Gervigreindaraðstoð: Kennarinn endurheimtir dýrmætan tíma Björgmundur Guðmundsson skrifar 12. júní 2025 12:33 Það er auðvelt að ímynda sér stöðuna á mánudagsmorgni hjá kennara. Innhólfið er yfirfullt, yfirferð verkefna frá síðustu viku bíður og það þarf að undirbúa kennsluna fyrir þrjá mismunandi námshópa. Ástríðan fyrir kennslunni er vissulega til staðar, en oft virðist sem skriffinnskan og yfirvinnan séu að buga jafnvel áhugasömustu kennarana. Hvað ef það væri til stafrænn aðstoðarmaður sem gæti létt á þessu álagi og gefið kennaranum meiri tíma fyrir það sem raunverulega skiptir máli: nemendurna? Sá aðstoðarmaður er gervigreind (AI). Og hún er ekki lengur fjarlægur framtíðardraumur. Hún er tæki sem kennarar um allan heim eru nú þegar byrjaðir að nota til að gjörbreyta vinnudegi sínum og endurheimta dýrmætan tíma. Þetta er ekki tækni sem kemur í staðinn fyrir kennara, heldur tækni sem vinnur með þeim. Endurheimtur tími, klukkustund fyrir klukkustund Gleymum stóru yfirlýsingunum um stund og lítum á raunveruleg dæmi sem sýna hvernig gervigreind getur skilað mælanlegum ávinningi. Gögnin sýna að tæknin getur sparað kennurum gríðarlegan tíma á þremur lykilsviðum sem éta upp ótrúlegan hluta af vinnuvikunni. 1. Undirbúningur kennslustunda: Í stað þess að byrja frá grunni í hvert einasta skipti getur kennari beðið gervigreind um að útbúa fyrstu drög að kennsluáætlun, búa til spurningar úr lesefni eða jafnvel hanna heila gagnvirka kynningu. Rannsóknir á vinnutíma kennara sem nýta sér tæki eins og MagicSchool AI eða Curipod sýna að þeir geta minnkað undirbúningstíma sinn um allt að 35% [1]. Tvær til þrjár aukaklukkustundir á viku skila sér beint í minna álagi og meiri tíma til að sinna öðrum verkefnum. 2. Yfirferð og endurgjöf: Verkefnayfirferð er einn tímafrekasti og oft einhæfasti þáttur kennarastarfsins. Gervigreindartæki eins og Gradescope geta nú farið yfir og jafnvel gefið einkunn fyrir krossapróf og einföld svarverkefni á sekúndum. Fyrir ritgerðir geta verkfæri eins og Turnitin eða Grammarly bent á málfarsvillur og veitt grunn athugasemdir, sem gerir kennaranum kleift að einbeita sér að innihaldi, uppbyggingu og hugmyndaauðgi nemenda. Greiningar sýna að þessi tæki geta stytt tíma í yfirferð um allt að 70% [2]. Þetta þýðir ekki bara tímasparnað fyrir kennarann, heldur einnig hraðari og markvissari endurgjöf til nemenda, sem aftur flýtir fyrir námsferlinu þeirra. 3. Aðgreining náms og verkefna: Í hverjum bekk eru nemendur með ólíkar þarfir, styrkleika og veikleika. Að búa til mismunandi útgáfur af verkefnum fyrir hvern og einn er nær óvinnandi verk. Tæki eins og Diffit geta tekið hvaða texta sem er, fréttagrein, kafla úr sögubók eða hvað sem er og á augabragði búið til einfaldari útgáfu fyrir lesblinda nemendur, eða flóknari útgáfu fyrir afburðanemendur. Þetta gerir einstaklingsmiðað nám að raunveruleika en ekki óvinnandi verkefni. En hvað með íslenskuna? Þetta er lykilspurning og fullkomlega eðlileg. Mörg af þessum tækjum voru upphaflega þróuð fyrir ensku. Hins vegar er þróunin hröð. Gervigreindarlíkön eru sífellt að verða betri í íslensku og innleiðing íslenskunnar í OpenAI var lykilskref. Sem skólasamfélag getum við flýtt fyrir þessari þróun með því að kalla eftir og prófa verkfæri sem styðja við íslensku. Þegar öllu er á botninn hvolft getur gervigreind orðið öflugt tæki til að efla íslenskukennslu hjá stafrænni kynslóð og gera tungumálið okkar sýnilegra og meira aðlaðandi í heimi tækninnar. Meiri tími fyrir það sem raunverulega skiptir máli Þegar gervigreindin sér um rútínuvinnuna skapast dýrmætur tími fyrir kennarann. Tími til að setjast niður með nemanda sem á erfitt. Tími til að þróa skapandi hópverkefni sem kveikir neista. Tími til að ræða við nemendur um líðan þeirra og efla félagsfærni. Rannsóknir úr skólum sem hafa innleitt gervigreind sýna að þótt tæknin aukist, þá eykst mannlega snertingin líka. Kennarar sem nota gervigreind upplifa minna álag og meiri starfsánægju. Í tilviksrannsókn frá Val Verde skólaumdæminu í Kaliforníu notaði stjórnandi gervigreind til að draga saman 400 tölvupósta í 37 forgangspósta og sparaði sér með því heilan vinnudag [3]. Þetta er tími sem hægt er að nota til að vera sýnilegri á göngum skólans og styðja við starfsfólk. Gervigreind er ekki komin til að taka við starfi kennarans, heldur til að létta á því og gera það innihaldsríkara. Hún er öflugt verkfæri sem sér um tímafreku kerfisvinnuna svo kennarinn geti einbeitt sér að því að leiða nemendur sína á vit nýrra og spennandi áfangastaða. Ábyrgð yfirvalda er lykillinn að árangri Þessi tækifæri verða þó ekki að veruleika af sjálfu sér. Hér liggur ábyrgðin hjá skóla- og menntamálayfirvöldum. Til að tryggja að allir kennarar og þar með allir nemendur njóti góðs af þessari tækniþróun, þurfa yfirvöld að setja málið í forgang. Þau verða að tryggja jafnan aðgang allra skóla að bestu gervigreindarlausnunum, sjá til þess að kennarar fái vandaða þjálfun í notkun þeirra og setja skýrar siðferðilegar leikreglur. Án slíkrar miðlægrar stefnumótunar er hætta á að það myndist ný stafræn gjá, ekki bara milli nemenda, heldur einnig milli kennara og skóla. Ábyrg og samræmd innleiðing er því forsenda þess að gervigreind geti orðið sú gjöf til íslenskrar menntunar sem hún lofar að vera. Í næstu grein mun ég skrifa um nýjan gervigreindarskóla. Höfundur er ráðgjafi í nýsköpun og gervigreind. Heimildir: [1] Samantekt úr gögnum og rannsóknum á notkun kennara á gervigreindartækjum til kennsluundirbúnings, þar sem fram kemur að tímasparnaður getur numið allt að 35%. Slíkar niðurstöður hafa verið kynntar í tengslum við greiningar á verkfærum á borð við bksb og MagicSchool AI. [2] Byggt á gögnum frá fyrirtækjum eins og Gradescope og Turnitin, sem sýna fram á að sjálfvirknivædd yfirferð geti minnkað tíma kennara í þessum verkþætti umtalsvert, eða allt að 70%. [3] Tilviksrannsókn frá Val Verde Unified School District í Kaliforníu, þar sem notkun stjórnenda á Microsoft Copilot til að draga saman tölvupósta og önnur stjórnunarleg verkefni var skjalfest og kynnt í fagtímaritum eins og EdTech Magazine. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Björgmundur Örn Guðmundsson Mest lesið Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Það er auðvelt að ímynda sér stöðuna á mánudagsmorgni hjá kennara. Innhólfið er yfirfullt, yfirferð verkefna frá síðustu viku bíður og það þarf að undirbúa kennsluna fyrir þrjá mismunandi námshópa. Ástríðan fyrir kennslunni er vissulega til staðar, en oft virðist sem skriffinnskan og yfirvinnan séu að buga jafnvel áhugasömustu kennarana. Hvað ef það væri til stafrænn aðstoðarmaður sem gæti létt á þessu álagi og gefið kennaranum meiri tíma fyrir það sem raunverulega skiptir máli: nemendurna? Sá aðstoðarmaður er gervigreind (AI). Og hún er ekki lengur fjarlægur framtíðardraumur. Hún er tæki sem kennarar um allan heim eru nú þegar byrjaðir að nota til að gjörbreyta vinnudegi sínum og endurheimta dýrmætan tíma. Þetta er ekki tækni sem kemur í staðinn fyrir kennara, heldur tækni sem vinnur með þeim. Endurheimtur tími, klukkustund fyrir klukkustund Gleymum stóru yfirlýsingunum um stund og lítum á raunveruleg dæmi sem sýna hvernig gervigreind getur skilað mælanlegum ávinningi. Gögnin sýna að tæknin getur sparað kennurum gríðarlegan tíma á þremur lykilsviðum sem éta upp ótrúlegan hluta af vinnuvikunni. 1. Undirbúningur kennslustunda: Í stað þess að byrja frá grunni í hvert einasta skipti getur kennari beðið gervigreind um að útbúa fyrstu drög að kennsluáætlun, búa til spurningar úr lesefni eða jafnvel hanna heila gagnvirka kynningu. Rannsóknir á vinnutíma kennara sem nýta sér tæki eins og MagicSchool AI eða Curipod sýna að þeir geta minnkað undirbúningstíma sinn um allt að 35% [1]. Tvær til þrjár aukaklukkustundir á viku skila sér beint í minna álagi og meiri tíma til að sinna öðrum verkefnum. 2. Yfirferð og endurgjöf: Verkefnayfirferð er einn tímafrekasti og oft einhæfasti þáttur kennarastarfsins. Gervigreindartæki eins og Gradescope geta nú farið yfir og jafnvel gefið einkunn fyrir krossapróf og einföld svarverkefni á sekúndum. Fyrir ritgerðir geta verkfæri eins og Turnitin eða Grammarly bent á málfarsvillur og veitt grunn athugasemdir, sem gerir kennaranum kleift að einbeita sér að innihaldi, uppbyggingu og hugmyndaauðgi nemenda. Greiningar sýna að þessi tæki geta stytt tíma í yfirferð um allt að 70% [2]. Þetta þýðir ekki bara tímasparnað fyrir kennarann, heldur einnig hraðari og markvissari endurgjöf til nemenda, sem aftur flýtir fyrir námsferlinu þeirra. 3. Aðgreining náms og verkefna: Í hverjum bekk eru nemendur með ólíkar þarfir, styrkleika og veikleika. Að búa til mismunandi útgáfur af verkefnum fyrir hvern og einn er nær óvinnandi verk. Tæki eins og Diffit geta tekið hvaða texta sem er, fréttagrein, kafla úr sögubók eða hvað sem er og á augabragði búið til einfaldari útgáfu fyrir lesblinda nemendur, eða flóknari útgáfu fyrir afburðanemendur. Þetta gerir einstaklingsmiðað nám að raunveruleika en ekki óvinnandi verkefni. En hvað með íslenskuna? Þetta er lykilspurning og fullkomlega eðlileg. Mörg af þessum tækjum voru upphaflega þróuð fyrir ensku. Hins vegar er þróunin hröð. Gervigreindarlíkön eru sífellt að verða betri í íslensku og innleiðing íslenskunnar í OpenAI var lykilskref. Sem skólasamfélag getum við flýtt fyrir þessari þróun með því að kalla eftir og prófa verkfæri sem styðja við íslensku. Þegar öllu er á botninn hvolft getur gervigreind orðið öflugt tæki til að efla íslenskukennslu hjá stafrænni kynslóð og gera tungumálið okkar sýnilegra og meira aðlaðandi í heimi tækninnar. Meiri tími fyrir það sem raunverulega skiptir máli Þegar gervigreindin sér um rútínuvinnuna skapast dýrmætur tími fyrir kennarann. Tími til að setjast niður með nemanda sem á erfitt. Tími til að þróa skapandi hópverkefni sem kveikir neista. Tími til að ræða við nemendur um líðan þeirra og efla félagsfærni. Rannsóknir úr skólum sem hafa innleitt gervigreind sýna að þótt tæknin aukist, þá eykst mannlega snertingin líka. Kennarar sem nota gervigreind upplifa minna álag og meiri starfsánægju. Í tilviksrannsókn frá Val Verde skólaumdæminu í Kaliforníu notaði stjórnandi gervigreind til að draga saman 400 tölvupósta í 37 forgangspósta og sparaði sér með því heilan vinnudag [3]. Þetta er tími sem hægt er að nota til að vera sýnilegri á göngum skólans og styðja við starfsfólk. Gervigreind er ekki komin til að taka við starfi kennarans, heldur til að létta á því og gera það innihaldsríkara. Hún er öflugt verkfæri sem sér um tímafreku kerfisvinnuna svo kennarinn geti einbeitt sér að því að leiða nemendur sína á vit nýrra og spennandi áfangastaða. Ábyrgð yfirvalda er lykillinn að árangri Þessi tækifæri verða þó ekki að veruleika af sjálfu sér. Hér liggur ábyrgðin hjá skóla- og menntamálayfirvöldum. Til að tryggja að allir kennarar og þar með allir nemendur njóti góðs af þessari tækniþróun, þurfa yfirvöld að setja málið í forgang. Þau verða að tryggja jafnan aðgang allra skóla að bestu gervigreindarlausnunum, sjá til þess að kennarar fái vandaða þjálfun í notkun þeirra og setja skýrar siðferðilegar leikreglur. Án slíkrar miðlægrar stefnumótunar er hætta á að það myndist ný stafræn gjá, ekki bara milli nemenda, heldur einnig milli kennara og skóla. Ábyrg og samræmd innleiðing er því forsenda þess að gervigreind geti orðið sú gjöf til íslenskrar menntunar sem hún lofar að vera. Í næstu grein mun ég skrifa um nýjan gervigreindarskóla. Höfundur er ráðgjafi í nýsköpun og gervigreind. Heimildir: [1] Samantekt úr gögnum og rannsóknum á notkun kennara á gervigreindartækjum til kennsluundirbúnings, þar sem fram kemur að tímasparnaður getur numið allt að 35%. Slíkar niðurstöður hafa verið kynntar í tengslum við greiningar á verkfærum á borð við bksb og MagicSchool AI. [2] Byggt á gögnum frá fyrirtækjum eins og Gradescope og Turnitin, sem sýna fram á að sjálfvirknivædd yfirferð geti minnkað tíma kennara í þessum verkþætti umtalsvert, eða allt að 70%. [3] Tilviksrannsókn frá Val Verde Unified School District í Kaliforníu, þar sem notkun stjórnenda á Microsoft Copilot til að draga saman tölvupósta og önnur stjórnunarleg verkefni var skjalfest og kynnt í fagtímaritum eins og EdTech Magazine.
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun