Þorkell Kristján Guðgeirsson, eigandi starfsmannaleigunnar 2findjob, er ákærður fyrir svonefnt hættubrot og brot gegn lögum um brunavarnir í málinu sem er talið það fyrsta sinnar tegundar á Íslandi. Héraðssaksóknari sakar hann um að hafa stefnt lífi og heilsu 24 starfsmanna leigunnar í augljósa hættu í ábataskyni og á „ófyrirleitinn hátt“ með því að hafa látið útbúa búseturými fyrir þá í iðnaðarhúsnæði án tilskilinna leyfa og nauðsynlegra brunavarna.

Þegar aðalmeðferð málsins hófst í Héraðsdómi Reykjavíkur í dag gekk dómari málsins á Þorkel Kristján um afstöðu hans til ákærunnar sem var ekki skýr þegar málið var þingfest. Enn var fátt um afdráttarlaus svör.

„Mér finnst þetta vera of flókið til að segja já eða nei. Þetta er ekkert einfalt,“ sagði Þorkell Kristján. 

„Ég kann bara ekki að svara þessu á beinan hátt,“ sagði hann.

Starfsmannaleigan 2findjob ehf. var úrskurðuð gjaldþrota í apríl árið 2019 og félag hans Smíðaland sem leigði húsnæðið fór sömu leið það ár. Þorkell Kristján er búsettur í Noregi og gaf hann skýrslu í gegnum fjarfundarbúnað í dag.

„Í algerri neyð“

Starfsmenn leigunnar dvöldu í húsnæðinu að Smiðshöfða 7 í Reykjavík um þriggja mánaða skeið frá því í lok árs 2017 fram á árið 2018. Verktakafyrirtækið Smíðaland sem Þorkell Kristján átti einnig leigði húsnæðið en 2findjob sá því fyrirtæki fyrir starfsmönnum.

Í ákæru kom fram að bráð íkveikjuhætta hafi verið talin í húsinu. Þegar slökkviliðsstjórinn í Reykjavík skoðaði eldvarnir í húsinu að beiðni lögreglu í febrúar árið 2018 kom í ljós að engin brunahólf voru í húsnæðinu til að takmarka útbreiðslu elds og reykjar, flóttaleiðir voru ófullnægjandi, innveggir og gistirými voru úr auðbrennanlegu efni, ástand raflagna var óásættanlegt og skapaði eldhættu auk þess sem starfsemi sem fór fram í húsnæðinu fól í sér íkveikjuhættu.

Þorkell Kristján segir að þegar fyrirtæki hans leigði húsnæðið að Smiðshöfða hafi það átt að vera geymsla fyrir byggingarvörur og skrifstofa. Hélt hann því fram að engin vinnsla hafi farið fram í húsnæðinu önnur en merkingar á bifreiðum fyrirtækisins.

Lýsti hann því að fyrirtæki hans hafi leigt íbúðir fyrir starfsmenn úti í bæ en að á þessum tíma hafi verið erfitt og nánast ómögulegt að fá íbúðir. Á meðan á leit að betra húsnæði stóð hafi verið komið upp aðstöðu fyrir starfsmennina að Smiðshöfða. Hélt hann því fram að þegar lögregla og slökkvilið skoðuðu húsnæðið hafi það verið síðasti dagurinn áður en flytja átti starfsmennina annað.

„Þetta var algerlega til bráðabirgða. Við gerðum þetta í algerri neyð,“ sagði Þorkell Kristján.

Á hans ábyrgð að rýmin voru sett upp

Þegar Kolbrún Benediktsdóttir, varahéraðssaksóknari, spurði Þorkel Kristján út í húsnæðið og vistun starfsmannanna þar voru svörin á köflum óskýr. Hann sagðist ekki muna nákvæmlega hversu lengi starfsmenn 2findjobs bjuggu í húsnæðinu en að það hefði alls ekki verið lengur en tveir til þrír mánuðir. Þá vissi hann ekki hversu margir hefðu búið þar en þeir hefðu allir verið erlendir verkamenn.

Sérstakleg var fátt um svör hjá Þorkeli Kristjáni þegar spurningarnar beindust að því hvort að leyfi hefðu legið fyrir áður en búseturými voru sett upp í iðnaðarhúsnæðinu. Sagðist hann ekki muna hvort að breytingarnar hefðu verið samþykktar og að hann myndi ekki tímalínu atburða.

„Ég held að það hafi kannski ekki legið fyrir leyfi,“ sagði hann en var ekki afdráttarlaus um það hvort hann teldi húsnæðið hafa verið hættulegt sem íbúðarhúsnæði.

Spurði saksóknari út í ágalla á húsnæðinu: skort á brunavörnum og flóttaleiðum, rými sem voru smíðuð úr auðbrennanlegu efni, óásættanlegum frágangi á raflögnum og starfsemi með íkveikjuhættu í húsinu. Sagðist Þorkell Kristján ýmist ekki muna eða geta sagt til um hvernig frágangi á húsnæðinu var háttað.

Eftir að Kolbrún hafði þráspurt hann um þessi atriði viðurkenndi Þorkell Kristján að aðbúnaður starfsmannanna hefðu ekki verið eins og hann „ætti að vera“ og ítrekaði að um bráðabirgðalausn hefði verið að ræða. Á endanum væri ábyrgðin á því að búseturýmin, sem lögreglumaður sem kom fyrir dóminn lýsti sem „svefnskápum eða kössum“, hans eigin.

Varðandi það hvort að búseturýmin hefðu verið ófullnægjandi og sett upp án leyfis sagði Þorkell Kristján ljósmyndir til þannig að það hefði komið fram. Þrætti hann þó fyrir að í húsnæðinu hefði farið fram starfsemi sem íkveikuhætta stafaði af.

Neitaði að hafa hagnast á húsnæðinu

Björn Líndal, verjandi Þorkels Kristjáns, beindi sjónum sínum að því hvort að hann hefði hagnast á húsnæðinu við Smiðshöfða.

„Nei, það var enginn hagnaður,“ sagði Þorkell Kristján.

Svaraði hann ekki beint spurningu saksóknara hvort að hann hafði ekki haft ávinning af því að geta bætt við sig starfsmönnum fyrir verktakafyrirtækið Smíðaland með því að leysa húsnæðisvanda sinn með iðnaðarhúsnæðinu.

Lýsti hann því að mikill hamagangur hefði verið á vettvangi þegar lögregla og slökkvilið kom þangað. Sérstaklega hafi fulltrúar brunavarna verið reiðir og látið hann heyra það.

Verjandinn benti einnig á misræmi um fjölda starfsmanna sem er sagður hafa búið í húsnæðinu. Þorkell Kristján nefndi tíu í framburði sínum, í skýrslutökum hjá lögreglu sagði hann að 24 hefðu búið þar þegar mest lét en í kæru slökkviliðs til lögreglu var sagt að 25 hefðu búið þar.

Kolbrún varahéraðssaksóknari spurði þá Þorkel Kristján aftur út í fjöldann sem bjó í húsnæðinu. Hann sagðist ekki geta staðfest þann fjölda sem hann nefndi í skýrslutökum hjá lögreglu. „Þetta er bara óljóst,“ sagði hann.