Geðheilbrigðismál eru jafnréttismál Anastasía Jónsdóttir skrifar 23. apríl 2020 16:30 Geðheilbrigðismál eru jafnréttismál. Skortur á sálfræðiþjónustu skerðir aðgang nemenda að námi og getur álag í háskólanámi komið í veg fyrir möguleika þeirra til náms og leitt til brottfalls. Það er mikilvægt að nemendum standi til boða sálfræðiþjónusta í þeirra nærumhverfi, þeim að kostnaðarlausu, þegar álagið verður of mikið. Í nýlegri rannsókn mældist um þriðjungur háskólanema yfir klínískum mörkum þunglyndis og 19 prósent yfir klínískum mörkum kvíða. Þessi staðreynd hefur verið síendurtekin frá því að rannsókn Andra Hauksteins Oddssonar og Halldóru Bjargar Rafnsdóttur var framkvæmd og birt árið 2018. Fulltrúar stúdenta í háskólum landsins hafa bent háskólunum og ríkinu á þessar niðurstöður með einhverjum framförum, þó enn sé langt í land. Bæði Háskóli Íslands og Háskólinn í Reykjavík bjóða nemendum sínum upp á gagnreyndar og ósérhæfðar hugrænar atferlismeðferðir við þunglyndi og kvíða. Auk þess hóf þriðji sálfræðingurinn við Háskóla Íslands nýlega störf. Þetta er komið til að miklu leyti vegna þrýstings frá stúdentafélögum og samtökum og hefur aukin aðsókn og langir biðlistar í þessar meðferðir sýnt á mikilvægi og þörf þess að bjóða upp á þessa þjónustu. Við krefjumst enn frekari aðgerða til að koma til móts við það geðveika álag sem liggur á stúdentum. Líkt og Sigrún Jónsdóttir forseti LÍS, nefndi í grein sinni „Geðveikt álag“ hefur bág fjárhagsstaða stúdenta mikil áhrif á möguleika þeirra til að leita sér aðstoðar. Þrátt fyrir rannsóknir sem sýna fram á að geðheilsu stúdenta fari hrakandi eiga stúdentar sjaldan tugi þúsunda til þess að sækja sér sálfræðimeðferð, auk þess sem að sálfræðimeðferð hjá sjálfstætt starfandi sálfræðingum er ekki niðurgreidd af sjúkratryggingum. Þetta úrræði er því ekki kostur fyrir marga, hvað þá nemendur sem hafa oft á tíðum minna á milli handanna. Aukin sálfræðiþjónusta innan háskólanna getur verið til staðar með snemmt inngrip og fyrsta stigs forvarnir þegar álagið á nemendur fer að segja af sér. Þetta getur komið í veg fyrir að nauðsyn verði á sértækum úrræðum seinna á lífsleiðinni. Það þarf þó að hafa fleira í huga en fjárhagsstöðu stúdenta í þessu samhengi. Nauðsynlegt er að fjölbreyttum hópi nemenda sé boðin fjölbreytt aðstoð. Í nýlegri breskri rannsókn sýndu niðurstöður að þeir einstaklingar sem skilgreindu sig sem kynsegin eða af öðru kyni voru í töluvert meiri hættu á að þróa með sér geðræn vandamál eða upplifa einhverskonar andlega vanlíðan. Rannsakendunum þótti líklegt að þetta væri vegna aldurs meirihluta þeirra sem stundar nám við háskóla. Það eru ungir einstaklingar sem fara í gegnum mikið umbreytingaskeið á þeim tíma sem þeir eru í námi og láta því gjarnan í ljós kynvitund sína fyrst í háskólaumhverfinu. Til viðbótar við álag í námi þurfa þessir nemendur því að takast á við miklar breytingar í lífi sínu. Einnig hafa LÍS vegna Student Refugees Iceland, verkefni samtakanna sem snýr að því að auka aðgengi flóttafólks á Íslandi að háskólanámi, lært að hindranir nemenda með flóttamanna bakgrunn eru töluvert fleiri heldur en annarra nemenda á Íslandi. Meðal hindrana á borð við mat á námi, tungumálakunnáttu og fjárhagslegra erfiðleika getur staða þeirra innan háskólanna haft áhrif á líðan þeirra í háskólanáminu. Nemendur með flóttamannabakgrunn eru skilgreindir sem íslenskir nemar í kerfi skólanna og njóta því ekki góðs af þeirri þjónustu sem býðst alþjóðlegum nemum, en skortir einnig upplýsingar til að nýta sér þá þjónustu sem býðst íslenskum nemum. Þeir falla því milli tveggja kerfa. Þessir nemendur eru samt sem áður að upplifa margt í fyrsta skipti og ganga í gegnum miklar breytingar í sínu lífi, auk þess sem sýnt hefur verið fram á að þeir nemendur sem hafa flóttamannabakgrunn kljást oft á tíðum við mikla andlega erfiðleika ofan á það álag sem námið er. Það er mikilvægt að háskólinn hugi að þessum jaðarhópum, auki sálfræðiþjónustuna í háskólum og gangi úr skugga um að hún þjóni öllum þeim nemendahópi sem finnst innan veggja háskólanna. Það er lykilatriði fyrir alla háskóla að efla þann hóp nemenda sem er innan skólans, með öllum þeim fjölbreytileika sem hópurinn hefur. Skortur á sálfræðiþjónustu og úrræðum fyrir alla stúdenta, eins fjölbreyttur og sá hópur getur verið, innan háskólanna skerðir aðgengi þeirra að háskólum landsins. Allir stúdentar eiga að njóta jafns aðgangs að háskólanámi, óháð því hver geðheilsa þeirra er. Aukið aðgengi að sálfræðiþjónustu innan háskóla leiðir til jafnari tækifæra til menntunar. Höfundur er jafnréttisfulltrúi Landssamtaka íslenskra stúdenta - LÍS. Greinin er hluti af „Geðveiku álagi“, herferð samtakanna. Skrifaðu undir ákall LÍS eftir bættri geðheilbrigðisþjónustu hér. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Geðheilbrigði Jafnréttismál Mest lesið Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir Skoðun Sósíalistar á vaktinni í átta ár Sanna Magdalena Mörtudóttir Skoðun Skoðun Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Á að sameina ÍSÍ og UMFÍ? Ómar Stefánsson skrifar Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir skrifar Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Sósíalistar á vaktinni í átta ár Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson skrifar Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Sigursaga Evrópu í 21 ár Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Sköpum störf við hæfi! Unnur Hrefna Jóhannsóttir skrifar Sjá meira
Geðheilbrigðismál eru jafnréttismál. Skortur á sálfræðiþjónustu skerðir aðgang nemenda að námi og getur álag í háskólanámi komið í veg fyrir möguleika þeirra til náms og leitt til brottfalls. Það er mikilvægt að nemendum standi til boða sálfræðiþjónusta í þeirra nærumhverfi, þeim að kostnaðarlausu, þegar álagið verður of mikið. Í nýlegri rannsókn mældist um þriðjungur háskólanema yfir klínískum mörkum þunglyndis og 19 prósent yfir klínískum mörkum kvíða. Þessi staðreynd hefur verið síendurtekin frá því að rannsókn Andra Hauksteins Oddssonar og Halldóru Bjargar Rafnsdóttur var framkvæmd og birt árið 2018. Fulltrúar stúdenta í háskólum landsins hafa bent háskólunum og ríkinu á þessar niðurstöður með einhverjum framförum, þó enn sé langt í land. Bæði Háskóli Íslands og Háskólinn í Reykjavík bjóða nemendum sínum upp á gagnreyndar og ósérhæfðar hugrænar atferlismeðferðir við þunglyndi og kvíða. Auk þess hóf þriðji sálfræðingurinn við Háskóla Íslands nýlega störf. Þetta er komið til að miklu leyti vegna þrýstings frá stúdentafélögum og samtökum og hefur aukin aðsókn og langir biðlistar í þessar meðferðir sýnt á mikilvægi og þörf þess að bjóða upp á þessa þjónustu. Við krefjumst enn frekari aðgerða til að koma til móts við það geðveika álag sem liggur á stúdentum. Líkt og Sigrún Jónsdóttir forseti LÍS, nefndi í grein sinni „Geðveikt álag“ hefur bág fjárhagsstaða stúdenta mikil áhrif á möguleika þeirra til að leita sér aðstoðar. Þrátt fyrir rannsóknir sem sýna fram á að geðheilsu stúdenta fari hrakandi eiga stúdentar sjaldan tugi þúsunda til þess að sækja sér sálfræðimeðferð, auk þess sem að sálfræðimeðferð hjá sjálfstætt starfandi sálfræðingum er ekki niðurgreidd af sjúkratryggingum. Þetta úrræði er því ekki kostur fyrir marga, hvað þá nemendur sem hafa oft á tíðum minna á milli handanna. Aukin sálfræðiþjónusta innan háskólanna getur verið til staðar með snemmt inngrip og fyrsta stigs forvarnir þegar álagið á nemendur fer að segja af sér. Þetta getur komið í veg fyrir að nauðsyn verði á sértækum úrræðum seinna á lífsleiðinni. Það þarf þó að hafa fleira í huga en fjárhagsstöðu stúdenta í þessu samhengi. Nauðsynlegt er að fjölbreyttum hópi nemenda sé boðin fjölbreytt aðstoð. Í nýlegri breskri rannsókn sýndu niðurstöður að þeir einstaklingar sem skilgreindu sig sem kynsegin eða af öðru kyni voru í töluvert meiri hættu á að þróa með sér geðræn vandamál eða upplifa einhverskonar andlega vanlíðan. Rannsakendunum þótti líklegt að þetta væri vegna aldurs meirihluta þeirra sem stundar nám við háskóla. Það eru ungir einstaklingar sem fara í gegnum mikið umbreytingaskeið á þeim tíma sem þeir eru í námi og láta því gjarnan í ljós kynvitund sína fyrst í háskólaumhverfinu. Til viðbótar við álag í námi þurfa þessir nemendur því að takast á við miklar breytingar í lífi sínu. Einnig hafa LÍS vegna Student Refugees Iceland, verkefni samtakanna sem snýr að því að auka aðgengi flóttafólks á Íslandi að háskólanámi, lært að hindranir nemenda með flóttamanna bakgrunn eru töluvert fleiri heldur en annarra nemenda á Íslandi. Meðal hindrana á borð við mat á námi, tungumálakunnáttu og fjárhagslegra erfiðleika getur staða þeirra innan háskólanna haft áhrif á líðan þeirra í háskólanáminu. Nemendur með flóttamannabakgrunn eru skilgreindir sem íslenskir nemar í kerfi skólanna og njóta því ekki góðs af þeirri þjónustu sem býðst alþjóðlegum nemum, en skortir einnig upplýsingar til að nýta sér þá þjónustu sem býðst íslenskum nemum. Þeir falla því milli tveggja kerfa. Þessir nemendur eru samt sem áður að upplifa margt í fyrsta skipti og ganga í gegnum miklar breytingar í sínu lífi, auk þess sem sýnt hefur verið fram á að þeir nemendur sem hafa flóttamannabakgrunn kljást oft á tíðum við mikla andlega erfiðleika ofan á það álag sem námið er. Það er mikilvægt að háskólinn hugi að þessum jaðarhópum, auki sálfræðiþjónustuna í háskólum og gangi úr skugga um að hún þjóni öllum þeim nemendahópi sem finnst innan veggja háskólanna. Það er lykilatriði fyrir alla háskóla að efla þann hóp nemenda sem er innan skólans, með öllum þeim fjölbreytileika sem hópurinn hefur. Skortur á sálfræðiþjónustu og úrræðum fyrir alla stúdenta, eins fjölbreyttur og sá hópur getur verið, innan háskólanna skerðir aðgengi þeirra að háskólum landsins. Allir stúdentar eiga að njóta jafns aðgangs að háskólanámi, óháð því hver geðheilsa þeirra er. Aukið aðgengi að sálfræðiþjónustu innan háskóla leiðir til jafnari tækifæra til menntunar. Höfundur er jafnréttisfulltrúi Landssamtaka íslenskra stúdenta - LÍS. Greinin er hluti af „Geðveiku álagi“, herferð samtakanna. Skrifaðu undir ákall LÍS eftir bættri geðheilbrigðisþjónustu hér.
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun
Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar
Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar
Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar
Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun