Samstaða um LÍN Björn Már Ólafsson skrifar 13. október 2014 11:00 Lánasjóður íslenskra námsmanna gegnir mikilvægu hlutverki í samfélaginu sem við búum í. Jafnvægisvogin sem oft er nefnd LÍN í daglegu tali, sér til þess að allir þeir sem vilja sækja sér menntun, hafi möguleika til þess. Aðgengi þjóðarinnar að menntun er því í beinu samhengi við styrk sjóðsins og samstöðu um hlutverk hans. Félagslegi þátturinn er grunnstoð LÍN. Mikilvægi hans kom bersýnilega í ljós í fyrra þegar skera átti niður til LÍN og herða átti námsframvindukröfurnar úr 18 einingum á önn í 22. Við sem sátum í Stúdentaráði þá sáum ekki annan kost í stöðunni en að stefna ríkinu. Þegar á hólminn var komið reyndist breytingin ólögmæt og því gátu stúdentar andað léttar út það árið. Breytingarnar gengu þó í gegn árið eftir, gegn mótmælum okkar í Stúdentaráði. Margir stúdentar komu til okkar áður en málaferlin hófust og sögðu reynslusögur sínar af því hvernig sjóðurinn hafði gefið þeim möguleika sem þeir ættu annars ekki. Sumir þurftu að vinna með skóla, aðrir jafnvel einstæðir foreldrar sem áttu ekki kost á að vera í fullu námi, og með breytingunum á námsframvindukröfunum var hluta þessa fólks settur stóllinn fyrir dyrnar. Það var því auðvelt að koma auga á félagslegt mikilvægi sjóðsins, í því verkefni að koma fólki til menntunar og auka menntunarstig þjóðarinnar. Sjálfur er ég á lánum frá LÍN sem gera mér kleift að einbeita mér betur að náminu, komast að heiman og bera meiri ábyrgð á sjálfum mér. Að ná endum saman á námslánum getur þó reynst erfitt, enda er er lágmarksframfærsla LÍN 30 þúsund krónum undir atvinnuleysisbótum. Frítekjumark LÍN er svo 930 þúsund á meðan frítekjumark öryrkja er rúmlega 1,3 milljónir króna. Áhrifa LÍN gætir víðar en á félagslega þáttinn. Háskóli Íslands er í hópi 300 bestu háskóla heims samkvæmt lista Times Higher Education og augljóslega góður kostur fyrir áhugasama nemendur. Ísland er þó líka í samkeppni við önnur lönd og verður að standast samanburð þegar kemur að aðgengi að námi. Í löndum allt í kringum okkur eru einhvers konar félagsleg kerfi sem hjálpa fólki til menntunar, hvort sem það er gert í formi niðurgreiddra lána að einhverju leyti eða styrkja. Fjármunirnir sem fara í LÍN, sem sér um að hjálpa íslenskum nemendum, eru um 0,5% af þjóðarframleiðslu Íslendinga. Til samanburðar er hið danska lánasjóðs- og styrkjakerfi heil 0,8% af þjóðarframleiðslu. Munar þar um 5,4 milljörðum króna, svo við náum sama hlutfalli og Danir eru með. Það hlýtur því að vera stöðugt markmið okkar að efla LÍN og sjá til þess að íslenskir háskólar standist samanburð við erlenda háskóla, bæði hvað varðar aðgengi og gæði. Á Íslandi er styrkjakerfið fólgið í niðurgreiðslu á vöxtum. Sá styrkur er þó ekki gagnsær og í raun fá þeir mestu styrkina sem taka hæstu lánin. Í öðrum löndum, til dæmis í Noregi, eru styrkirnir veittir í formi eftirgjafar hluta lánsins ef námi er lokið á tilskyldum tíma. Þar er um að ræða mun hollari hvata í kerfinu heldur en við búum við hér. Lánasjóðurinn þarf að vera í stöðugri þróun og mikilvægt er að lög og reglur er varða sjóðinn verði endurskoðaðar reglulega, bæði hvað varðar lánsfjárhæðir sem ætlað er að stúdentar geti framfleytt sér á, og hvað varðar hvata í kerfinu sem skipta styrknum jafnar á milli lántakenda. Þannig verður hann þessi öflugi, félagslegi jöfnunarsjóður sem hann á að vera og gerir nám á Íslandi samkeppnishæft námi í öðrum löndum. Það er því almenn skynsemi að við eflum lánasjóðinn svo hann geti sinnt öllum hlutverkum sínum.Þessi grein er hluti af Áfram í fremstu röð - 10 daga átaki um menntamál Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Tengdar fréttir Áfram í fremstu röð? 7. október 2014 07:00 Vits er þörf 11. október 2014 11:30 Falin skólagjöld Háskóla Íslands 12. október 2014 07:00 Hverju hefur Stúdentaráð áorkað? 8. október 2014 07:00 Úr faðmi fjalla blárra í kaldan faðm LÍN 10. október 2014 07:00 Ráðherra talar tungum tveim 9. október 2014 07:00 Mest lesið Halla, ekki Kata Sævar Þór Jónsson Skoðun Halldór 01.06.2024 Halldór Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu Skoðun Getur reiði valdið veikindum? Sigurbjörg Jónsdóttir Skoðun Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir Skoðun Taktísk skilyrðing umræðunnar Magnús Davíð Norðdahl, Skoðun Ráðherrar hafa áhyggjur af valdbeitingu Tómas Ingvason Skoðun Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Skoðun Skoðun Gegnumlýsing - þankabrot frambjóðanda að loknu forsetakjöri Jón Ísak Ragnarsson skrifar Skoðun Halla, ekki Kata Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Getur reiði valdið veikindum? Sigurbjörg Jónsdóttir skrifar Skoðun Ráðherrar hafa áhyggjur af valdbeitingu Tómas Ingvason skrifar Skoðun Taktísk skilyrðing umræðunnar skrifar Skoðun Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ég kýs Michael Jordan (Höllu Hrund Logadóttur) Óskar Arnarson skrifar Skoðun Ástæður til að kjósa Jón Gnarr Helgi Hrafn Gunnarsson skrifar Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson skrifar Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Bónaður brjóstkassi og barnaafmæli Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Verðmætin og sköpunarkraftur sá sem í mannauð okkar býr Pétur Már Halldórsson skrifar Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson skrifar Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson skrifar Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir skrifar Sjá meira
Lánasjóður íslenskra námsmanna gegnir mikilvægu hlutverki í samfélaginu sem við búum í. Jafnvægisvogin sem oft er nefnd LÍN í daglegu tali, sér til þess að allir þeir sem vilja sækja sér menntun, hafi möguleika til þess. Aðgengi þjóðarinnar að menntun er því í beinu samhengi við styrk sjóðsins og samstöðu um hlutverk hans. Félagslegi þátturinn er grunnstoð LÍN. Mikilvægi hans kom bersýnilega í ljós í fyrra þegar skera átti niður til LÍN og herða átti námsframvindukröfurnar úr 18 einingum á önn í 22. Við sem sátum í Stúdentaráði þá sáum ekki annan kost í stöðunni en að stefna ríkinu. Þegar á hólminn var komið reyndist breytingin ólögmæt og því gátu stúdentar andað léttar út það árið. Breytingarnar gengu þó í gegn árið eftir, gegn mótmælum okkar í Stúdentaráði. Margir stúdentar komu til okkar áður en málaferlin hófust og sögðu reynslusögur sínar af því hvernig sjóðurinn hafði gefið þeim möguleika sem þeir ættu annars ekki. Sumir þurftu að vinna með skóla, aðrir jafnvel einstæðir foreldrar sem áttu ekki kost á að vera í fullu námi, og með breytingunum á námsframvindukröfunum var hluta þessa fólks settur stóllinn fyrir dyrnar. Það var því auðvelt að koma auga á félagslegt mikilvægi sjóðsins, í því verkefni að koma fólki til menntunar og auka menntunarstig þjóðarinnar. Sjálfur er ég á lánum frá LÍN sem gera mér kleift að einbeita mér betur að náminu, komast að heiman og bera meiri ábyrgð á sjálfum mér. Að ná endum saman á námslánum getur þó reynst erfitt, enda er er lágmarksframfærsla LÍN 30 þúsund krónum undir atvinnuleysisbótum. Frítekjumark LÍN er svo 930 þúsund á meðan frítekjumark öryrkja er rúmlega 1,3 milljónir króna. Áhrifa LÍN gætir víðar en á félagslega þáttinn. Háskóli Íslands er í hópi 300 bestu háskóla heims samkvæmt lista Times Higher Education og augljóslega góður kostur fyrir áhugasama nemendur. Ísland er þó líka í samkeppni við önnur lönd og verður að standast samanburð þegar kemur að aðgengi að námi. Í löndum allt í kringum okkur eru einhvers konar félagsleg kerfi sem hjálpa fólki til menntunar, hvort sem það er gert í formi niðurgreiddra lána að einhverju leyti eða styrkja. Fjármunirnir sem fara í LÍN, sem sér um að hjálpa íslenskum nemendum, eru um 0,5% af þjóðarframleiðslu Íslendinga. Til samanburðar er hið danska lánasjóðs- og styrkjakerfi heil 0,8% af þjóðarframleiðslu. Munar þar um 5,4 milljörðum króna, svo við náum sama hlutfalli og Danir eru með. Það hlýtur því að vera stöðugt markmið okkar að efla LÍN og sjá til þess að íslenskir háskólar standist samanburð við erlenda háskóla, bæði hvað varðar aðgengi og gæði. Á Íslandi er styrkjakerfið fólgið í niðurgreiðslu á vöxtum. Sá styrkur er þó ekki gagnsær og í raun fá þeir mestu styrkina sem taka hæstu lánin. Í öðrum löndum, til dæmis í Noregi, eru styrkirnir veittir í formi eftirgjafar hluta lánsins ef námi er lokið á tilskyldum tíma. Þar er um að ræða mun hollari hvata í kerfinu heldur en við búum við hér. Lánasjóðurinn þarf að vera í stöðugri þróun og mikilvægt er að lög og reglur er varða sjóðinn verði endurskoðaðar reglulega, bæði hvað varðar lánsfjárhæðir sem ætlað er að stúdentar geti framfleytt sér á, og hvað varðar hvata í kerfinu sem skipta styrknum jafnar á milli lántakenda. Þannig verður hann þessi öflugi, félagslegi jöfnunarsjóður sem hann á að vera og gerir nám á Íslandi samkeppnishæft námi í öðrum löndum. Það er því almenn skynsemi að við eflum lánasjóðinn svo hann geti sinnt öllum hlutverkum sínum.Þessi grein er hluti af Áfram í fremstu röð - 10 daga átaki um menntamál
Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir Skoðun
Skoðun Gegnumlýsing - þankabrot frambjóðanda að loknu forsetakjöri Jón Ísak Ragnarsson skrifar
Skoðun Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir skrifar
Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir Skoðun