Verður greinilega að vera Ísrael Hjörtur J. Guðmundsson skrifar 5. júní 2025 06:31 „Mér hefur vissulega fallið það þungt hversu lítils ég má mín gagnvart öllu því ofbeldi sem viðgengst víða um heim. Það mætti líka spyrja hvers vegna séu ekki tíðar mótmælagöngur í Reykjavík vegna þess ofbeldis sem almennir borgarar í Súdan mega þola svo vísað sé til ástands sem er ekki síður alvarlegt en á Gaza,“ ritaði Einar Ólafsson í grein á Vísi fyrr í vikunni þar sem hann gerði að umtalsefni grein eftir mig á sama miðli þar sem ég benti á það að ekki virtist þykja ástæða til þess að mótmæla ofbeldi í garð Palestínumanna nema Ísrael ætti í hlut. Það að Ísrael kæmi við sögu virðist þannig vera nauðsynlegur útgangspunktur en ekki einfaldlega það að Palestínumenn yrðu fyrir ofbeldi óháð því hver gerandinn væri í þeim efnum. Ég benti í því sambandi á gróft ofbeldi sem Palestínumenn í flóttamannabúðum Yarmouk í Sýrlandi hefðu orðið fyrir af hendi hryðjuverkasamtakanna Ríkis íslams sem myrti þar fjölda fólks meðal annars og ekki sízt með því að afhöfða það. Þeir sem hæst hafa látið í sér heyra hér á landi vegna Palestínumanna á Gaza og Vesturbakkanum sáu ljóslega ekki nokkra ástæðu til þess að gera veður út af því. Enda átti Ísrael ekki þar hlut að máli. Einar ber því við að stríðið í Sýrlandi hafi verið „ansi flókið“ og dæmið um flóttamannabúðirnar „einungis eitt af skelfilegum atburðum sem þar hafa átt sér stað.“ Þá hafi ekki verið einhugur um það hverjum væri um að kenna í þeim efnum og flestir sammála um að ætti ekki við um einhvern einn. Kom það virkilega í veg fyrir að vakin væri athygli á ofbeldinu í garð Palestínumanna í Yarmouk og alþjóðasamfélagið hvatt til þess að stuðla að friði í Sýrlandi svo slíkt endurtæki sig ekki? Það var víst engin ástæða til þess miðað við skrif Einars og framgöngu hans og annarra í þeim efnum. Ljóst er að mörgum þykir deilan fyrir botni Miðjarðarhafsins að sama skapi „ansi flókin“ og vissulega eru atburðirnir á Gaza um þessar mundir ekki það eina sem átt hefur sér stað þar í þeim efnum. Er þá einhver ástæða til þess að gera veður út af því? Væntanlega ekki miðað við málflutning Einars. Vitaskuld stenzt þetta enga skoðun. Eina rökrétta skýringin er sú sem áður segir að aðkoma Ísraels sé álitin nauðsynleg forsenda. Ég benti einnig á ógnarstjórn hryðjuverkasamtakanna Hamas á Gaza um langt árabil og ofbeldi þeirra í garð Palestínumanna, þeirra eigin fólks, á svæðinu sem til að mynda má lesa um í umfjöllunum mannréttindasamtakanna Amnesty International. Meðal annars hafa þar ítrekað á liðnum árum verið barin niður friðsöm mótmæli með ofbeldi og pólitískir andstæðingar og einstaklingar sem mótmælt hafa stjórn þeirra barðir, fangelsaðir, pyntaðir og myrtir. Afgreiðsla Einars er jafnvel enn ódýrari þegar Hamas er annars vegar. Segist hann einfaldlega ekki ætla að elta ólar við þá athugasemd að ofbeldi þeirra í garð Palestínumanna hafi ekki verið mótmælt af hans hálfu og annarra á sömu bylgjulengd hér á landi. Hins vegar væri sama hvaða álit fólk hefði á Hamas, og jafnvel þó einhverjir vildu taka undir með stjórnvöldum í Ísrael um að uppræta þyrfti samtökin, þá réttlætti það ekki framgöngu Ísraelshers á Gaza. Hið sama ætti við um árás þeirra á Ísrael í október 2023. Hitt er svo annað mál að forystumenn Hamas voru inntir eftir því í arabískum fjölmiðlum í kjölfar árásarinnar hvers vegna þeir hefðu sett almenning á Gaza í svo gríðarlega hættu með henni og hvort hún yrði ekki dýru verði keypt fyrir hann. Svörin voru þau að svo yrði vissulega en þeir væru reiðubúnir að færa þær fórnir. „Við erum kölluð þjóð píslarvotta og við erum stoltir af því að fórna píslarvottum,“ sagði Ghazi Hamad, háttsettur forystumaður innan Hamas. Ég hef sjálfur ítrekað fjallað um það hvernig óbreyttir borgarar á Gaza væru einkum fórnarlömb ástandsins fyrir botni Miðjarðarhafsins enda á milli steins og sleggju í þeim efnum. Annars vegar væri Ísraelsher og hins vegar Hamas sem ljóst væri að skeytti engu um öryggi þeirra og skýldi sér þvert á móti á bak við þá. Til að mynda hefðu tugir kílómetra af göngum verið grafnir á Gaza fyrir vígamenn samtakanna á sama tíma og þar væri hvergi að finna loftvarnabyrgi, loftvarnarflautur eða annað til þess að tryggja öryggi almennra borgara. Á hinn bóginn má velta fyrir sér hversu mikið mannfall hefði orðið í Ísrael vegna þeirra tugþúsunda eldflauga sem Hamas hefur skotið á landið ef ekki væri fyrir loftvarnarkerfi þess. Vert er að lokum að fjalla um ástandið í Súdan sem Einar hafði frumkvæði að því að nefna til sögunnar og komið er inn á í upphafi greinarinnar. Munurinn væri þó sá að hans sögn að þar væri um borgarastyrjöld að ræða sem vestræn ríki gætu lítil áhrif haft á. Dregur hann þó síðan strax í land og segir að kannski gætu Bandaríkin og Evrópusambandið haft þar áhrif og hugsanlega rétt að þrýsta á þau að beita sér. Tengir hann á frétt brezka ríkisútvarpsins BBC um málið sem hann virðist þó ekki hafa lesið sjálfur. Þar segir að Sameinuðu þjóðirnar hafi lýst stríðið í Súdan, sem hófst 2023, kostað hefur 150 þúsund mannslíf, leitt til hungursneyðar 25 milljóna manna og neytt tólf milljónir á vergang, verstu mannúðarkrísu heimsins. Hægt er að finna ófáar greinar sem Einar hefur skrifað um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafsins þar sem spjótunum er beint að Ísrael en ég hef enga slíka fundið um Súdan þrátt fyrir stór orð í grein hans um stöðu mála þar í landi, líkt og þau sem vitnað er til í upphafi þessarar greinar, og hversu þungbært honum þyki að eigin sögn að geta ekki beitt sér í þeim efnum. Ekki er þó nóg með að 150 þúsund manns hafi týnt lífi í stríðinu í Súdan heldur hefur fjöldi manns meðal annars af Massalit-þjóðflokknum verið drepinn þar í landi fyrir þá eina sök að vera dekkri á hörund og ekki arabískir. Full ástæða væri því til þess að stinga niður penna í þeim efnum ekki síður en í tilfelli Gaza. Hins vegar á Ísrael jú enga aðkomu að þeim átökum. Höfundur er sagnfræðingur og alþjóðastjórnmálafræðingur (MA í alþjóðasamskiptum með áherzlu á Evrópufræði og öryggis- og varnarmál). Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hjörtur J. Guðmundsson Átök í Ísrael og Palestínu Mest lesið Hugsanlega löglegt, en siðlaust og grimmt — af hundsráni í GOGG Kristinn Ka. Nína Sigríðarson Skoðun Þjóðkirkjan engu svarar – hylur sig í fræðilegri þoku Hilmar Kristinsson Skoðun Lýðræði eða hópeinelti? Margrét Pétursdóttir,Þórarinn Haraldsson,Þórdís Guðjónsdóttir,Sigurveig Benediktsdóttir Skoðun Öryggisgæslu í Mjódd, núna, takk fyrir! Helgi Áss Grétarsson Skoðun Ríkisstjórnin ræðst gegn launafólki og atvinnulausum Finnbjörn A. Hermannson Skoðun Saman getum við komið í veg fyrir slag Alma D. Möller Skoðun Svar til stjórnunarlegs ábyrgðarmanns frá Keflavík Soffía Sigurðardóttir Skoðun Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun Einkavæðing orkunnar, skattasniðganga og lífeyrissjóðir Ögmundur Jónasson Skoðun Fátæk börn á Íslandi Kolbrún Baldursdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hugsanlega löglegt, en siðlaust og grimmt — af hundsráni í GOGG Kristinn Ka. Nína Sigríðarson skrifar Skoðun Þjóðkirkjan engu svarar – hylur sig í fræðilegri þoku Hilmar Kristinsson skrifar Skoðun Borgarstefna kallar á aðgerðir og fjármagn Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Skjáheimsókn getur dimmu í dagsljós breytt Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru álverin á Íslandi útlensk? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Öryggisgæslu í Mjódd, núna, takk fyrir! Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Erum við ennþá hrædd við Davíð Oddsson? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Saman getum við komið í veg fyrir slag Alma D. Möller skrifar Skoðun Lýðræði eða hópeinelti? Margrét Pétursdóttir,Þórarinn Haraldsson,Þórdís Guðjónsdóttir,Sigurveig Benediktsdóttir skrifar Skoðun Blóðtaka er ekki landbúnaður Guðrún Scheving Thorsteinsson,Rósa Líf Darradóttir skrifar Skoðun Svar til stjórnunarlegs ábyrgðarmanns frá Keflavík Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Ríkisstjórnin ræðst gegn launafólki og atvinnulausum Finnbjörn A. Hermannson skrifar Skoðun 764/O9A: Kannt þú að vernda barnið á netinu? Anna Bergþórsdóttir skrifar Skoðun Opinberir starfsmenn kjósa síður áminningarskyldu Ísak Einar Rúnarsson skrifar Skoðun Einkavæðing orkunnar, skattasniðganga og lífeyrissjóðir Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Er gervigreindarprestur trúlaus eða trúaður? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Skattaferðalandið Ísland Björn Ragnarsson skrifar Skoðun Til hamingju Víkingur Heiðar! Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Sjálfbærni með í för – Vegagerðin stígur skref í átt að loftslagsvænni framkvæmdum Hólmfríður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Þegar krónur skipta meira máli en velferð barna: Ástæður þess að enginn bauð í skólamáltíðir í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Líf eftir afplánun – þegar stuðningur gerir frelsið raunverulegt Steinunn Ósk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Á hvorum endanum viljum við byrja að skera af? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Þegar krónur skipta meira máli en velferð barna Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Bakslag í opinberri þróunarsamvinnu Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Fyrirmyndar forvarnarstefna í Mosfellsbæ Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun Hvernig léttum við daglega lífið þitt? Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Kína mun ekki bjarga Vesturlöndum að þessu sinni Sæþór Randalsson skrifar Skoðun Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson skrifar Skoðun Átta mýtur klesstar inn í raunveruleikann - hvað er satt og hvað er logið um gervigreindina? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Glerbrotin í ryksugupokanum Kristín Kolbrún Waage Kolbeinsdóttir skrifar Sjá meira
„Mér hefur vissulega fallið það þungt hversu lítils ég má mín gagnvart öllu því ofbeldi sem viðgengst víða um heim. Það mætti líka spyrja hvers vegna séu ekki tíðar mótmælagöngur í Reykjavík vegna þess ofbeldis sem almennir borgarar í Súdan mega þola svo vísað sé til ástands sem er ekki síður alvarlegt en á Gaza,“ ritaði Einar Ólafsson í grein á Vísi fyrr í vikunni þar sem hann gerði að umtalsefni grein eftir mig á sama miðli þar sem ég benti á það að ekki virtist þykja ástæða til þess að mótmæla ofbeldi í garð Palestínumanna nema Ísrael ætti í hlut. Það að Ísrael kæmi við sögu virðist þannig vera nauðsynlegur útgangspunktur en ekki einfaldlega það að Palestínumenn yrðu fyrir ofbeldi óháð því hver gerandinn væri í þeim efnum. Ég benti í því sambandi á gróft ofbeldi sem Palestínumenn í flóttamannabúðum Yarmouk í Sýrlandi hefðu orðið fyrir af hendi hryðjuverkasamtakanna Ríkis íslams sem myrti þar fjölda fólks meðal annars og ekki sízt með því að afhöfða það. Þeir sem hæst hafa látið í sér heyra hér á landi vegna Palestínumanna á Gaza og Vesturbakkanum sáu ljóslega ekki nokkra ástæðu til þess að gera veður út af því. Enda átti Ísrael ekki þar hlut að máli. Einar ber því við að stríðið í Sýrlandi hafi verið „ansi flókið“ og dæmið um flóttamannabúðirnar „einungis eitt af skelfilegum atburðum sem þar hafa átt sér stað.“ Þá hafi ekki verið einhugur um það hverjum væri um að kenna í þeim efnum og flestir sammála um að ætti ekki við um einhvern einn. Kom það virkilega í veg fyrir að vakin væri athygli á ofbeldinu í garð Palestínumanna í Yarmouk og alþjóðasamfélagið hvatt til þess að stuðla að friði í Sýrlandi svo slíkt endurtæki sig ekki? Það var víst engin ástæða til þess miðað við skrif Einars og framgöngu hans og annarra í þeim efnum. Ljóst er að mörgum þykir deilan fyrir botni Miðjarðarhafsins að sama skapi „ansi flókin“ og vissulega eru atburðirnir á Gaza um þessar mundir ekki það eina sem átt hefur sér stað þar í þeim efnum. Er þá einhver ástæða til þess að gera veður út af því? Væntanlega ekki miðað við málflutning Einars. Vitaskuld stenzt þetta enga skoðun. Eina rökrétta skýringin er sú sem áður segir að aðkoma Ísraels sé álitin nauðsynleg forsenda. Ég benti einnig á ógnarstjórn hryðjuverkasamtakanna Hamas á Gaza um langt árabil og ofbeldi þeirra í garð Palestínumanna, þeirra eigin fólks, á svæðinu sem til að mynda má lesa um í umfjöllunum mannréttindasamtakanna Amnesty International. Meðal annars hafa þar ítrekað á liðnum árum verið barin niður friðsöm mótmæli með ofbeldi og pólitískir andstæðingar og einstaklingar sem mótmælt hafa stjórn þeirra barðir, fangelsaðir, pyntaðir og myrtir. Afgreiðsla Einars er jafnvel enn ódýrari þegar Hamas er annars vegar. Segist hann einfaldlega ekki ætla að elta ólar við þá athugasemd að ofbeldi þeirra í garð Palestínumanna hafi ekki verið mótmælt af hans hálfu og annarra á sömu bylgjulengd hér á landi. Hins vegar væri sama hvaða álit fólk hefði á Hamas, og jafnvel þó einhverjir vildu taka undir með stjórnvöldum í Ísrael um að uppræta þyrfti samtökin, þá réttlætti það ekki framgöngu Ísraelshers á Gaza. Hið sama ætti við um árás þeirra á Ísrael í október 2023. Hitt er svo annað mál að forystumenn Hamas voru inntir eftir því í arabískum fjölmiðlum í kjölfar árásarinnar hvers vegna þeir hefðu sett almenning á Gaza í svo gríðarlega hættu með henni og hvort hún yrði ekki dýru verði keypt fyrir hann. Svörin voru þau að svo yrði vissulega en þeir væru reiðubúnir að færa þær fórnir. „Við erum kölluð þjóð píslarvotta og við erum stoltir af því að fórna píslarvottum,“ sagði Ghazi Hamad, háttsettur forystumaður innan Hamas. Ég hef sjálfur ítrekað fjallað um það hvernig óbreyttir borgarar á Gaza væru einkum fórnarlömb ástandsins fyrir botni Miðjarðarhafsins enda á milli steins og sleggju í þeim efnum. Annars vegar væri Ísraelsher og hins vegar Hamas sem ljóst væri að skeytti engu um öryggi þeirra og skýldi sér þvert á móti á bak við þá. Til að mynda hefðu tugir kílómetra af göngum verið grafnir á Gaza fyrir vígamenn samtakanna á sama tíma og þar væri hvergi að finna loftvarnabyrgi, loftvarnarflautur eða annað til þess að tryggja öryggi almennra borgara. Á hinn bóginn má velta fyrir sér hversu mikið mannfall hefði orðið í Ísrael vegna þeirra tugþúsunda eldflauga sem Hamas hefur skotið á landið ef ekki væri fyrir loftvarnarkerfi þess. Vert er að lokum að fjalla um ástandið í Súdan sem Einar hafði frumkvæði að því að nefna til sögunnar og komið er inn á í upphafi greinarinnar. Munurinn væri þó sá að hans sögn að þar væri um borgarastyrjöld að ræða sem vestræn ríki gætu lítil áhrif haft á. Dregur hann þó síðan strax í land og segir að kannski gætu Bandaríkin og Evrópusambandið haft þar áhrif og hugsanlega rétt að þrýsta á þau að beita sér. Tengir hann á frétt brezka ríkisútvarpsins BBC um málið sem hann virðist þó ekki hafa lesið sjálfur. Þar segir að Sameinuðu þjóðirnar hafi lýst stríðið í Súdan, sem hófst 2023, kostað hefur 150 þúsund mannslíf, leitt til hungursneyðar 25 milljóna manna og neytt tólf milljónir á vergang, verstu mannúðarkrísu heimsins. Hægt er að finna ófáar greinar sem Einar hefur skrifað um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafsins þar sem spjótunum er beint að Ísrael en ég hef enga slíka fundið um Súdan þrátt fyrir stór orð í grein hans um stöðu mála þar í landi, líkt og þau sem vitnað er til í upphafi þessarar greinar, og hversu þungbært honum þyki að eigin sögn að geta ekki beitt sér í þeim efnum. Ekki er þó nóg með að 150 þúsund manns hafi týnt lífi í stríðinu í Súdan heldur hefur fjöldi manns meðal annars af Massalit-þjóðflokknum verið drepinn þar í landi fyrir þá eina sök að vera dekkri á hörund og ekki arabískir. Full ástæða væri því til þess að stinga niður penna í þeim efnum ekki síður en í tilfelli Gaza. Hins vegar á Ísrael jú enga aðkomu að þeim átökum. Höfundur er sagnfræðingur og alþjóðastjórnmálafræðingur (MA í alþjóðasamskiptum með áherzlu á Evrópufræði og öryggis- og varnarmál).
Hugsanlega löglegt, en siðlaust og grimmt — af hundsráni í GOGG Kristinn Ka. Nína Sigríðarson Skoðun
Lýðræði eða hópeinelti? Margrét Pétursdóttir,Þórarinn Haraldsson,Þórdís Guðjónsdóttir,Sigurveig Benediktsdóttir Skoðun
Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun
Skoðun Hugsanlega löglegt, en siðlaust og grimmt — af hundsráni í GOGG Kristinn Ka. Nína Sigríðarson skrifar
Skoðun Lýðræði eða hópeinelti? Margrét Pétursdóttir,Þórarinn Haraldsson,Þórdís Guðjónsdóttir,Sigurveig Benediktsdóttir skrifar
Skoðun Sjálfbærni með í för – Vegagerðin stígur skref í átt að loftslagsvænni framkvæmdum Hólmfríður Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Þegar krónur skipta meira máli en velferð barna: Ástæður þess að enginn bauð í skólamáltíðir í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Líf eftir afplánun – þegar stuðningur gerir frelsið raunverulegt Steinunn Ósk Óskarsdóttir skrifar
Skoðun Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson skrifar
Skoðun Átta mýtur klesstar inn í raunveruleikann - hvað er satt og hvað er logið um gervigreindina? Sigvaldi Einarsson skrifar
Hugsanlega löglegt, en siðlaust og grimmt — af hundsráni í GOGG Kristinn Ka. Nína Sigríðarson Skoðun
Lýðræði eða hópeinelti? Margrét Pétursdóttir,Þórarinn Haraldsson,Þórdís Guðjónsdóttir,Sigurveig Benediktsdóttir Skoðun
Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun