Einkafyrirtæki og skemmri vinnuvika: Tækifæri fyrir alla Guðmundur D. Haraldsson skrifar 18. september 2019 16:19 Af og til berast fréttir af jákvæðum árangri fyrirtækja erlendis með að stytta vinnuvikuna fyrir starfsfólkið sitt, og eru þessar fréttir hvort tveggja í senn af bættri líðan starfsfólksins og af árangri fyrirtækjanna við að reka sig eftir breytingarnar. Á Íslandi hafa einkafyrirtæki einnig reynt skemmri vinnuviku, með góðum árangri, og þá hafa staðið yfir tilraunaverkefni á vegum BSRB, Reykjavíkurborgar og ríkisins sem hafa borið góða raun. Þetta allt gefur til kynna að fleiri einkafyrirtæki á Íslandi geti prófað sig áfram með skemmri vinnuviku, enda hefur styttingin verið reynd innan stofnana og fyrirtækja sem stunda ólíka starfsemi. Það kann að vera tækifæri í því að stytta vinnuvikuna fyrir fyrirtækin sjálf, einkum í formi minni starfsmannaveltu og auðveldari ráðningum, enda er skemmri vinnutími talinn kostur af flestum. Styttri vinnuvika hefur líka ábata í för með sér fyrir starfsfólkið, einkum í formi minni streitu og kulunar og bætts jafnvægis vinnu og einkalífs. Skemmri vinnuvika gagnast öllum. Einkafyrirtæki stytta vinnuvikuna Fyrir nokkrum mánuðum bárust fregnir af tilraunaverkefni sem Perpetual Guardian hafði staðið fyrir, en það er fyrirtæki staðsett í Nýja-Sjálandi og stundar fjármálaráðgjöf. Hjá þessu fyrirtæki var farin sú leið að stytta vinnuvikuna úr 37,5 stundum í 30 stundir, án launaskerðingar, og er vinnuvikan fjórir dagar í stað fimm. Tilraunaverkefnið var tímabundið í fyrstu en er núna orðið fastbundinn hluti af rekstrinum, svo vel hefur styttingin gengið. Um 240 manns tóku þátt í styttingunni í upphafi og hefur þeim trúlega fjölgað síðan. Fyrir starfsfólkið hefur styttingin þýtt að álag hefur minnkað, og þá hefur jafnvægi vinnu og einkalífs stórbatnað, en fyrir fyrirtækið hefur þetta þýtt að þátttaka og samvinna innan vinnustaðarins hefur stóraukist, öllum verkum er sinnt eins og áður, og fyrirtækið er í fullu fjöri þótt vinnustundunum hafi fækkað. Þá hafa einnig borist fregnir af öðru fyrirtæki, IHH Nordic, en það er tæknifyrirtæki í Danmörku. Hjá því fyrirtæki var styttingin útfærð eins og hjá Perpetual Guardian: Fjórir vinnudagar, 30 stunda vinnuvika, án launaskerðingar. Hjá þessu fyrirtæki jókst framleiðnin um 20%, veikindadögum fækkaði, og áhrifin á reksturinn af styttingunni voru síður en svo til trafala, því hagnaðurinn tvöfaldaðist. Í Bretlandi stefnir fyrirtæki, Simply Business að nafni, að því að stytta vinnuvikuna fyrir sitt starfsfólk, en þetta fyrirtæki rekur símaver. Þar er stefnan að stytta vinnuvikuna úr 37,5 stundum í 30 stundir, rétt eins og hjá hinum fyrrgreindu fyrirtækjum. Markmiðið er að innleiða tæknilausnir til að draga úr þeirri vinnu sem nauðsynlegt er að vinna, þannig að öllum verkum verði sinnt eftir sem áður. Loks má nefna eitt fyrirtæki enn, Hugsmiðjuna, en það er hugbúnaðarfyrirtæki hér á Íslandi sem fór þá leið að stytta vinnuvikuna í 30 stundir, en árangurinn af því var afar góður: Framleiðni jókst, veikindadögum fækkaði og ánægja starfsfólksins er mjög mikil. Öll verkefni eru unnin og reksturinn gengur vel. Í öllum þessum tilvikum er hugsunin sú sama: Breytum því hvernig við vinnum vinnuna, hvernig við nálgumst verkefnin, breytum fundamenningunni okkar, vinnum verkin á styttri tíma, og leyfum starfsfólkinu að njóta árangursins – áhrifin á reksturinn verða lítil eða í það minnsta jákvæð. Markmiðið er að auka lífsgæði og hagkvæmni. Þetta er nokkuð sem fleiri einkafyrirtæki geta hæglega tekið upp hjá sjálfum sér, enda ekkert sem bannar þeim að stytta vinnustundir starfsfólksins síns, engin lög banna það. Og jafnvel þótt styttingin hjá fyrrgreindum fyrirtæjum líti út fyrir að vera róttæk, þá þarf ekki að vera svo þegar nánar er að gáð, og þá þurfa ekki öll fyrirtæki sem vilja stytta vinnuvikuna að ganga jafn langt og þessi fyrirtæki. En eðlilegt er að efasemdir setjist að í hugum fólks eftir að hafa lesið svona upptalningu: Er þetta virkilega svona einfalt? Eru þetta ekki bara sérvalin dæmi, og kannski þau einu sem eru tiltæk? Fyrri spurningin krefst lengra svars, sem má finna hér neðar, en við þeirri síðari er einfalt svar: Dæmin eru fleiri, og má þar nefna tilraunaverkefni Reykjavíkurborgar þar sem um 2.000 manns taka þátt, en einnig má nefna bókhaldsfyrirtækið Bright Horizon Cloud, Senshi Digital sem er markaðsfyrirtæki, Pursuit Marketing sem einnig er markaðsfyrirtæki, en öll þessi síðastnefndu fyrirtæki eru staðsett ýmist í Skotlandi eða Englandi. Dæmin eru fleiri. Hvernig er styttingin gerleg? Og hver eru áhrifin? Stytting vinnuvikunnar er mismunandi eftir vinnustöðum. Á vinnustöðum þar sem unnar eru vaktir hefur reynst gott að stytta vaktirnar þannig að fólk byrjar fyrr á vöktum eða hættir fyrr, eftir því hvernig álagið er. Á vinnustöðum þar sem er unnið á skrifstofum má draga úr fundum og gera vinnuna hnitmiðaðri. Þar sem er stunduð framleiðsla má innleiða nýja tækni og breytta verkferla til að vinna verkin hraðar. Í mörgum tilvikum kann þetta allt að koma saman; ný tækni, breyttir verkferlar, hnitmiðaðri vinna og vinnutímanum eitthvað hliðrað. Í sumum tilvikum kann styttingin að vera erfið sökum manneklu eða annarra þátta, og þarf þá að ráða bót á því fyrst. Í öllu falli er stytting vinnuvikunnar eitthvað sem þarf að skipuleggja vel, útfæra vel og vinna að í samstarfi við alla – starfsmenn, stjórnendur, aðra – aðeins þannig getur hún gengið vel fyrir sig. Þetta er reynsla þeirra sem hafa reynt fyrir sér með styttingu vinnuvikunnar. Stytting vinnuvikunnar hefur marga ábata í för með sér, en í þeim tilraunaverkefnum sem hafa verið gerð, þá hefur komið í ljós að álag á starfsfólk hefur minnkað og starfsánægja aukist, en einnig batnaði jafnvægi vinnu og einkalífs. Þetta var meðal annars raunin í tilraunaverkefni Reykjavíkurborgar og BSRB, en einnig hjá Hugsmiðjunni. Aukið jafnvægi vinnu og einkalífs er sér í lagi mikilvægt atriði fyrir okkar samfélag, því Ísland kemur illa út úr athugunum á þessu jafnvægi í rannsóknum OECD, en þar vermir ísland eitt af neðstu sætunum ásamt Mexíkó og Tyrklandi, á meðan hin Norðurlöndin eru öll í einhverjum af efstu sætunum. Þá er streita vandi sem hefur aukist, en fylgifiskur streitu eru meðal annars kulnun og hjartasjúkdómar. Þannig að það er mikils til að vinna ef draga má úr streitu með því að stytta vinnuvikuna! Vinnustaðir sem stytta vinnuvikuna geta líka vænst þess að eiga auðveldar með að laða að sér starfsfólk: Fyrir fólk með fjölskyldu er skemmri vinnuvika mikill og afgerandi kostur, enda er í mörg horn að líta þegar þarf að sinna heimili, fjölskyldu og vinnu. Vinnustaðir sem leyfa fólki að vinna skemur geta búist við meiri tryggð frá sínu starfsfólki. Og síðast en ekki síst, þá á skemmri vinnuvika að vera sjálfsögð afleiðing aukinna framfara í efnislegum gæðum og sjálfvirkni, en því miður helst lengd vinnuvikunnar ekki í hendur framfarir sem þessar. Það er því okkar, sem samfélags, að grípa í taumana og stefna samfélaginu á braut skemmri vinnuviku til framtíðar, en þar geta einkafyrirtæki haft mikil og jákvæð áhrif. Það þarf bara að taka ákvörðun um það og vanda til verka. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur D. Haraldsson Mest lesið Mennskan er fórnarlamb Menningarstríðsins! - Tilvist fólks er aldrei hugmyndafræði eða skoðun! Arna Magnea Danks Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands - Látum verkin tala! Victor Guðmundsson Skoðun Dýrasti staður í heimi Ragnhildur Hólmgeirsdóttir Skoðun Íslendingar – rolluþjóð með framtíð í hampi Sigríður Ævarsdóttir Skoðun Einn pakki á dag Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Pólitískt ofbeldi, fasismi og tvískinnungur valdsins Davíð Aron Routley,Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Vissir þú, að.... og eða er þér bara slétt sama Björn Ólafsson Skoðun Skuggaráðherra ríkisstjórnarinnar Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Grafið undan grunnstoð ríka samfélagsins Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Öfgamaður deyr Andri Þorvarðarson Skoðun Skoðun Skoðun Íslendingar – rolluþjóð með framtíð í hampi Sigríður Ævarsdóttir skrifar Skoðun Við hvað erum við hrædd? Ingvi Hrafn Laxdal Victorsson skrifar Skoðun Höfuðborgin eftir fimmtíu ár, hvað erum við að tala um? Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Pólitískt ofbeldi, fasismi og tvískinnungur valdsins Davíð Aron Routley,Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Örugg heilbrigðisþjónusta fyrir öll börn frá upphafi - Alþjóðlegur dagur sjúklingaöryggis 2025 María Heimisdóttir skrifar Skoðun Einn pakki á dag Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands - Látum verkin tala! Victor Guðmundsson skrifar Skoðun Hörmungarnar sem heimurinn hunsar Ragnar Schram skrifar Skoðun Dýrasti staður í heimi Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Grafið undan grunnstoð ríka samfélagsins Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Mennskan er fórnarlamb Menningarstríðsins! - Tilvist fólks er aldrei hugmyndafræði eða skoðun! Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Milljarðar evra streyma enn til Pútíns Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Speglar geta aðeins logið – um hlutlægni, huglægni og mennskuna Hjalti Hrafn Hafþórsson skrifar Skoðun Að þétta byggð Halldór Eiríksson skrifar Skoðun Þegar viðskiptalíkan Vesturlanda er stríð – og almenningur borgar brúsann Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Slökkvum ekki Ljósið Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Er það ekki sjálfsögð krafa að fá bílastæði? Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Of lítið, of seint! Hjálmtýr Heiðdal,Magnús Magnússon skrifar Skoðun Halla fer að ræða um frið við einræðisherra Daníel Þröstur Pálsson skrifar Skoðun Ákall til allra velunnara Sólheima í Grímsnesi Ingibjörg Rósa Björnsdóttir skrifar Skoðun Varðveitum vatnið – hugvekja Hópur starfsfólks Náttúruminjasafns Íslands skrifar Skoðun Innviðaskuld við íslenskuna Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Náttúruvernd er loftslagsaðgerð og loftslagsaðgerðir þjóna náttúrunni Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Fatlað fólk rukkað með rangindum fyrir bílastæði Haukur Ragnar Hauksson skrifar Skoðun Vissir þú, að.... og eða er þér bara slétt sama Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hver hagnast á hatrinu? Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Öfgamaður deyr Andri Þorvarðarson skrifar Skoðun Að taka til í orkumálum Guðrún Schmidt skrifar Skoðun Börn sem skilja ekki kennarann Ingibjörg Ólöf Isaksen skrifar Skoðun Skortur á rafiðnaðarfólki ógnar samkeppnishæfni Evrópu Kristján Daníel Sigurbergsson skrifar Sjá meira
Af og til berast fréttir af jákvæðum árangri fyrirtækja erlendis með að stytta vinnuvikuna fyrir starfsfólkið sitt, og eru þessar fréttir hvort tveggja í senn af bættri líðan starfsfólksins og af árangri fyrirtækjanna við að reka sig eftir breytingarnar. Á Íslandi hafa einkafyrirtæki einnig reynt skemmri vinnuviku, með góðum árangri, og þá hafa staðið yfir tilraunaverkefni á vegum BSRB, Reykjavíkurborgar og ríkisins sem hafa borið góða raun. Þetta allt gefur til kynna að fleiri einkafyrirtæki á Íslandi geti prófað sig áfram með skemmri vinnuviku, enda hefur styttingin verið reynd innan stofnana og fyrirtækja sem stunda ólíka starfsemi. Það kann að vera tækifæri í því að stytta vinnuvikuna fyrir fyrirtækin sjálf, einkum í formi minni starfsmannaveltu og auðveldari ráðningum, enda er skemmri vinnutími talinn kostur af flestum. Styttri vinnuvika hefur líka ábata í för með sér fyrir starfsfólkið, einkum í formi minni streitu og kulunar og bætts jafnvægis vinnu og einkalífs. Skemmri vinnuvika gagnast öllum. Einkafyrirtæki stytta vinnuvikuna Fyrir nokkrum mánuðum bárust fregnir af tilraunaverkefni sem Perpetual Guardian hafði staðið fyrir, en það er fyrirtæki staðsett í Nýja-Sjálandi og stundar fjármálaráðgjöf. Hjá þessu fyrirtæki var farin sú leið að stytta vinnuvikuna úr 37,5 stundum í 30 stundir, án launaskerðingar, og er vinnuvikan fjórir dagar í stað fimm. Tilraunaverkefnið var tímabundið í fyrstu en er núna orðið fastbundinn hluti af rekstrinum, svo vel hefur styttingin gengið. Um 240 manns tóku þátt í styttingunni í upphafi og hefur þeim trúlega fjölgað síðan. Fyrir starfsfólkið hefur styttingin þýtt að álag hefur minnkað, og þá hefur jafnvægi vinnu og einkalífs stórbatnað, en fyrir fyrirtækið hefur þetta þýtt að þátttaka og samvinna innan vinnustaðarins hefur stóraukist, öllum verkum er sinnt eins og áður, og fyrirtækið er í fullu fjöri þótt vinnustundunum hafi fækkað. Þá hafa einnig borist fregnir af öðru fyrirtæki, IHH Nordic, en það er tæknifyrirtæki í Danmörku. Hjá því fyrirtæki var styttingin útfærð eins og hjá Perpetual Guardian: Fjórir vinnudagar, 30 stunda vinnuvika, án launaskerðingar. Hjá þessu fyrirtæki jókst framleiðnin um 20%, veikindadögum fækkaði, og áhrifin á reksturinn af styttingunni voru síður en svo til trafala, því hagnaðurinn tvöfaldaðist. Í Bretlandi stefnir fyrirtæki, Simply Business að nafni, að því að stytta vinnuvikuna fyrir sitt starfsfólk, en þetta fyrirtæki rekur símaver. Þar er stefnan að stytta vinnuvikuna úr 37,5 stundum í 30 stundir, rétt eins og hjá hinum fyrrgreindu fyrirtækjum. Markmiðið er að innleiða tæknilausnir til að draga úr þeirri vinnu sem nauðsynlegt er að vinna, þannig að öllum verkum verði sinnt eftir sem áður. Loks má nefna eitt fyrirtæki enn, Hugsmiðjuna, en það er hugbúnaðarfyrirtæki hér á Íslandi sem fór þá leið að stytta vinnuvikuna í 30 stundir, en árangurinn af því var afar góður: Framleiðni jókst, veikindadögum fækkaði og ánægja starfsfólksins er mjög mikil. Öll verkefni eru unnin og reksturinn gengur vel. Í öllum þessum tilvikum er hugsunin sú sama: Breytum því hvernig við vinnum vinnuna, hvernig við nálgumst verkefnin, breytum fundamenningunni okkar, vinnum verkin á styttri tíma, og leyfum starfsfólkinu að njóta árangursins – áhrifin á reksturinn verða lítil eða í það minnsta jákvæð. Markmiðið er að auka lífsgæði og hagkvæmni. Þetta er nokkuð sem fleiri einkafyrirtæki geta hæglega tekið upp hjá sjálfum sér, enda ekkert sem bannar þeim að stytta vinnustundir starfsfólksins síns, engin lög banna það. Og jafnvel þótt styttingin hjá fyrrgreindum fyrirtæjum líti út fyrir að vera róttæk, þá þarf ekki að vera svo þegar nánar er að gáð, og þá þurfa ekki öll fyrirtæki sem vilja stytta vinnuvikuna að ganga jafn langt og þessi fyrirtæki. En eðlilegt er að efasemdir setjist að í hugum fólks eftir að hafa lesið svona upptalningu: Er þetta virkilega svona einfalt? Eru þetta ekki bara sérvalin dæmi, og kannski þau einu sem eru tiltæk? Fyrri spurningin krefst lengra svars, sem má finna hér neðar, en við þeirri síðari er einfalt svar: Dæmin eru fleiri, og má þar nefna tilraunaverkefni Reykjavíkurborgar þar sem um 2.000 manns taka þátt, en einnig má nefna bókhaldsfyrirtækið Bright Horizon Cloud, Senshi Digital sem er markaðsfyrirtæki, Pursuit Marketing sem einnig er markaðsfyrirtæki, en öll þessi síðastnefndu fyrirtæki eru staðsett ýmist í Skotlandi eða Englandi. Dæmin eru fleiri. Hvernig er styttingin gerleg? Og hver eru áhrifin? Stytting vinnuvikunnar er mismunandi eftir vinnustöðum. Á vinnustöðum þar sem unnar eru vaktir hefur reynst gott að stytta vaktirnar þannig að fólk byrjar fyrr á vöktum eða hættir fyrr, eftir því hvernig álagið er. Á vinnustöðum þar sem er unnið á skrifstofum má draga úr fundum og gera vinnuna hnitmiðaðri. Þar sem er stunduð framleiðsla má innleiða nýja tækni og breytta verkferla til að vinna verkin hraðar. Í mörgum tilvikum kann þetta allt að koma saman; ný tækni, breyttir verkferlar, hnitmiðaðri vinna og vinnutímanum eitthvað hliðrað. Í sumum tilvikum kann styttingin að vera erfið sökum manneklu eða annarra þátta, og þarf þá að ráða bót á því fyrst. Í öllu falli er stytting vinnuvikunnar eitthvað sem þarf að skipuleggja vel, útfæra vel og vinna að í samstarfi við alla – starfsmenn, stjórnendur, aðra – aðeins þannig getur hún gengið vel fyrir sig. Þetta er reynsla þeirra sem hafa reynt fyrir sér með styttingu vinnuvikunnar. Stytting vinnuvikunnar hefur marga ábata í för með sér, en í þeim tilraunaverkefnum sem hafa verið gerð, þá hefur komið í ljós að álag á starfsfólk hefur minnkað og starfsánægja aukist, en einnig batnaði jafnvægi vinnu og einkalífs. Þetta var meðal annars raunin í tilraunaverkefni Reykjavíkurborgar og BSRB, en einnig hjá Hugsmiðjunni. Aukið jafnvægi vinnu og einkalífs er sér í lagi mikilvægt atriði fyrir okkar samfélag, því Ísland kemur illa út úr athugunum á þessu jafnvægi í rannsóknum OECD, en þar vermir ísland eitt af neðstu sætunum ásamt Mexíkó og Tyrklandi, á meðan hin Norðurlöndin eru öll í einhverjum af efstu sætunum. Þá er streita vandi sem hefur aukist, en fylgifiskur streitu eru meðal annars kulnun og hjartasjúkdómar. Þannig að það er mikils til að vinna ef draga má úr streitu með því að stytta vinnuvikuna! Vinnustaðir sem stytta vinnuvikuna geta líka vænst þess að eiga auðveldar með að laða að sér starfsfólk: Fyrir fólk með fjölskyldu er skemmri vinnuvika mikill og afgerandi kostur, enda er í mörg horn að líta þegar þarf að sinna heimili, fjölskyldu og vinnu. Vinnustaðir sem leyfa fólki að vinna skemur geta búist við meiri tryggð frá sínu starfsfólki. Og síðast en ekki síst, þá á skemmri vinnuvika að vera sjálfsögð afleiðing aukinna framfara í efnislegum gæðum og sjálfvirkni, en því miður helst lengd vinnuvikunnar ekki í hendur framfarir sem þessar. Það er því okkar, sem samfélags, að grípa í taumana og stefna samfélaginu á braut skemmri vinnuviku til framtíðar, en þar geta einkafyrirtæki haft mikil og jákvæð áhrif. Það þarf bara að taka ákvörðun um það og vanda til verka.
Mennskan er fórnarlamb Menningarstríðsins! - Tilvist fólks er aldrei hugmyndafræði eða skoðun! Arna Magnea Danks Skoðun
Pólitískt ofbeldi, fasismi og tvískinnungur valdsins Davíð Aron Routley,Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun
Skoðun Pólitískt ofbeldi, fasismi og tvískinnungur valdsins Davíð Aron Routley,Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Örugg heilbrigðisþjónusta fyrir öll börn frá upphafi - Alþjóðlegur dagur sjúklingaöryggis 2025 María Heimisdóttir skrifar
Skoðun Mennskan er fórnarlamb Menningarstríðsins! - Tilvist fólks er aldrei hugmyndafræði eða skoðun! Arna Magnea Danks skrifar
Skoðun Speglar geta aðeins logið – um hlutlægni, huglægni og mennskuna Hjalti Hrafn Hafþórsson skrifar
Skoðun Þegar viðskiptalíkan Vesturlanda er stríð – og almenningur borgar brúsann Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Náttúruvernd er loftslagsaðgerð og loftslagsaðgerðir þjóna náttúrunni Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar
Skoðun Skortur á rafiðnaðarfólki ógnar samkeppnishæfni Evrópu Kristján Daníel Sigurbergsson skrifar
Mennskan er fórnarlamb Menningarstríðsins! - Tilvist fólks er aldrei hugmyndafræði eða skoðun! Arna Magnea Danks Skoðun
Pólitískt ofbeldi, fasismi og tvískinnungur valdsins Davíð Aron Routley,Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun