Samkvæmt reglunum skal greiðslubyrði fasteignalána almennt ekki fara yfir 35 prósent af ráðstöfunartekjum neytenda en 40 prósent hjá fyrstu kaupendum. Þá hefur nefndin einnig ákveðið að afnema lækkun sveiflujöfnunarauka bankanna og fer hann í tvö prósent eftir tólf mánuði.
Þetta kemur fram í yfirlýsingu fjármálastöðugleikanefndar sem birt var klukkan 8:30 í morgun. Kynningarfundir um yfirlýsingu nefndarinnar fer fram í Seðlabankanum klukkan 9:30 og verður hægt að fylgjast með honum á Vísi.
Í yfirlýsingunni segir að efnahagsbatinn á síðustu mánuðum samhliða lausu taumhaldi peninga- og þjóðhagsvarúðarstefnu hafi stutt við heimili og fyrirtæki. Á móti hafi eignaverð, einkum hlutabréfa- og fasteignaverð, hækkað verulega.
Staða stóru bankanna sterk
Nefndin segir staða stóru bankanna þriggja vera sterka. Eiginfjár- og lausafjárstaða þeirra sé vel yfir lögbundnum lágmörkum og hafi bankarnir greiðan aðgang að lausu fé bæði í krónum og erlendum gjaldmiðlum. Viðnámsþróttur þeirra sé því mikill.
„Ört hækkandi fasteignaverð hefur farið saman við aukna skuldsetningu heimila á síðustu mánuðum. Nefndin hefur því ákveðið, til að takmarka kerfisáhættu til lengri tíma, að setja reglur um hámark greiðslubyrðar í samræmi við 27. gr. laga nr. 118/2016, um fasteignalán til neytenda. Greiðslubyrðarhlutfall fasteignalána skal almennt takmarkast við 35% en 40% fyrir fyrstu kaupendur. Miða skal við ákveðið hámark á lánstíma fasteignalána við útreikning hlutfallsins. Lánveitendum er veitt undanþága frá reglunum fyrir allt að 5% heildarfjárhæðar nýrra fasteignalána sem veitt er í hverjum ársfjórðungi,“ segir í yfirlýsingunni.
Hækka sveiflujöfnunarauka á fjármálafyrirtæki
Ennfremur segir að dregið hafi úr óvissu um stöðu fjármálafyrirtækja og gæði útlána hafi batnað.
„Þau búa því yfir nægum þrótti til lánveitinga til heimila og fyrirtækja. Nefndin telur ekki lengur þörf á því svigrúmi sem hún veitti fjármálafyrirtækjum eftir að farsóttin barst til landsins með lækkun sveiflujöfnunaraukans. Er það mat nefndarinnar að hratt hækkandi eignaverð samhliða aukinni skuldsetningu heimila, hafi nú þegar fært sveiflutengda kerfisáhættu að minnsta kosti á sama stig og hún var fyrir útbreiðslu farsóttarinnar.
Nefndin hefur því ákveðið í ljósi aukinnar uppsöfnunar sveiflutengdrar kerfisáhættu að hækka sveiflujöfnunarauka á fjármálafyrirtæki úr 0% í 2%. Ákvörðun nefndarinnar tekur gildi að 12 mánuðum liðnum í samræmi við þær reglur sem um sveiflujöfnunaraukann gilda. Sveiflujöfnunaraukinn sannaði gildi sitt í faraldrinum og hefur nefndin tekið til skoðunar hvert hlutlaust gildi sveiflujöfnunaraukans eigi að vera til framtíðar.“
Óháð innlend smágreiðslulausn þarf að vera til staðar
Fjármálastöðugleikanefnd hefur nú lokið árlegu endurmati á eiginfjárauka vegna kerfislegs mikilvægis. Er það niðurstaða nefndarinnar að halda aukanum óbreyttum, eða 2% á allar áhættuskuldbindingar á móðurfélags- og samstæðugrunni.
„Endurmat á kerfislegu mikilvægi fjármálafyrirtækja í samræmi við aðferðafræði Evrópsku bankaeftirlitsstofnunarinnar leiddi til staðfestingar á kerfislegu mikilvægi Arion banka hf., Íslandsbanka hf. og Landsbankans hf.
Í ljósi nýliðinna netárása og rekstrartruflana í greiðslumiðlun brýnir nefndin fyrir rekstraraðilum að huga að öryggi kerfa sinna og tryggja rekstrarsamfellu. Að mati nefndarinnar þarf samhliða greiðslukortum að vera til staðar óháð innlend smágreiðslulausn án tengingar við alþjóðlega kortainnviði. Því mun fylgja aukið rekstraröryggi og hagkvæmni. Seðlabankinn undirbýr innleiðingu slíkrar greiðslulausnar.
Fjármálastöðugleikanefnd mun áfram beita þeim stýritækjum sem hún hefur yfir að ráða til að varðveita fjármálastöðugleika hér á landi,“ segir í tilkynningunni.
