„Á ekki bara að setja þetta í beina kosningu?“ Alexandra Briem skrifar 25. október 2018 16:36 Þetta er algeng spurning, en ef ekkert skýrt ferli er til staðar fyrir íbúa til að afla upplýsinga um verkefni sem í gangi eru eða knýja fram kosningar með lýðræðislegum aðferðum áður en verkefni hafa náð vissum punkti, þá þjóna beinar kosningar þeim eina tilgangi að vera popúlískt verkfæri í kistu þeirra sem vilja ekki sætta sig við niðurstöður fyrri lýðræðislegri ferla. Þess heldur, ef ekki er til staðar tiltekinn rammi utan um það hvenær verk megi stöðva með kosningu og hvenær það sé orðið of seint, býr það til mjög mikla áhættu og óvissu í allri áætlanagerð og getur ekki talist til góðrar stjórnsýslu. Beint lýðræði og íbúalýðræði snúast einmitt ekki bara um að setja hluti í beina kosningu. Þvert á móti getur það verið beinlínis skaðlegt lýðræði og góðum stjórnarháttum að setja mál í beina kosningu í hvert skipti sem einhverjum dettur í hug að kalla eftir því. Sérstaklega ef það er eftir hentisemi kjörinn fulltrúa í þau skipti sem þeir telja það góða leið til að afla stuðnings við verkefni sem þeim sjálfum hugnast, eða tækifærissinnuð leið til að stöðva áætlanir sem þeir eru á móti. Sú aðferð býður heim mikilli hættu á að pólitískar upphrópanir og gögn valin af hentisemi komi í stað upplýstrar umræðu í aðdraganda slíkrar kosningar. Tillaga borgarfulltrúa Flokks fólksins um að setja Borgarlínu í beina kosningu undir yfirskyni aukins íbúalýðræðis, sem er til afgreiðslu á fundi Borgarráðs þessa vikuna, er dæmi um þetta. Óhætt er að segja að borgarstjórnarflokkur Pírata, og raunar allur núverandi meirihluti í borgarstjórn, leggi mikla áherslu á bæði íbúalýðræði og ábyrga stjórnsýslu. Raunverulegt beint íbúalýðræði er stærra verkefni en tilviljanakenndar beinar kosningar um einstaka mál. Það þarf að vera ofið inn í öll stig undirbúnings og ákvarðanatöku. Það fæst með reglulegri góðri og upplýsingagjöf, virkri þátttöku íbúa á öllum stigum og möguleikum á inngripum og kröfu um íbúakosningu eftir skýrum lýðræðislega skilgreindum leiðum, á ákveðnum tímum ferlisins, í kjölfar upplýstrar umræðu um málefnið. Borgarlínuáætlunin er yfirgripsmikil stefna um framtíðarskipulag borgarinnar. Hún er afrakstur margra ára vinnu sérfræðinga, með aðkomu íbúafunda og kjörinna fulltrúa í mörgum sveitarfélögum. Hún er afleiðing samtals við íbúa um hugmyndir þeirra um þéttingu byggðar, ferðamáta framtíðarinnar, borgarumhverfið og loftslagsmál. Þær áherslur voru lagðar til grundvallar að sviðsmyndagerð þar sem næst tók við mikil greiningarvinna á umferðarmynstri og væntri fólksfjölgun á svæðinu til næstu áratuga. Sú niðurstaða var skýr. Þess utan hefur síðan verið unnin mikil skipulagsvinna og aðrar áætlanir á tengdum sviðum sem gera ráð fyrir Borgarlínu í einhverri mynd og myndi sú vinna glatast ef hætt væri við á þessum tímapunkti, ásamt þeirri samstöðu sem náðst hefur milli sveitarfélaga og ríkisins um þessa leið sem myndi þurfa að ná að nýju um aðra aðferð. Byrja þyrfti frá grunni að skipuleggja samgöngur á svæðinu og þá þyrfti meðvitað að sleppa þeirri leið sem er metin best af öllum sem að ferlinu komu. Að lokum má svo vel benda á að Borgarlínan nýtur mikils stuðnings borgarbúa í skoðanakönnunum og var þar að auki mikið í umræðunni fyrir kosningar og þeir flokkar sem mynda núverandi meirihluta gáfu allir skýr loforð um að úr henni myndi verða. Að mörgu leyti má lesa niðurstöðu síðustu borgarstjórnarkosninga á þann hátt að Borgarlínan hafi unnið. Ef einhvern tíma væri rétt að kalla eftir beinni kosningu um málefni, utan við skýrt lýðræðislegt ferli, væri það þegar um væri að ræða einstakt mál þar sem sterk rök lægju því til grundvallar að áætlun borgarstjórnar væri í mikilli andstöðu við vilja íbúa. Borgarlína er ekki slíkt mál. Hún var lýðræðislega unnin áætlun sem nýtur víðtæks almenns stuðnings og flokkarnir sem mynda meirihlutann hafa skýrt lýðræðislegt umboð, raunar lýðræðislega skyldu, til að fylgja því eftir.Höfundur er varaborgarfulltrúi Pírata. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Nokkrar góðar ástæður til að svindla á örorkukerfinu Eiður Welding Skoðun Röng ákvörðun ráðherra Henry Alexander Henrysson Skoðun Hvað kostaði Krýsuvík? Davíð Arnar Stefánsson Skoðun Endurvekjum skikkjuna strax! Samúel Karl Ólason Skoðun Á að hundsa öll viðvörunarljós? Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Vald og þátttaka eða valdtaka? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Íslenska ríkið braut á börnum en axlar enga ábyrgð Freyr Rögnvaldsson Skoðun Vika einmanaleikans Jóhanna Stefáns Bjarkardóttir Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Allt það helsta með einum smelli Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Vika einmanaleikans Jóhanna Stefáns Bjarkardóttir skrifar Skoðun Vald og þátttaka eða valdtaka? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Röng ákvörðun ráðherra Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Hvalirnir, hafið og við Edda Elísabet Magnúsdóttir skrifar Skoðun Íslenska ríkið braut á börnum en axlar enga ábyrgð Freyr Rögnvaldsson skrifar Skoðun Á að hundsa öll viðvörunarljós? Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Hvað kostaði Krýsuvík? Davíð Arnar Stefánsson skrifar Skoðun Endurvekjum skikkjuna strax! Samúel Karl Ólason skrifar Skoðun Allt það helsta með einum smelli Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Nokkrar góðar ástæður til að svindla á örorkukerfinu Eiður Welding skrifar Skoðun Orkuskipti í forgang Ingibjörg Álfrós Björnsdóttir skrifar Skoðun Ancelotti, Real Madrid og árangur liðsins – út frá sálfræðilegum pælingum Andri Hrafn Sigurðsson skrifar Skoðun Takkaborð tilfinninga minna Diljá Ámundadóttir Zoëga skrifar Skoðun Kyrrstöðuverðbólga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Bókaútgáfa, íslenskukennsla, þýðingar og máltilfinning Höskuldur Þráinsson skrifar Skoðun Mikilvægi dýranna: Þau hafa sitt vit Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Nauðungarstjórnun í nánum samböndum Ásgeir Þór Ásgeirsson skrifar Skoðun Ákall eftir náttúrufræðikennurum Hólmfríður Sigþórsdóttir skrifar Skoðun Minni atvinnuþátttaka og fjölgun starfa stórauka íbúðaþörf Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Jónsósómi II – engin skuldsetning vegna 984 m.kr. hafnarframkvæmda Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Framtíð stjórnmálanna – val kjósenda Magnea Marínósdóttir skrifar Skoðun Enn um vanda drengja Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Séreign er ekki það sama og séreign Björn Berg Gunnarsson skrifar Skoðun Heppni að ekkert fordæmi var til staðar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Í skugga sílóa og sandryks Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Fyrsta borgaraþing Reykjavíkur Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Upplifun mín á því að taka þátt í Gefum íslensku séns Brynjar Björnsson skrifar Skoðun Við lok grunnskólans Atli Björnsson skrifar Skoðun Afstaða fólks með fötlun til dánaraðstoðar Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Eru samfélagsmiðlar að setja heilbrigðiskerfi framtíðarinnar á hausinn? Guðrún Nanna Egilsdóttir,Dögg Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Þetta er algeng spurning, en ef ekkert skýrt ferli er til staðar fyrir íbúa til að afla upplýsinga um verkefni sem í gangi eru eða knýja fram kosningar með lýðræðislegum aðferðum áður en verkefni hafa náð vissum punkti, þá þjóna beinar kosningar þeim eina tilgangi að vera popúlískt verkfæri í kistu þeirra sem vilja ekki sætta sig við niðurstöður fyrri lýðræðislegri ferla. Þess heldur, ef ekki er til staðar tiltekinn rammi utan um það hvenær verk megi stöðva með kosningu og hvenær það sé orðið of seint, býr það til mjög mikla áhættu og óvissu í allri áætlanagerð og getur ekki talist til góðrar stjórnsýslu. Beint lýðræði og íbúalýðræði snúast einmitt ekki bara um að setja hluti í beina kosningu. Þvert á móti getur það verið beinlínis skaðlegt lýðræði og góðum stjórnarháttum að setja mál í beina kosningu í hvert skipti sem einhverjum dettur í hug að kalla eftir því. Sérstaklega ef það er eftir hentisemi kjörinn fulltrúa í þau skipti sem þeir telja það góða leið til að afla stuðnings við verkefni sem þeim sjálfum hugnast, eða tækifærissinnuð leið til að stöðva áætlanir sem þeir eru á móti. Sú aðferð býður heim mikilli hættu á að pólitískar upphrópanir og gögn valin af hentisemi komi í stað upplýstrar umræðu í aðdraganda slíkrar kosningar. Tillaga borgarfulltrúa Flokks fólksins um að setja Borgarlínu í beina kosningu undir yfirskyni aukins íbúalýðræðis, sem er til afgreiðslu á fundi Borgarráðs þessa vikuna, er dæmi um þetta. Óhætt er að segja að borgarstjórnarflokkur Pírata, og raunar allur núverandi meirihluti í borgarstjórn, leggi mikla áherslu á bæði íbúalýðræði og ábyrga stjórnsýslu. Raunverulegt beint íbúalýðræði er stærra verkefni en tilviljanakenndar beinar kosningar um einstaka mál. Það þarf að vera ofið inn í öll stig undirbúnings og ákvarðanatöku. Það fæst með reglulegri góðri og upplýsingagjöf, virkri þátttöku íbúa á öllum stigum og möguleikum á inngripum og kröfu um íbúakosningu eftir skýrum lýðræðislega skilgreindum leiðum, á ákveðnum tímum ferlisins, í kjölfar upplýstrar umræðu um málefnið. Borgarlínuáætlunin er yfirgripsmikil stefna um framtíðarskipulag borgarinnar. Hún er afrakstur margra ára vinnu sérfræðinga, með aðkomu íbúafunda og kjörinna fulltrúa í mörgum sveitarfélögum. Hún er afleiðing samtals við íbúa um hugmyndir þeirra um þéttingu byggðar, ferðamáta framtíðarinnar, borgarumhverfið og loftslagsmál. Þær áherslur voru lagðar til grundvallar að sviðsmyndagerð þar sem næst tók við mikil greiningarvinna á umferðarmynstri og væntri fólksfjölgun á svæðinu til næstu áratuga. Sú niðurstaða var skýr. Þess utan hefur síðan verið unnin mikil skipulagsvinna og aðrar áætlanir á tengdum sviðum sem gera ráð fyrir Borgarlínu í einhverri mynd og myndi sú vinna glatast ef hætt væri við á þessum tímapunkti, ásamt þeirri samstöðu sem náðst hefur milli sveitarfélaga og ríkisins um þessa leið sem myndi þurfa að ná að nýju um aðra aðferð. Byrja þyrfti frá grunni að skipuleggja samgöngur á svæðinu og þá þyrfti meðvitað að sleppa þeirri leið sem er metin best af öllum sem að ferlinu komu. Að lokum má svo vel benda á að Borgarlínan nýtur mikils stuðnings borgarbúa í skoðanakönnunum og var þar að auki mikið í umræðunni fyrir kosningar og þeir flokkar sem mynda núverandi meirihluta gáfu allir skýr loforð um að úr henni myndi verða. Að mörgu leyti má lesa niðurstöðu síðustu borgarstjórnarkosninga á þann hátt að Borgarlínan hafi unnið. Ef einhvern tíma væri rétt að kalla eftir beinni kosningu um málefni, utan við skýrt lýðræðislegt ferli, væri það þegar um væri að ræða einstakt mál þar sem sterk rök lægju því til grundvallar að áætlun borgarstjórnar væri í mikilli andstöðu við vilja íbúa. Borgarlína er ekki slíkt mál. Hún var lýðræðislega unnin áætlun sem nýtur víðtæks almenns stuðnings og flokkarnir sem mynda meirihlutann hafa skýrt lýðræðislegt umboð, raunar lýðræðislega skyldu, til að fylgja því eftir.Höfundur er varaborgarfulltrúi Pírata.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Ancelotti, Real Madrid og árangur liðsins – út frá sálfræðilegum pælingum Andri Hrafn Sigurðsson skrifar
Skoðun Jónsósómi II – engin skuldsetning vegna 984 m.kr. hafnarframkvæmda Kristinn H. Gunnarsson skrifar
Skoðun Eru samfélagsmiðlar að setja heilbrigðiskerfi framtíðarinnar á hausinn? Guðrún Nanna Egilsdóttir,Dögg Guðmundsdóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun