Framboð Vigdísar til forseta Íslands var róttæk jafnréttisaðgerð sem skilaði miklum árangri hvað varðar þjóðfélagsleg áhrif kvenna, ekki síst á sviði stjórnmála. Þegar hún bauð fram krafta sína var hlutur kvenna á þingi undir fimm af hundraði. Í kosningabaráttunni og í embætti benti hún margsinnis á þennan lýðræðishalla í vestrænum samfélögum.
Hún sagði að það ætti að vera sjálfsagður hlutur að kjósa konu til jafns til karla en raunveruleikinn væri hins vegar sá að ekkert jafnrétti ríkti í þessum málum. Hún væri í framboði fyrir dætur þjóðarinnar. Hún lagði á sig óeigingjarna, óvægna og kynjapólitíska kosningabaráttu – hún var óhrædd við að skilgreina sig sem afurð kvennafrídagsins og sagðist alltaf vona að hún gæti verið öðrum konum fyrirmynd. Framboðið var róttæk aðgerð sem bæði afhjúpaði og braut upp fastmótað kynjakerfi íslenskra stjórnmála.
Vigdís hefur verið málsvari kvennahreyfingarinnar og stutt ýmis samtök og stofnanir sem vinna að jafnréttismálum með ráðum og dáð. Í umræddu viðtali kemur fram sú skoðun hennar að á meðan launajafnrétti er ekki náð ríki ekki jafnrétti meðal kynja. Rúmum þrjátíu árum eftir kjör Vigdísar er hún sami róttæki femínistinn og áður. Sitt sýnist þó hverjum enda einstaklingar innan kvennahreyfingarinnar jafn misjafnir og þeir eru margir. Páll Valson ræðir í bók sinni Vigdís, kona verður forseti um mikilvægi Vigdísar sem fyrirmyndar í allri jafnréttisbaráttu og segir að fyrirmyndir séu oft í tvíbentri stöðu. Hinir dáðu verði stundum fangar aðdáenda sinna og sæta ásökunum ef breytni þeirra er á annan veg en aðdáendum hugnast.
Vigdís hefur einkum verið gagnrýnd fyrir það að hafa ekki gert nóg fyrir konur hvorki í embætti né eftir að hún hvarf frá Bessastöðum. Í bók Páls segir hún: „Ég er auðvitað kona en ég var kosin forseti Íslands, karla jafnt sem kvenna, og hlaut að gera báðum kynjum jafnhátt undir höfði. […] Ég hef barist fyrir konur með því að vera bara ég. Kvenréttindakonum, hvar sem ég kem, finnst sjálfsagt að ég sé ein af þeim og sjálfsagt að ég tali fyrst og fremst um konur en ekki okkur öll sem búum saman í þjóðfélagi, karlar og konur. En það er fremur minn stíll og hefur alltaf verið. […] Ég held að afstaða mín, að tala frekar máli kvenna út frá almennu breiðu sjónarhorni, nýtist konum betur.“ Hún segist hafa óendanlegan metnað fyrir hönd íslenskra kvenna en samhliða því hafi hún áhyggjur af ungum drengjum sem velji síður að nema í háskóla og skili lakari námsárangri en stúlkur. Við sem höfum lengi barist fyrir sjálfstæði ungra stúlkna hljótum að berjast líka fyrir sjálfstæði ungra drengja, segir Vigdís.
Ef til vill er hér komin ein skýringin á þjóðhylli Vigdísar og farsælum ferli hennar sem forseta Íslands. Hún var ekki alltaf óumdeild á forsetastóli en þjóðin skynjaði að hún hafði verið þátttakandi í heimsviðburði og var stolt af fyrsta þjóðkjörna kvenforsetanum í heimi.
Ekkert í orðum Vigdísar í viðtalinu í blaðinu Monitor ætti að koma á óvart. Hún hefur margoft útskýrt þá skoðun sína að án þátttöku karla nái jafnréttisbaráttan ekki markmiðum sínum. Hún hefur við ýmis tækifæri viðrað þá ósk sína að haldin væri alþjóðleg ráðstefna um stöðu kvenna með þeim skilyrðum að eingöngu karlar sæktu hana, þannig yrðu þeir að setja sig inn í málin og koma með lausnir. Í umræddu viðtali er haft eftir henni að hinn gullni meðalvegur sé alltaf sterkastur – að allar öfgar fari öfugt inn í hugsunargang samfélagsins, barátta sem sé mjög öfgafull snúist upp í andhverfu sína.
Hér talar kona sem hefur verið virkur þátttakandi í mennta- og menningarmálum hér heima og á alþjóðavettvangi í u.þ.b. hálfa öld. Hún var þjóðarleiðtogi á annan áratug og er enn mikils virtur fyrirlesari og í starfi hjá Mennta-, menningar- og vísindastofnun Sameinuðu þjóðanna, UNESCO, sem velgjörðarsendiherra tungumála. Vigdís er í miklum samskiptum við fjölda fólks um allan heim. Við Íslendingar eigum ekki marga slíka fulltrúa. Þegar hún biður okkur að staldra við og stíga gætilega til jarðar – ættum við þá ef til vill að leggja við hlustir?
