Var „það ólýsanlega“ kannske samvizkan? Ole Anton Bieltvedt skrifar 18. desember 2019 08:00 „Vitjaði hestanna eftir að eitthvað ólýsanlegt hnippti í hann“ var fyrirsögnin á frétt í Vísi 12. desember sl. Í fréttinni segir bóndinn, sem í hlut á: „Það hnippti einhver í mig. Ég veit ekki hver gerði það.“ Þegar hann vitjaði svo hestanna, voru 10 fastir í fönn og snoppan á hryssunni Freyju stóð rétt upp úr snjónum. Er spurning, hvort hún er enn á lífi, en allt að 100 hestar munu hafa farizt, bara á þessu svæði, í aftakaveðrinu á dögunum. Svo, hvað skyldi „það ólýsanlega“ hafa verið, sem hnippti í hrossabóndann? Var það kannske það, sem almennt er kallað sektarkennd eða samvizka? Á öðrum stað segir bóndinn: „...að það hafi ekki verið mögulegt að taka öll hrossin inn fyrir áður en óveðrið skall á í ljósi þess að hann væri ekki með nægt húsaskjól fyrir þau öll.“ Undirritaður spyr: Hvað þá með skjólvegg? Af hverju eru bændur að halda hesta, sem þeir geta ekki sinnt eða hafa ekki rými fyrir? Hver er tilgangurinn með því og ábyrgðin gagnvart dýrunum? Sigurður Sigurðarson, fyrrverandi yfirdýralæknir, segir í blaðagrein, að, ef útigangshross hafa ekki öruggt og gott náttúrulegt skjól, eða húsaskjól, beri bændum að beita manngerðum skýlum, „sem uppfylla kröfur þ.e. hæð 2,5 metrar, skjólvængir gegn 3 vindáttum og 4 metrar að lengd minnst“. Úr því, að bóndinn hafði ekki húsaskjól, af hverju hafði hann þá ekki svona skjólveggi fyrir sín útigangshross? Það má líka spyrja, af hverju eru bændur almennt að halda hross umfram það, sem þeir hafa húsaskjól eða skýli fyrir, þegar á reynir? Bera bændur - örugglega ekki allir, en sennilega all margir - litlar eða engar tilfinningar til hestanna sinna; þarfasta þjónsins, sem hélt tórunni í íslenzku þjóðinni og bjargaði henni í gegnum myrkur, kulda, harðræði og hörmungar þúsund ára? Í 18. gr. sömu reglugerðar segir um „Útiganga“. „Hross sem ganga úti skulu geta leitað skjóls fyrir veðri og vindum. Þar sem fullnægjandi náttúrulegt skjól, svo sem skjólbelti, klettar eða hæðir, eru ekki fyrir hendi, skulu hross hafa aðgang að manngerðum skjólveggjum sem mynda skjól úr helstu áttum. Hver skjólveggur skal að lágmarki vera 2 metrar á hæð og svo langur að öll hross hjarðarinnar fái notið skjóls“. Í viðtali við Vísi, sem tekið var fyrr sama dag, segir bóndinn: „Þetta var sennilega eini staðurinn sem þau hefðu getað leitað á“. M.ö.o. hvorki hentugt og öruggt náttúrulegt skjól né heldur manngerðir skjólveggir virðast hafa verið fyrir hendi á jörðinni. Ég hef hér vitnað í þetta tiltekna mál, af því að það liggur fyrir í skýru formi. Mitt mat er, hins vegar, að hlutur nefnds bónda sé í þessum efnum ekki verri en hlutur margra annarra hrossabænda. Það eru örugglega líka fjölmargir bændur, sem leggja metnað sinn í að sinna dýrum sínum vel, af kostgæfni og í anda gildandi laga. Aftur vil ég vitna í skrif Sigurðar Sigurðarsonar, sem er mikill fagmaður og reyndur vel á þessu sviði, en hann hefur marg kvartað opinberlega yfir illri meðferð ýmissa bænda á útigangshrossum sínum. Í Bændablaðinu 22. marz 2016 skrifaði Sigurður m.a. þetta: „Í hrakviðrum í janúar sl. höfðu samband við mig nokkrir menn sem hafa gott vit á hrossum og báðu mig um að koma á framfæri athugasemdum vegna illrar meðferðar á nokkrum hrossahópum á útigangi við Selfoss og í nærsveitum. Á einum staðnum væru hátt í 70 hross, þar af nokkur folöld og engin skjól. Farið væri að sjá á hrossunum, einkum folöldunum. Á nokkrum öðrum stöðum væri hópar með færri hrossum. Hvergi væru fullnægjandi skjól, sáralítið, jafnvel ekkert gefið af heyi og ekki sinnt um að flytja að vatn í þurrfrostum“. Þetta var í eðlilegu janúar árferði. Ofannefnd tvö dæmi lýsa því, að ég hygg, bæði greinilega og um leið raunalega, hvernig staða og líf íslenzka hestsins, þarfasta þjónsins, er. Menn geta fyllst örvæntingu og djúpri sorg yfir því kæruleysi, virðingarleysi og ábyrgðarleysi, sem sumur bóndinn sýnir dýrunum sínum, sem standa í reynd réttlaus og varnarlaus, þrátt fyrir reglugerðir og lög. Auðvitað var veðrið í síðustu viku óvenjulegt, þannig, að eðlilegt kann að vera, að bændur hafi ekki getað varizt því með dýr sín, en það breytir ekki því, að bændum ber að byggja og tryggja lögboðnar varnir fyrir dýrin, sem hefðu getað dregið úr hrakningum, harðindum og kvalræði þeirra. Margir hafa greinilega vanrækt það. Hafa menn almennt séð lögboðna, þriggja vængja varnarveggi, minnst tveggja metra háa, í hestahögum hér? Undirritaður, sem reyndar er ekki mikið til sveita, fór þó hringinn í sumar, hefur enga séð. Kæru dýravinir, við verðum öll að taka höndum saman um það, að bæta líf og tilveru þarfasta þjónsins, með eftirliti og aðhaldi gagnvart breyzkum bændum og þrýstingi á stjórnvöld um það, að allir bændur fari að lögum landsins í sínu dýrahaldi. Ekki má hika við, að tilkynna meint brot til Matvælastofnunar, héraðsdýralækna eða lögreglu. Og fylgja því svo eftir! Vaka yfir málinu og þrýsta á það, þar til til aðgerða kemur! Dýrin geta ekki talað fyrir sig sjálf! Við skulum líka muna þetta: Við berum ekki bara ábyrgð á því, sem við gerum, heldur líka á því, sem við gerum ekki!Höfundur er formaður Jarðarvina. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ole Anton Bieltvedt Mest lesið Lygin um flóttamenn á Íslandi Jón Frímann Jónsson Skoðun Viljum við stjórnarandstöðu sem þvælist ekki fyrir? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Héraðsvötnin eru hjartsláttur fjarðarins Rakel Hinriksdóttir Skoðun Mismunun skýrir aukningu erlendra fanga Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Ef eitthvað væri að marka Bjarna Gunnar Smári Egilsson Skoðun Varst þú að kaupa gallaða fasteign? Sara Bryndís Þórsdóttir Skoðun Á að hita upp allan Faxaflóann? Eiríkur Hjálmarsson Skoðun Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir Skoðun Hlúum að persónumiðaðri nálgun í öldrunarþjónustu Margrét Guðnadóttir Skoðun „Glæpir“ Íslendinga Árni Davíðsson Skoðun Skoðun Skoðun Tilgáta um brjálsemi þjóðarleiðtoga Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Blóðbað í Súdan: Framtíðarannáll? Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Sparnaðartillögur á kostnað atvinnulausra Finnbjörn A Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Atvinnustefna þarf líka að fjalla um rótgrónar atvinnugreinar Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Á að hita upp allan Faxaflóann? Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Á tímamótum: Sameinuðu þjóðirnar í 80 ár Vala Karen Viðarsdóttir,Védís Ólafsdóttir skrifar Skoðun Borgar sig að vanmeta menntun? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Samfylkingin hækkar gjöld á háskólanema Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Aðgerðaáætlun í menntamálum ekki markviss Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Hermína Gunnþórsdóttir skrifar Skoðun Héraðsvötnin eru hjartsláttur fjarðarins Rakel Hinriksdóttir skrifar Skoðun Lygin um flóttamenn á Íslandi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Mismunun skýrir aukningu erlendra fanga Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Farsæld barna í fyrirrúmi Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Hlúum að persónumiðaðri nálgun í öldrunarþjónustu Margrét Guðnadóttir skrifar Skoðun Viljum við stjórnarandstöðu sem þvælist ekki fyrir? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Skólar hafa stigið skrefið með góðum árangri Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Varst þú að kaupa gallaða fasteign? Sara Bryndís Þórsdóttir skrifar Skoðun Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun „Glæpir“ Íslendinga Árni Davíðsson skrifar Skoðun Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson skrifar Skoðun Fleiri átök = verri útkoma í lestri? Birgir Hrafn Birgisson skrifar Skoðun Biðin sem (enn) veikir og tekur Guðlaugur Eyjólfsson skrifar Skoðun Stafrænt netöryggisbelti Hrannar Ásgrímsson skrifar Skoðun Hvert stefnir ráðherra? Aðalsteinn Árni Baldursson skrifar Skoðun Free tuition Colin Fisher skrifar Skoðun Þegar fólkið okkar langar að deyja Sigurborg Sveinsdóttir,Svava Arnardóttir skrifar Skoðun Why protest works Adam Daniel Fishwick skrifar Skoðun Í senn minning og ákvörðun um framtíð Elliði Vignisson skrifar Skoðun Reynslunni ríkari eftir fjárhagsleg áföll síðustu ára Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Ríkisstjórn lobbýistanna Jón Ferdínand Estherarson skrifar Sjá meira
„Vitjaði hestanna eftir að eitthvað ólýsanlegt hnippti í hann“ var fyrirsögnin á frétt í Vísi 12. desember sl. Í fréttinni segir bóndinn, sem í hlut á: „Það hnippti einhver í mig. Ég veit ekki hver gerði það.“ Þegar hann vitjaði svo hestanna, voru 10 fastir í fönn og snoppan á hryssunni Freyju stóð rétt upp úr snjónum. Er spurning, hvort hún er enn á lífi, en allt að 100 hestar munu hafa farizt, bara á þessu svæði, í aftakaveðrinu á dögunum. Svo, hvað skyldi „það ólýsanlega“ hafa verið, sem hnippti í hrossabóndann? Var það kannske það, sem almennt er kallað sektarkennd eða samvizka? Á öðrum stað segir bóndinn: „...að það hafi ekki verið mögulegt að taka öll hrossin inn fyrir áður en óveðrið skall á í ljósi þess að hann væri ekki með nægt húsaskjól fyrir þau öll.“ Undirritaður spyr: Hvað þá með skjólvegg? Af hverju eru bændur að halda hesta, sem þeir geta ekki sinnt eða hafa ekki rými fyrir? Hver er tilgangurinn með því og ábyrgðin gagnvart dýrunum? Sigurður Sigurðarson, fyrrverandi yfirdýralæknir, segir í blaðagrein, að, ef útigangshross hafa ekki öruggt og gott náttúrulegt skjól, eða húsaskjól, beri bændum að beita manngerðum skýlum, „sem uppfylla kröfur þ.e. hæð 2,5 metrar, skjólvængir gegn 3 vindáttum og 4 metrar að lengd minnst“. Úr því, að bóndinn hafði ekki húsaskjól, af hverju hafði hann þá ekki svona skjólveggi fyrir sín útigangshross? Það má líka spyrja, af hverju eru bændur almennt að halda hross umfram það, sem þeir hafa húsaskjól eða skýli fyrir, þegar á reynir? Bera bændur - örugglega ekki allir, en sennilega all margir - litlar eða engar tilfinningar til hestanna sinna; þarfasta þjónsins, sem hélt tórunni í íslenzku þjóðinni og bjargaði henni í gegnum myrkur, kulda, harðræði og hörmungar þúsund ára? Í 18. gr. sömu reglugerðar segir um „Útiganga“. „Hross sem ganga úti skulu geta leitað skjóls fyrir veðri og vindum. Þar sem fullnægjandi náttúrulegt skjól, svo sem skjólbelti, klettar eða hæðir, eru ekki fyrir hendi, skulu hross hafa aðgang að manngerðum skjólveggjum sem mynda skjól úr helstu áttum. Hver skjólveggur skal að lágmarki vera 2 metrar á hæð og svo langur að öll hross hjarðarinnar fái notið skjóls“. Í viðtali við Vísi, sem tekið var fyrr sama dag, segir bóndinn: „Þetta var sennilega eini staðurinn sem þau hefðu getað leitað á“. M.ö.o. hvorki hentugt og öruggt náttúrulegt skjól né heldur manngerðir skjólveggir virðast hafa verið fyrir hendi á jörðinni. Ég hef hér vitnað í þetta tiltekna mál, af því að það liggur fyrir í skýru formi. Mitt mat er, hins vegar, að hlutur nefnds bónda sé í þessum efnum ekki verri en hlutur margra annarra hrossabænda. Það eru örugglega líka fjölmargir bændur, sem leggja metnað sinn í að sinna dýrum sínum vel, af kostgæfni og í anda gildandi laga. Aftur vil ég vitna í skrif Sigurðar Sigurðarsonar, sem er mikill fagmaður og reyndur vel á þessu sviði, en hann hefur marg kvartað opinberlega yfir illri meðferð ýmissa bænda á útigangshrossum sínum. Í Bændablaðinu 22. marz 2016 skrifaði Sigurður m.a. þetta: „Í hrakviðrum í janúar sl. höfðu samband við mig nokkrir menn sem hafa gott vit á hrossum og báðu mig um að koma á framfæri athugasemdum vegna illrar meðferðar á nokkrum hrossahópum á útigangi við Selfoss og í nærsveitum. Á einum staðnum væru hátt í 70 hross, þar af nokkur folöld og engin skjól. Farið væri að sjá á hrossunum, einkum folöldunum. Á nokkrum öðrum stöðum væri hópar með færri hrossum. Hvergi væru fullnægjandi skjól, sáralítið, jafnvel ekkert gefið af heyi og ekki sinnt um að flytja að vatn í þurrfrostum“. Þetta var í eðlilegu janúar árferði. Ofannefnd tvö dæmi lýsa því, að ég hygg, bæði greinilega og um leið raunalega, hvernig staða og líf íslenzka hestsins, þarfasta þjónsins, er. Menn geta fyllst örvæntingu og djúpri sorg yfir því kæruleysi, virðingarleysi og ábyrgðarleysi, sem sumur bóndinn sýnir dýrunum sínum, sem standa í reynd réttlaus og varnarlaus, þrátt fyrir reglugerðir og lög. Auðvitað var veðrið í síðustu viku óvenjulegt, þannig, að eðlilegt kann að vera, að bændur hafi ekki getað varizt því með dýr sín, en það breytir ekki því, að bændum ber að byggja og tryggja lögboðnar varnir fyrir dýrin, sem hefðu getað dregið úr hrakningum, harðindum og kvalræði þeirra. Margir hafa greinilega vanrækt það. Hafa menn almennt séð lögboðna, þriggja vængja varnarveggi, minnst tveggja metra háa, í hestahögum hér? Undirritaður, sem reyndar er ekki mikið til sveita, fór þó hringinn í sumar, hefur enga séð. Kæru dýravinir, við verðum öll að taka höndum saman um það, að bæta líf og tilveru þarfasta þjónsins, með eftirliti og aðhaldi gagnvart breyzkum bændum og þrýstingi á stjórnvöld um það, að allir bændur fari að lögum landsins í sínu dýrahaldi. Ekki má hika við, að tilkynna meint brot til Matvælastofnunar, héraðsdýralækna eða lögreglu. Og fylgja því svo eftir! Vaka yfir málinu og þrýsta á það, þar til til aðgerða kemur! Dýrin geta ekki talað fyrir sig sjálf! Við skulum líka muna þetta: Við berum ekki bara ábyrgð á því, sem við gerum, heldur líka á því, sem við gerum ekki!Höfundur er formaður Jarðarvina.
Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir Skoðun
Skoðun Sparnaðartillögur á kostnað atvinnulausra Finnbjörn A Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Atvinnustefna þarf líka að fjalla um rótgrónar atvinnugreinar Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Aðgerðaáætlun í menntamálum ekki markviss Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Hermína Gunnþórsdóttir skrifar
Skoðun Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson skrifar
Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir Skoðun