Félag atvinnurekenda og fríverslunarsamningur við Bretland Erna Bjarnadóttir skrifar 8. júní 2021 20:01 Framkvæmdastjóri Félags atvinnurekenda (FA) fer mikinn þessa dagana vegna kynningar utanríkisráðherra á samningsdrögum að nýjum fríverslunarsamningi við Bretland. Í langri fréttatilkynningu FA um samningsdrögin eru hlutirnir málaðir sterkum litum. Enn og aftur rennur framkvæmdastjórinn til á svellinu, en það er ekki í fyrsta skipti. En svellið er nú hálla en oft áður ekki síst vegna valkvæðrar frelsisástar FA í málefnum fríverslunar. Verða einstakar fullyrðingar framkvæmdastjórans hér gerðar að umtalsefni. Hagsmunir íslensks landbúnaðar fyrir borð bornir Við gerð fríverslunarsamnings þarf að taka tillit til margra samverkandi þátta. Þannig þarf að liggja fyrir hagsmunamat um það hverjir eru undirliggjandi hagsmunir íslensks atvinnulífs. Sama hagsmunamat er unnið af hálfu breskra stjórnvalda hvað varðar breskt atvinnulíf. Á samningafundum birtast svo hinar eiginlegu samningsafstöður ríkjanna og sameiginleg niðurstaða aðila birtist að lokum í texta fríverslunarsamnings. Þegar um er að ræða einstaka vöruflokka, s.s. landbúnaðarvörur, þarf að komast að málamiðlun enda framleiða báðar þjóðirnar landbúnaðarvörur. Ljóst má vera að íslenskur markaður með landbúnaðarvörur, sem er einn sá minnsti í heimi, má sín lítils samanborið við breskan markað með landbúnaðarvörur, einn sá stærsti í Evrópu. Af þessum ástæðum er ákveðin málamiðlun nauðsynleg. Svo virðist sem að hún hafi náðst, t.d. veitir Ísland heimild til innflutnings á 30 tonnum af ost frá Bretlandi. Í ljósi stöðunnar sem fyrir er þá er þessi heimild eðli málsins samkvæmt mikil og mun valda íslenskum bændum enn meiri búsifjum. Áður hefur höfundur þessarar greinar bent á að íslensk stjórnvöld gengu á sínum tíma lengra en norsk stjórnvöld þegar koma gerð samnings milli Íslands og ESB um landbúnaðarvörur þar á meðal osta. Samningurinn nú bætir þar enn um „betur“. Í öllu falli er ljóst að fullyrðingar FA um að „…tækifæri til að útvíkka fríverslun með búvörur við Bretland hafi … glatast“ eru fjarstæðukenndar. Það er beinlínis rangt að halda því fram að það sé t.d. hagur mjólkurframleiðenda að fá aukna tollkvóta fyrir undanrennuduft gegn því að gefa eftir 120 tonn af ostamarkaði hér á landi í staðinn. Slíkt stenst enga skoðun þegar horft er til heildarhagsmuna mjólkurframleiðenda. Frekari ráðgjöf FA í þessu efni er vinsamlega afþökkuð. FA hefur beinar upplýsingar af samningafundum Athygli vekur að FA fullyrðir að Bretar hafi viljað meiri fríverslun. Í fréttatilkynningunni segir: „Það er ljóst að bresk stjórnvöld höfðu áhuga á að auka talsvert fríverslun með búvörur. Þau buðu umtalsverða aukningu á tollfrjálsum innflutningskvóta fyrir undanrennuduft sem hefði átt að vera augljóst hagsmunamál fyrir íslenskra mjólkurbænda og -framleiðenda [...] Bretar fóru á móti fram á aukna tollkvóta fyrir osta og kjötvörur, miklu minni að umfangi en þeir tollkvótar sem Íslandi stóðu til boða.“ Hér er ljóst að FA hefur fengið nákvæmar upplýsingar um hvað gerðist í samningaviðræðum Íslands og Bretlands. Hvaðan hefur FA fengið þær upplýsingar? Þessar fullyrðingar FA vekja upp margar spurningar – ekki síst í ljósi þess að FA hefur sakað hagsmunaaðila í landbúnaði að hafa skipt sér af samningaviðræðunum. Ljóst er að hagsmunaaðilar í landbúnaði eru nú að lesa það hverjar kröfur breskra stjórnvalda voru í samningaviðræðunum – og það af heimasíðu FA! Svo virðist sem að FA hafi fengið mun meiri upplýsingar um samningaviðræðurnar heldur en nokkurn tíma hagsmunaaðilar í landbúnaði. Það virðist þá hafa farist fyrir að upplýsa FA einnig um að hagsmunir íslensks landbúnaðar í formi aukinna innflutningsheimilda á mjólkurvörum væru betur tryggðir með því að veita markaðsaðgang fyrir aðrar vörur eins og smjör í stað osta. Til þessa hefur hins vegar verið lítill áhugi á því meðal viðsemjenda okkar í fríverslunarviðræðum líkt og sýndi sig nú. Um blindu Félags atvinnurekanda fyrir innflutningi Í fréttatilkynningu FA er því haldið fram að andstaða hagsmunaaðila í landbúnaði hafi blindað menn fyrir tækifærunum. Þessari fullyrðingu er fylgt eftir með furðulegri umfjöllun um markað fyrir undanrennuduft. Þessi umfjöllun er alger markleysa. Í fréttatilkynningunni er enn fremur vísað til þess að samningurinn við ESB staðfesti vaxandi andstöðu hagsmunaafla í landbúnaði við að „leyfa vindum fríverslunar og samkeppni að blása.“ Sannleikurinn er hins vegar miklu fremur sá að þeir fríverslunar- og tollasamningar sem gerðir hafa verið undanfarin ár, fyrst og fremst við ESB þar til nú við Bretland, hafa farið hér um eins og stormur. Ekki einasta nema tollfrjálsir kvótar t.d. fyrir osta um og yfir 10% af heildarmarkaði, sem er fáheyrt í samanburði við önnur lönd, heldur virðast landamærin hripleka þegar kemur að innflutningi á mörgum búvörum. Þetta hefur komið fram í endurskoðun skattyfirvalda á innflutningi t.d. á blómum, í minnisblöðum fjármála- og efnahagsráðuneytisins, í meðförum alþingis og loks ekki síst í bréfum sem Skatturinn sendir sjálfur til innflytjenda. Það er lágmarks krafa að þessu sé komið til samræmis við ákvæði þegar gerða milliríkjasamninga og tollalög áður en svo mikið sem hugmyndir um að halda lengra eru reifaðar. Þessi samningur við Bretland nú er hrein aukning á tollfrjálsum kvótum sem hafa skilað sér hingað til lands væntanlega með „vindum fríverslunar og samkeppni“. Fordæmalaus aðgangur FA að samningaviðræðum Að lokum verður ekki hjá því komist að vísa fullyrðingum FA um að Bændasamtökin hafi verið umsagnaraðili um fríverslunarsamninginn til föðurhúsanna. Eins og hér hefur verið farið yfir þá virðist FA hafa haft fordæmalausan aðgang að upplýsingum um hvað fór á milli samninganefnda Íslands og Bretlands. Þessi aðkoma sérhagsmuna, félagsmanna FA, er fordæmalaus og á kostnað almennra viðskiptahagsmuni Íslands í samningaviðræðunum. Það mál verður að rannsaka sérstaklega á næstu misserum. Höfundur er hagfræðingur og verkefnastjóri hjá Mjólkursamsölunni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Erna Bjarnadóttir Landbúnaður Utanríkismál Skattar og tollar Mest lesið Aftur á byrjunarreit Hörður Arnarson Skoðun Á hlaupum undan ábyrgðinni Áslaug Friðriksdóttir Skoðun Flugnám -Þriðji hluti: Samtvinnað (Integrated) eða áfangaskipt (Modular) ATPL flugnám Matthías Arngrímsson Skoðun Ursula Von der Leyen styður stríðsglæpamenn - Ísland á ekki að þegja Helen Ólafsdóttir Skoðun Fröken þjóðarmorð: Þér er ekki boðið! Linda Ósk Árnadóttir,Yousef Ingi Tamimi Skoðun Hverjir eiga Ísland? Jón Baldvin Hannibalsson Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun „Að skrifa söguna“ Var of mikið undir hjá kvennalandsliðinu? Viðar Halldórsson Skoðun Tvöföld bið eftir geislameðferð er of löng Katrín Sigurðardóttir Skoðun Norðurlandamet í fúski! Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Skoðun Skoðun Þversögn Íslands í Palestínumálinu: Um fullveldi, samsekt og réttarríkið Gína Júlía Waltersdóttir skrifar Skoðun Tvöföld bið eftir geislameðferð er of löng Katrín Sigurðardóttir skrifar Skoðun Fröken þjóðarmorð: Þér er ekki boðið! Linda Ósk Árnadóttir,Yousef Ingi Tamimi skrifar Skoðun Linsa Lífsins Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun „Að skrifa söguna“ Var of mikið undir hjá kvennalandsliðinu? Viðar Halldórsson skrifar Skoðun Gervigreind í skólum: Tækifæri til byltingar eða hætta á nýjum ójöfnuði? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Netöryggi til framtíðar Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Aftur á byrjunarreit Hörður Arnarson skrifar Skoðun Norðurlandamet í fúski! Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Flugnám -Þriðji hluti: Samtvinnað (Integrated) eða áfangaskipt (Modular) ATPL flugnám Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Ursula Von der Leyen styður stríðsglæpamenn - Ísland á ekki að þegja Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Ursula von der Leyen styður þjóðarmorð! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Hvert er markmið fulltrúalýðræðis? Hlynur Orri Stefánsson,Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Ég vona að þú gleymir mér ekki Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvaða einkunn fékkst þú á bílprófinu? Grétar Birgisson skrifar Skoðun Að koma út í lífið með verri forgjöf, hvernig tilfinning er það? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Tjaldið fellt í leikhúsi fáránleikans Vésteinn Ólason skrifar Skoðun Heilbrigðisreglugerð WHO: Hagsmunir eða heimska? Júlíus Valsson skrifar Skoðun Málþófs klúður Sægreifa-flokkanna Jón Þór Ólafsson skrifar Skoðun Græna vöruhúsið setur svartan blett á íslenskt samfélag Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Dæmt um efni, Hörður Árni Finnsson,Elvar Örn Friðriksson,Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Flugnám - Annar hluti: Afskiptaleysi stjórnvalda Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Sóvésk sápuópera Franklín Ernir Kristjánsson skrifar Skoðun Á hvaða vegferð er ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur gagnvart sjávarútvegssveitarfélögunum? Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Dæmir sig sjálft Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Mega blaðamenn ljúga? Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Ákall um nægjusemi í heimi neyslubrjálæðis Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir skrifar Skoðun Samstarf er lykill að framtíðinni Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæði? Dagur B. Eggertsson skrifar Sjá meira
Framkvæmdastjóri Félags atvinnurekenda (FA) fer mikinn þessa dagana vegna kynningar utanríkisráðherra á samningsdrögum að nýjum fríverslunarsamningi við Bretland. Í langri fréttatilkynningu FA um samningsdrögin eru hlutirnir málaðir sterkum litum. Enn og aftur rennur framkvæmdastjórinn til á svellinu, en það er ekki í fyrsta skipti. En svellið er nú hálla en oft áður ekki síst vegna valkvæðrar frelsisástar FA í málefnum fríverslunar. Verða einstakar fullyrðingar framkvæmdastjórans hér gerðar að umtalsefni. Hagsmunir íslensks landbúnaðar fyrir borð bornir Við gerð fríverslunarsamnings þarf að taka tillit til margra samverkandi þátta. Þannig þarf að liggja fyrir hagsmunamat um það hverjir eru undirliggjandi hagsmunir íslensks atvinnulífs. Sama hagsmunamat er unnið af hálfu breskra stjórnvalda hvað varðar breskt atvinnulíf. Á samningafundum birtast svo hinar eiginlegu samningsafstöður ríkjanna og sameiginleg niðurstaða aðila birtist að lokum í texta fríverslunarsamnings. Þegar um er að ræða einstaka vöruflokka, s.s. landbúnaðarvörur, þarf að komast að málamiðlun enda framleiða báðar þjóðirnar landbúnaðarvörur. Ljóst má vera að íslenskur markaður með landbúnaðarvörur, sem er einn sá minnsti í heimi, má sín lítils samanborið við breskan markað með landbúnaðarvörur, einn sá stærsti í Evrópu. Af þessum ástæðum er ákveðin málamiðlun nauðsynleg. Svo virðist sem að hún hafi náðst, t.d. veitir Ísland heimild til innflutnings á 30 tonnum af ost frá Bretlandi. Í ljósi stöðunnar sem fyrir er þá er þessi heimild eðli málsins samkvæmt mikil og mun valda íslenskum bændum enn meiri búsifjum. Áður hefur höfundur þessarar greinar bent á að íslensk stjórnvöld gengu á sínum tíma lengra en norsk stjórnvöld þegar koma gerð samnings milli Íslands og ESB um landbúnaðarvörur þar á meðal osta. Samningurinn nú bætir þar enn um „betur“. Í öllu falli er ljóst að fullyrðingar FA um að „…tækifæri til að útvíkka fríverslun með búvörur við Bretland hafi … glatast“ eru fjarstæðukenndar. Það er beinlínis rangt að halda því fram að það sé t.d. hagur mjólkurframleiðenda að fá aukna tollkvóta fyrir undanrennuduft gegn því að gefa eftir 120 tonn af ostamarkaði hér á landi í staðinn. Slíkt stenst enga skoðun þegar horft er til heildarhagsmuna mjólkurframleiðenda. Frekari ráðgjöf FA í þessu efni er vinsamlega afþökkuð. FA hefur beinar upplýsingar af samningafundum Athygli vekur að FA fullyrðir að Bretar hafi viljað meiri fríverslun. Í fréttatilkynningunni segir: „Það er ljóst að bresk stjórnvöld höfðu áhuga á að auka talsvert fríverslun með búvörur. Þau buðu umtalsverða aukningu á tollfrjálsum innflutningskvóta fyrir undanrennuduft sem hefði átt að vera augljóst hagsmunamál fyrir íslenskra mjólkurbænda og -framleiðenda [...] Bretar fóru á móti fram á aukna tollkvóta fyrir osta og kjötvörur, miklu minni að umfangi en þeir tollkvótar sem Íslandi stóðu til boða.“ Hér er ljóst að FA hefur fengið nákvæmar upplýsingar um hvað gerðist í samningaviðræðum Íslands og Bretlands. Hvaðan hefur FA fengið þær upplýsingar? Þessar fullyrðingar FA vekja upp margar spurningar – ekki síst í ljósi þess að FA hefur sakað hagsmunaaðila í landbúnaði að hafa skipt sér af samningaviðræðunum. Ljóst er að hagsmunaaðilar í landbúnaði eru nú að lesa það hverjar kröfur breskra stjórnvalda voru í samningaviðræðunum – og það af heimasíðu FA! Svo virðist sem að FA hafi fengið mun meiri upplýsingar um samningaviðræðurnar heldur en nokkurn tíma hagsmunaaðilar í landbúnaði. Það virðist þá hafa farist fyrir að upplýsa FA einnig um að hagsmunir íslensks landbúnaðar í formi aukinna innflutningsheimilda á mjólkurvörum væru betur tryggðir með því að veita markaðsaðgang fyrir aðrar vörur eins og smjör í stað osta. Til þessa hefur hins vegar verið lítill áhugi á því meðal viðsemjenda okkar í fríverslunarviðræðum líkt og sýndi sig nú. Um blindu Félags atvinnurekanda fyrir innflutningi Í fréttatilkynningu FA er því haldið fram að andstaða hagsmunaaðila í landbúnaði hafi blindað menn fyrir tækifærunum. Þessari fullyrðingu er fylgt eftir með furðulegri umfjöllun um markað fyrir undanrennuduft. Þessi umfjöllun er alger markleysa. Í fréttatilkynningunni er enn fremur vísað til þess að samningurinn við ESB staðfesti vaxandi andstöðu hagsmunaafla í landbúnaði við að „leyfa vindum fríverslunar og samkeppni að blása.“ Sannleikurinn er hins vegar miklu fremur sá að þeir fríverslunar- og tollasamningar sem gerðir hafa verið undanfarin ár, fyrst og fremst við ESB þar til nú við Bretland, hafa farið hér um eins og stormur. Ekki einasta nema tollfrjálsir kvótar t.d. fyrir osta um og yfir 10% af heildarmarkaði, sem er fáheyrt í samanburði við önnur lönd, heldur virðast landamærin hripleka þegar kemur að innflutningi á mörgum búvörum. Þetta hefur komið fram í endurskoðun skattyfirvalda á innflutningi t.d. á blómum, í minnisblöðum fjármála- og efnahagsráðuneytisins, í meðförum alþingis og loks ekki síst í bréfum sem Skatturinn sendir sjálfur til innflytjenda. Það er lágmarks krafa að þessu sé komið til samræmis við ákvæði þegar gerða milliríkjasamninga og tollalög áður en svo mikið sem hugmyndir um að halda lengra eru reifaðar. Þessi samningur við Bretland nú er hrein aukning á tollfrjálsum kvótum sem hafa skilað sér hingað til lands væntanlega með „vindum fríverslunar og samkeppni“. Fordæmalaus aðgangur FA að samningaviðræðum Að lokum verður ekki hjá því komist að vísa fullyrðingum FA um að Bændasamtökin hafi verið umsagnaraðili um fríverslunarsamninginn til föðurhúsanna. Eins og hér hefur verið farið yfir þá virðist FA hafa haft fordæmalausan aðgang að upplýsingum um hvað fór á milli samninganefnda Íslands og Bretlands. Þessi aðkoma sérhagsmuna, félagsmanna FA, er fordæmalaus og á kostnað almennra viðskiptahagsmuni Íslands í samningaviðræðunum. Það mál verður að rannsaka sérstaklega á næstu misserum. Höfundur er hagfræðingur og verkefnastjóri hjá Mjólkursamsölunni.
Flugnám -Þriðji hluti: Samtvinnað (Integrated) eða áfangaskipt (Modular) ATPL flugnám Matthías Arngrímsson Skoðun
Skoðun Þversögn Íslands í Palestínumálinu: Um fullveldi, samsekt og réttarríkið Gína Júlía Waltersdóttir skrifar
Skoðun Gervigreind í skólum: Tækifæri til byltingar eða hætta á nýjum ójöfnuði? Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Flugnám -Þriðji hluti: Samtvinnað (Integrated) eða áfangaskipt (Modular) ATPL flugnám Matthías Arngrímsson skrifar
Skoðun Ursula Von der Leyen styður stríðsglæpamenn - Ísland á ekki að þegja Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Á hvaða vegferð er ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur gagnvart sjávarútvegssveitarfélögunum? Anton Guðmundsson skrifar
Skoðun Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir skrifar
Flugnám -Þriðji hluti: Samtvinnað (Integrated) eða áfangaskipt (Modular) ATPL flugnám Matthías Arngrímsson Skoðun