Gagnrýni

Ég gerði ekkert rangt

Friðrika Benónýsdóttir skrifar
Mörður
Mörður
Bækur:

Mörður

Bjarni Harðarson

Sæmundur



Bjarni Harðarson ræðst ekki á garðinn þar sem hann er lægstur í skáldsögunni Merði. Þar er sögumaður ein hataðasta persóna Íslendingasagnanna, Mörður Valgarðsson, sá hinn sami og hlaut þann vafasama heiður að fá nafni sínu skeytt við lygi svo úr varð Lyga-Mörður. Hér er hann sjálfur sögumaður og endursegir atburðarás Njálu út frá eigin sjónarmiðum, sem eins og gefur að skilja eru töluvert ólík þeim sem höfundur Njálu setur fram.



Mörður hefur nefnilega að eigin mati ekki gert neitt rangt, hann gerði einfaldlega það sem þurfti til að hin rétta ordnung hlutanna viðhéldist. Það náði auðvitað engri átt að papahyski eins og Njáll á Bergþórshvoli og afkomendur hans kæmist til áhrifa í samfélaginu. Slíkt varð að stoppa með öllum ráðum.



Bjarni er óhemjugóður sögumaður og fer hjá á kostum í drýgindarausi Marðar, sem minnir á ýmsar persónur í samtímanum og réttlætingar þeirra á gjörðum sínum. Mörður verður meira að segja ansi viðkunnanlegur karl í hans meðförum þrátt fyrir drýgindin. Hann elskaði konu sína, Kötlu, og sinnir barnabarni sínu af durtslegri alúð, eftir fremsta megni. Hrifning hans á Skarphéðni, einum hinna svörnu óvina, hrærir streng í brjósti Njáluaðdáenda og gerir hann enn mannlegri en ella. Réttlætingar hans á eigin gerðum eru líka fullkomlega sannfærandi, þótt lesandinn sé ekki endilega sammála hans viðhorfi til annarra sögupersóna og þess sem þær taka sér fyrir hendur. Það er þó erfitt að sjá hvernig lesendur sem ekki þekkja til söguþráðar Njálu eiga að henda reiður á því sem karlinn rifjar upp, sú þekking er greinilega fyrirframgefin stærð í huga höfundarins, sem er töluverður galli.



Það sem þó fyrst og fremst gerir skáldsöguna, eða nóvelluna öllu heldur, um Mörð að eins ánægjulegri lesningu og raun ber vitni er stíll Bjarna og dásamleg notkun hans á tungumálinu. Maður smjattar á orðum og setningum og dæsir af hamingju yfir því að enn skuli vera skrifað á svo kjarngóðri íslensku árið 2014. Málfarið eitt og sér gerir þessa bók nánast að skyldulesningu, hvað sem fólki finnst um nálgun á söguefnið, og auk þess er sagan ískrandi skemmtileg aflestrar. 



Niðurstaða: Bráðskemmtileg nóvella um efni sem flestir þekkja, skrifuð á aldeilis dásamlegri íslensku.






Fleiri fréttir

Sjá meira


×