Skoðun

Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir

Árni Sigurðsson skrifar

(í litlu landi er vont að vera langrækinn)

Í íslenskum barnamenningararfi eru „Dýrin í Hálsaskógi“ tákn um hvernig ólíkir hagsmunir, ólík dýr og ólík sjónarmið þurfa að læra að lifa saman í sama skógi. Þessi myndlíking á sér djúpa skírskotun til samfélags okkar í dag.

Ísland er lítið land, samfélagið er smátt í sniðum, og því verður sárara en ella þegar reiði, gremja og hatursorðræða fær að grafa undan trausti og samstöðu.

Vaxandi eitur í umræðunni:

Mannréttindasérfræðingar Sameinuðu þjóðanna hafa nýlega varað við því að hatursorðræða og rangfærslur hafi tekið að sækja í sig veðrið hér á landi, einkum á netinu. Þar verða innflytjendur, trúar- og kynþáttaminnihlutahópar og hinsegin fólk oft skotspónn.

Þrátt fyrir jákvæðan orðstír Íslands á sviði jafnréttis hefur innleiðing aðgerðaáætlunar stjórnvalda gegn hatursorðræðu dregist úr hömlu og mörg tólin sem til þurfa vantar enn í framkvæmd.

Í litlu samfélagi, þar sem allir þekkja alla, magnast áhrif orða:

Hatursorðræða sem birtist í litlum lokuðum hóp á netinu getur á örskotsstundu gert aðila útskúfaðan í vinnu, nágrenni eða skóla. Það er vont að vera langrækinn – en það er enn verra að leyfa slíkum meinum að festa sig í sessi.

Litla landið sem stórt prófverkefni:

Ísland hefur löngum státað af samstöðu þegar á reynir. Við þekkjum það úr sögunni: Þjóð sem safnaðist saman um að beisla orku, byggja upp velferð og sækja fram í menningu. En sú saga minnir okkur líka á hve brothætt jafnvægið er. Smæðin þýðir að lítils háttar skautun getur haft stór áhrif. Það er því ekki valkostur að sitja hjá – samfélagið sjálft krefst þess að við rísum gegn hatri, jafnvel í smæstu mynd þess.

Hvað er til ráða?

  • Ábyrgð á netinu: Félagsmiðlar og vefsamfélög þurfa að taka ábyrgð og stöðva hatursorðræðu, ekki fela sig á bak við hugmyndina um að „öllum sé heimilt að segja allt“.
  • Stjórnsýsla og lög: Brýnt er að hrinda í framkvæmd aðgerðaáætlun stjórnvalda frá 2023 og tryggja fjármagn og úrræði. Lög án framkvæmdar eru aðeins tómar línur á blaði.
  • Grasrótarstarf: Samtök eins og Samtökin ’78 sýna hvernig minnihlutahópar geta staðið vörð um eigin rétt og skapað skjól fyrir þá sem verða fyrir aðkasti. Slíkt starf þarf styrk og viðurkenningu.
  • Fræðsla og menning: Skólar, fjölmiðlar og leiklistarhópar ættu að nota kraft sagna – jafnvel barnaleikrita eins og „Dýrin í Hálsaskógi“ – til að minna á gildi vináttu, fjölbreytni og sameiginlegs skógar.
  • Sýnileg samstaða: Smáar, áþreifanlegar athafnir – hvort sem það eru viðburðir, sameiginlegar yfirlýsingar eða opinberar athafnir – geta sýnt að samfélagið stendur saman gegn hatri.

Samheldni í stað sérstöðu:

Í litlu landi er vont að vera langrækinn. Við höfum ekki efni á því að viðhalda deilum, fordómum eða langrækni sem dregur úr möguleikum fólks til að tilheyra. Eins og í skóginum í Hálsaskógi er hver og einn hluti af heildinni. Þegar eitt dýr verður útskúfað veikist allt vistkerfið.

Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir. Það er ekki barnaleg hugsjón – það er samfélagsleg nauðsyn.

Höfundur er fyrrverandi framkvæmdastjóri Stjórnunarfélags Íslands.




Skoðun

Skoðun

Þúsundir kusu Sönnu

Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar

Sjá meira


×