Uppteknir menn á barnum Þórlindur Kjartansson skrifar 30. nóvember 2018 07:00 Þegar maður hringir í þjónustuver stórra fyrirtækja er það gjarnan frekar af leiðinlegum en gleðilegum ástæðum. Yfirleitt hefur eitthvað ekki virkað sem skyldi eða of hár reikningur verið sendur. Innhringjandinn er pirraður. Í ofanálag er ekki óalgengt að bilanir valdi mjög mörgu fólki óþægindum á sama tíma þannig að blessað starfsfólk þjónustuveranna þarf ekki bara að eiga við fólk sem er ósátt við þjónustuna heldur er það líka brjálað yfir að þurfa að bíða lengi á línunni. Við slíkar aðstæður hefur það eflaust oft bjargað mér frá því að gera mig að fífli með heimtufrekju og dónaskap, að alúðleg rödd minnir mig á að samtalið sé hljóðritað. Þegar maður veit að samtal er hljóðritað þá hegðar maður sér eftir því. Það sama á vitaskuld við þegar fólk kemur opinberlega fram. Flestir hafa vit á því að tempra hegðun sína og slípa þannig að hún valdi ekki öðrum ónauðsynlegum óþægindum eða leiðindum. Jafnvel þótt við teljum það flest vera ákveðið hrósyrði að fólk komi til dyranna eins og það er klætt; þá er ekki endilega víst að maður meini það í bókstaflegri merkingu. Við ætlumst að minnsta kosti frekar til þess að fólk slái um sig sloppi áður en það kemur til dyra ef það var af einhverjum ástæðum berrassað þegar dyrabjallan hringdi.Tvær útgáfur Við gerum öll ráð fyrir því að einhver munur sé á þeirri mynd sem fólk gefur af sér út á við, og því hvernig það er þegar enginn sér til. Við erum í raun að minnsta kosti tvær persónur; einkapersóna og opinber persóna. Í þessu felst vitaskuld ýmiss konar ósamræmi. Einkapersónan segir og hugsar alls konar hluti sem opinbera persónan myndi ritskoða. Einkapersónan getur reiðst og hugsað illa til jafnvel sinna allra nánustu án þess að þær tilfinningar eigi eitthvert erindi til að vera bornar á torg, þær bara jafna sig og eðlilegt ástand kemst á sálarlífið. Ég geri til dæmis fastlega ráð fyrir að jafnvel mínir allra bestu vinir hafi átt það til í gegnum tíðina að bölva mér í sand og ösku út af einhverju sem ég hef gert eða sagt; ég hef svo sannarlega talið mig hafa haft ástæðu til þess að bölva þeim í sand og ösku öðru hverju. En það breytir auðvitað engu um vináttuna og kærleikann þótt stundum slettist upp á vinskap og vínskáp. Ef munurinn verður of mikill á því sem maður segist vera opinberlega, og því sem maður er þegar enginn sér til, þá kallast það hræsni—og ef einkahegðun fólks er þveröfug við það sem það heldur fram opinberlega, þá er það til marks um einhvers konar veruleikafirringu eða siðblindu. Dæmi um þetta eru til dæmis siðapostular sem átelja aðra fyrir syndir sem þeir sjálfir drýgja á laun.Djammviskubit ársins En líklega er enginn svo tandurhreinn í sálinni að ekki sé einhver munur á því hvernig hann hugsar og hegðar sér í einrúmi eða meðal traustra vina—og því hvernig mynd hann dregur upp af sjálfum sér gagnvart öðrum. Við eigum flest til að vera meiri fávitar en við viljum kannast við og reynum eflaust að skýla öðru fólki við hvimleiðustu hliðunum á sjálfum okkur. En stundum gerist það að kastljósinu er varpað á fólk á allra óheppilegasta tíma. Og boj-ó-boj ætli þeir hafi örlítið djammviskubit þingmennirnir sem teknir voru upp á fylleríi að úttala sig um samstarfsfólk sitt? Það er reyndar ævintýralegt hversu ógeðfelldur talsmáti sumra þeirra var. Sjaldan hefur verið talað jafnilla um jafnmarga á jafnstuttum tíma. Þó veit ég reyndar ekki betur en þessir menn séu hinir ágætustu, svona að minnsta kosti hver í sínu lagi og edrú. Hið ógeðfellda fylleríisraus þeirra er þeim auðvitað til skammar, enda virðast þeir skammast sín. En það er ágætt að hafa í huga að upptakan segir ekki nálægt því alla söguna um neinn þeirra.Illmælgi Eflaust er til fólk sem heldur að pólitík dragi fram það besta í fólki. Það er þó ekki mín reynsla. Hafandi starfað umtalsvert í kringum stjórnmál þekki ég ágætlega hversu landlægt það er í pólitík að fólk tali ofboðslega illa um hvert annað. Bæði man ég eftir að sárt var að verða fyrir slíku og ekki síður hversu aumt það er að gerast sekur um það. Þótt ég muni ekki eftir jafnsvæsnu tali og nú er útvarpað útum allt; þá held ég það sé hæpið að fullyrða að það sé algjört einsdæmi. Hafandi heyrt þessa hörmung get ég ekki annað en verið ánægður með að hafa aldrei látið mér detta í hug að kjósa þessa tilteknu þingmenn, og ef ég væri náinn þeim myndi ég líklega ráðleggja þeim að koma sér umsvifalaust úr umhverfi sem dregur fram þessar hliðar á þeim—jafnvel þótt það sé bara á fylleríum.Þetta fyllerí er hljóðritað Það er ekki nema í algjörum undantekningartilfellum sem nauðsyn brýtur lög, og enn sjaldnar helgar tilgangurinn meðalið. Þótt innsýn margra í áfengisvímaðan hugarheim nokkurra þingmanna sé áhugaverð þá má ekki líta fram hjá því hversu óhugnanlegar afleiðingar á samfélagið það getur haft ef látið er átölulaust þegar fólk er hlerað í leyni á öldurhúsum. Vissulega fá þingmennirnir engin sérstök gáfnaprik fyrir að básúna heimskulegt tal sitt inni á veitingastað, en það breytir því ekki að á þeim var brotið þegar þeir voru leynilega hljóðritaðir og gögnin send til birtingar í fjölmiðlum. Það er ekki að ástæðulausu að símsvararnir hjá stórfyrirtækjum gefa manni aðvörun áður en byrjað er taka upp samtalið við þjónustufulltrúana. Þingmennirnir hefðu líklega ekki talað svona ógætilega ef þeir hefðu fengið sambærilega viðvörun. Og þar sem ég efast um að margir hafi áhuga á að heyra meira af því sem þessir herramenn blaðra sín á milli þegar þeir eru fullir og halda að enginn heyri til legg ég til að einhver ábyrgur borgari mæti að borðinu þeirra með áberandi upptökutæki næst þegar þessi hópur dettur í það, og hlífi okkur við annarri eins uppákomu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Skoðun Þórlindur Kjartansson Mest lesið Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Sköpum störf við hæfi! Unnur Hrefna Jóhannsóttir skrifar Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán skrifar Skoðun Tikkað í skipulagsboxin Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir skrifar Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir skrifar Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Hljóð og mynd íslenskra varna Arnór Sigurjónsson skrifar Skoðun Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Fimmtíu ár frá lokum Víetnamstríðsins Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Bókin er minn óvinur, en mig langar samt í verknám! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ilmurinn af jarðolíu er svo lokkandi Sævar Helgi Lárusson skrifar Sjá meira
Þegar maður hringir í þjónustuver stórra fyrirtækja er það gjarnan frekar af leiðinlegum en gleðilegum ástæðum. Yfirleitt hefur eitthvað ekki virkað sem skyldi eða of hár reikningur verið sendur. Innhringjandinn er pirraður. Í ofanálag er ekki óalgengt að bilanir valdi mjög mörgu fólki óþægindum á sama tíma þannig að blessað starfsfólk þjónustuveranna þarf ekki bara að eiga við fólk sem er ósátt við þjónustuna heldur er það líka brjálað yfir að þurfa að bíða lengi á línunni. Við slíkar aðstæður hefur það eflaust oft bjargað mér frá því að gera mig að fífli með heimtufrekju og dónaskap, að alúðleg rödd minnir mig á að samtalið sé hljóðritað. Þegar maður veit að samtal er hljóðritað þá hegðar maður sér eftir því. Það sama á vitaskuld við þegar fólk kemur opinberlega fram. Flestir hafa vit á því að tempra hegðun sína og slípa þannig að hún valdi ekki öðrum ónauðsynlegum óþægindum eða leiðindum. Jafnvel þótt við teljum það flest vera ákveðið hrósyrði að fólk komi til dyranna eins og það er klætt; þá er ekki endilega víst að maður meini það í bókstaflegri merkingu. Við ætlumst að minnsta kosti frekar til þess að fólk slái um sig sloppi áður en það kemur til dyra ef það var af einhverjum ástæðum berrassað þegar dyrabjallan hringdi.Tvær útgáfur Við gerum öll ráð fyrir því að einhver munur sé á þeirri mynd sem fólk gefur af sér út á við, og því hvernig það er þegar enginn sér til. Við erum í raun að minnsta kosti tvær persónur; einkapersóna og opinber persóna. Í þessu felst vitaskuld ýmiss konar ósamræmi. Einkapersónan segir og hugsar alls konar hluti sem opinbera persónan myndi ritskoða. Einkapersónan getur reiðst og hugsað illa til jafnvel sinna allra nánustu án þess að þær tilfinningar eigi eitthvert erindi til að vera bornar á torg, þær bara jafna sig og eðlilegt ástand kemst á sálarlífið. Ég geri til dæmis fastlega ráð fyrir að jafnvel mínir allra bestu vinir hafi átt það til í gegnum tíðina að bölva mér í sand og ösku út af einhverju sem ég hef gert eða sagt; ég hef svo sannarlega talið mig hafa haft ástæðu til þess að bölva þeim í sand og ösku öðru hverju. En það breytir auðvitað engu um vináttuna og kærleikann þótt stundum slettist upp á vinskap og vínskáp. Ef munurinn verður of mikill á því sem maður segist vera opinberlega, og því sem maður er þegar enginn sér til, þá kallast það hræsni—og ef einkahegðun fólks er þveröfug við það sem það heldur fram opinberlega, þá er það til marks um einhvers konar veruleikafirringu eða siðblindu. Dæmi um þetta eru til dæmis siðapostular sem átelja aðra fyrir syndir sem þeir sjálfir drýgja á laun.Djammviskubit ársins En líklega er enginn svo tandurhreinn í sálinni að ekki sé einhver munur á því hvernig hann hugsar og hegðar sér í einrúmi eða meðal traustra vina—og því hvernig mynd hann dregur upp af sjálfum sér gagnvart öðrum. Við eigum flest til að vera meiri fávitar en við viljum kannast við og reynum eflaust að skýla öðru fólki við hvimleiðustu hliðunum á sjálfum okkur. En stundum gerist það að kastljósinu er varpað á fólk á allra óheppilegasta tíma. Og boj-ó-boj ætli þeir hafi örlítið djammviskubit þingmennirnir sem teknir voru upp á fylleríi að úttala sig um samstarfsfólk sitt? Það er reyndar ævintýralegt hversu ógeðfelldur talsmáti sumra þeirra var. Sjaldan hefur verið talað jafnilla um jafnmarga á jafnstuttum tíma. Þó veit ég reyndar ekki betur en þessir menn séu hinir ágætustu, svona að minnsta kosti hver í sínu lagi og edrú. Hið ógeðfellda fylleríisraus þeirra er þeim auðvitað til skammar, enda virðast þeir skammast sín. En það er ágætt að hafa í huga að upptakan segir ekki nálægt því alla söguna um neinn þeirra.Illmælgi Eflaust er til fólk sem heldur að pólitík dragi fram það besta í fólki. Það er þó ekki mín reynsla. Hafandi starfað umtalsvert í kringum stjórnmál þekki ég ágætlega hversu landlægt það er í pólitík að fólk tali ofboðslega illa um hvert annað. Bæði man ég eftir að sárt var að verða fyrir slíku og ekki síður hversu aumt það er að gerast sekur um það. Þótt ég muni ekki eftir jafnsvæsnu tali og nú er útvarpað útum allt; þá held ég það sé hæpið að fullyrða að það sé algjört einsdæmi. Hafandi heyrt þessa hörmung get ég ekki annað en verið ánægður með að hafa aldrei látið mér detta í hug að kjósa þessa tilteknu þingmenn, og ef ég væri náinn þeim myndi ég líklega ráðleggja þeim að koma sér umsvifalaust úr umhverfi sem dregur fram þessar hliðar á þeim—jafnvel þótt það sé bara á fylleríum.Þetta fyllerí er hljóðritað Það er ekki nema í algjörum undantekningartilfellum sem nauðsyn brýtur lög, og enn sjaldnar helgar tilgangurinn meðalið. Þótt innsýn margra í áfengisvímaðan hugarheim nokkurra þingmanna sé áhugaverð þá má ekki líta fram hjá því hversu óhugnanlegar afleiðingar á samfélagið það getur haft ef látið er átölulaust þegar fólk er hlerað í leyni á öldurhúsum. Vissulega fá þingmennirnir engin sérstök gáfnaprik fyrir að básúna heimskulegt tal sitt inni á veitingastað, en það breytir því ekki að á þeim var brotið þegar þeir voru leynilega hljóðritaðir og gögnin send til birtingar í fjölmiðlum. Það er ekki að ástæðulausu að símsvararnir hjá stórfyrirtækjum gefa manni aðvörun áður en byrjað er taka upp samtalið við þjónustufulltrúana. Þingmennirnir hefðu líklega ekki talað svona ógætilega ef þeir hefðu fengið sambærilega viðvörun. Og þar sem ég efast um að margir hafi áhuga á að heyra meira af því sem þessir herramenn blaðra sín á milli þegar þeir eru fullir og halda að enginn heyri til legg ég til að einhver ábyrgur borgari mæti að borðinu þeirra með áberandi upptökutæki næst þegar þessi hópur dettur í það, og hlífi okkur við annarri eins uppákomu.
Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir Skoðun
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir Skoðun