Grípa þarf strax til aðgerða við Mývatn til bjargar lífríki Svavar Hávarðsson skrifar 22. júní 2016 06:00 Nægar upplýsingar liggja fyrir til að undirbúa aðgerðir við Mývatn. vísir/vilhelm Nauðsynlegt er að draga úr losun næringarefna í Mývatn, þó ósannað sé að losun þeirra sé helsta orsök þess vanda sem lífríki vatnsins er í. Lög og reglur um vernd Mývatns og Laxár duga til. Miðað við fyrirliggjandi þekkingu þarf að hreinsa fráveituvatn til að minnka álag á vatnið. Samstarfshópur um málefni Mývatns skilaði skýrslu um liðna helgi með ábendingum og samantekt á upplýsingum um ástand vatnsins og mögulegar aðgerðir til að draga úr neikvæðum áhrifum og efla rannsóknir og vöktun. Í skýrslunni segir m.a. að rétt sé að ríkisvaldið og Skútustaðahreppur vinni saman að umbótum í fráveitumálum og öðrum aðgerðum til að draga úr innstreymi næringarefna í Mývatn. Þar segir jafnframt að líta þarf til varúðarreglunnar í þessu samhengi, en röksemdin að baki varúðarreglunni er óvissa, í flestum tilvikum vísindaleg óvissa og skortur á upplýsingum, um hvort ákveðnar aðgerðir eða eftir atvikum aðgerðaleysi muni hafa óæskileg áhrif á umhverfið. Í skýrslunni er með ítarlegum hætti fjallað um ástandið sem hefur verið í fréttum bróðurpartinn af þessu ári. Óvissu um losun næringarefna af manna völdum, en jafnframt þá staðreynd að Mývatn er þannig gert af náttúrunnar hendi að lítil röskun á næringarefnasamsetningu getur verið nóg til að valda miklum breytingum. Óháð neikvæðri þróun á lífríki Mývatns þarf að taka fráveitumál Skútustaðahrepps til sérstakrar skoðunar, og vart hjá því komist að þar stígi ríkisvaldið inn í skyldur sveitarfélagsins sem hefur ekki bolmagn til að standa undir breytingum sem bundnar eru í lög. Þá segir að rétt sé að skoða aðrar aðgerðir til að draga úr innstreymi næringarefna, einkum frá landbúnaði og landgræðslu, t.d. með ráðgjöf um áburðargjöf til að tryggja að þau næringarefni berist síður í vatnið. Þá segir: „Brýnt er að víðtæk greining á lausnum í fráveitumálum taki eins skamman tíma og unnt er. Starfshópurinn telur þó að betra sé að skoða vandann og lausnir í stærra samhengi en að hefjast handa við fráveituframkvæmdir í Reykjahlíð strax í sumar. […] Gott er að ná niðurstöðu um fjármögnun átaks í fráveitumálum við Mývatn sem fyrst svo hægt sé að gera ráð fyrir verulegum framkvæmdum í Reykjahlíð á árinu 2017.“ Nauðsynlegt er að efla rannsóknir og vöktun á Mývatni og Laxá, og í skýrslunni er að finna langan lista sem fellur undir þetta atriði. Efla þarf fræðslu til íbúa og ferðamanna, sem talin er skjótvirk leið til að halda áhrifum manna á vatnið í lágmarki. Í framhaldinu mun Sigrún Magnúsdóttir, umhverfis- og auðlindaráðherra, leggja skýrsluna og hugmyndir starfshópsins fram í ríkisstjórn.Mývatn – flókið og sveiflukenntSíðustu tvö sumur hafa verið miklir blómar af blábakteríum, en þá urðu stórir hlutar Mývatns og Laxár græn- og brúnlitaðir og skyggni í vatninu lítið sem ekkert. Botngróður í meginhluta vatnsins hefur því horfið að mestu á undanförnum árum. Meðal annars hefur vaxtarsvæði kúluskíts rýrnað svo mjög að hann finnst varla lengur í vatninu. Viðkomubrestur hefur verið hjá bleikju í Mývatni frá 2000 svo að hún má teljast í útrýmingarhættu. Vistkerfi Mývatns er flókið, síkvikt og sveiflukennt, sem gerir erfitt um vik að greina frumorsakir breytinganna. Á það bæði við um breytingar sem hafa verið í gangi um langan tíma, s.s. samdrátt í botngróðri og bleikjustofni og þær sem hafa vakið sérstaka athygli á allra síðustu árum, s.s. mikla blábakteríublóma og fækkun hornsíla. Ekki er fullljóst hvað veldur þessari þróun, en henni svipar til breytinga sem verða í stöðuvötnum við að fá of mikið af næringarefnum.Fréttin birtist fyrst í Fréttablaðinu 22. júní 2016 Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Vitni segir bílinn hafa ekið hratt fram úr sér skömmu fyrir slysið Innlent Neita að borga tjón eftir að hafa mokað snjó yfir bíl Innlent Isavia stefnir að því að hefja gjaldtöku í vikunni Innlent „Þetta er stórtjón fyrir okkur“ Innlent Myndir: Allt á floti í Kringlunni Innlent „Hvernig getur sama fólk snúist svona í skoðunum sínum?“ Innlent Oddviti Garðarbæjarlistans hættir í Samfylkingunni Innlent Flúðu vettvang eftir harðan árekstur Innlent Óttast að Quang Le hafi samband við þolendur Innlent „Þetta var bara eins og hryðjuverk“ Innlent Fleiri fréttir „Þetta var bara eins og hryðjuverk“ „Hvernig getur sama fólk snúist svona í skoðunum sínum?“ Sælkerasveppir ræktaðir í gróðrarstöð í Mosfellsdal Óttast að Quang Le hafi samband við þolendur Vitni segir bílinn hafa ekið hratt fram úr sér skömmu fyrir slysið Altjón í tíu búðum Kringlunnar og undirbúningur fyrir þjóðhátíðardaginn Oddviti Garðarbæjarlistans hættir í Samfylkingunni Neita að borga tjón eftir að hafa mokað snjó yfir bíl Stútfull hátíðardagskrá um allt land á 17. júní „Þetta er stórtjón fyrir okkur“ Parísarhjól sprettur upp við höfnina Stefna á að opna Kringluna á þriðjudag Fá ekki fjármagn til að laga Flóttamannaleiðina fyrr en 2028 Isavia stefnir að því að hefja gjaldtöku í vikunni Það verði „drulluerfitt“ að rífa VG úr lægðinni Jarðaberjarækt í grænum iðngarði í Helguvík Búðareigendur aðstoðuðu slökkviliðsmenn Flúðu vettvang eftir harðan árekstur Slökkvistarf í Kringlunni og staða Vinstri grænna Laxateljari greinir eldislaxa frá villtum löxum Ferðaþjónustan, þingmálin og Running Tide í Sprengisandi Björgunarsveitir sinntu reiðslysi og gönguslysi í gær Myndir: Allt á floti í Kringlunni Umfangsmikið mengunarslys vegna rútuslyssins Konungsskip Dana í Reykjavík „Sumar búðir hafa sloppið vel, aðrar ekki“ Safnað fyrir gróðurskála á Kirkjubæjarklaustri „Við munum ekkert hreyfa okkur í sumar“ Flókið verkefni og mikið tjón í Kringlunni Leiðinlegt fyrir útskriftarnema sem er hent út áður en þeir taka sopa Sjá meira
Nauðsynlegt er að draga úr losun næringarefna í Mývatn, þó ósannað sé að losun þeirra sé helsta orsök þess vanda sem lífríki vatnsins er í. Lög og reglur um vernd Mývatns og Laxár duga til. Miðað við fyrirliggjandi þekkingu þarf að hreinsa fráveituvatn til að minnka álag á vatnið. Samstarfshópur um málefni Mývatns skilaði skýrslu um liðna helgi með ábendingum og samantekt á upplýsingum um ástand vatnsins og mögulegar aðgerðir til að draga úr neikvæðum áhrifum og efla rannsóknir og vöktun. Í skýrslunni segir m.a. að rétt sé að ríkisvaldið og Skútustaðahreppur vinni saman að umbótum í fráveitumálum og öðrum aðgerðum til að draga úr innstreymi næringarefna í Mývatn. Þar segir jafnframt að líta þarf til varúðarreglunnar í þessu samhengi, en röksemdin að baki varúðarreglunni er óvissa, í flestum tilvikum vísindaleg óvissa og skortur á upplýsingum, um hvort ákveðnar aðgerðir eða eftir atvikum aðgerðaleysi muni hafa óæskileg áhrif á umhverfið. Í skýrslunni er með ítarlegum hætti fjallað um ástandið sem hefur verið í fréttum bróðurpartinn af þessu ári. Óvissu um losun næringarefna af manna völdum, en jafnframt þá staðreynd að Mývatn er þannig gert af náttúrunnar hendi að lítil röskun á næringarefnasamsetningu getur verið nóg til að valda miklum breytingum. Óháð neikvæðri þróun á lífríki Mývatns þarf að taka fráveitumál Skútustaðahrepps til sérstakrar skoðunar, og vart hjá því komist að þar stígi ríkisvaldið inn í skyldur sveitarfélagsins sem hefur ekki bolmagn til að standa undir breytingum sem bundnar eru í lög. Þá segir að rétt sé að skoða aðrar aðgerðir til að draga úr innstreymi næringarefna, einkum frá landbúnaði og landgræðslu, t.d. með ráðgjöf um áburðargjöf til að tryggja að þau næringarefni berist síður í vatnið. Þá segir: „Brýnt er að víðtæk greining á lausnum í fráveitumálum taki eins skamman tíma og unnt er. Starfshópurinn telur þó að betra sé að skoða vandann og lausnir í stærra samhengi en að hefjast handa við fráveituframkvæmdir í Reykjahlíð strax í sumar. […] Gott er að ná niðurstöðu um fjármögnun átaks í fráveitumálum við Mývatn sem fyrst svo hægt sé að gera ráð fyrir verulegum framkvæmdum í Reykjahlíð á árinu 2017.“ Nauðsynlegt er að efla rannsóknir og vöktun á Mývatni og Laxá, og í skýrslunni er að finna langan lista sem fellur undir þetta atriði. Efla þarf fræðslu til íbúa og ferðamanna, sem talin er skjótvirk leið til að halda áhrifum manna á vatnið í lágmarki. Í framhaldinu mun Sigrún Magnúsdóttir, umhverfis- og auðlindaráðherra, leggja skýrsluna og hugmyndir starfshópsins fram í ríkisstjórn.Mývatn – flókið og sveiflukenntSíðustu tvö sumur hafa verið miklir blómar af blábakteríum, en þá urðu stórir hlutar Mývatns og Laxár græn- og brúnlitaðir og skyggni í vatninu lítið sem ekkert. Botngróður í meginhluta vatnsins hefur því horfið að mestu á undanförnum árum. Meðal annars hefur vaxtarsvæði kúluskíts rýrnað svo mjög að hann finnst varla lengur í vatninu. Viðkomubrestur hefur verið hjá bleikju í Mývatni frá 2000 svo að hún má teljast í útrýmingarhættu. Vistkerfi Mývatns er flókið, síkvikt og sveiflukennt, sem gerir erfitt um vik að greina frumorsakir breytinganna. Á það bæði við um breytingar sem hafa verið í gangi um langan tíma, s.s. samdrátt í botngróðri og bleikjustofni og þær sem hafa vakið sérstaka athygli á allra síðustu árum, s.s. mikla blábakteríublóma og fækkun hornsíla. Ekki er fullljóst hvað veldur þessari þróun, en henni svipar til breytinga sem verða í stöðuvötnum við að fá of mikið af næringarefnum.Fréttin birtist fyrst í Fréttablaðinu 22. júní 2016
Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Vitni segir bílinn hafa ekið hratt fram úr sér skömmu fyrir slysið Innlent Neita að borga tjón eftir að hafa mokað snjó yfir bíl Innlent Isavia stefnir að því að hefja gjaldtöku í vikunni Innlent „Þetta er stórtjón fyrir okkur“ Innlent Myndir: Allt á floti í Kringlunni Innlent „Hvernig getur sama fólk snúist svona í skoðunum sínum?“ Innlent Oddviti Garðarbæjarlistans hættir í Samfylkingunni Innlent Flúðu vettvang eftir harðan árekstur Innlent Óttast að Quang Le hafi samband við þolendur Innlent „Þetta var bara eins og hryðjuverk“ Innlent Fleiri fréttir „Þetta var bara eins og hryðjuverk“ „Hvernig getur sama fólk snúist svona í skoðunum sínum?“ Sælkerasveppir ræktaðir í gróðrarstöð í Mosfellsdal Óttast að Quang Le hafi samband við þolendur Vitni segir bílinn hafa ekið hratt fram úr sér skömmu fyrir slysið Altjón í tíu búðum Kringlunnar og undirbúningur fyrir þjóðhátíðardaginn Oddviti Garðarbæjarlistans hættir í Samfylkingunni Neita að borga tjón eftir að hafa mokað snjó yfir bíl Stútfull hátíðardagskrá um allt land á 17. júní „Þetta er stórtjón fyrir okkur“ Parísarhjól sprettur upp við höfnina Stefna á að opna Kringluna á þriðjudag Fá ekki fjármagn til að laga Flóttamannaleiðina fyrr en 2028 Isavia stefnir að því að hefja gjaldtöku í vikunni Það verði „drulluerfitt“ að rífa VG úr lægðinni Jarðaberjarækt í grænum iðngarði í Helguvík Búðareigendur aðstoðuðu slökkviliðsmenn Flúðu vettvang eftir harðan árekstur Slökkvistarf í Kringlunni og staða Vinstri grænna Laxateljari greinir eldislaxa frá villtum löxum Ferðaþjónustan, þingmálin og Running Tide í Sprengisandi Björgunarsveitir sinntu reiðslysi og gönguslysi í gær Myndir: Allt á floti í Kringlunni Umfangsmikið mengunarslys vegna rútuslyssins Konungsskip Dana í Reykjavík „Sumar búðir hafa sloppið vel, aðrar ekki“ Safnað fyrir gróðurskála á Kirkjubæjarklaustri „Við munum ekkert hreyfa okkur í sumar“ Flókið verkefni og mikið tjón í Kringlunni Leiðinlegt fyrir útskriftarnema sem er hent út áður en þeir taka sopa Sjá meira