Frumvarp menntamálaráðherra um menntasjóð var afgreitt út úr allsherjar- og menntamálanefnd í morgun. Frumvarpið felur í sér umtalsverðar breytingar á lánum til námsmanna sem að hluta til geta orðið styrkir og ábyrgðamannakerfið verður að fullu lagt niður.
Samkvæmt frumvarpinu geta þeir sem taka lán hjá Menntasjóði, sem tæki við af Lánasjóði íslenskra námsmanna, fengið 30 prósentum af lánum sínum breytt í styrk ljúki þeir námi innan tilgreinds tíma. Námsstyrkur verði veittur vegna framfærslu barna og við námslok geti lántakandi valið hvort hann endurgreiði lánið með óverðtryggðu eða verðtryggðu skuldabréfi.
Páll Magnússon formaður allsherjar- og menntamálanefndar segir frumvarpið fela í sér grundvallarbreytingar á stuðning- og lánakerfi námsmanna.
„Grunnhugmyndin og grunnhugsunin í þessu frumvarpi er eiginlega sú að efla stuðning við námsmenn með þessum tvíþætta hætti. Annars vegar með námslánum og hins vegar með námsstyrkjum. Sem eiga að fela í sér hvatningu til betri námsframvindu og búa til réttlátara og nútímalegra kerfi í kring um þetta allt saman heldur en gamla löggjöfin gerði,“ segir Páll.
Meirihluti nefndarinnar leggur einnig til að námsmenn geti valið hvort afborganir verði tekjutengdar ef námslok eru á því ári sem þeir ná fjörtíu ára aldri, sem er fimm árum lengur en gert var ráð fyrir í frumvarpinu.
Endurgreiðslum lána ljúki við 65 ára aldur að uppfylltum skilyrðum og lán vegna skólagjalda verða lögfest. Námslánakerfið nýja á að standa undir sér sjálft en styrkjahlutinn kemur úr ríkisjóði.
„Þannig að ég held að fyrir allan meginþorra námsmanna í landinu sem er á annað borð að byggja á þessu komi þetta mun betur út. Þessi lagasetning yrði bæði mjög tímabær og þörf. Enda hefur hitt kerfið gengið sér til húðar,“ segir formaður nefndarinnar. Hann vonist til að hægt verða að ljúka annarri umræðu um málið í næstu viku.
Greiðslubyrði námsmanna að loknu námi ætti því að minnka töluvert. Síðan hafi komið breytingartillaga frá ríkisstjórninni í tengslum við lífskjarasamningana.
„Sem felur í sér niðurfellingu á gjaldskyldu ábyrgðarmanna á eldri lánum. Sem hefur verið mikið til umræðu og hefur í rauninni skapað mikið óréttlæti. Það er að segja kröfugerð á hendur þeim sem hafa gengist undir ábyrgðir á tilteknu tímabili,“ segir Páll Magnússon.
Áður hafði ábyrgðamannakerfið verið lagt niður gagnvart lánum sem tekin voru eftir árið 2009 og heyra því ábyrgðir að fullu sögunni til nái frumvarpið fram að ganga sem verður að teljast mjög líklegt.
