Vegið að mannréttindum Kristjana Björg Guðbrandsdóttir skrifar 20. janúar 2015 09:00 Líkur eru á að það halli á innflytjendur, segir Elfa Ýr Gylfadóttir, framkvæmdastjóri fjölmiðlanefndar. Hún segir þörf á að gæta að mannréttindum í kjölfar voðaverka í París og að hlúa þurfi að tjáningarfrelsinu alla daga. vísir/ernir Voðaverkin í París geta haft áhrif á tjáningarfrelsi okkar og mannréttindi, þá er viðbúið að þau ali á ótta í garð innflytjenda. Þetta segir Elfa Ýr Gylfadóttir, framkvæmdastjóri fjölmiðlanefndar sem heldur hádegisfund í dag í samstarfi við Siðfræðistofnun um afleiðingar voðaverkanna undir yfirskriftinni Er penninn máttugri en sverðið? Elfa Ýr fjallar um hvaða áhrif voðaverkin í París geti haft á tjáningarfrelsi og borgaraleg réttindi á Vesturlöndum. Hún fjallar jafnframt um hvað beri að varast og leggur áherslu á að tjáningarfrelsi séu réttindi sem við höfum aflað okkur á löngum tíma og þau þurfi að verja og vernda. „Ég minni á að tjáningarfrelsið er ekki sjálfsögð réttindi. Við höfum aflað okkur þeirra á mjög löngum tíma. Við þurfum að gæta þessa frelsis mjög markvisst, hlúa að því og viðhalda því. Nú er viðbúið að það geti orðið meira eftirlit með fólki vegna voðaverkanna og það getur varðað tjáningarfrelsi en líka önnur mannréttindi, svo sem friðhelgi einkalífsins.“ Elfa Ýr segist í því samhengi spyrja sig hvaða áhrif hræðsla vegna voðaverkanna muni hafa á Vesturlöndum. „Voðaverkin eru framkvæmd til að vekja mikla hræðslu meðal fólks og það getur haft áhrif á það samfélag sem við búum í.“ Hún nefnir að það sé tilhneiging til þess að fjalla um tjáningarfrelsið á tyllidögum á meðan rík þörf sé til umræðu um það alla daga. Fjölmargt vegi að tjáningarfrelsinu og öðrum mannréttindum. Þá sé varhugavert að vera sinnulaus um minni mál sem geti hvert á eftir öðru breytt samfélaginu til lengri tíma. „Það eru minni hlutir að gerast í samfélaginu sem vekja ugg. Þeir varða til dæmis samþjöppun á eignarhaldi en þá stöndum við ekki upp til að verja tjáningarfrelsið. Ég held að almenningur geri sér almennt ekki grein fyrir því hversu mikilvægt það er að gæta að réttindum okkar hér á landi af því við erum svo ungt lýðræðisríki. Það er ekki þessi sama meðvitund hjá okkur og víða annars staðar í Evrópu um hvað mannréttindi eru fólki mikilvæg og að við þurfum að hlúa að þeim. Lítil mál geta hvert á eftir öðru breytt samfélaginu til lengri tíma, án þess að það sé á einhverjum tíma staðið upp til varnar tjáningarfrelsinu. Þetta eru hlutir eins og áhrif auglýsenda á umfjöllun. Þegar upplýst er að einstaklingar eru að kaupa sig frá umfjöllun í fjölmiðlum, eða þegar ráðamenn reyna að hafa áhrif á gagnrýna umfjöllun um sig í fjölmiðlum.“ Elfa Ýr segir fá slík mál hafa komið inn á borð fjölmiðlanefndar, síðasta erindið sem nefndin fékk var vegna eignarhalds á DV. „Við fylgjumst með. Fjölmiðlarnir bera sig illa fjárhagslega. Það er það sem maður hefur áhyggjur af. Ef fjölmiðlar eru ekki burðugir fjárhagslega, þá er hætta á að blaða- og fréttamenn missi störf sín. Við slíkar aðstæður er hætta á sjálfsritskoðun. Það eru ekki góðar aðstæður fyrir gagnrýna blaða- og fréttamennsku,“ segir Elfa Ýr. Hún vitnar í umræðu erlendis og segir að tímabært sé að athuga hvort innflytjendur eigi sér rödd í íslenskum fjölmiðlum eins og löndunum í kringum okkur. „Bakgrunnur blaða- og fréttamanna skiptir máli. Aldur, kyn, umhverfi og aðstæður í uppvexti og hvort þeir eiga foreldra af öðrum uppruna skiptir máli fyrir fjölbreytni í fjölmiðlum. Fjölbreytni er til góðs. Þegar maður lítur til þeirrar ójöfnu stöðu sem hefur verið á milli karla og kvenna, má leiða líkur að því að ólíkir hópar eigi sér ekki allir rödd í fjölmiðlum.“ Á fundinum fjallar auk Elfu Ýrar Þórir Jónsson Hraundal um bakgrunn myndbirtingabanns í íslam, ýmsar algengar hugmyndir Vesturlandabúa um múslima og trú þeirra og veltir upp nokkrum spurningum um mögulegar undirliggjandi ástæður voðaverkanna í París. Róbert H. Haraldsson fjallar um tjáningarfrelsið og mörk þess í heimspekilegu samhengi og rétt einstaklingsins til að hugsa frjálslega og tjá hugsanir sínar óþvingað og óttalaust. Fundurinn verður haldinn í Odda, Háskóla Íslands, og hefst kl. 11.50. Mest lesið Meint framhjáhald og sambandsslit í stunguárásarmáli Innlent Vildi heimsækja krabbameinssjúka móður sína en vísað úr landi Innlent Um 800.000 Evrópubúar taldir hafa fallið fyrir kínverskri svikamyllu Erlent Neyðast óvænt til að tæma laugina Innlent Enok ákærður fyrir að fleygja manni niður tröppur og berja annan Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Bandaríkjamenn stöðvuðu vopnasendingu til Ísrael í síðustu viku Erlent Stjórn Íslensku óperunnar afar gagnrýnin á frumvarp um Þjóðaróperu Innlent Fyrsta flugið til Íslands var hluti heimsviðburðar Innlent Öllum aðgerðum aflýst og flugfarþegar geta andað léttar Innlent Fleiri fréttir Leki kom að bát út af Barða Óbreyttir stýrivextir, fangamál og dræmt Eurovision áhorf Forsetaefni takast á um forsetavaldið „Þetta getur ekki annað en endað með algjörum ósköpum“ Hjól undan strætó braut svalir á annarri hæð Bein útsending: Bjarkey kynnir lagareldisfrumvarpið Neyðast óvænt til að tæma laugina Bein útsending: Þrjátíu ár af EES-samstarfi Drógu fiskibát sem fékk veiðarfæri í skrúfuna til hafnar Meint framhjáhald og sambandsslit í stunguárásarmáli Stjórn Íslensku óperunnar afar gagnrýnin á frumvarp um Þjóðaróperu Vildi heimsækja krabbameinssjúka móður sína en vísað úr landi Fyrsta flugið til Íslands var hluti heimsviðburðar Öllum aðgerðum aflýst og flugfarþegar geta andað léttar Bein útsending frá samstöðutónleikum í Háskólabíó í opinni dagskrá Skelfilegt að þurfa grípa til hópuppsagna Nýtt sanngirnisbótafrumvarp gæti komið fram Atburðirnir fyrir botni Miðjarðarhafs því sem næst „óraunverulegir“ Engri kirkju hollt að vera of nálægt ríkinu Samþykktu tillögu Sjálfstæðisflokksins Reynt til þrautar að ná samningum áður en aðgerðir skella á Júróvisíon í skugga stríðsreksturs og sársaukafullar uppsagnir Enok ákærður fyrir að fleygja manni niður tröppur og berja annan Undirbúa hópuppsögn hjá Grindavíkurbæ Töluverð óvissa um framvindu jarðhræringanna Gæsluvarðhald yfir manninum framlengt „Við þurfum ekki að verjast neinu“ „Ég sé engar staðreyndavillur í þessum þætti“ Aðstæður fyrir stýrivaxtalækkun á morgun Gosið gæti þúsundfaldast við nýjan atburð Sjá meira
Voðaverkin í París geta haft áhrif á tjáningarfrelsi okkar og mannréttindi, þá er viðbúið að þau ali á ótta í garð innflytjenda. Þetta segir Elfa Ýr Gylfadóttir, framkvæmdastjóri fjölmiðlanefndar sem heldur hádegisfund í dag í samstarfi við Siðfræðistofnun um afleiðingar voðaverkanna undir yfirskriftinni Er penninn máttugri en sverðið? Elfa Ýr fjallar um hvaða áhrif voðaverkin í París geti haft á tjáningarfrelsi og borgaraleg réttindi á Vesturlöndum. Hún fjallar jafnframt um hvað beri að varast og leggur áherslu á að tjáningarfrelsi séu réttindi sem við höfum aflað okkur á löngum tíma og þau þurfi að verja og vernda. „Ég minni á að tjáningarfrelsið er ekki sjálfsögð réttindi. Við höfum aflað okkur þeirra á mjög löngum tíma. Við þurfum að gæta þessa frelsis mjög markvisst, hlúa að því og viðhalda því. Nú er viðbúið að það geti orðið meira eftirlit með fólki vegna voðaverkanna og það getur varðað tjáningarfrelsi en líka önnur mannréttindi, svo sem friðhelgi einkalífsins.“ Elfa Ýr segist í því samhengi spyrja sig hvaða áhrif hræðsla vegna voðaverkanna muni hafa á Vesturlöndum. „Voðaverkin eru framkvæmd til að vekja mikla hræðslu meðal fólks og það getur haft áhrif á það samfélag sem við búum í.“ Hún nefnir að það sé tilhneiging til þess að fjalla um tjáningarfrelsið á tyllidögum á meðan rík þörf sé til umræðu um það alla daga. Fjölmargt vegi að tjáningarfrelsinu og öðrum mannréttindum. Þá sé varhugavert að vera sinnulaus um minni mál sem geti hvert á eftir öðru breytt samfélaginu til lengri tíma. „Það eru minni hlutir að gerast í samfélaginu sem vekja ugg. Þeir varða til dæmis samþjöppun á eignarhaldi en þá stöndum við ekki upp til að verja tjáningarfrelsið. Ég held að almenningur geri sér almennt ekki grein fyrir því hversu mikilvægt það er að gæta að réttindum okkar hér á landi af því við erum svo ungt lýðræðisríki. Það er ekki þessi sama meðvitund hjá okkur og víða annars staðar í Evrópu um hvað mannréttindi eru fólki mikilvæg og að við þurfum að hlúa að þeim. Lítil mál geta hvert á eftir öðru breytt samfélaginu til lengri tíma, án þess að það sé á einhverjum tíma staðið upp til varnar tjáningarfrelsinu. Þetta eru hlutir eins og áhrif auglýsenda á umfjöllun. Þegar upplýst er að einstaklingar eru að kaupa sig frá umfjöllun í fjölmiðlum, eða þegar ráðamenn reyna að hafa áhrif á gagnrýna umfjöllun um sig í fjölmiðlum.“ Elfa Ýr segir fá slík mál hafa komið inn á borð fjölmiðlanefndar, síðasta erindið sem nefndin fékk var vegna eignarhalds á DV. „Við fylgjumst með. Fjölmiðlarnir bera sig illa fjárhagslega. Það er það sem maður hefur áhyggjur af. Ef fjölmiðlar eru ekki burðugir fjárhagslega, þá er hætta á að blaða- og fréttamenn missi störf sín. Við slíkar aðstæður er hætta á sjálfsritskoðun. Það eru ekki góðar aðstæður fyrir gagnrýna blaða- og fréttamennsku,“ segir Elfa Ýr. Hún vitnar í umræðu erlendis og segir að tímabært sé að athuga hvort innflytjendur eigi sér rödd í íslenskum fjölmiðlum eins og löndunum í kringum okkur. „Bakgrunnur blaða- og fréttamanna skiptir máli. Aldur, kyn, umhverfi og aðstæður í uppvexti og hvort þeir eiga foreldra af öðrum uppruna skiptir máli fyrir fjölbreytni í fjölmiðlum. Fjölbreytni er til góðs. Þegar maður lítur til þeirrar ójöfnu stöðu sem hefur verið á milli karla og kvenna, má leiða líkur að því að ólíkir hópar eigi sér ekki allir rödd í fjölmiðlum.“ Á fundinum fjallar auk Elfu Ýrar Þórir Jónsson Hraundal um bakgrunn myndbirtingabanns í íslam, ýmsar algengar hugmyndir Vesturlandabúa um múslima og trú þeirra og veltir upp nokkrum spurningum um mögulegar undirliggjandi ástæður voðaverkanna í París. Róbert H. Haraldsson fjallar um tjáningarfrelsið og mörk þess í heimspekilegu samhengi og rétt einstaklingsins til að hugsa frjálslega og tjá hugsanir sínar óþvingað og óttalaust. Fundurinn verður haldinn í Odda, Háskóla Íslands, og hefst kl. 11.50.
Mest lesið Meint framhjáhald og sambandsslit í stunguárásarmáli Innlent Vildi heimsækja krabbameinssjúka móður sína en vísað úr landi Innlent Um 800.000 Evrópubúar taldir hafa fallið fyrir kínverskri svikamyllu Erlent Neyðast óvænt til að tæma laugina Innlent Enok ákærður fyrir að fleygja manni niður tröppur og berja annan Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Bandaríkjamenn stöðvuðu vopnasendingu til Ísrael í síðustu viku Erlent Stjórn Íslensku óperunnar afar gagnrýnin á frumvarp um Þjóðaróperu Innlent Fyrsta flugið til Íslands var hluti heimsviðburðar Innlent Öllum aðgerðum aflýst og flugfarþegar geta andað léttar Innlent Fleiri fréttir Leki kom að bát út af Barða Óbreyttir stýrivextir, fangamál og dræmt Eurovision áhorf Forsetaefni takast á um forsetavaldið „Þetta getur ekki annað en endað með algjörum ósköpum“ Hjól undan strætó braut svalir á annarri hæð Bein útsending: Bjarkey kynnir lagareldisfrumvarpið Neyðast óvænt til að tæma laugina Bein útsending: Þrjátíu ár af EES-samstarfi Drógu fiskibát sem fékk veiðarfæri í skrúfuna til hafnar Meint framhjáhald og sambandsslit í stunguárásarmáli Stjórn Íslensku óperunnar afar gagnrýnin á frumvarp um Þjóðaróperu Vildi heimsækja krabbameinssjúka móður sína en vísað úr landi Fyrsta flugið til Íslands var hluti heimsviðburðar Öllum aðgerðum aflýst og flugfarþegar geta andað léttar Bein útsending frá samstöðutónleikum í Háskólabíó í opinni dagskrá Skelfilegt að þurfa grípa til hópuppsagna Nýtt sanngirnisbótafrumvarp gæti komið fram Atburðirnir fyrir botni Miðjarðarhafs því sem næst „óraunverulegir“ Engri kirkju hollt að vera of nálægt ríkinu Samþykktu tillögu Sjálfstæðisflokksins Reynt til þrautar að ná samningum áður en aðgerðir skella á Júróvisíon í skugga stríðsreksturs og sársaukafullar uppsagnir Enok ákærður fyrir að fleygja manni niður tröppur og berja annan Undirbúa hópuppsögn hjá Grindavíkurbæ Töluverð óvissa um framvindu jarðhræringanna Gæsluvarðhald yfir manninum framlengt „Við þurfum ekki að verjast neinu“ „Ég sé engar staðreyndavillur í þessum þætti“ Aðstæður fyrir stýrivaxtalækkun á morgun Gosið gæti þúsundfaldast við nýjan atburð Sjá meira