Grípa þarf strax til aðgerða við Mývatn til bjargar lífríki Svavar Hávarðsson skrifar 22. júní 2016 06:00 Nægar upplýsingar liggja fyrir til að undirbúa aðgerðir við Mývatn. vísir/vilhelm Nauðsynlegt er að draga úr losun næringarefna í Mývatn, þó ósannað sé að losun þeirra sé helsta orsök þess vanda sem lífríki vatnsins er í. Lög og reglur um vernd Mývatns og Laxár duga til. Miðað við fyrirliggjandi þekkingu þarf að hreinsa fráveituvatn til að minnka álag á vatnið. Samstarfshópur um málefni Mývatns skilaði skýrslu um liðna helgi með ábendingum og samantekt á upplýsingum um ástand vatnsins og mögulegar aðgerðir til að draga úr neikvæðum áhrifum og efla rannsóknir og vöktun. Í skýrslunni segir m.a. að rétt sé að ríkisvaldið og Skútustaðahreppur vinni saman að umbótum í fráveitumálum og öðrum aðgerðum til að draga úr innstreymi næringarefna í Mývatn. Þar segir jafnframt að líta þarf til varúðarreglunnar í þessu samhengi, en röksemdin að baki varúðarreglunni er óvissa, í flestum tilvikum vísindaleg óvissa og skortur á upplýsingum, um hvort ákveðnar aðgerðir eða eftir atvikum aðgerðaleysi muni hafa óæskileg áhrif á umhverfið. Í skýrslunni er með ítarlegum hætti fjallað um ástandið sem hefur verið í fréttum bróðurpartinn af þessu ári. Óvissu um losun næringarefna af manna völdum, en jafnframt þá staðreynd að Mývatn er þannig gert af náttúrunnar hendi að lítil röskun á næringarefnasamsetningu getur verið nóg til að valda miklum breytingum. Óháð neikvæðri þróun á lífríki Mývatns þarf að taka fráveitumál Skútustaðahrepps til sérstakrar skoðunar, og vart hjá því komist að þar stígi ríkisvaldið inn í skyldur sveitarfélagsins sem hefur ekki bolmagn til að standa undir breytingum sem bundnar eru í lög. Þá segir að rétt sé að skoða aðrar aðgerðir til að draga úr innstreymi næringarefna, einkum frá landbúnaði og landgræðslu, t.d. með ráðgjöf um áburðargjöf til að tryggja að þau næringarefni berist síður í vatnið. Þá segir: „Brýnt er að víðtæk greining á lausnum í fráveitumálum taki eins skamman tíma og unnt er. Starfshópurinn telur þó að betra sé að skoða vandann og lausnir í stærra samhengi en að hefjast handa við fráveituframkvæmdir í Reykjahlíð strax í sumar. […] Gott er að ná niðurstöðu um fjármögnun átaks í fráveitumálum við Mývatn sem fyrst svo hægt sé að gera ráð fyrir verulegum framkvæmdum í Reykjahlíð á árinu 2017.“ Nauðsynlegt er að efla rannsóknir og vöktun á Mývatni og Laxá, og í skýrslunni er að finna langan lista sem fellur undir þetta atriði. Efla þarf fræðslu til íbúa og ferðamanna, sem talin er skjótvirk leið til að halda áhrifum manna á vatnið í lágmarki. Í framhaldinu mun Sigrún Magnúsdóttir, umhverfis- og auðlindaráðherra, leggja skýrsluna og hugmyndir starfshópsins fram í ríkisstjórn.Mývatn – flókið og sveiflukenntSíðustu tvö sumur hafa verið miklir blómar af blábakteríum, en þá urðu stórir hlutar Mývatns og Laxár græn- og brúnlitaðir og skyggni í vatninu lítið sem ekkert. Botngróður í meginhluta vatnsins hefur því horfið að mestu á undanförnum árum. Meðal annars hefur vaxtarsvæði kúluskíts rýrnað svo mjög að hann finnst varla lengur í vatninu. Viðkomubrestur hefur verið hjá bleikju í Mývatni frá 2000 svo að hún má teljast í útrýmingarhættu. Vistkerfi Mývatns er flókið, síkvikt og sveiflukennt, sem gerir erfitt um vik að greina frumorsakir breytinganna. Á það bæði við um breytingar sem hafa verið í gangi um langan tíma, s.s. samdrátt í botngróðri og bleikjustofni og þær sem hafa vakið sérstaka athygli á allra síðustu árum, s.s. mikla blábakteríublóma og fækkun hornsíla. Ekki er fullljóst hvað veldur þessari þróun, en henni svipar til breytinga sem verða í stöðuvötnum við að fá of mikið af næringarefnum.Fréttin birtist fyrst í Fréttablaðinu 22. júní 2016 Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Þrjátíu ár fyrir árásina á mann þingforsetans Erlent Heyrði mikla skruðninga í Hítárdal fyrir miðnætti á föstudag Innlent Veiðiþjófar stálu frá barni við Hítarvatn Innlent Dregur saman með efstu frambjóðendum Innlent Ætlar alla leið í baráttu fyrir nafninu sínu Innlent Fresta íbúakosningu í Ölfusi um mölunarverksmiðju Innlent Helga aðeins 15 mínútur að landa fyrsta laxinum Innlent Útgjöld ríkissjóðs vegna Grindavíkur hátt í hundrað milljarðar Innlent „Nú á dögunum tók sonur minn líf sitt innan veggja fangelsisins“ Innlent Heimamanna bíður það verkefni að finna nafn á nýja lónið sem er komið til að vera Innlent Fleiri fréttir Útgjöld ríkissjóðs vegna Grindavíkur hátt í hundrað milljarðar Diskóstemming í Bíóhöllinni á Akranesi Fresta íbúakosningu í Ölfusi um mölunarverksmiðju Lífleg og skrautleg kosningabarátta að mati forsætisráðherra Dregur saman með efstu frambjóðendum Mesta kvika frá því að kvikugangurinn myndaðist Nota sykursýkislyf til að léttast og Rottweilerhundar bjóða í partý Látin móðir ekki dæmd í tugmilljóna lyfjasölumáli sonarins Sendiherra, sveitarstjóri og bæjarstjóri skipuð í nefnd Ætlar alla leið í baráttu fyrir nafninu sínu Stuðningslán með ríkisábyrgð fyrir grindvísk fyrirtæki Skipið leggur úr höfn „Alls ekki svo að við tútturnar séum að taka yfir“ Framkvæmdir hafnar við brú yfir Fjarðarhornsá Segist kallaður „stríðsæsingarmaður“ vegna fyrirhyggju Sjúklingum Landspítala fjölgaði um 4.500 milli ára Skólastjóradrama í Kóraskóla fær óvæntan endi Bein útsending: Ársfundur Landspítala Mótfallinn sjálfsafgreiðslu á Bessastöðum Boða til blaðamannafundar vegna Grindavíkur Fordæma brottvísun mansalsþolenda og vilja nýja stefnu Slökktu eld á Seltjarnarnesi Mögulegt umboðsleysi stjórnar Aðventista gæti skipt Ölfyssinga máli Fara fram á farbann Sjómenn í haldi og ÁTVR í bobba Bréf First Water veldur ringulreið í bæjarstjórn Ölfuss Konráð nýr efnahagsráðgjafi ríkisstjórnarinnar Umhverfis- og loftslagsmálin „Icesave okkar tíma“ Boða sérstakan bæjarstjórnarfund vegna bréfs Eggerts Skipstjórinn og stýrimaðurinn fluttir til Reykjanesbæjar Sjá meira
Nauðsynlegt er að draga úr losun næringarefna í Mývatn, þó ósannað sé að losun þeirra sé helsta orsök þess vanda sem lífríki vatnsins er í. Lög og reglur um vernd Mývatns og Laxár duga til. Miðað við fyrirliggjandi þekkingu þarf að hreinsa fráveituvatn til að minnka álag á vatnið. Samstarfshópur um málefni Mývatns skilaði skýrslu um liðna helgi með ábendingum og samantekt á upplýsingum um ástand vatnsins og mögulegar aðgerðir til að draga úr neikvæðum áhrifum og efla rannsóknir og vöktun. Í skýrslunni segir m.a. að rétt sé að ríkisvaldið og Skútustaðahreppur vinni saman að umbótum í fráveitumálum og öðrum aðgerðum til að draga úr innstreymi næringarefna í Mývatn. Þar segir jafnframt að líta þarf til varúðarreglunnar í þessu samhengi, en röksemdin að baki varúðarreglunni er óvissa, í flestum tilvikum vísindaleg óvissa og skortur á upplýsingum, um hvort ákveðnar aðgerðir eða eftir atvikum aðgerðaleysi muni hafa óæskileg áhrif á umhverfið. Í skýrslunni er með ítarlegum hætti fjallað um ástandið sem hefur verið í fréttum bróðurpartinn af þessu ári. Óvissu um losun næringarefna af manna völdum, en jafnframt þá staðreynd að Mývatn er þannig gert af náttúrunnar hendi að lítil röskun á næringarefnasamsetningu getur verið nóg til að valda miklum breytingum. Óháð neikvæðri þróun á lífríki Mývatns þarf að taka fráveitumál Skútustaðahrepps til sérstakrar skoðunar, og vart hjá því komist að þar stígi ríkisvaldið inn í skyldur sveitarfélagsins sem hefur ekki bolmagn til að standa undir breytingum sem bundnar eru í lög. Þá segir að rétt sé að skoða aðrar aðgerðir til að draga úr innstreymi næringarefna, einkum frá landbúnaði og landgræðslu, t.d. með ráðgjöf um áburðargjöf til að tryggja að þau næringarefni berist síður í vatnið. Þá segir: „Brýnt er að víðtæk greining á lausnum í fráveitumálum taki eins skamman tíma og unnt er. Starfshópurinn telur þó að betra sé að skoða vandann og lausnir í stærra samhengi en að hefjast handa við fráveituframkvæmdir í Reykjahlíð strax í sumar. […] Gott er að ná niðurstöðu um fjármögnun átaks í fráveitumálum við Mývatn sem fyrst svo hægt sé að gera ráð fyrir verulegum framkvæmdum í Reykjahlíð á árinu 2017.“ Nauðsynlegt er að efla rannsóknir og vöktun á Mývatni og Laxá, og í skýrslunni er að finna langan lista sem fellur undir þetta atriði. Efla þarf fræðslu til íbúa og ferðamanna, sem talin er skjótvirk leið til að halda áhrifum manna á vatnið í lágmarki. Í framhaldinu mun Sigrún Magnúsdóttir, umhverfis- og auðlindaráðherra, leggja skýrsluna og hugmyndir starfshópsins fram í ríkisstjórn.Mývatn – flókið og sveiflukenntSíðustu tvö sumur hafa verið miklir blómar af blábakteríum, en þá urðu stórir hlutar Mývatns og Laxár græn- og brúnlitaðir og skyggni í vatninu lítið sem ekkert. Botngróður í meginhluta vatnsins hefur því horfið að mestu á undanförnum árum. Meðal annars hefur vaxtarsvæði kúluskíts rýrnað svo mjög að hann finnst varla lengur í vatninu. Viðkomubrestur hefur verið hjá bleikju í Mývatni frá 2000 svo að hún má teljast í útrýmingarhættu. Vistkerfi Mývatns er flókið, síkvikt og sveiflukennt, sem gerir erfitt um vik að greina frumorsakir breytinganna. Á það bæði við um breytingar sem hafa verið í gangi um langan tíma, s.s. samdrátt í botngróðri og bleikjustofni og þær sem hafa vakið sérstaka athygli á allra síðustu árum, s.s. mikla blábakteríublóma og fækkun hornsíla. Ekki er fullljóst hvað veldur þessari þróun, en henni svipar til breytinga sem verða í stöðuvötnum við að fá of mikið af næringarefnum.Fréttin birtist fyrst í Fréttablaðinu 22. júní 2016
Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Þrjátíu ár fyrir árásina á mann þingforsetans Erlent Heyrði mikla skruðninga í Hítárdal fyrir miðnætti á föstudag Innlent Veiðiþjófar stálu frá barni við Hítarvatn Innlent Dregur saman með efstu frambjóðendum Innlent Ætlar alla leið í baráttu fyrir nafninu sínu Innlent Fresta íbúakosningu í Ölfusi um mölunarverksmiðju Innlent Helga aðeins 15 mínútur að landa fyrsta laxinum Innlent Útgjöld ríkissjóðs vegna Grindavíkur hátt í hundrað milljarðar Innlent „Nú á dögunum tók sonur minn líf sitt innan veggja fangelsisins“ Innlent Heimamanna bíður það verkefni að finna nafn á nýja lónið sem er komið til að vera Innlent Fleiri fréttir Útgjöld ríkissjóðs vegna Grindavíkur hátt í hundrað milljarðar Diskóstemming í Bíóhöllinni á Akranesi Fresta íbúakosningu í Ölfusi um mölunarverksmiðju Lífleg og skrautleg kosningabarátta að mati forsætisráðherra Dregur saman með efstu frambjóðendum Mesta kvika frá því að kvikugangurinn myndaðist Nota sykursýkislyf til að léttast og Rottweilerhundar bjóða í partý Látin móðir ekki dæmd í tugmilljóna lyfjasölumáli sonarins Sendiherra, sveitarstjóri og bæjarstjóri skipuð í nefnd Ætlar alla leið í baráttu fyrir nafninu sínu Stuðningslán með ríkisábyrgð fyrir grindvísk fyrirtæki Skipið leggur úr höfn „Alls ekki svo að við tútturnar séum að taka yfir“ Framkvæmdir hafnar við brú yfir Fjarðarhornsá Segist kallaður „stríðsæsingarmaður“ vegna fyrirhyggju Sjúklingum Landspítala fjölgaði um 4.500 milli ára Skólastjóradrama í Kóraskóla fær óvæntan endi Bein útsending: Ársfundur Landspítala Mótfallinn sjálfsafgreiðslu á Bessastöðum Boða til blaðamannafundar vegna Grindavíkur Fordæma brottvísun mansalsþolenda og vilja nýja stefnu Slökktu eld á Seltjarnarnesi Mögulegt umboðsleysi stjórnar Aðventista gæti skipt Ölfyssinga máli Fara fram á farbann Sjómenn í haldi og ÁTVR í bobba Bréf First Water veldur ringulreið í bæjarstjórn Ölfuss Konráð nýr efnahagsráðgjafi ríkisstjórnarinnar Umhverfis- og loftslagsmálin „Icesave okkar tíma“ Boða sérstakan bæjarstjórnarfund vegna bréfs Eggerts Skipstjórinn og stýrimaðurinn fluttir til Reykjanesbæjar Sjá meira