Hugsa þarf skipulagsmál upp á nýtt Svavar Hávarðsson skrifar 9. nóvember 2013 07:00 Helmingur borgarlandsins hefur verið lagður undir samgöngumannvirki. Fréttablaðið/gva Áskoranir sem Íslendingar standa frammi fyrir í skipulagsgerð eru miklar og flóknar. Ef þróunin heldur áfram á sömu braut og undanfarna áratugi mun það leiða þjóðina í ógöngur. Þetta á ekki síst við um þróun byggðar. Þetta var meðal þess sem kom fram í máli Ásdísar Hlakkar Theodórsdóttir, forstjóra Skipulagsstofnunar, aðalræðumanns á Umhverfisþingi 2013 í gær. Meginumræðuefni þingsins er skipulag lands og hafs, sjálfbær þróun og samþætting verndar og nýtingar. „Ég ætla að halda því fram að við þurfum að taka viðfangsefnin öðrum tökum en fyrri kynslóðir skipulagsfagfólks hafa gert. Við þurfum nýja hugsun, nýja nálgun, nýjar aðferðir því viðfangsefnið krefst viðsnúnings á þeirri þróun sem við höfum stuðlað á seinustu áratugum,“ sagði Ásdís og tók dæmi. Helmingur alls borgarlandsins hefur verið lagður undir samgöngumannvirki og einn bíll er á hvern einstakling á aldrinum 17 ára til sjötugs. Líkan af framtíðarþróun segir Ásdísi, ef litið er 30 ár fram og aftur í tíma, að stefni í að 50 þúsund fleiri bílar verði á götunum 2040, verði viðmiðum um uppbyggingu byggðar ekki breytt. „Hvað erum við tilbúin til að þenja byggðina mikið út, leggja mikið land undir bílinn og leggja mikið úr sameiginlegum sjóðum til að gera þetta kleift. Spurningin er: Hvað er sjálfbært.“ Ásdís spurði sig jafnframt að því hvort við værum á sjálfbærri braut í húsnæðismálum. Stutta svarið er nei. Hún spurði hvað við værum reiðubúin til að leggja mikið land undir byggð, hvaða land viljum við nýta undir byggð og hvernig húsnæði henti þjóð sem er að eldast og fjölskyldustærð fer minnkandi. „Sögulega er þróunin einföld og skýr. Við höfðum 120 íbúa á hektara í Reykjavík árið 1940; 70 á hektara árið 1960 og vorum komin niður í tæplega 50 árið 1975 og 36 á hektara árið 2005. Á hvaða leið erum við sé horft til næstu 30 ára,“ spurði Ásdís og leit til Tjarnarbyggðar í Flóa þar sem fullbyggð er gert ráð fyrir um 600 íbúum. „Þá er einn íbúi á hektara á jafnstóru svæði og Selfoss, þar sem búa núna 6.500 manns.“ Ásdís sagði að ákveðinn þéttleiki og blöndun byggðar væri mikilvæg forsenda sjálfbærni. Því dreifðara sem við búum, því landfrekari sem byggðin er, þá eru árekstrar líklegri við aðra landnýtingu og verndarsjónarmið. Mest lesið Ók líklega á yfir 120 rétt fyrir slysið Erlent Öllu flugi til og frá næststærstu borg Frakklands aflýst Erlent „Kannski var þetta prakkarastrik“ Innlent Segir stjórnina ekki standa við stóru orðin í orkumálum Innlent Aðeins eitt mál enn óleyst í vopnahlésviðræðum Erlent „Íslandsmet í óvandaðri lagasetningu“ Innlent „Við ætlum að upplifa stóra drauminn hans Kristians Helga” Innlent Keyptu ónýtt hús og fá ekki áheyrn Innlent Gufunesmálið: Hringdu um miðja nótt og sögðu hinn látna vera kynferðisafbrotamann Innlent Skýrt að fleiri hafi brotið af sér í máli fötluðu konunnar Innlent Fleiri fréttir Segir stjórnina ekki standa við stóru orðin í orkumálum „Kannski var þetta prakkarastrik“ „Íslandsmet í óvandaðri lagasetningu“ Skýrt að fleiri hafi brotið af sér í máli fötluðu konunnar Engar skýringar frá saksóknara, Íslandsmet í umræðum og óvæntur hvalur Íslandsmet slegið í málþófi Ekið á sjö ára barn í Borgartúni Gufunesmálið: Hringdu um miðja nótt og sögðu hinn látna vera kynferðisafbrotamann Skorið á bönd palestínska og úkraínska fánans Konan er komin í leitirnar Keyptu ónýtt hús og fá ekki áheyrn Alls 246 ökumenn sektaðir og átta sviptir vegna hraðaksturs Eldri borgarar skemmtu sér í múmínkastalanum Menn á sextugs- og sjötugsaldri grunaðir um stórfellt fíkniefnabrot Nýjasta útspil Ísraela á Gasa minni á „lokalausn“ nasistanna Handviss um að Sjálfstæðisflokkurinn fái yfir þrjátíu prósent Kolfelldu tillögu minnihlutans: „Það er meirihlutinn sem stýrir dagskránni“ „Þetta virðast vera einu gjöldin sem ekki má snerta“ Skráningargjöld, fylgistap og gettó á Gasa Bæjarráð Voga vill gera ráð fyrir flugvelli í Hvassahrauni Leggur til þjóðaratkvæðagreiðslu um bókun 35 Piltur reyndi að stöðva árás föður sem ógnaði móðurinni með hníf Flugvél Play lenti í hagléli og þurfti að snúa við Lögreglumaður á sjúkrahúsi eftir alvarlega árás á Goslokahátíð Óskar viðbragða ráðherra við löngum afgreiðslutíma Lögregla lýsir eftir heilabilaðri konu á Akureyri „Við ætlum að upplifa stóra drauminn hans Kristians Helga” Vilja taka fjármálaáætlun til umræðu Einu verslun Þingeyringa lokað Aðsóknarmet slegið í lögreglunám Sjá meira
Áskoranir sem Íslendingar standa frammi fyrir í skipulagsgerð eru miklar og flóknar. Ef þróunin heldur áfram á sömu braut og undanfarna áratugi mun það leiða þjóðina í ógöngur. Þetta á ekki síst við um þróun byggðar. Þetta var meðal þess sem kom fram í máli Ásdísar Hlakkar Theodórsdóttir, forstjóra Skipulagsstofnunar, aðalræðumanns á Umhverfisþingi 2013 í gær. Meginumræðuefni þingsins er skipulag lands og hafs, sjálfbær þróun og samþætting verndar og nýtingar. „Ég ætla að halda því fram að við þurfum að taka viðfangsefnin öðrum tökum en fyrri kynslóðir skipulagsfagfólks hafa gert. Við þurfum nýja hugsun, nýja nálgun, nýjar aðferðir því viðfangsefnið krefst viðsnúnings á þeirri þróun sem við höfum stuðlað á seinustu áratugum,“ sagði Ásdís og tók dæmi. Helmingur alls borgarlandsins hefur verið lagður undir samgöngumannvirki og einn bíll er á hvern einstakling á aldrinum 17 ára til sjötugs. Líkan af framtíðarþróun segir Ásdísi, ef litið er 30 ár fram og aftur í tíma, að stefni í að 50 þúsund fleiri bílar verði á götunum 2040, verði viðmiðum um uppbyggingu byggðar ekki breytt. „Hvað erum við tilbúin til að þenja byggðina mikið út, leggja mikið land undir bílinn og leggja mikið úr sameiginlegum sjóðum til að gera þetta kleift. Spurningin er: Hvað er sjálfbært.“ Ásdís spurði sig jafnframt að því hvort við værum á sjálfbærri braut í húsnæðismálum. Stutta svarið er nei. Hún spurði hvað við værum reiðubúin til að leggja mikið land undir byggð, hvaða land viljum við nýta undir byggð og hvernig húsnæði henti þjóð sem er að eldast og fjölskyldustærð fer minnkandi. „Sögulega er þróunin einföld og skýr. Við höfðum 120 íbúa á hektara í Reykjavík árið 1940; 70 á hektara árið 1960 og vorum komin niður í tæplega 50 árið 1975 og 36 á hektara árið 2005. Á hvaða leið erum við sé horft til næstu 30 ára,“ spurði Ásdís og leit til Tjarnarbyggðar í Flóa þar sem fullbyggð er gert ráð fyrir um 600 íbúum. „Þá er einn íbúi á hektara á jafnstóru svæði og Selfoss, þar sem búa núna 6.500 manns.“ Ásdís sagði að ákveðinn þéttleiki og blöndun byggðar væri mikilvæg forsenda sjálfbærni. Því dreifðara sem við búum, því landfrekari sem byggðin er, þá eru árekstrar líklegri við aðra landnýtingu og verndarsjónarmið.
Mest lesið Ók líklega á yfir 120 rétt fyrir slysið Erlent Öllu flugi til og frá næststærstu borg Frakklands aflýst Erlent „Kannski var þetta prakkarastrik“ Innlent Segir stjórnina ekki standa við stóru orðin í orkumálum Innlent Aðeins eitt mál enn óleyst í vopnahlésviðræðum Erlent „Íslandsmet í óvandaðri lagasetningu“ Innlent „Við ætlum að upplifa stóra drauminn hans Kristians Helga” Innlent Keyptu ónýtt hús og fá ekki áheyrn Innlent Gufunesmálið: Hringdu um miðja nótt og sögðu hinn látna vera kynferðisafbrotamann Innlent Skýrt að fleiri hafi brotið af sér í máli fötluðu konunnar Innlent Fleiri fréttir Segir stjórnina ekki standa við stóru orðin í orkumálum „Kannski var þetta prakkarastrik“ „Íslandsmet í óvandaðri lagasetningu“ Skýrt að fleiri hafi brotið af sér í máli fötluðu konunnar Engar skýringar frá saksóknara, Íslandsmet í umræðum og óvæntur hvalur Íslandsmet slegið í málþófi Ekið á sjö ára barn í Borgartúni Gufunesmálið: Hringdu um miðja nótt og sögðu hinn látna vera kynferðisafbrotamann Skorið á bönd palestínska og úkraínska fánans Konan er komin í leitirnar Keyptu ónýtt hús og fá ekki áheyrn Alls 246 ökumenn sektaðir og átta sviptir vegna hraðaksturs Eldri borgarar skemmtu sér í múmínkastalanum Menn á sextugs- og sjötugsaldri grunaðir um stórfellt fíkniefnabrot Nýjasta útspil Ísraela á Gasa minni á „lokalausn“ nasistanna Handviss um að Sjálfstæðisflokkurinn fái yfir þrjátíu prósent Kolfelldu tillögu minnihlutans: „Það er meirihlutinn sem stýrir dagskránni“ „Þetta virðast vera einu gjöldin sem ekki má snerta“ Skráningargjöld, fylgistap og gettó á Gasa Bæjarráð Voga vill gera ráð fyrir flugvelli í Hvassahrauni Leggur til þjóðaratkvæðagreiðslu um bókun 35 Piltur reyndi að stöðva árás föður sem ógnaði móðurinni með hníf Flugvél Play lenti í hagléli og þurfti að snúa við Lögreglumaður á sjúkrahúsi eftir alvarlega árás á Goslokahátíð Óskar viðbragða ráðherra við löngum afgreiðslutíma Lögregla lýsir eftir heilabilaðri konu á Akureyri „Við ætlum að upplifa stóra drauminn hans Kristians Helga” Vilja taka fjármálaáætlun til umræðu Einu verslun Þingeyringa lokað Aðsóknarmet slegið í lögreglunám Sjá meira