Gervigreindaraðstoð: Kennarinn endurheimtir dýrmætan tíma Björgmundur Guðmundsson skrifar 12. júní 2025 12:33 Það er auðvelt að ímynda sér stöðuna á mánudagsmorgni hjá kennara. Innhólfið er yfirfullt, yfirferð verkefna frá síðustu viku bíður og það þarf að undirbúa kennsluna fyrir þrjá mismunandi námshópa. Ástríðan fyrir kennslunni er vissulega til staðar, en oft virðist sem skriffinnskan og yfirvinnan séu að buga jafnvel áhugasömustu kennarana. Hvað ef það væri til stafrænn aðstoðarmaður sem gæti létt á þessu álagi og gefið kennaranum meiri tíma fyrir það sem raunverulega skiptir máli: nemendurna? Sá aðstoðarmaður er gervigreind (AI). Og hún er ekki lengur fjarlægur framtíðardraumur. Hún er tæki sem kennarar um allan heim eru nú þegar byrjaðir að nota til að gjörbreyta vinnudegi sínum og endurheimta dýrmætan tíma. Þetta er ekki tækni sem kemur í staðinn fyrir kennara, heldur tækni sem vinnur með þeim. Endurheimtur tími, klukkustund fyrir klukkustund Gleymum stóru yfirlýsingunum um stund og lítum á raunveruleg dæmi sem sýna hvernig gervigreind getur skilað mælanlegum ávinningi. Gögnin sýna að tæknin getur sparað kennurum gríðarlegan tíma á þremur lykilsviðum sem éta upp ótrúlegan hluta af vinnuvikunni. 1. Undirbúningur kennslustunda: Í stað þess að byrja frá grunni í hvert einasta skipti getur kennari beðið gervigreind um að útbúa fyrstu drög að kennsluáætlun, búa til spurningar úr lesefni eða jafnvel hanna heila gagnvirka kynningu. Rannsóknir á vinnutíma kennara sem nýta sér tæki eins og MagicSchool AI eða Curipod sýna að þeir geta minnkað undirbúningstíma sinn um allt að 35% [1]. Tvær til þrjár aukaklukkustundir á viku skila sér beint í minna álagi og meiri tíma til að sinna öðrum verkefnum. 2. Yfirferð og endurgjöf: Verkefnayfirferð er einn tímafrekasti og oft einhæfasti þáttur kennarastarfsins. Gervigreindartæki eins og Gradescope geta nú farið yfir og jafnvel gefið einkunn fyrir krossapróf og einföld svarverkefni á sekúndum. Fyrir ritgerðir geta verkfæri eins og Turnitin eða Grammarly bent á málfarsvillur og veitt grunn athugasemdir, sem gerir kennaranum kleift að einbeita sér að innihaldi, uppbyggingu og hugmyndaauðgi nemenda. Greiningar sýna að þessi tæki geta stytt tíma í yfirferð um allt að 70% [2]. Þetta þýðir ekki bara tímasparnað fyrir kennarann, heldur einnig hraðari og markvissari endurgjöf til nemenda, sem aftur flýtir fyrir námsferlinu þeirra. 3. Aðgreining náms og verkefna: Í hverjum bekk eru nemendur með ólíkar þarfir, styrkleika og veikleika. Að búa til mismunandi útgáfur af verkefnum fyrir hvern og einn er nær óvinnandi verk. Tæki eins og Diffit geta tekið hvaða texta sem er, fréttagrein, kafla úr sögubók eða hvað sem er og á augabragði búið til einfaldari útgáfu fyrir lesblinda nemendur, eða flóknari útgáfu fyrir afburðanemendur. Þetta gerir einstaklingsmiðað nám að raunveruleika en ekki óvinnandi verkefni. En hvað með íslenskuna? Þetta er lykilspurning og fullkomlega eðlileg. Mörg af þessum tækjum voru upphaflega þróuð fyrir ensku. Hins vegar er þróunin hröð. Gervigreindarlíkön eru sífellt að verða betri í íslensku og innleiðing íslenskunnar í OpenAI var lykilskref. Sem skólasamfélag getum við flýtt fyrir þessari þróun með því að kalla eftir og prófa verkfæri sem styðja við íslensku. Þegar öllu er á botninn hvolft getur gervigreind orðið öflugt tæki til að efla íslenskukennslu hjá stafrænni kynslóð og gera tungumálið okkar sýnilegra og meira aðlaðandi í heimi tækninnar. Meiri tími fyrir það sem raunverulega skiptir máli Þegar gervigreindin sér um rútínuvinnuna skapast dýrmætur tími fyrir kennarann. Tími til að setjast niður með nemanda sem á erfitt. Tími til að þróa skapandi hópverkefni sem kveikir neista. Tími til að ræða við nemendur um líðan þeirra og efla félagsfærni. Rannsóknir úr skólum sem hafa innleitt gervigreind sýna að þótt tæknin aukist, þá eykst mannlega snertingin líka. Kennarar sem nota gervigreind upplifa minna álag og meiri starfsánægju. Í tilviksrannsókn frá Val Verde skólaumdæminu í Kaliforníu notaði stjórnandi gervigreind til að draga saman 400 tölvupósta í 37 forgangspósta og sparaði sér með því heilan vinnudag [3]. Þetta er tími sem hægt er að nota til að vera sýnilegri á göngum skólans og styðja við starfsfólk. Gervigreind er ekki komin til að taka við starfi kennarans, heldur til að létta á því og gera það innihaldsríkara. Hún er öflugt verkfæri sem sér um tímafreku kerfisvinnuna svo kennarinn geti einbeitt sér að því að leiða nemendur sína á vit nýrra og spennandi áfangastaða. Ábyrgð yfirvalda er lykillinn að árangri Þessi tækifæri verða þó ekki að veruleika af sjálfu sér. Hér liggur ábyrgðin hjá skóla- og menntamálayfirvöldum. Til að tryggja að allir kennarar og þar með allir nemendur njóti góðs af þessari tækniþróun, þurfa yfirvöld að setja málið í forgang. Þau verða að tryggja jafnan aðgang allra skóla að bestu gervigreindarlausnunum, sjá til þess að kennarar fái vandaða þjálfun í notkun þeirra og setja skýrar siðferðilegar leikreglur. Án slíkrar miðlægrar stefnumótunar er hætta á að það myndist ný stafræn gjá, ekki bara milli nemenda, heldur einnig milli kennara og skóla. Ábyrg og samræmd innleiðing er því forsenda þess að gervigreind geti orðið sú gjöf til íslenskrar menntunar sem hún lofar að vera. Í næstu grein mun ég skrifa um nýjan gervigreindarskóla. Höfundur er ráðgjafi í nýsköpun og gervigreind. Heimildir: [1] Samantekt úr gögnum og rannsóknum á notkun kennara á gervigreindartækjum til kennsluundirbúnings, þar sem fram kemur að tímasparnaður getur numið allt að 35%. Slíkar niðurstöður hafa verið kynntar í tengslum við greiningar á verkfærum á borð við bksb og MagicSchool AI. [2] Byggt á gögnum frá fyrirtækjum eins og Gradescope og Turnitin, sem sýna fram á að sjálfvirknivædd yfirferð geti minnkað tíma kennara í þessum verkþætti umtalsvert, eða allt að 70%. [3] Tilviksrannsókn frá Val Verde Unified School District í Kaliforníu, þar sem notkun stjórnenda á Microsoft Copilot til að draga saman tölvupósta og önnur stjórnunarleg verkefni var skjalfest og kynnt í fagtímaritum eins og EdTech Magazine. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Björgmundur Örn Guðmundsson Mest lesið Líf eftir afplánun Eva Sóley Kristjánsdóttir Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson Skoðun Bætum fleiri stólum við borðið Ingibjörg Lilja Þórmundsdóttir Skoðun Mér var sagt að þegja á meðan fréttatíminn var Haukur Brynjarsson Skoðun Skoðun Skoðun Skuggahliðar á þéttingu byggðar Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar Skoðun Jöfn skipting skulda og eigna í sambúð Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Samstaða - afl sem breytir samfélaginu Heiða Björg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ólögleg veðmálastarfsemi á Íslandi Hákon Skúlason skrifar Skoðun Bætum fleiri stólum við borðið Ingibjörg Lilja Þórmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar Skoðun Pyrrosar sigur Helgi Tómasson skrifar Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar Skoðun Mér var sagt að þegja á meðan fréttatíminn var Haukur Brynjarsson skrifar Skoðun Allt fyrir Brussel og Nató, hitt reddast einhvern veginn Davíð Bergmann skrifar Skoðun Forljót grá hús Hjalti Andrason skrifar Skoðun Líf eftir afplánun Eva Sóley Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson skrifar Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki mamman í hópnum - leiðtoginn í hópnum Katrín Ásta Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Sjá meira
Það er auðvelt að ímynda sér stöðuna á mánudagsmorgni hjá kennara. Innhólfið er yfirfullt, yfirferð verkefna frá síðustu viku bíður og það þarf að undirbúa kennsluna fyrir þrjá mismunandi námshópa. Ástríðan fyrir kennslunni er vissulega til staðar, en oft virðist sem skriffinnskan og yfirvinnan séu að buga jafnvel áhugasömustu kennarana. Hvað ef það væri til stafrænn aðstoðarmaður sem gæti létt á þessu álagi og gefið kennaranum meiri tíma fyrir það sem raunverulega skiptir máli: nemendurna? Sá aðstoðarmaður er gervigreind (AI). Og hún er ekki lengur fjarlægur framtíðardraumur. Hún er tæki sem kennarar um allan heim eru nú þegar byrjaðir að nota til að gjörbreyta vinnudegi sínum og endurheimta dýrmætan tíma. Þetta er ekki tækni sem kemur í staðinn fyrir kennara, heldur tækni sem vinnur með þeim. Endurheimtur tími, klukkustund fyrir klukkustund Gleymum stóru yfirlýsingunum um stund og lítum á raunveruleg dæmi sem sýna hvernig gervigreind getur skilað mælanlegum ávinningi. Gögnin sýna að tæknin getur sparað kennurum gríðarlegan tíma á þremur lykilsviðum sem éta upp ótrúlegan hluta af vinnuvikunni. 1. Undirbúningur kennslustunda: Í stað þess að byrja frá grunni í hvert einasta skipti getur kennari beðið gervigreind um að útbúa fyrstu drög að kennsluáætlun, búa til spurningar úr lesefni eða jafnvel hanna heila gagnvirka kynningu. Rannsóknir á vinnutíma kennara sem nýta sér tæki eins og MagicSchool AI eða Curipod sýna að þeir geta minnkað undirbúningstíma sinn um allt að 35% [1]. Tvær til þrjár aukaklukkustundir á viku skila sér beint í minna álagi og meiri tíma til að sinna öðrum verkefnum. 2. Yfirferð og endurgjöf: Verkefnayfirferð er einn tímafrekasti og oft einhæfasti þáttur kennarastarfsins. Gervigreindartæki eins og Gradescope geta nú farið yfir og jafnvel gefið einkunn fyrir krossapróf og einföld svarverkefni á sekúndum. Fyrir ritgerðir geta verkfæri eins og Turnitin eða Grammarly bent á málfarsvillur og veitt grunn athugasemdir, sem gerir kennaranum kleift að einbeita sér að innihaldi, uppbyggingu og hugmyndaauðgi nemenda. Greiningar sýna að þessi tæki geta stytt tíma í yfirferð um allt að 70% [2]. Þetta þýðir ekki bara tímasparnað fyrir kennarann, heldur einnig hraðari og markvissari endurgjöf til nemenda, sem aftur flýtir fyrir námsferlinu þeirra. 3. Aðgreining náms og verkefna: Í hverjum bekk eru nemendur með ólíkar þarfir, styrkleika og veikleika. Að búa til mismunandi útgáfur af verkefnum fyrir hvern og einn er nær óvinnandi verk. Tæki eins og Diffit geta tekið hvaða texta sem er, fréttagrein, kafla úr sögubók eða hvað sem er og á augabragði búið til einfaldari útgáfu fyrir lesblinda nemendur, eða flóknari útgáfu fyrir afburðanemendur. Þetta gerir einstaklingsmiðað nám að raunveruleika en ekki óvinnandi verkefni. En hvað með íslenskuna? Þetta er lykilspurning og fullkomlega eðlileg. Mörg af þessum tækjum voru upphaflega þróuð fyrir ensku. Hins vegar er þróunin hröð. Gervigreindarlíkön eru sífellt að verða betri í íslensku og innleiðing íslenskunnar í OpenAI var lykilskref. Sem skólasamfélag getum við flýtt fyrir þessari þróun með því að kalla eftir og prófa verkfæri sem styðja við íslensku. Þegar öllu er á botninn hvolft getur gervigreind orðið öflugt tæki til að efla íslenskukennslu hjá stafrænni kynslóð og gera tungumálið okkar sýnilegra og meira aðlaðandi í heimi tækninnar. Meiri tími fyrir það sem raunverulega skiptir máli Þegar gervigreindin sér um rútínuvinnuna skapast dýrmætur tími fyrir kennarann. Tími til að setjast niður með nemanda sem á erfitt. Tími til að þróa skapandi hópverkefni sem kveikir neista. Tími til að ræða við nemendur um líðan þeirra og efla félagsfærni. Rannsóknir úr skólum sem hafa innleitt gervigreind sýna að þótt tæknin aukist, þá eykst mannlega snertingin líka. Kennarar sem nota gervigreind upplifa minna álag og meiri starfsánægju. Í tilviksrannsókn frá Val Verde skólaumdæminu í Kaliforníu notaði stjórnandi gervigreind til að draga saman 400 tölvupósta í 37 forgangspósta og sparaði sér með því heilan vinnudag [3]. Þetta er tími sem hægt er að nota til að vera sýnilegri á göngum skólans og styðja við starfsfólk. Gervigreind er ekki komin til að taka við starfi kennarans, heldur til að létta á því og gera það innihaldsríkara. Hún er öflugt verkfæri sem sér um tímafreku kerfisvinnuna svo kennarinn geti einbeitt sér að því að leiða nemendur sína á vit nýrra og spennandi áfangastaða. Ábyrgð yfirvalda er lykillinn að árangri Þessi tækifæri verða þó ekki að veruleika af sjálfu sér. Hér liggur ábyrgðin hjá skóla- og menntamálayfirvöldum. Til að tryggja að allir kennarar og þar með allir nemendur njóti góðs af þessari tækniþróun, þurfa yfirvöld að setja málið í forgang. Þau verða að tryggja jafnan aðgang allra skóla að bestu gervigreindarlausnunum, sjá til þess að kennarar fái vandaða þjálfun í notkun þeirra og setja skýrar siðferðilegar leikreglur. Án slíkrar miðlægrar stefnumótunar er hætta á að það myndist ný stafræn gjá, ekki bara milli nemenda, heldur einnig milli kennara og skóla. Ábyrg og samræmd innleiðing er því forsenda þess að gervigreind geti orðið sú gjöf til íslenskrar menntunar sem hún lofar að vera. Í næstu grein mun ég skrifa um nýjan gervigreindarskóla. Höfundur er ráðgjafi í nýsköpun og gervigreind. Heimildir: [1] Samantekt úr gögnum og rannsóknum á notkun kennara á gervigreindartækjum til kennsluundirbúnings, þar sem fram kemur að tímasparnaður getur numið allt að 35%. Slíkar niðurstöður hafa verið kynntar í tengslum við greiningar á verkfærum á borð við bksb og MagicSchool AI. [2] Byggt á gögnum frá fyrirtækjum eins og Gradescope og Turnitin, sem sýna fram á að sjálfvirknivædd yfirferð geti minnkað tíma kennara í þessum verkþætti umtalsvert, eða allt að 70%. [3] Tilviksrannsókn frá Val Verde Unified School District í Kaliforníu, þar sem notkun stjórnenda á Microsoft Copilot til að draga saman tölvupósta og önnur stjórnunarleg verkefni var skjalfest og kynnt í fagtímaritum eins og EdTech Magazine.
Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir Skoðun
Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun
Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson Skoðun
Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar
Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar
Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar
Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar
Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar
Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir Skoðun
Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun
Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson Skoðun