Tryggingafélaginu þykir ekki vænt um þig Unnur Rán Reynisdóttir og Daníel Örn Arnarsson skrifar 22. október 2018 15:15 Í aðdraganda þings Neytendasamtakanna hefur hópur fólks komið reglulega saman og rætt neytendamál. Afrakstur þessara funda má meðal annars sjá í sameiginlegri yfirlýsingu okkar beggja, sem bjóðum okkur fram til formanns og stjórnar Neytendasamtakanna og ellefu meðframbjóðenda til stjórnar, undir yfirskriftinni Neytendur rísa upp! Þar er dregin upp almenn stefnuyfirlýsing sem við hvetjum allt áhugafólk um neytendamál að lesa. Í framhaldi af þessari yfirlýsingu langar okkur að taka dæmi um hvernig þessi stefna gæti birst í einstökum málum, ef við fáum umboð félagsfólks í Neytendasamtökunum á komandi þingi. Tökum dæmi af tryggingum.Vörn gegn okri Það hefur margoft komið fram Íslendingar borga hærri tryggingariðgjöld en fólk í næstu löndum og tryggingar hafa einnig hækkað meira hér en annars staðar. Það er því augljóst að það skortir á varðstöðu neytenda gagnvart tryggingafélögunum. Neytendasamtökin ættu að leiða þá baráttu. Þau ættu að krefjast þess að mæta tryggingafélögunum sem samningsaðili fyrir hönd allra neytenda. Samtökin ættu að fá samningsumboð sinna félagsmanna og þrýsta á stjórnvöld og stjórnmálaflokka um lagabreytingar svo þetta fyrirkomulag festist í sessi. Íslenskir markaðir eru veikir og illa spilltir af fákeppni. Íslenskir neytendur þurfa því öflugri samstöðu og beittari vopn en borgarar annarra landa, ekki deigari. Neytendasamtökin ættu að byggja upp og styðja hópa tryggingartaka hjá einstökum tryggingafélögum. Þessir hópar ættu að deila reynslu sinni og móta aðgerðir til að draga úr okri, hækkunum, misvísandi upplýsingum, ágöllum í þjónustu o.s.frv. Neytendabaráttan er almenn, en hún er líka sértæk. Við erum öll í stöðu neytenda almennt, en svo erum við öll að kaupa tryggingar af tilteknu tryggingafélagi þar sem ákveðið fólk situr í stjórn og lítur á sig sem fulltrúa tiltekinna eigenda. Við eigum ekki að óttast að beina baráttunni að raunverulegum gerendum á markaði. Okur virkar þannig að einn okrar á öðrum. Það er ekki ástand eða almenn tilhneiging, það er verknaður sem einhver tók ákvörðun um að fremja. Gegn slíku verðum við að berjast.Vörn gegn valdaleysi Staða almennings gagnvart tryggingafélögunum er veik á markaði en enn veikari þegar einstaklingurinn þarf að sækja rétt sinn gagnvart tryggingafélaginu. Þá kemur enn betur í ljós ójafnvægið milli almennings og fyrirtækjanna. Annars vegar er einstaklingur sem orðið hefur fyrir eigna- eða heilsutjóni og hins vegar fjársterkt fyrirtæki með fjölda starfsmanna. Það eru til allt of mörg dæmi þess að einstaklingar gefist upp gegn ofureflinu og sætti sig við það sem tryggingafélagið vill borga í hvert sinn. Og það eru líka of mörg dæmi þess að fólk, sem hefur ekki látið beygja sig, hafi þurft að eyða mörgum árum og ómældum fjármunum til að leggja tryggingafélögin að lokum í dómssölum. Tryggingafélögin fara ekki í þessi dómsmál til að vinna, þau vita sem er að þau muni tapa málunum, en þau meta það svo að þau græði samt; löng málaferli hafi fælingarmátt gagnvart þeim sem þau bjóða allt of lágar bætur. Neytendasamtökin eiga að krefjast þess að settur verði gerðardómur sem getur úrskurðað um tjónabætur svo hver og einn þurfi ekki að leggja í kostnaðarsama og tímafreka þrautagöngu til að ná fram réttlæti. Neytendasamtökin eiga að krefjast þess að lög um hópmálsókn verði sett, svo einstaklingar sjái sér hag af því að sækja kröfur á tryggingafélög, sem eru ef til vill of lágar fyrir hvern einstakling svo hann hafi hag af margra ára málaferlum, en sem uppsafnaðar eru umtalsverðir hagsmunir fyrir neytendur. Neytendasamtökin eiga að að styðja fólk sem sækir rétt sinn gegn ofurvaldi og þau eiga að berjast fyrir bættri réttarstöðu almennings gagnvart fyrirtækjum.Vörn gegn misnotkun Hér á árum áður var vátryggingastarfsemi tryggingafélaganna rekin með tapi, sem var svo bætt upp með ávöxtun af bótasjóðum. Þetta var sanngjarnt fyrirkomulag. Bótasjóðir eru uppsöfnuð iðgjöld tryggingartaka og eðlilegt að ávöxtun þeirra renni til að greiða niður iðgjöldin. Nú hefur það gerst trekk í trekk að litlir hópar fólks hafa náð meirihluta í tryggingafélögunum og nýtt hann til að greiða sér út svimandi upphæðir í arð. Þetta hefur veikt tryggingafélögin svo mjög að nú má varla brenna sæmilega stórt hús án þess að þau sendi frá sér afkomuviðvörun. Bótasjóðirnir hafa verið veiktir og eru ekki lengur sú sveiflujöfnun sem áður var. Veikari sjóðir veikja þannig félögin og minni sjóðir skila minni ávöxtun og ná því ekki að lækka iðgjöld tryggingartaka. Tryggingafélög starfa samkvæmt sérstökum lögum. Stór hluti viðskipta þeirra eru skyldutryggingar og þau njóta ýmissa réttinda vegna samfélagslegs hlutverks síns. Tryggingafélög eru því ekki fyrst og fremst eign hluthafanna. Það er ekki svo að eigendur þeirra geti farið með þau eins og sína einkaeign. Tryggingafélögin eru samfélagsleg fyrirbrigði og Neytendasamtökin eiga að berjast fyrir að þau verði rekin af ábyrgð og að spákaupmenn fái ekki að tæma þau að innan eða misnota sjálfum sér til ávinnings. Neytendasamtökin eiga að koma í veg fyrir svimandi arðgreiðslur út úr fyrirtækjum og standa vörð um hagsmuni neytenda gagnvart eigendum fyrirtækja, ekkert síður en fyrirtækjunum sjálfum.Vörn gegn uppgjöf Endurnýjun Neytendasamtakanna getur ekki orðið nema í tengslum við endurnýjun annarra almannasamtaka. Nú þegar er hafin endurreisn verkalýðshreyfingarinnar sem leitt hefur til víðtækari samstöðu en sést hefur áratugum saman. Samtök leigjenda hafa risið upp á ný og innan þeirra hefur verið stofnað til félaga leigjenda hjá einstökum leigufélögum. Innan þessarar vakningar er mikil deigla og Neytendasamtökin eiga bæði að vera þátttakandi í þessum umbreytingum og læra af því sem best er gert í öðrum samtökum. Meðal þeirra frambjóðenda sem skrifuðu undir yfirlýsinguna Neytendur rísa upp! eru stjórnarmenn í öflugum verkalýðsfélögum og Samtökum leigjenda. Eitt einkenni endurnýjunar almannasamtaka er stofnun félaga og hagsmunahópa innan stærri samtaka. Dæmi um þetta er hópur bílstjóra innan Eflingar og félag leigjenda hjá Félagsbústöðum innan Samtaka leigjenda. Hvatinn að baki er vissa um að engir eru betri í að reka hagsmuni bílstjóra en bílstjórar sjálfir og að engin þekki betur stöðu leigjenda hjá Félagsbústöðum en fólkið sem leigir þar. Það er því markmið okkar hóps að mynda innan Neytendasamtakanna hópa til að vinna að einstökum málum. Og þar á meðal hóp fólks sem hefur kynnst af eigin reynslu óbilgirni tryggingafélaganna og upplifað veika stöðu almennings gagnvart þessum fyrirtækjum. Það er trú okkar að þau sem þekkja óréttlætið séu líklegust til að leiðrétta það. Þangað eigum við að sækja afl til breytinga.Unnur Rán er frambjóðandi til formanns Neytendasamtakanna og Daníel Örn er frambjóðandi til stjórnar Neytendasamtakanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 18.05.2024 Halldór Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann Skoðun Lexía lærð á hálfum degi Stefanía Arnardóttir Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson Skoðun Skoðun Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson skrifar Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson skrifar Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson skrifar Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann skrifar Skoðun Lexía lærð á hálfum degi Stefanía Arnardóttir skrifar Skoðun Ég kýs Helgu Þórisdóttur Gerður Rún Guðlaugsdóttir skrifar Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson skrifar Skoðun Opið bréf til landsliðsmanna Íslands í blaki Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Sjá meira
Í aðdraganda þings Neytendasamtakanna hefur hópur fólks komið reglulega saman og rætt neytendamál. Afrakstur þessara funda má meðal annars sjá í sameiginlegri yfirlýsingu okkar beggja, sem bjóðum okkur fram til formanns og stjórnar Neytendasamtakanna og ellefu meðframbjóðenda til stjórnar, undir yfirskriftinni Neytendur rísa upp! Þar er dregin upp almenn stefnuyfirlýsing sem við hvetjum allt áhugafólk um neytendamál að lesa. Í framhaldi af þessari yfirlýsingu langar okkur að taka dæmi um hvernig þessi stefna gæti birst í einstökum málum, ef við fáum umboð félagsfólks í Neytendasamtökunum á komandi þingi. Tökum dæmi af tryggingum.Vörn gegn okri Það hefur margoft komið fram Íslendingar borga hærri tryggingariðgjöld en fólk í næstu löndum og tryggingar hafa einnig hækkað meira hér en annars staðar. Það er því augljóst að það skortir á varðstöðu neytenda gagnvart tryggingafélögunum. Neytendasamtökin ættu að leiða þá baráttu. Þau ættu að krefjast þess að mæta tryggingafélögunum sem samningsaðili fyrir hönd allra neytenda. Samtökin ættu að fá samningsumboð sinna félagsmanna og þrýsta á stjórnvöld og stjórnmálaflokka um lagabreytingar svo þetta fyrirkomulag festist í sessi. Íslenskir markaðir eru veikir og illa spilltir af fákeppni. Íslenskir neytendur þurfa því öflugri samstöðu og beittari vopn en borgarar annarra landa, ekki deigari. Neytendasamtökin ættu að byggja upp og styðja hópa tryggingartaka hjá einstökum tryggingafélögum. Þessir hópar ættu að deila reynslu sinni og móta aðgerðir til að draga úr okri, hækkunum, misvísandi upplýsingum, ágöllum í þjónustu o.s.frv. Neytendabaráttan er almenn, en hún er líka sértæk. Við erum öll í stöðu neytenda almennt, en svo erum við öll að kaupa tryggingar af tilteknu tryggingafélagi þar sem ákveðið fólk situr í stjórn og lítur á sig sem fulltrúa tiltekinna eigenda. Við eigum ekki að óttast að beina baráttunni að raunverulegum gerendum á markaði. Okur virkar þannig að einn okrar á öðrum. Það er ekki ástand eða almenn tilhneiging, það er verknaður sem einhver tók ákvörðun um að fremja. Gegn slíku verðum við að berjast.Vörn gegn valdaleysi Staða almennings gagnvart tryggingafélögunum er veik á markaði en enn veikari þegar einstaklingurinn þarf að sækja rétt sinn gagnvart tryggingafélaginu. Þá kemur enn betur í ljós ójafnvægið milli almennings og fyrirtækjanna. Annars vegar er einstaklingur sem orðið hefur fyrir eigna- eða heilsutjóni og hins vegar fjársterkt fyrirtæki með fjölda starfsmanna. Það eru til allt of mörg dæmi þess að einstaklingar gefist upp gegn ofureflinu og sætti sig við það sem tryggingafélagið vill borga í hvert sinn. Og það eru líka of mörg dæmi þess að fólk, sem hefur ekki látið beygja sig, hafi þurft að eyða mörgum árum og ómældum fjármunum til að leggja tryggingafélögin að lokum í dómssölum. Tryggingafélögin fara ekki í þessi dómsmál til að vinna, þau vita sem er að þau muni tapa málunum, en þau meta það svo að þau græði samt; löng málaferli hafi fælingarmátt gagnvart þeim sem þau bjóða allt of lágar bætur. Neytendasamtökin eiga að krefjast þess að settur verði gerðardómur sem getur úrskurðað um tjónabætur svo hver og einn þurfi ekki að leggja í kostnaðarsama og tímafreka þrautagöngu til að ná fram réttlæti. Neytendasamtökin eiga að krefjast þess að lög um hópmálsókn verði sett, svo einstaklingar sjái sér hag af því að sækja kröfur á tryggingafélög, sem eru ef til vill of lágar fyrir hvern einstakling svo hann hafi hag af margra ára málaferlum, en sem uppsafnaðar eru umtalsverðir hagsmunir fyrir neytendur. Neytendasamtökin eiga að að styðja fólk sem sækir rétt sinn gegn ofurvaldi og þau eiga að berjast fyrir bættri réttarstöðu almennings gagnvart fyrirtækjum.Vörn gegn misnotkun Hér á árum áður var vátryggingastarfsemi tryggingafélaganna rekin með tapi, sem var svo bætt upp með ávöxtun af bótasjóðum. Þetta var sanngjarnt fyrirkomulag. Bótasjóðir eru uppsöfnuð iðgjöld tryggingartaka og eðlilegt að ávöxtun þeirra renni til að greiða niður iðgjöldin. Nú hefur það gerst trekk í trekk að litlir hópar fólks hafa náð meirihluta í tryggingafélögunum og nýtt hann til að greiða sér út svimandi upphæðir í arð. Þetta hefur veikt tryggingafélögin svo mjög að nú má varla brenna sæmilega stórt hús án þess að þau sendi frá sér afkomuviðvörun. Bótasjóðirnir hafa verið veiktir og eru ekki lengur sú sveiflujöfnun sem áður var. Veikari sjóðir veikja þannig félögin og minni sjóðir skila minni ávöxtun og ná því ekki að lækka iðgjöld tryggingartaka. Tryggingafélög starfa samkvæmt sérstökum lögum. Stór hluti viðskipta þeirra eru skyldutryggingar og þau njóta ýmissa réttinda vegna samfélagslegs hlutverks síns. Tryggingafélög eru því ekki fyrst og fremst eign hluthafanna. Það er ekki svo að eigendur þeirra geti farið með þau eins og sína einkaeign. Tryggingafélögin eru samfélagsleg fyrirbrigði og Neytendasamtökin eiga að berjast fyrir að þau verði rekin af ábyrgð og að spákaupmenn fái ekki að tæma þau að innan eða misnota sjálfum sér til ávinnings. Neytendasamtökin eiga að koma í veg fyrir svimandi arðgreiðslur út úr fyrirtækjum og standa vörð um hagsmuni neytenda gagnvart eigendum fyrirtækja, ekkert síður en fyrirtækjunum sjálfum.Vörn gegn uppgjöf Endurnýjun Neytendasamtakanna getur ekki orðið nema í tengslum við endurnýjun annarra almannasamtaka. Nú þegar er hafin endurreisn verkalýðshreyfingarinnar sem leitt hefur til víðtækari samstöðu en sést hefur áratugum saman. Samtök leigjenda hafa risið upp á ný og innan þeirra hefur verið stofnað til félaga leigjenda hjá einstökum leigufélögum. Innan þessarar vakningar er mikil deigla og Neytendasamtökin eiga bæði að vera þátttakandi í þessum umbreytingum og læra af því sem best er gert í öðrum samtökum. Meðal þeirra frambjóðenda sem skrifuðu undir yfirlýsinguna Neytendur rísa upp! eru stjórnarmenn í öflugum verkalýðsfélögum og Samtökum leigjenda. Eitt einkenni endurnýjunar almannasamtaka er stofnun félaga og hagsmunahópa innan stærri samtaka. Dæmi um þetta er hópur bílstjóra innan Eflingar og félag leigjenda hjá Félagsbústöðum innan Samtaka leigjenda. Hvatinn að baki er vissa um að engir eru betri í að reka hagsmuni bílstjóra en bílstjórar sjálfir og að engin þekki betur stöðu leigjenda hjá Félagsbústöðum en fólkið sem leigir þar. Það er því markmið okkar hóps að mynda innan Neytendasamtakanna hópa til að vinna að einstökum málum. Og þar á meðal hóp fólks sem hefur kynnst af eigin reynslu óbilgirni tryggingafélaganna og upplifað veika stöðu almennings gagnvart þessum fyrirtækjum. Það er trú okkar að þau sem þekkja óréttlætið séu líklegust til að leiðrétta það. Þangað eigum við að sækja afl til breytinga.Unnur Rán er frambjóðandi til formanns Neytendasamtakanna og Daníel Örn er frambjóðandi til stjórnar Neytendasamtakanna.
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar
Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun