Við erum hafið Guillaume Bazard skrifar 6. maí 2025 15:33 Frá 9. til 13. júní 2025 mun Frakkland í samstarfi við Kosta Ríka halda þriðju hafráðstefnu Sameinuðu þjóðanna (UNOC3) í Nice. Á þessari mikilvægu ráðstefnu munu um 100 þjóðhöfðingjar og ríkisstjórnir koma saman, ásamt tugþúsundum vísindamanna, fræðimanna, fólki úr atvinnulífinu, aktívista og almennra borgara frá öllum heimshornum. Markmið Frakklands með þessari ráðstefnu er skýrt: að vernda hafið með áþreifanlegum aðgerðum. Hafið er okkar sameiginlega auðlind. Það nærir og verndar þjóðir okkar. Það vekur okkur til drauma og ferðalaga. Það veitir okkur sjálfbæra orku, viðskipti, auðlindir og óendanlega vísindalega þekkingu. Þriðjungur mannkyns reiðir sig á hafið um lífsviðurværi sitt, en þrátt fyrir það er það í hættu. Hafið er svæði sem er enn að mestu óþekkt og skortir alþjóðlega stjórnsýslu og fjármögnun sem nauðsynleg er til að varðveita það. Tölurnar eru áhyggjuefni: meira en átta milljónir tonna af plasti enda í hafinu árlega, samkvæmt rannsókn sem birt var í vísindaritinu Science. Auk þess þjáist meira en þriðjungur fiskistofna af ofveiði, á meðan súrnun sjávar, hækkandi sjávarborð og eyðilegging hafkerfa eykst, sem bein afleiðing loftslagsbreytinga. Við verðum að bregðast við núna. Meira en nokkru sinni fyrr verðum við að tryggja að fjölþjóðlegar aðgerðir séu í samræmi við þær áskoranir sem felast í að vernda hafið. Tíu árum eftir COP21 og Parísarsamkomulagið, sem setti bindandi alþjóðlegan ramma til að takmarka loftslagsbreytingar, er þriðja hafráðstefna Sameinuðu þjóðanna sögulegt tækifæri. „Nicesamningarnir um hafið“ geta myndað alþjóðlegan sáttmála um varðveislu og sjálfbæra nýtingu hafsins, í fullu samræmi við sjálfbær þróunarmarkmið Sameinuðu þjóðanna sem samþykkt voru árið 2015. Til að ná þessu markmiði þurfa viðræður í Nice að vera virkar og verkmiðaðar með það að markmiði að bæta stjórnsýslu, auka fjármögnun og auka þekkingu á hafinu. Þegar kemur að stjórnsýslu er samningurinn undir hafréttarsamningi Sameinuðu þjóðanna um verndun og sjálfbæra nýtingu líffræðilegrar fjölbreytni í hafinu utan lögsögu ríkja (BBNJ-samningurinn) grundvallaratriði. Úthöfin, sem tekur yfir 60% af hafinu, er nú eina svæðið sem lýtur ekki alþjóðalögum. Skortur á eftirliti og sameiginlegum reglum veldur raunverulegu félagslegu og umhverfislegu hruni, með mikilli olíu- og plastmengun, ólöglegum og óreglulegum veiðiaðferðum og veiði á vernduðum spendýrum. Til að loka þessu lagalega tómarúmi þurfum við að tryggja að BBNJ-samningurinn verði staðfestur af 60 löndum svo hann geti tekið gildi. Verndun hafsins krefst bæði opinberrar sem og einkafjármögnunar og stuðnings við sjálfbært blátt hagkerfi. Til að geta haldið áfram að njóta þeirra stórkostlegu efnahagslegu tækifæra sem hafið býður upp á, þurfum við að tryggja að sjávarauðlindir geti endurnýjast. Í Nice verða kynntar nokkrar skuldbindingar fyrir alþjóðlega viðskipti, siglingar, ferðaþjónustu og fjárfestingar. Hafið hefur nært Ísland í gegnum aldirnar og lagt sitt af mörkum til nýlegrar velmegunar landsins. Ísland, sem hefur undirritað BBNJ-samninginn, er þjóð sem hefur sterka skuldbindingu til verndar hafinu og auðlindum þess og berst gegn plastmengun og ólöglegum veiðum. Fyrir Ísland er verndun hafsins einnig lykilatriði í þróun sjálfbærs blás hagkerfis. Samningurinn mun einnig stuðla að fæðuöryggi í heiminum með svokölluðum „bláum mat“, þar sem nýsköpun og vísindi eru virkjuð til að styðja við ábyrga nýtingu auðlinda sjávar — eins og sést hér á Íslandi í starfsemi Hafrannsóknastofnunar í Hafnarfirði sem stuðlar að sjálfbærri og arðbærri stjórn fiskistofna. Að lokum, hvernig getum við verndað eitthvað sem við þekkjum ekki – eða þekkjum ekki nægilega vel? Við þurfum að auka þekkingu okkar á hafinu og dreifa henni betur. Í dag getum við kortlagt yfirborð tunglsins eða Mars, en dýptir hafsins – sem þekja 70% af yfirborði jarðar – eru enn óþekktar. Við verðum því í sameiningu að nýta vísindi, nýsköpun og menntun til að skilja hafið betur og til almennrar vitundarvakningar. Í ljósi sífellt hraðari loftslagsbreytinga og ofnýtingar sjávarauðlinda er hafið einstakt mál. Það snertir alla. Í samhengi þar sem fjölþjóðahyggja er áskorun, megum við ekki gleyma sameiginlegri ábyrgð okkar. Hafið er alheimstenging, sem er grundvallaratriði fyrir framtíð okkar. Sameiginlega getum við gert þriðju hafráðstefnu Sameinuðu þjóðanna að mikilvægum vendipunkti fyrir þjóðir okkar, komandi kynslóðir og plánetu okkar. Höfundur er sendiherra Frakklands á Íslandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hafið Frakkland Vísindi Umhverfismál Mest lesið Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson Skoðun Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason Skoðun Frá, frá, frá. Fúsa liggur á Eiríkur Hjálmarsson Skoðun Skoðun Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson skrifar Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson skrifar Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar Skoðun Fæðing Ísraels - Líkum misþyrmt BIrgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Við eigum allt. Af hverju finnst okkur samt vanta eitthvað? Valentina Klaas skrifar Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar Skoðun Tíðaheilbrigði er lykilatriði í jafnrétti kynjanna Berit Mueller skrifar Skoðun Þjóðarmorð – frá orðfræðilegu sjónarmiði Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Þakkir til starfsfólk Janusar Sigrún Ósk Bergmann skrifar Skoðun Mun gervigreindin senda konur heim? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Frá, frá, frá. Fúsa liggur á Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Nokkur orð um stöðuna Dögg Þrastardóttir skrifar Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun #blessmeta – þriðja grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvernig tryggir þú stærstu fjárfestingu lífins? Berglind Halla Elíasdóttir skrifar Skoðun Ritunarramminn - verkfæri fyrir kennara! Katrín Ósk Þráinsdóttir skrifar Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar Skoðun Feluleikur Þorgerðar Katrínar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ráðalaus ráðherra Högni Elfar Gylfason skrifar Skoðun Spólum til baka Snævar Ingi Sveinsson skrifar Skoðun Sögulegur dómur Hæstaréttar – staðfestir sjálfstæði Alþingis Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Að vera fatlaður á Íslandi er full vinna Birna Ösp Traustadóttir skrifar Skoðun Sæluríkið Ísland Einar Helgason skrifar Sjá meira
Frá 9. til 13. júní 2025 mun Frakkland í samstarfi við Kosta Ríka halda þriðju hafráðstefnu Sameinuðu þjóðanna (UNOC3) í Nice. Á þessari mikilvægu ráðstefnu munu um 100 þjóðhöfðingjar og ríkisstjórnir koma saman, ásamt tugþúsundum vísindamanna, fræðimanna, fólki úr atvinnulífinu, aktívista og almennra borgara frá öllum heimshornum. Markmið Frakklands með þessari ráðstefnu er skýrt: að vernda hafið með áþreifanlegum aðgerðum. Hafið er okkar sameiginlega auðlind. Það nærir og verndar þjóðir okkar. Það vekur okkur til drauma og ferðalaga. Það veitir okkur sjálfbæra orku, viðskipti, auðlindir og óendanlega vísindalega þekkingu. Þriðjungur mannkyns reiðir sig á hafið um lífsviðurværi sitt, en þrátt fyrir það er það í hættu. Hafið er svæði sem er enn að mestu óþekkt og skortir alþjóðlega stjórnsýslu og fjármögnun sem nauðsynleg er til að varðveita það. Tölurnar eru áhyggjuefni: meira en átta milljónir tonna af plasti enda í hafinu árlega, samkvæmt rannsókn sem birt var í vísindaritinu Science. Auk þess þjáist meira en þriðjungur fiskistofna af ofveiði, á meðan súrnun sjávar, hækkandi sjávarborð og eyðilegging hafkerfa eykst, sem bein afleiðing loftslagsbreytinga. Við verðum að bregðast við núna. Meira en nokkru sinni fyrr verðum við að tryggja að fjölþjóðlegar aðgerðir séu í samræmi við þær áskoranir sem felast í að vernda hafið. Tíu árum eftir COP21 og Parísarsamkomulagið, sem setti bindandi alþjóðlegan ramma til að takmarka loftslagsbreytingar, er þriðja hafráðstefna Sameinuðu þjóðanna sögulegt tækifæri. „Nicesamningarnir um hafið“ geta myndað alþjóðlegan sáttmála um varðveislu og sjálfbæra nýtingu hafsins, í fullu samræmi við sjálfbær þróunarmarkmið Sameinuðu þjóðanna sem samþykkt voru árið 2015. Til að ná þessu markmiði þurfa viðræður í Nice að vera virkar og verkmiðaðar með það að markmiði að bæta stjórnsýslu, auka fjármögnun og auka þekkingu á hafinu. Þegar kemur að stjórnsýslu er samningurinn undir hafréttarsamningi Sameinuðu þjóðanna um verndun og sjálfbæra nýtingu líffræðilegrar fjölbreytni í hafinu utan lögsögu ríkja (BBNJ-samningurinn) grundvallaratriði. Úthöfin, sem tekur yfir 60% af hafinu, er nú eina svæðið sem lýtur ekki alþjóðalögum. Skortur á eftirliti og sameiginlegum reglum veldur raunverulegu félagslegu og umhverfislegu hruni, með mikilli olíu- og plastmengun, ólöglegum og óreglulegum veiðiaðferðum og veiði á vernduðum spendýrum. Til að loka þessu lagalega tómarúmi þurfum við að tryggja að BBNJ-samningurinn verði staðfestur af 60 löndum svo hann geti tekið gildi. Verndun hafsins krefst bæði opinberrar sem og einkafjármögnunar og stuðnings við sjálfbært blátt hagkerfi. Til að geta haldið áfram að njóta þeirra stórkostlegu efnahagslegu tækifæra sem hafið býður upp á, þurfum við að tryggja að sjávarauðlindir geti endurnýjast. Í Nice verða kynntar nokkrar skuldbindingar fyrir alþjóðlega viðskipti, siglingar, ferðaþjónustu og fjárfestingar. Hafið hefur nært Ísland í gegnum aldirnar og lagt sitt af mörkum til nýlegrar velmegunar landsins. Ísland, sem hefur undirritað BBNJ-samninginn, er þjóð sem hefur sterka skuldbindingu til verndar hafinu og auðlindum þess og berst gegn plastmengun og ólöglegum veiðum. Fyrir Ísland er verndun hafsins einnig lykilatriði í þróun sjálfbærs blás hagkerfis. Samningurinn mun einnig stuðla að fæðuöryggi í heiminum með svokölluðum „bláum mat“, þar sem nýsköpun og vísindi eru virkjuð til að styðja við ábyrga nýtingu auðlinda sjávar — eins og sést hér á Íslandi í starfsemi Hafrannsóknastofnunar í Hafnarfirði sem stuðlar að sjálfbærri og arðbærri stjórn fiskistofna. Að lokum, hvernig getum við verndað eitthvað sem við þekkjum ekki – eða þekkjum ekki nægilega vel? Við þurfum að auka þekkingu okkar á hafinu og dreifa henni betur. Í dag getum við kortlagt yfirborð tunglsins eða Mars, en dýptir hafsins – sem þekja 70% af yfirborði jarðar – eru enn óþekktar. Við verðum því í sameiningu að nýta vísindi, nýsköpun og menntun til að skilja hafið betur og til almennrar vitundarvakningar. Í ljósi sífellt hraðari loftslagsbreytinga og ofnýtingar sjávarauðlinda er hafið einstakt mál. Það snertir alla. Í samhengi þar sem fjölþjóðahyggja er áskorun, megum við ekki gleyma sameiginlegri ábyrgð okkar. Hafið er alheimstenging, sem er grundvallaratriði fyrir framtíð okkar. Sameiginlega getum við gert þriðju hafráðstefnu Sameinuðu þjóðanna að mikilvægum vendipunkti fyrir þjóðir okkar, komandi kynslóðir og plánetu okkar. Höfundur er sendiherra Frakklands á Íslandi.
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun
Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar
Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar
Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar
Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun