Eitt samfélag eða tvö? Sabine Leskopf skrifar 22. september 2021 13:47 Málefni innflytjenda hafa ekki farið hátt í þessari kosningarbaráttu. Þó að úr röðum Miðflokksins heyrist sérkennilegar skoðanir um innflytjendamál, hvaða innflytjendur eru góðir og hvaða ekki -kunnuglegur hræðsluáróður um árekstra ólíka menningarheima - þá hefur þjóðernispopúlismi eða hreinn og beinn rasismi blessunarlega aldrei borið árangur í þingkosningum á Íslandi. Það segir okkur svo margt. Það segir okkur að á Íslandi ríkir þjóðarsátt um samfélag með mannréttindi að leiðarljósi. Úr baráttu fyrir t.d. réttindum kvenna eða hinsegin fólks þá vitum við að jöfnuður og stuðningur við mannréttindi almennt er grundvöllur lýðræðis og velgengni í samfélaginu öllu. En við eigum enn eftir að læra betur hvernig nákvæmlega það sama á við um málefni innflytjenda. Á kjörtímabilinu sem nú er að ljúka fór Sjálfstæðisflokkurinn með völdin í dómsmálaráðuneytinu og Framsókn í félags- og barnamálaráðuneytinu. Kjörtímabilið einkenndist af mannúðarleysi hins vegar og aðgerðarleysi annars vegar. Íslensku þjóðinni ofbauð oftar en einu sinni hvernig fjölskyldur með lítil börn eða ófrískar konur voru sendar úr landi, jafnvel gegn gildandi lagavernd fyrir þau. Nýjasta dæmi um óstjórn og hörku í þessum málaflokki er þegar dómsmálaráðherra skipaði staðgengil forstjóra og lengi starfandi forstjóra Útlendingastofnunar sem formann Kærunefndar útlendingamála. Nefnd sem á að vera eina von þeirra sem telja sig ekki hafa fengið lögmæta og sanngjarna meðferð hjá Útlendingastofnun verður stjórnað af manni sem bar ábyrgð á nákvæmlega þessari meðferð. Og hvað gerði félags- og barnamálaráðherra þegar minnsti mögulega gluggi var til að bjarga lífi ættingjum íslenskra ríkisborgara í Afganistan eða kvenna sem hafa í gegnum samstarf við Ísland lagt sitt að mörkum í kvennabaráttu þar og óttast nú um líf sitt? Hann setti málið í nefnd sem komst ekki að niðurstöðu fyrr en allar útgönguleiðir úr brennandi húsi voru að lokast. Allan þennan tíma var samt ekki tími að heyra í þeim sveitarfélögum sem gætu tekið á móti þessum fjölda. Sem varð reyndar aldrei neinn fjöldi. Af þeim 120 flóttamönnum sem átti að taka á móti tókst að ná í 30 úr bráðri lífshættu. Í skúffu ráðherrans liggur svo fullunnin framkvæmdaáætlun um málefni innflytjenda en gamla áætlunin rann út í fyrra. Ekkert bólar á henni þó að tækifærin að leggja hana fyrir þingið hafi verið til staðar. Framkvæmdaáætlun þessi, sem unnin var í góðu samráði við mjög marga hagaðila, snertir líf þeirra 50.000 innflytjenda sem hér búa. Engar af þessum fjölmörgum aðgerðum voru sem sagt samþykktar; til að stuðla að því að innflytjendur læri íslensku, til að verða hluti af samfélaginu eða fái að njóta menntunar sinnar til góðs. Árið 2020 var samþykkt þingsályktunartillaga frá Guðjóni Brjánssýni, þingmanni Samfylkingarinnar, um mótun stefnu sem eflir fólk af erlendum uppruna til þátttöku í samfélaginu en svo hefur ekki heyrst meir. Samfylkingin leggur hins vegar til skýrar aðgerðir og hefur verið með forystu í þessum málaflokki lengi og talað m.a. fyrir eftirfarandi áherslum: Tungumálið er lykillinn að samfélaginu. Íslenskukennsla þarf að vera ódýr eða gjaldfrjáls, aðgengileg og fjölbreytt og þarf að henta vinnandi fólki. Nemendur með annað móðurmál þurfa að fá fyrsta flokks íslenskukennslu og aukna aðstoð við móðurmálsnám en þar hefur Reykjavíkurborg undir forystu Samfylkingarinnar lengi dregið vagninn, nú síðast með 143 milljónum króna til viðbótar til málaflokksins. Tryggja fólki af erlendum uppruna með háskólamenntun að fá menntun sína metna á Íslandi og vinna gegn því að nemendur með annað móðurmál en íslensku fái ekki aðgang að háskólamenntun hér til jafns við aðra. Einnig má hér nefna að Samfylkingin styður fjölbreyttara atvinnulíf en hefur verið hér á landi þar sem fjöldi innflytjenda vinna í atvinnugreinum með lág laun og engin tengsl við íslenskt samfélag og er það mjög varhugaverð þróun. Í núverandi atvinnulífi haldast innflytjendur nefnilega aðallega í þeim láglaunastörfum sem viðkvæmust eru fyrir sveiflum eins og sjá mátti skýrt núna í covidinu með öllum þeim afleiðingum sem það hefur í för með sér. Að halda áfram án breytinga þýðir að skipta samfélaginu í tvennt, þar sem einn hópur fær að njóta einhverja mestu lífsgæða sem finnast og annan hóp sem er að festast í tilveru með takmörkuðum tækifærum fyrir sig og komandi kynslóðir. Ef innflytjendur fá ekki tækifæri til að taka virkan þátt í samfélaginu, að komast áfram á sínum starfsferli, að læra íslensku og geta stutt börnin sín að njóta sín til fulls, þá tapa allir. Höfundur er borgarfulltrúi Samfylkingar og formaður Fjölmenningarráðs. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sabine Leskopf Innflytjendamál Reykjavík Samfylkingin Mest lesið Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson skrifar Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson skrifar Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson skrifar Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul skrifar Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Steypuklumpablætið í borginni Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson skrifar Skoðun Blæðandi vegir Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar Skoðun Hroki og hleypidómar - syngur Jónas Sen? Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun „Nýtt veiðigjald: sátt byggð á hagkvæmni“ Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Opinber áskorun til prófessorsins Brynjar Karl Sigurðsson skrifar Skoðun Nærvera Héðinn Unnsteinsson skrifar Skoðun Þegar Dagur lét mig hrasa á gangstéttarhellu Björn Teitsson skrifar Skoðun Þessi jafnlaunavottun... Sunna Arnardottir skrifar Skoðun Heilsuspillandi minnisleysi í boði Sjálfstæðisflokksins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun #BLESSMETA – fyrsta grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Dáleiðsla er ímyndun ein Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Málefni innflytjenda hafa ekki farið hátt í þessari kosningarbaráttu. Þó að úr röðum Miðflokksins heyrist sérkennilegar skoðanir um innflytjendamál, hvaða innflytjendur eru góðir og hvaða ekki -kunnuglegur hræðsluáróður um árekstra ólíka menningarheima - þá hefur þjóðernispopúlismi eða hreinn og beinn rasismi blessunarlega aldrei borið árangur í þingkosningum á Íslandi. Það segir okkur svo margt. Það segir okkur að á Íslandi ríkir þjóðarsátt um samfélag með mannréttindi að leiðarljósi. Úr baráttu fyrir t.d. réttindum kvenna eða hinsegin fólks þá vitum við að jöfnuður og stuðningur við mannréttindi almennt er grundvöllur lýðræðis og velgengni í samfélaginu öllu. En við eigum enn eftir að læra betur hvernig nákvæmlega það sama á við um málefni innflytjenda. Á kjörtímabilinu sem nú er að ljúka fór Sjálfstæðisflokkurinn með völdin í dómsmálaráðuneytinu og Framsókn í félags- og barnamálaráðuneytinu. Kjörtímabilið einkenndist af mannúðarleysi hins vegar og aðgerðarleysi annars vegar. Íslensku þjóðinni ofbauð oftar en einu sinni hvernig fjölskyldur með lítil börn eða ófrískar konur voru sendar úr landi, jafnvel gegn gildandi lagavernd fyrir þau. Nýjasta dæmi um óstjórn og hörku í þessum málaflokki er þegar dómsmálaráðherra skipaði staðgengil forstjóra og lengi starfandi forstjóra Útlendingastofnunar sem formann Kærunefndar útlendingamála. Nefnd sem á að vera eina von þeirra sem telja sig ekki hafa fengið lögmæta og sanngjarna meðferð hjá Útlendingastofnun verður stjórnað af manni sem bar ábyrgð á nákvæmlega þessari meðferð. Og hvað gerði félags- og barnamálaráðherra þegar minnsti mögulega gluggi var til að bjarga lífi ættingjum íslenskra ríkisborgara í Afganistan eða kvenna sem hafa í gegnum samstarf við Ísland lagt sitt að mörkum í kvennabaráttu þar og óttast nú um líf sitt? Hann setti málið í nefnd sem komst ekki að niðurstöðu fyrr en allar útgönguleiðir úr brennandi húsi voru að lokast. Allan þennan tíma var samt ekki tími að heyra í þeim sveitarfélögum sem gætu tekið á móti þessum fjölda. Sem varð reyndar aldrei neinn fjöldi. Af þeim 120 flóttamönnum sem átti að taka á móti tókst að ná í 30 úr bráðri lífshættu. Í skúffu ráðherrans liggur svo fullunnin framkvæmdaáætlun um málefni innflytjenda en gamla áætlunin rann út í fyrra. Ekkert bólar á henni þó að tækifærin að leggja hana fyrir þingið hafi verið til staðar. Framkvæmdaáætlun þessi, sem unnin var í góðu samráði við mjög marga hagaðila, snertir líf þeirra 50.000 innflytjenda sem hér búa. Engar af þessum fjölmörgum aðgerðum voru sem sagt samþykktar; til að stuðla að því að innflytjendur læri íslensku, til að verða hluti af samfélaginu eða fái að njóta menntunar sinnar til góðs. Árið 2020 var samþykkt þingsályktunartillaga frá Guðjóni Brjánssýni, þingmanni Samfylkingarinnar, um mótun stefnu sem eflir fólk af erlendum uppruna til þátttöku í samfélaginu en svo hefur ekki heyrst meir. Samfylkingin leggur hins vegar til skýrar aðgerðir og hefur verið með forystu í þessum málaflokki lengi og talað m.a. fyrir eftirfarandi áherslum: Tungumálið er lykillinn að samfélaginu. Íslenskukennsla þarf að vera ódýr eða gjaldfrjáls, aðgengileg og fjölbreytt og þarf að henta vinnandi fólki. Nemendur með annað móðurmál þurfa að fá fyrsta flokks íslenskukennslu og aukna aðstoð við móðurmálsnám en þar hefur Reykjavíkurborg undir forystu Samfylkingarinnar lengi dregið vagninn, nú síðast með 143 milljónum króna til viðbótar til málaflokksins. Tryggja fólki af erlendum uppruna með háskólamenntun að fá menntun sína metna á Íslandi og vinna gegn því að nemendur með annað móðurmál en íslensku fái ekki aðgang að háskólamenntun hér til jafns við aðra. Einnig má hér nefna að Samfylkingin styður fjölbreyttara atvinnulíf en hefur verið hér á landi þar sem fjöldi innflytjenda vinna í atvinnugreinum með lág laun og engin tengsl við íslenskt samfélag og er það mjög varhugaverð þróun. Í núverandi atvinnulífi haldast innflytjendur nefnilega aðallega í þeim láglaunastörfum sem viðkvæmust eru fyrir sveiflum eins og sjá mátti skýrt núna í covidinu með öllum þeim afleiðingum sem það hefur í för með sér. Að halda áfram án breytinga þýðir að skipta samfélaginu í tvennt, þar sem einn hópur fær að njóta einhverja mestu lífsgæða sem finnast og annan hóp sem er að festast í tilveru með takmörkuðum tækifærum fyrir sig og komandi kynslóðir. Ef innflytjendur fá ekki tækifæri til að taka virkan þátt í samfélaginu, að komast áfram á sínum starfsferli, að læra íslensku og geta stutt börnin sín að njóta sín til fulls, þá tapa allir. Höfundur er borgarfulltrúi Samfylkingar og formaður Fjölmenningarráðs.
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar
Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar
Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar