Innflytjendur, fyrst og fremst vinnuafl? Hallfríður Þórarinsdóttir skrifar 21. ágúst 2020 14:00 Atvinnuleysi meðal innflytjenda, stærsta minnihlutahópsins á Íslandi mældist um 20% í júlí s.l. en var á landsvísu rétt um 8%,samkvæmt tölum frá Vinnumálastofnun. Kórónafaraldurinn með tilheyrandi atvinnustöðvun og efnahagssamdrætti um víða veröld er líkt og flestir vita meginorsök þessa. Að innflytjendur fái meira en helmingi verri skell en almennt gerist þegar fjöldaatvinnuleysi verður, er ekkert nýtt. Í Hruninu 2008, var atvinnuleysi þeirra frá helmingi og allt að þrisvar sinnum hærra en landsmeðaltalið. Rannsóknir hafa ítrekað sýnt að atvinnuleysi ýtir m.a. undir þunglyndi og einangrun. Við þessar aðstæður skerpast línur og kalla á nauðsyn þess að frekari samþætting (e. integration) innflytjenda inn í íslenskt samfélag verði unnin með kerfisbundnum hætti. Efnahagsþenslur dregið tugi þúsunda til landsins Efnahagsþenslur og atvinnuframboð með tilheyrandi skorti á starfsfólki eru meginástæðurnar og sterkasta aðdráttaraflið, sem laðað hefur innflytendur til landsins. Ef ekki hefði verið fyrir vinnuframlag þeirra hefði þenslan, sem varð í ferðaþjónustunni og efnahagsvöxturinn, sem fylgdi, aldrei orðið að veruleika. Yfir þriðjungur allra, sem þar störfuðu voru innflytjendur auk þeirra sem unnu í afleiddum greinum. Hrun ferðaþjónustunnar kemur því mjög harkalega niður á þeim. Árið 2019 var, samkvæmt tölum Hagstofu Íslands, allt að fimmti hver starfandi á vinnumarkaði innflytjandi og þeir greiða sína skatta og skyldur til samfélagsins. Meirihluti þeirra er á vinnualdri, fáir á eftirlaunaaldri og börn hlutfallslega fá, og opinber gjöld í þeirra þágu því lág. Innflytjendur eru nú um 16% íbúa landsins eða í kringum sextíu þúsund, fyrsta og önnur kynslóð. Fjölgunin er 85% frá árinu 2000, hraði í alþjóðlegum fólksflutningum, sem ekki á sér hliðstæðu í neinu nágrannalandanna. Meirihluti aðfluttra er hvítur, evrópskur og kristinn en aðrir koma lengra að úr fjarlægari heimsálfum og mennningu. Nýju fólki fylgja eðlilega samfélagslegar áskoranir, ólík menning, bakgrunnur og skilningur getur orsakað árekstra og misskilning. En það eru ekki bara innflytjendur, sem þurfa að laga sig að íslensku samfélagi og menningu, heimamenn þurfa líka að leggja sitt af mörkum til að mæta þeim, hvort heldur á vinnumarkaði eða annarstaðar. Það þarf alltaf tvo í tangó, sama máli gegnir um samþættinguna. Fræðsla og skilningur á menningarlegum bakgrunni aðfluttra er ein leið að aukinni samþættingu. Fyrirhyggjuleysi og skuggahliðar Framsýni, skipulag og fyrirhyggja hefur á stundum vantað í hegðun stjórnvalda hér á landi. Áherslan hefur frekar verið á að bregðast við tilteknu ástandi líkt og endurspeglast í því viðhorfi að innflytjendur séu ”vinnuafl” komið hingað á vertíð til að redda heimamönnum þegar hagkerfið hefur bólgnað hraðar út en framboð á vinnukrafti heimamanna hefur annað og hverfi svo á braut í vertíðarlok. Líkt og tölur Hagstofunnar um alþjóðlega fólksflutninga vitna um hefur meginþorri innflytjenda, sem hingað hafa flutt, sest hér að. Fyrirhyggjuleysi birtist m.a. í húsnæðismálum. Húsnæðisskortur og óboðlegt óíbúðarhæft húsnæði, sem innflytjendur hafa neyðst til að búa í, er ekki einstaklingsvandamál innflytjenda heldur samfélagslegt vandamál. Ekki heldur uppsprengt leiguverð, sem hefur verið ríkjandi í áratugi. Dauði innflytjendanna, sem brunnu inn í eldsvoðanum, sem varð á Bræðrarborgarstíg fyrr í sumar var viðbúinn. Spurning hvort gerðar verði grundvallarbreytingar á lögum og reglugerðum og framboði af mannsæmandi húsnæði sem komið gæti í veg fyrir að slíkar hörmungar endurtaki sig. Sú áhersla, sem verið hefur hjá hinu opinbera að bjóða út verk og taka iðulega tilboði lægstbjóðanda er í hæsta máta umdeilanleg þegar vitað er að baki liggur láglaunastefna, sem í raun er ekkert annað en undirboð. Oftar en ekki eru það svo erlendir starfsmenn, sem vinna verkin. Í kreppum eykst hættan á undirboðum og að réttindi launafólks séu vanvirt, innflytjendur eru margir berskjaldaðir fyrir því. Slíkum málum hefur skolað upp á yfirborðið með reglubundnu millibili og ratað í fjölmiðla en gerendur oftar en ekki verið stikkfrí og sloppið með skrekkinn, fyrirtækið sett á hausinn og opnað aftur á nýrri kennitölu næsta dag. Þrátt fyrir margítrekaðar umkvartanir launþegahreyfingingarinnar er kennitöluflakk enn við lýði (sjá m.a. heimasíðu Alþýðusambands Íslands og Eflingar stéttarfélags auk rannsóknar höfundar Innflytjendur í ferðaþjónustu frá 2019). Sömu sögu er að segja um undirboð en þrátt fyrir ákvæði í Lífskjarasamningum aðila vinnumarkaðarins frá 2019, þar sem samið var um að beita sektum við slíkum brotum hefur því ekki verið fylgt eftir af yfirvöldum. Sterkur vinnumarkaður - lagskiptur eftir uppruna og kyni Rétt að undirstrika - þrátt fyrir ofangreindar skuggahliðar - að sá vinnumarkaður, sem bíður innflytjenda hér á landi stendur á afar traustum grunni, er einstaklega vel skipulagður og réttindi og skyldur launafólks jafnt sem atvinnurekenda tryggð með lögum. Innflytjendur færa líka með sér þekkingu, reynslu og menntun, sem hefur auðgað íslenskt samfélag á margvíslegan hátt. Þeir hafa opnað veitingastaði og verslanir, þá er finna í röðum kennara, sérfræðinga í heilbrigðis- félags- og raunvísindum og jafnvel meðal pólitískra fulltrúa auk annara starfsgreina. Íslenskur vinnumarkaður er þrátt fyrir styrk og kosti líka lagskiptur ekki bara eftir kyni heldur líka eftir uppruna þar sem hlutfallslega mjög margir innflytjendur eru neðstir í launa- og virðingarpýramídanum. Lagskiptingin ýtir undir stéttskiptingu. Auk ofantaldra, hafa innflytjendur verið hlutfallslega fjölmennir og samþjappaðir í ákveðin störf, s.s. umönnun, þrif, matvælaframleiðslu, smáiðnað og byggingarvinnu auk ferðaþjónustunnar. Þetta eru meira og minna láglaunastörf, sem ekki krefjast sérmenntunar og bjóða upp á litla framgangsmöguleika/starfsþróun. Slík lagskipting er engan veginn æskileg samfélagsleg þróun. (Hvenær) eiga innflytjendur að læra íslensku? Heimamenn hafa margir horfið úr þessum starfsgreinum svo innflytjendur eru því oft að vinna með samlöndum sínum og öðrum innflytjendum eingöngu, sem nær útlokar að þeir geti lært íslensku af samstarfsfólki. Það er að sjálfsögðu einnig á ábyrgð innflytjenda sjálfra að leggja sig fram um að læra málið. Til þess að svo megi verða þarf bæði hvatningu og aukinn aðgang að íslenskunámskeiðum. Bent hefur verið á að framboð á þeim sé takmarkað og gæði þeirra námskeiða, sem í boði eru hafa verið mjög mismunandi eftir því sem margir vitna um. Fyrir þá sem kunna eitthvað fyrir sér og vilja æfa sig þá höldum við sum að það sé ”náttúrulegt” að tala ensku við alla aðflutta. Það gerist því miður líka oft á blönduðum vinnustöðum. Að eiga öll tjáskipti við innflytjendur á ensku, heldur þeim utangarðs, fyrir utan mörk íslensks málsamfélags. Það kemur líka í veg fyrir að þeir eigi möguleika á framgangi á vinnumarkaði. Þeir fá til að mynda varla vinnu hjá hinu opinbera þar sem íslenskukunnáttu er iðulega krafist. Ein mikilvægasta leiðin til samþættingar er að stuðla að íslenskukunnáttu innflytjenda með öllum tiltækum ráðum. Auður og aðgerðir Meðal innflytjenda eru þúsundir menntaðs fólks, fjölmargir iðn- og tæknimenntaðir auk þeirra sem hafa margskonar háskólamenntun. Hvaða menntun, hvaða auður og þekking býr meðal þeirra liggur ekki fyrir en rannsóknir hafa sýnt að þeim reynist mörgum hverjum erfitt að fá menntun sína metna hér á landi (sbr. rannsóknina Jafnrétti innflytjenda á atvinnumarkaði eftir lögfræðingana Claudia Wilson og Auði T. Aðalbjarnardóttur 2019). Að auðvelda mat á menntun þeirra er allra hagur. Annað er sóun á verðmætum. Nú er kreppa og lag fyrir stjórnvöld að snúa vörn í sókn gagnvart málefnum, sem snúa sérstaklega að innflytjendum, stuðla að því að fleiri færist af jaðrinum og í átt að miðjunni og verði samofinn hluti af samfélaginu en ekki einangraðir frá heimamönnum. Það eru ekki bara fyrirtæki ,sem þurfa aðstoð, launafólk og almenningur þarf hana líka. Aðgerðir sem stuðla að samþættingu milli innflytjenda og heimamanna eru fjárfesting til frambúðar. Höfundur, er doktor í menningarmannfræði og framkvæmdastjóri mirra.is og hefur unnið við fræðslu og rannsóknir á innflytjendum á Íslandi í fjölda ára. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Innflytjendamál Vinnumarkaður Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Hver skipaði bankaráði Landsbankans að kaupa TM? Ásthildur Lóa Þórsdóttir Skoðun Eftirliti með snyrtistofum ábótavant Halla Signý Kristjánsdóttir Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun Bréf til þjóðarinnar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Formaður geðlækna illa áttaður? Vilhjálmur Hjálmarsson Skoðun Að vera eða vera ekki í samkeppni við sjálfa sig Ólafur Stephensen Skoðun Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun Skaðaminnkun, lækning, hroki og hleypidómar Guðbjörg Sveinsdóttir Skoðun Engin námslán fyrir fátækt fólk Gísli Laufeyjarson Höskuldsson Skoðun Markvissar aðgerðir munu skila árangri á húsnæðismarkaði Ágúst Bjarni Garðarsson Skoðun Skoðun Skoðun Eftirliti með snyrtistofum ábótavant Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Markvissar aðgerðir munu skila árangri á húsnæðismarkaði Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Bréf til þjóðarinnar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Einokunarmjólk? Hilmar Vilberg Gylfason skrifar Skoðun Má þjóðin ráða? Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Formaður geðlækna illa áttaður? Vilhjálmur Hjálmarsson skrifar Skoðun Hver skipaði bankaráði Landsbankans að kaupa TM? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Að vera eða vera ekki í samkeppni við sjálfa sig Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Engin námslán fyrir fátækt fólk Gísli Laufeyjarson Höskuldsson skrifar Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar Skoðun Stjórnmálin koma okkur öllum við Arnar Freyr Sigurðsson skrifar Skoðun Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Fríar máltíðir grunnskólabarna - merkur samfélagslegur áfangi Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Heilbrigðisráðuneytið er með forystu Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Skaðaminnkun, lækning, hroki og hleypidómar Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Fyrirgefðu mér mín kæra Harpa Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Vikan með Gísla Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Furðulegar verðlækkanir á mörkuðum Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Varanlegt vopnahlé og sjálfstæð Palestína Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Með of mikil völd Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað ef það gýs nær höfuðborgarsvæðinu? Ingvi Gunnarsson,Sigrún Tómsdóttir,Hrefna Hallgrímsdóttir,Daði Hafþórsson skrifar Skoðun Er sniðugt að vera með tilgreinda séreign? Guðný Helga Lárusdóttir skrifar Skoðun Ekki þykjast ekki vita neitt Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Athugasemdir við eignaumsýslu Landsbanka Íslands Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Framsókn stendur með bændum og neytendum Hópur þingmanna Framsóknar skrifar Skoðun Staðan í stjórnmálum vorið 2024 Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Bónus, viðbót eða umframorka Hörður Arnarson skrifar Skoðun Grímulaus sérhagsmunagæsla Andrés Magnússon skrifar Skoðun VI. Sköpunarsaga þjóðsögu – plottið í Síðumúla raunar hápólitískt Hafþór S. Ciesielski skrifar Skoðun Leitum lausna – í sátt og samlyndi Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Sjá meira
Atvinnuleysi meðal innflytjenda, stærsta minnihlutahópsins á Íslandi mældist um 20% í júlí s.l. en var á landsvísu rétt um 8%,samkvæmt tölum frá Vinnumálastofnun. Kórónafaraldurinn með tilheyrandi atvinnustöðvun og efnahagssamdrætti um víða veröld er líkt og flestir vita meginorsök þessa. Að innflytjendur fái meira en helmingi verri skell en almennt gerist þegar fjöldaatvinnuleysi verður, er ekkert nýtt. Í Hruninu 2008, var atvinnuleysi þeirra frá helmingi og allt að þrisvar sinnum hærra en landsmeðaltalið. Rannsóknir hafa ítrekað sýnt að atvinnuleysi ýtir m.a. undir þunglyndi og einangrun. Við þessar aðstæður skerpast línur og kalla á nauðsyn þess að frekari samþætting (e. integration) innflytjenda inn í íslenskt samfélag verði unnin með kerfisbundnum hætti. Efnahagsþenslur dregið tugi þúsunda til landsins Efnahagsþenslur og atvinnuframboð með tilheyrandi skorti á starfsfólki eru meginástæðurnar og sterkasta aðdráttaraflið, sem laðað hefur innflytendur til landsins. Ef ekki hefði verið fyrir vinnuframlag þeirra hefði þenslan, sem varð í ferðaþjónustunni og efnahagsvöxturinn, sem fylgdi, aldrei orðið að veruleika. Yfir þriðjungur allra, sem þar störfuðu voru innflytjendur auk þeirra sem unnu í afleiddum greinum. Hrun ferðaþjónustunnar kemur því mjög harkalega niður á þeim. Árið 2019 var, samkvæmt tölum Hagstofu Íslands, allt að fimmti hver starfandi á vinnumarkaði innflytjandi og þeir greiða sína skatta og skyldur til samfélagsins. Meirihluti þeirra er á vinnualdri, fáir á eftirlaunaaldri og börn hlutfallslega fá, og opinber gjöld í þeirra þágu því lág. Innflytjendur eru nú um 16% íbúa landsins eða í kringum sextíu þúsund, fyrsta og önnur kynslóð. Fjölgunin er 85% frá árinu 2000, hraði í alþjóðlegum fólksflutningum, sem ekki á sér hliðstæðu í neinu nágrannalandanna. Meirihluti aðfluttra er hvítur, evrópskur og kristinn en aðrir koma lengra að úr fjarlægari heimsálfum og mennningu. Nýju fólki fylgja eðlilega samfélagslegar áskoranir, ólík menning, bakgrunnur og skilningur getur orsakað árekstra og misskilning. En það eru ekki bara innflytjendur, sem þurfa að laga sig að íslensku samfélagi og menningu, heimamenn þurfa líka að leggja sitt af mörkum til að mæta þeim, hvort heldur á vinnumarkaði eða annarstaðar. Það þarf alltaf tvo í tangó, sama máli gegnir um samþættinguna. Fræðsla og skilningur á menningarlegum bakgrunni aðfluttra er ein leið að aukinni samþættingu. Fyrirhyggjuleysi og skuggahliðar Framsýni, skipulag og fyrirhyggja hefur á stundum vantað í hegðun stjórnvalda hér á landi. Áherslan hefur frekar verið á að bregðast við tilteknu ástandi líkt og endurspeglast í því viðhorfi að innflytjendur séu ”vinnuafl” komið hingað á vertíð til að redda heimamönnum þegar hagkerfið hefur bólgnað hraðar út en framboð á vinnukrafti heimamanna hefur annað og hverfi svo á braut í vertíðarlok. Líkt og tölur Hagstofunnar um alþjóðlega fólksflutninga vitna um hefur meginþorri innflytjenda, sem hingað hafa flutt, sest hér að. Fyrirhyggjuleysi birtist m.a. í húsnæðismálum. Húsnæðisskortur og óboðlegt óíbúðarhæft húsnæði, sem innflytjendur hafa neyðst til að búa í, er ekki einstaklingsvandamál innflytjenda heldur samfélagslegt vandamál. Ekki heldur uppsprengt leiguverð, sem hefur verið ríkjandi í áratugi. Dauði innflytjendanna, sem brunnu inn í eldsvoðanum, sem varð á Bræðrarborgarstíg fyrr í sumar var viðbúinn. Spurning hvort gerðar verði grundvallarbreytingar á lögum og reglugerðum og framboði af mannsæmandi húsnæði sem komið gæti í veg fyrir að slíkar hörmungar endurtaki sig. Sú áhersla, sem verið hefur hjá hinu opinbera að bjóða út verk og taka iðulega tilboði lægstbjóðanda er í hæsta máta umdeilanleg þegar vitað er að baki liggur láglaunastefna, sem í raun er ekkert annað en undirboð. Oftar en ekki eru það svo erlendir starfsmenn, sem vinna verkin. Í kreppum eykst hættan á undirboðum og að réttindi launafólks séu vanvirt, innflytjendur eru margir berskjaldaðir fyrir því. Slíkum málum hefur skolað upp á yfirborðið með reglubundnu millibili og ratað í fjölmiðla en gerendur oftar en ekki verið stikkfrí og sloppið með skrekkinn, fyrirtækið sett á hausinn og opnað aftur á nýrri kennitölu næsta dag. Þrátt fyrir margítrekaðar umkvartanir launþegahreyfingingarinnar er kennitöluflakk enn við lýði (sjá m.a. heimasíðu Alþýðusambands Íslands og Eflingar stéttarfélags auk rannsóknar höfundar Innflytjendur í ferðaþjónustu frá 2019). Sömu sögu er að segja um undirboð en þrátt fyrir ákvæði í Lífskjarasamningum aðila vinnumarkaðarins frá 2019, þar sem samið var um að beita sektum við slíkum brotum hefur því ekki verið fylgt eftir af yfirvöldum. Sterkur vinnumarkaður - lagskiptur eftir uppruna og kyni Rétt að undirstrika - þrátt fyrir ofangreindar skuggahliðar - að sá vinnumarkaður, sem bíður innflytjenda hér á landi stendur á afar traustum grunni, er einstaklega vel skipulagður og réttindi og skyldur launafólks jafnt sem atvinnurekenda tryggð með lögum. Innflytjendur færa líka með sér þekkingu, reynslu og menntun, sem hefur auðgað íslenskt samfélag á margvíslegan hátt. Þeir hafa opnað veitingastaði og verslanir, þá er finna í röðum kennara, sérfræðinga í heilbrigðis- félags- og raunvísindum og jafnvel meðal pólitískra fulltrúa auk annara starfsgreina. Íslenskur vinnumarkaður er þrátt fyrir styrk og kosti líka lagskiptur ekki bara eftir kyni heldur líka eftir uppruna þar sem hlutfallslega mjög margir innflytjendur eru neðstir í launa- og virðingarpýramídanum. Lagskiptingin ýtir undir stéttskiptingu. Auk ofantaldra, hafa innflytjendur verið hlutfallslega fjölmennir og samþjappaðir í ákveðin störf, s.s. umönnun, þrif, matvælaframleiðslu, smáiðnað og byggingarvinnu auk ferðaþjónustunnar. Þetta eru meira og minna láglaunastörf, sem ekki krefjast sérmenntunar og bjóða upp á litla framgangsmöguleika/starfsþróun. Slík lagskipting er engan veginn æskileg samfélagsleg þróun. (Hvenær) eiga innflytjendur að læra íslensku? Heimamenn hafa margir horfið úr þessum starfsgreinum svo innflytjendur eru því oft að vinna með samlöndum sínum og öðrum innflytjendum eingöngu, sem nær útlokar að þeir geti lært íslensku af samstarfsfólki. Það er að sjálfsögðu einnig á ábyrgð innflytjenda sjálfra að leggja sig fram um að læra málið. Til þess að svo megi verða þarf bæði hvatningu og aukinn aðgang að íslenskunámskeiðum. Bent hefur verið á að framboð á þeim sé takmarkað og gæði þeirra námskeiða, sem í boði eru hafa verið mjög mismunandi eftir því sem margir vitna um. Fyrir þá sem kunna eitthvað fyrir sér og vilja æfa sig þá höldum við sum að það sé ”náttúrulegt” að tala ensku við alla aðflutta. Það gerist því miður líka oft á blönduðum vinnustöðum. Að eiga öll tjáskipti við innflytjendur á ensku, heldur þeim utangarðs, fyrir utan mörk íslensks málsamfélags. Það kemur líka í veg fyrir að þeir eigi möguleika á framgangi á vinnumarkaði. Þeir fá til að mynda varla vinnu hjá hinu opinbera þar sem íslenskukunnáttu er iðulega krafist. Ein mikilvægasta leiðin til samþættingar er að stuðla að íslenskukunnáttu innflytjenda með öllum tiltækum ráðum. Auður og aðgerðir Meðal innflytjenda eru þúsundir menntaðs fólks, fjölmargir iðn- og tæknimenntaðir auk þeirra sem hafa margskonar háskólamenntun. Hvaða menntun, hvaða auður og þekking býr meðal þeirra liggur ekki fyrir en rannsóknir hafa sýnt að þeim reynist mörgum hverjum erfitt að fá menntun sína metna hér á landi (sbr. rannsóknina Jafnrétti innflytjenda á atvinnumarkaði eftir lögfræðingana Claudia Wilson og Auði T. Aðalbjarnardóttur 2019). Að auðvelda mat á menntun þeirra er allra hagur. Annað er sóun á verðmætum. Nú er kreppa og lag fyrir stjórnvöld að snúa vörn í sókn gagnvart málefnum, sem snúa sérstaklega að innflytjendum, stuðla að því að fleiri færist af jaðrinum og í átt að miðjunni og verði samofinn hluti af samfélaginu en ekki einangraðir frá heimamönnum. Það eru ekki bara fyrirtæki ,sem þurfa aðstoð, launafólk og almenningur þarf hana líka. Aðgerðir sem stuðla að samþættingu milli innflytjenda og heimamanna eru fjárfesting til frambúðar. Höfundur, er doktor í menningarmannfræði og framkvæmdastjóri mirra.is og hefur unnið við fræðslu og rannsóknir á innflytjendum á Íslandi í fjölda ára.
Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun
Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun
Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar
Skoðun Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Fríar máltíðir grunnskólabarna - merkur samfélagslegur áfangi Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar
Skoðun Hvað ef það gýs nær höfuðborgarsvæðinu? Ingvi Gunnarsson,Sigrún Tómsdóttir,Hrefna Hallgrímsdóttir,Daði Hafþórsson skrifar
Skoðun VI. Sköpunarsaga þjóðsögu – plottið í Síðumúla raunar hápólitískt Hafþór S. Ciesielski skrifar
Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun
Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun