Skólar eru ekki verksmiðjur Aðalheiður Steingrímsdóttir, Ólafur H. Sigurjónsson og Ólafur Loftsson og Svanhildur María Ólafsdóttir skrifa 30. ágúst 2013 08:45 Tugir þúsunda nema streyma þessa dagana inn í grunn- og framhaldsskóla landsins eftir sumarleyfi. Sumir stíga þar sín fyrstu skref – aðrir nálgast útskrift. Ef marka má opinbera umræðu mun hópurinn næstu mánuði stunda nám í kerfi sem er dýrt, ósveigjanlegt og óhagkvæmt. Þar sem afköst eru lítil og hætta á brottfalli á seinni stigum námsins yfirvofandi. Raunveruleikinn er annar. Þrátt fyrir mikinn niðurskurð síðustu ár hefur tekist að halda uppi metnaðarfullu starfi. Enda eru kröfurnar sem landsmenn gera til skólanna mjög miklar. Þær eru meðal annars að allir eigi að hafa möguleika á námi, óháð þroska, efnahag eða búsetu. Námið á að vera fjölbreytt og sveigjanlegt. Skólinn á að vera skapandi staður þar sem öllum líður vel og pláss er fyrir alla.Loforðin gleymast Í hátíðarræðum á tyllidögum taka stjórnmálamenn undir þetta. Segjast stoltir af því öfluga starfi sem fram fer í skólunum. Allt verði gert til að tryggja börnum þeirra sem besta menntun. En þegar komið er inn á Alþingi, eða í borgar-, bæjar- og sveitarstjórnir kemur annað hljóð í strokkinn. Horfinn er kjarkurinn. Gleymd eru loforðin. Engir peningar eru til. Eðlilegar kröfur kennara um að fá svipuð laun og aðrir hópar með sambærilega menntun og ábyrgð eru hundsaðar. Of fátt ungt fólk sækist eftir því að verða kennarar, því eldist kennarastéttin stöðugt. Í skólunum eins og á ýmsum öðrum sviðum hleðst vandinn upp. Engu að síður hafa stjórnmálamenn háleitar hugmyndir um breytingar á skólakerfinu. Koma þarf í veg fyrir brottfall. Stytta námið. Kerfið þarf að bæta. En um leið þarf að spara. Þá eru notuð orð eins og framleiðni. Litið er á menntakerfið sem færiband sem hægt er að láta snúast hraðar. Þegar fagfólkið í skólunum og félög kennara og stjórnenda vara við þessari hugsun er sagt að staðið sé í vegi fyrir framþróun. Verið sé að verja gamaldags kerfi sem sé rígbundið í ákvæðum kjarasamninga. Ekkert er fjær sannleikanum. Miklar breytingar hafa orðið í skólastarfinu síðustu ár og áratugi. Nemendahópurinn er mun fjölbreyttari en áður. Aukin áhersla er á foreldrasamstarf. Reynt er að aðlaga námið nýjungum í upplýsingatækni og breyttum kennsluháttum. Breytingarnar eru óteljandi og miða allar að því að laga sig að breyttu samfélagi. Raunar eru breytingarnar svo miklar að skólar dagsins í dag eru óþekkjanlegir miðað við þá sem störfuðu fyrir fáum árum. Minnt er á að félög kennara og stjórnenda hafa faglegar skyldur gagnvart nemendum og samfélaginu. Ef þau telja stjórnvöld vera á villigötum í skólamálum, ber þeim að segja það.Sparnaður ræður för Yfir skólunum vofir stöðugt krafa um aukna hagræðingu. Gera má ráð fyrir að sparnaðurinn í skólakerfinu nemi rúmlega tíu prósentum síðustu ár. Á sama tíma hefur kostnaður við æðstu stjórnsýslu landsins hækkað um tuttugu prósent, sem sýnir forgangsröðun stjórnmálamanna. En þótt kennarar leggi sig alla fram þá er óhjákvæmilegt að niðurskurður til menntamála bitni á starfinu. Námshópar stækka og um leið versna starfsskilyrði nemenda og kennara. Kennslan verður einhæfari, námsmatsaðferðir sömuleiðis. Bein samskipti kennara og nemenda minnka sem bitnar sérstaklega á þeim sem standa höllum fæti í sínu námi. Nemendur hafa takmarkað og fábreytt námsval. Þeim er handstýrt í almennt bóknám því skólunum er gert erfitt fyrir að halda úti verk- og tækninámi. Ástæðan er kostnaður. Mun ódýrara er að setja sem flesta nemendur saman í skólastofur og kenna þeim bóklegu fögin. Nemendur sem ekki fóta sig í bóknáminu hrökklast úr skóla.Stöndum vörð um menntakerfið Ástandið í heilbrigðiskerfinu hefur verið áberandi í opinberri umræðu, sem og ástandið í löggæslunni og hjá Landhelgisgæslunni. Landsmönnum er nú ljóst að þar styttist í að neyðarástand skapist. Minna hefur verið fjallað um stöðuna í skólakerfinu. Ástandið þar er síst betra. Það ætti að vera ráðamönnum jafnt sem almenningi mikið áhyggjuefni. Krafa nútímans er að þjóðin sé vel menntuð. Ungt fólk veit að það nær vart árangri í lífinu án góðrar menntunar. Krafan til þingmanna og sveitarstjórnamanna er að þeir hugsi alvarlega um þetta. Að samræmi verði milli orða og athafna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Sjá meira
Tugir þúsunda nema streyma þessa dagana inn í grunn- og framhaldsskóla landsins eftir sumarleyfi. Sumir stíga þar sín fyrstu skref – aðrir nálgast útskrift. Ef marka má opinbera umræðu mun hópurinn næstu mánuði stunda nám í kerfi sem er dýrt, ósveigjanlegt og óhagkvæmt. Þar sem afköst eru lítil og hætta á brottfalli á seinni stigum námsins yfirvofandi. Raunveruleikinn er annar. Þrátt fyrir mikinn niðurskurð síðustu ár hefur tekist að halda uppi metnaðarfullu starfi. Enda eru kröfurnar sem landsmenn gera til skólanna mjög miklar. Þær eru meðal annars að allir eigi að hafa möguleika á námi, óháð þroska, efnahag eða búsetu. Námið á að vera fjölbreytt og sveigjanlegt. Skólinn á að vera skapandi staður þar sem öllum líður vel og pláss er fyrir alla.Loforðin gleymast Í hátíðarræðum á tyllidögum taka stjórnmálamenn undir þetta. Segjast stoltir af því öfluga starfi sem fram fer í skólunum. Allt verði gert til að tryggja börnum þeirra sem besta menntun. En þegar komið er inn á Alþingi, eða í borgar-, bæjar- og sveitarstjórnir kemur annað hljóð í strokkinn. Horfinn er kjarkurinn. Gleymd eru loforðin. Engir peningar eru til. Eðlilegar kröfur kennara um að fá svipuð laun og aðrir hópar með sambærilega menntun og ábyrgð eru hundsaðar. Of fátt ungt fólk sækist eftir því að verða kennarar, því eldist kennarastéttin stöðugt. Í skólunum eins og á ýmsum öðrum sviðum hleðst vandinn upp. Engu að síður hafa stjórnmálamenn háleitar hugmyndir um breytingar á skólakerfinu. Koma þarf í veg fyrir brottfall. Stytta námið. Kerfið þarf að bæta. En um leið þarf að spara. Þá eru notuð orð eins og framleiðni. Litið er á menntakerfið sem færiband sem hægt er að láta snúast hraðar. Þegar fagfólkið í skólunum og félög kennara og stjórnenda vara við þessari hugsun er sagt að staðið sé í vegi fyrir framþróun. Verið sé að verja gamaldags kerfi sem sé rígbundið í ákvæðum kjarasamninga. Ekkert er fjær sannleikanum. Miklar breytingar hafa orðið í skólastarfinu síðustu ár og áratugi. Nemendahópurinn er mun fjölbreyttari en áður. Aukin áhersla er á foreldrasamstarf. Reynt er að aðlaga námið nýjungum í upplýsingatækni og breyttum kennsluháttum. Breytingarnar eru óteljandi og miða allar að því að laga sig að breyttu samfélagi. Raunar eru breytingarnar svo miklar að skólar dagsins í dag eru óþekkjanlegir miðað við þá sem störfuðu fyrir fáum árum. Minnt er á að félög kennara og stjórnenda hafa faglegar skyldur gagnvart nemendum og samfélaginu. Ef þau telja stjórnvöld vera á villigötum í skólamálum, ber þeim að segja það.Sparnaður ræður för Yfir skólunum vofir stöðugt krafa um aukna hagræðingu. Gera má ráð fyrir að sparnaðurinn í skólakerfinu nemi rúmlega tíu prósentum síðustu ár. Á sama tíma hefur kostnaður við æðstu stjórnsýslu landsins hækkað um tuttugu prósent, sem sýnir forgangsröðun stjórnmálamanna. En þótt kennarar leggi sig alla fram þá er óhjákvæmilegt að niðurskurður til menntamála bitni á starfinu. Námshópar stækka og um leið versna starfsskilyrði nemenda og kennara. Kennslan verður einhæfari, námsmatsaðferðir sömuleiðis. Bein samskipti kennara og nemenda minnka sem bitnar sérstaklega á þeim sem standa höllum fæti í sínu námi. Nemendur hafa takmarkað og fábreytt námsval. Þeim er handstýrt í almennt bóknám því skólunum er gert erfitt fyrir að halda úti verk- og tækninámi. Ástæðan er kostnaður. Mun ódýrara er að setja sem flesta nemendur saman í skólastofur og kenna þeim bóklegu fögin. Nemendur sem ekki fóta sig í bóknáminu hrökklast úr skóla.Stöndum vörð um menntakerfið Ástandið í heilbrigðiskerfinu hefur verið áberandi í opinberri umræðu, sem og ástandið í löggæslunni og hjá Landhelgisgæslunni. Landsmönnum er nú ljóst að þar styttist í að neyðarástand skapist. Minna hefur verið fjallað um stöðuna í skólakerfinu. Ástandið þar er síst betra. Það ætti að vera ráðamönnum jafnt sem almenningi mikið áhyggjuefni. Krafa nútímans er að þjóðin sé vel menntuð. Ungt fólk veit að það nær vart árangri í lífinu án góðrar menntunar. Krafan til þingmanna og sveitarstjórnamanna er að þeir hugsi alvarlega um þetta. Að samræmi verði milli orða og athafna.
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun