvallar Segir að Play sé og verði áfram með höfuðstöðvar á Íslandi Guðmundur tilnefndur til Evrópsku nýsköpunarverðlaunanna 2024 Forstjóri Play íhugar að fljúga frekar til Íslands en frá Base parking gjaldþrota Endurkjörinn formaður og fimm koma ný inn í stjórn Þjónusturof hjá alþjóðlegum birgja Samkaup, Heimkaup og Orkan hefja samrunaviðræður Sjá meira
Verðbólga hefur hins vegar reynst þrálátari og vaxtahækkunarferli Seðlabankans er fyrr á ferðinni en búist var við. Aukinn hagvöxtur er sagður skýrast af líflegri vexti innlendrar eftirspurnar en gert var ráð fyrir. „Til að mynda spáðum við 1,9% einkaneysluvexti í janúarspánni. Vöxturinn var hins vegar 5,4% á fyrstu þremur ársfjórðungunum og tölur á borð við kortaveltu og innflutning neysluvara gefa til kynna að vöxturinn á árinu öllu gæti jafnvel reynst aðeins meiri. Einkaneysluþróun vegur þungt í hagvaxtartaktinum og þessi munur er að sama skapi stór hluti skýringarinnar á vanmati okkar á hagvexti ársins í janúarspánni,“ segir í samantekt Jóns Bjarka Bentssonar aðalhagfræðings á vef Íslandsbanka. Svipaða sögu megi segja af fjárfestingu en fjármunamyndun jókst um ríflega 13% á fyrstu níu mánuðum ársins. Til samanburðar spáði Greining Íslandsbanka tæplega 4% vexti í janúar síðastliðnum. Hins vegar er útlit fyrir að útflutningsvöxtur verði álíka mikill og spáð var í ársbyrjun. Minna atvinnuleysi Störfum hefur sömuleiðis fjölgað hraðar en útlit var fyrir í ársbyrjun. Í janúarspá Íslandsbanka var gert ráð fyrir að atvinnuleysi yrði að jafnaði 9,4% í ár en myndi hjaðna í 4,6% að jafnaði á næsta ári. Atvinnuleysi var hins vegar komið niður í 5% á haustdögum og hefur haldist í því hlutfalli síðan. Á sama tíma hefur verðbólga reynst þrálátari en búist var við. Í janúar átti Greining Íslandsbanka von á því að verðbólga yrði tiltölulega skapleg í ár þar sem vísbendingar væru um að innflutti verðbólgukúfurinn sem kom í kjölfar krónuveikingar á árinu 2020 yrði brátt að baki. Raunin varð hins vegar önnur og árið 2021 hefur verið mesta verðbólguár á Íslandi frá árinu 2012. Var verðbólga að meðaltali 4,4% á árinu. Samhliða þessu fór vaxtahækkunarferli Seðlabankans fyrr af stað en bankinn átti von á en í ársbyrjun spáði hann óbreyttum 0,75% stýrivöxtum út árið 2021. Seðlabankinn hefur alls hækkað stýrivexti um 1,25 prósentur frá því í ársbyrjun og eru meginvextir bankans nú 2,0%. Í góðum hópi kollega „Segja má að vanmat okkar á verðbólgu ársins hafi að talsverðu leyti endurspeglað of hóflegar væntingar okkar framan af ári til innlendrar eftirspurnar og stöðu íslenskra heimila á árinu. Sér í lagi áttum við ekki frekar en flestir aðrir von á því að íbúðamarkaður myndi taka eins hressilega við sér og raunin varð. Við spáðum í ársbyrjun að íbúðaverð myndi að jafnaði verða 6,5% hærra á árinu 2021 en á árinu á undan. Raunin er hins vegar tæplega 13% hærra verð að meðaltali á árinu en í fyrra. Þar sem íbúðaverð vegur allþungt í vísitölu neysluverðs hefur þessi þróun heldur betur sett mark sitt á verðbólguþróun ársins,“ segir Jón Bjarki. Þar að auki hafi verðþróun erlendis og þróun flutningskostnaðar verið töluvert óhagstæðari en gert var ráð fyrir. Almennt sé verðbólga nú víðast meiri en hún hafi verið um árabil og mun meiri en almennt var spáð á heimsvísu fyrr á árinu. „Við erum því í góðum hópi innlendra sem erlendra kollega sem hafa vanmetið áhrif mótvægisaðgerða stjórnvalda við faraldrinum, breytinga á eftirspurn heimila og ójafnvægis í framleiðslu- og flutningakerfum jarðarkringlunnar á verðbólguna undanfarna fjórðunga. Er það eilítil huggun harmi gegn.“ Jón Bjarki Bentsson ræddi stöðu fasteignamarkaðarins og efnahagshorfur næsta árs í Bítinu á Bylgjunni í morgun.
Efnahagsmál Íslenska krónan Vinnumarkaður Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Bítið Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið „Oft sömu aðilar og verða öskureiðir ef þú rangkynjar köttinn þeirra eða hundinn“ Atvinnulíf Algjör óvissa með Dragon Dim Sum Viðskipti innlent „Gátum ekki setið og beðið endalaust“ Neytendur Hægir á verðhækkunum matvöru Neytendur „Ég var pæja sem vildi ekki vera með ljótan gulan hatt á hausnum“ Atvinnulíf Merkum áfanga fagnað í verslun BYKO á Selfossi Samstarf Ingu Tinnu hjá Dineout gjörsamlega ofboðið Viðskipti innlent Vilja koma fleirum en Kynnisferðum inn í BSÍ Viðskipti innlent Landsbankinn telur skilmála sína nógu skýra Viðskipti innlent Hátt verð fæli ferðamanninn frá Íslandi Viðskipti innlent Fleiri fréttir Vilja koma fleirum en Kynnisferðum inn í BSÍ Algjör óvissa með Dragon Dim Sum Landsbankinn telur skilmála sína nógu skýra Orðalag þurfi að vera nægilega skýrt fyrir sæmilega upplýstan neytanda Ráðinn markaðsstjóri Bílabúðar Benna Fetar í fótspor forverans og vildi einn lækka vexti Bein útsending: Efnahagsráðstefna í Reykjavík Kaupsamningum fjölgar en mikið ójafnvægi á leigumarkaði Hætta við hlutafjárútboð og skráningu Íslandshótela Hátt verð fæli ferðamanninn frá Íslandi Deilan um boltann fer alla leið í Hæstarétt AGS leggur til skattahækkanir Gerður ráðin til BBA//Fjeldco Þjóðin hafi tekið rétta ákvörðun í Icesave málinu Úr tveggja milljarða tekjum í fimm en töpuðu þrjátíu Ingu Tinnu hjá Dineout gjörsamlega ofboðið Eignast Securitas að fullu Netflix, Stöð2+, Prime og Disney greiði til menningar Segja markaðstorg blóðmjólka fyrirtæki Há laun og dýr bjór séu vandamál ÁTVR Hnífjöfn atkvæðagreiðsla sem gæti endað fyrir dómi Segir arðgreiðslur ÁTVR hafa lækkað um 400 milljónir vegna netsölu Fóru í fyrsta flugið milli Calgary og Keflavíkurflugvallar Segir að Play sé og verði áfram með höfuðstöðvar á Íslandi Guðmundur tilnefndur til Evrópsku nýsköpunarverðlaunanna 2024 Forstjóri Play íhugar að fljúga frekar til Íslands en frá Base parking gjaldþrota Endurkjörinn formaður og fimm koma ný inn í stjórn Þjónusturof hjá alþjóðlegum birgja Samkaup, Heimkaup og Orkan hefja samrunaviðræður Sjá meira