Með styrka hönd á stýri í eigin lífi Árni Sigurðsson skrifar 12. janúar 2025 09:32 „Að taka alfarið ábyrgð á lífi sínu merkir að hafna því að koma með afsakanir eða kenna öðrum um allt það í lífi þínu sem þú ert ekki ánægður með,“ sagði Brian Tracy. Orð hans lýsa einfaldri en krefjandi hugmynd: Að treysta á sjálfan sig til að breyta eigin veruleika og taka fulla ábyrgð á eigin gjörðum og athöfnum þ.m.t. tilfinningum, hugsunum og þeim aðstæðum sem þær hafa skapað. Með því að axla fulla sjálfsábyrgð getum við fundið leiðina að innri styrk og uppbyggilegum breytingum – ekki aðeins hjá okkur sjálfum heldur einnig í samskiptum við annað fólk. Af hverju skiptir sjálfsábyrgð máli? Margir reyna að bæta líf sitt með því að breyta ytri þáttum, skipta um starf, leita í ný sambönd eða safna veraldlegum auði. Sú leið getur vissulega borið tímabundinn árangur, en án innri endurskipulagningar munum við fyrr eða síðar standa frammi fyrir sömu áskorunum og áður. Ástæðan er sú að rót vanlíðunar býr oft djúpt innra með okkur: óuppgerðar tilfinningar, sjálfsfyrirlitning eða óþægilegar hugsanir sem við forðumst. Þegar við horfum inn á við og temjum okkur sjálfsábyrgð opnast nýir möguleikar til að takast á við áskoranir með yfirvegun. Í stað þess að festast í vítahring ásakana og afsakana veljum við að beina sjónum inn á við og spyrja: „Hvernig get ég brugðist við með öflugri, jákvæðari og uppbyggilegri hætti? Hvað er í mínu valdi til að gera betur? Hvað get ég lært af þessu?“ Viskan er að vita að til að gera betur þarf að geta betur. Sjálfsþekking er ómissandi þáttur í þeirri vegferð. Umbreyting hugarfars: Hugarfarið er lykillinn að innri umbreytingu. Þegar við tökum skýra afstöðu til að bera ábyrgð á eigin lífi, styrkjum við jákvæðar tilfinningar eins og þakklæti, samkennd og fyrirgefningu. Með því móti losum við um neikvæðar hugsanir og minnkum þær kröfur sem við gerum til annarra. Rannsóknir sýna að slíkt jákvætt hugarfar eykur vellíðan, bætir heilsu og dregur úr streitu. Við uppgötvum einnig að við höfum meira svigrúm til að breyta rétt, velja leiðir sem samræmast gildum okkar og eigum hollari samskipti við vandamenn, vini og vinnufélaga. Langtímaárangur næst ekki á einni nóttu en verður eðlileg afleiðing af stöðugri, meðvitaðri vinnu með sjálfsmyndina og hugarfarið. Fyrstu skrefin að betra lífi: Til að styðja við þessa vegferð er gagnlegt að setja sér persónuleg, mælanleg og raunhæf markmið. Byrjaðu smátt, taktu nokkrar mínútur á hverjum degi til að skrifa niður eina jákvæða hugsun, t.d. hvað þú ert þakklát/ur fyrir (hversu smátt sem það kann að virðast), eða verðu tíma í hreyfingu nokkrum sinnum í viku. Korters labbitúr getur gert kraftaverk til að bregða birtu yfir sálina jafnvel þótt veðrið sé hráslagarlegt. Einnig getur verið gagnlegt að halda dagbók þar sem þú kortleggur hugsanir og tilfinningar. Þar fæst skýr sýn á hvort þú sért í sama gamla farinu og áður eða á uppbyggilegri leið fram á við. Þroskinn eykst við endurmat og þá er gott að geta gripið í dagbókina til að rifja upp. Stutt, en stöðug skref geta skipt sköpum þegar til lengri tíma er litið. Hænuskref skipta máli, engin framför er án ávinnings hversu smávægileg sem hún kann að virðast í fyrstu eða eins og Brian Tracy bendir á: „Allt telur“ (everything counts). Smám saman byrjar heildarmyndin að breytast, bæði hvað varðar eigin líðan og samskipti við fólk í kringum þig. Ferlið felur í sér sjálfskoðun, vilja til að læra af mistökum og kjark til að halda áfram jafnvel þótt á móti blási um stund. Alla storma lægir og stundum getur sigurinn einfaldlega verið fólginn í að þrauka og þora að næra vonina. Þeim sem á von er allt fært. Snilligáfan er fólgin í að halda lífinu í þeirri glóð. Áhrif á umhverfi og sambönd: Slík innri uppbygging nær einnig út fyrir okkur sjálf. Þegar við erum sáttari í eigin skinni, eins og stundum er sagt, getum við átt betri samskipti, veitt stuðning og sýnt dýpri skilning. Við verðum yfirvegaðri vinir, maki, foreldri eða vinnufélagi. Þar með eykst traust, virðing og dýpt sambanda. Jafnframt uppgötvum við að við getum haft skapandi áhrif á umhverfi okkar: góð fyrirmynd verður farvegur jákvæðra breytinga hjá öðrum. Jafnvægi og varanlegur ávinningur: Að taka alfarið ábyrgð á sjálfum sér er langtímaverkefni og oft krefjandi. Þó að leiðin geti verið óþægileg í byrjun er hún frelsandi og færir nýja framtíðarsýn. Við upplifum að við höfum stjórn á lífi okkar – sama hversu óvænt verkefnin eða áskoranirnar eru sem birtast. Í stað þess að verja orku í gremju eða ásakanir, finnum við þann innri kraft sem þarf til að halda áfram, finna lausnir og vaxa af hverri reynslu. Að taka ábyrgð á eigin lífi er því stöðugt ferli og verkefni sem varir út lífið, en hver einasta tilraun til að vaxa og þroskast færir okkur nær markmiðum okkar. Það opnar um leið dyrnar að sannri, sjálfsprottinni gleði sem stendur á traustum grunni í eigin trú á sjálfa(n) sig og getu sína. Þegar upp er staðið snýst allt um að axla ábyrgð, hætta að benda á aðra og byrja að breyta eigin lífi innan frá. Sýnum sjálfum okkur og öðrum að við getum staðið vaktina „með styrka hönd á stýri í eigin lífi“ – þar liggur kjarni varanlegrar vellíðanar og von til vaxtar og vegsauka í framtíðinni. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Árni Sigurðsson Mest lesið Af hverju hafa Danir það svona óþolandi gott? Björn Teitsson Skoðun Íslensk fátækt er bara kjaftæði Unnur Hrefna Jóhannsdóttir Skoðun Fjölgun kennara er allra hagur Haraldur Freyr Gíslason Skoðun Fórnir verið færðar fyrir okkur Björn Ólafsson Skoðun Launaþjófaður – vanmetinn glæpur á vinnumarkaði Kristjana Fenger Skoðun Hvað kostar gjaldtakan? Hildur Hauksdóttir Skoðun Hömpum morðingjunum sem hetjum Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir. Skoðun Fjárfestum í framtíðinni Bryngeir Valdimarsson Skoðun Deilt og drottnað í umræðu um leikskólamál Halla Gunnarsdóttir Skoðun Berum virðingu fyrir börnunum okkar Þorvaldur Davíð Kristjánsson Skoðun Skoðun Skoðun Offita á krossgötum Guðrún Þuríður Höskuldsdóttir,Tryggvi Helgason skrifar Skoðun Fórnir verið færðar fyrir okkur Björn Ólafsson skrifar Skoðun Launaþjófaður – vanmetinn glæpur á vinnumarkaði Kristjana Fenger skrifar Skoðun Áfram veginn í Reykjavík Gísli Garðarsson,Steinunn Rögnvaldsdóttir skrifar Skoðun Fjölgun kennara er allra hagur Haraldur Freyr Gíslason skrifar Skoðun Deilt og drottnað í umræðu um leikskólamál Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju hafa Danir það svona óþolandi gott? Björn Teitsson skrifar Skoðun Fjárfestum í framtíðinni Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Togstreita, sveigjanleiki og fjölskyldur Sólveig Rán Stefánsdóttir skrifar Skoðun Hvað kostar gjaldtakan? Hildur Hauksdóttir skrifar Skoðun Víðerni verndar og virkjana Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Blóðpeningar vestrænna yfirvalda Bergljót T. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Eigindlegar rannsóknir og umræðan um jafnrétti Stefan C. Hardonk skrifar Skoðun Þegar heilbrigðiskerfið molnar og ráðherrann horfir bara á Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Íslensk fátækt er bara kjaftæði Unnur Hrefna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í fangelsi við landamærin Inger Erla Thomsen skrifar Skoðun Tíminn er núna, fjarheilbrigðisþjónusta sem lykill að jafnræði og sjálfbærni í heilbrigðiskerfinu Helga Dagný Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Breytum fánalögunum og notum fánann meira Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Samtal um launajafnrétti og virðismat starfa í tilefni af Kvennaári Helga Björg O. Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Með góðri menntun eru börn líklegri til að ná árangri Sigurður Sigurjónsson skrifar Skoðun Hömpum morðingjunum sem hetjum Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir. skrifar Skoðun Komum í veg fyrir að áföll erfist á milli kynslóða Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Stöndum vörð um varasjóð VR – framtíðarlausn fyrir félagsfólk Bjarni Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Listin að vera ósammála Huld Hafliðadóttir skrifar Skoðun Breytum fánalögunum og notum fánann meira Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun „Refsipólitísk áhrif“ Alma Mjöll Ólafsdóttir skrifar Skoðun Endurkaup í Grindavík: Fólk á rétt á raunverulegri mynd af húsnæði sínu Hilmar Freyr Gunnarsson skrifar Skoðun Ný og góð veröld í Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Krónupíning foreldra er engin lausn Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Köld kveðja á kvennaári Stefanía Sigurðardóttir skrifar Sjá meira
„Að taka alfarið ábyrgð á lífi sínu merkir að hafna því að koma með afsakanir eða kenna öðrum um allt það í lífi þínu sem þú ert ekki ánægður með,“ sagði Brian Tracy. Orð hans lýsa einfaldri en krefjandi hugmynd: Að treysta á sjálfan sig til að breyta eigin veruleika og taka fulla ábyrgð á eigin gjörðum og athöfnum þ.m.t. tilfinningum, hugsunum og þeim aðstæðum sem þær hafa skapað. Með því að axla fulla sjálfsábyrgð getum við fundið leiðina að innri styrk og uppbyggilegum breytingum – ekki aðeins hjá okkur sjálfum heldur einnig í samskiptum við annað fólk. Af hverju skiptir sjálfsábyrgð máli? Margir reyna að bæta líf sitt með því að breyta ytri þáttum, skipta um starf, leita í ný sambönd eða safna veraldlegum auði. Sú leið getur vissulega borið tímabundinn árangur, en án innri endurskipulagningar munum við fyrr eða síðar standa frammi fyrir sömu áskorunum og áður. Ástæðan er sú að rót vanlíðunar býr oft djúpt innra með okkur: óuppgerðar tilfinningar, sjálfsfyrirlitning eða óþægilegar hugsanir sem við forðumst. Þegar við horfum inn á við og temjum okkur sjálfsábyrgð opnast nýir möguleikar til að takast á við áskoranir með yfirvegun. Í stað þess að festast í vítahring ásakana og afsakana veljum við að beina sjónum inn á við og spyrja: „Hvernig get ég brugðist við með öflugri, jákvæðari og uppbyggilegri hætti? Hvað er í mínu valdi til að gera betur? Hvað get ég lært af þessu?“ Viskan er að vita að til að gera betur þarf að geta betur. Sjálfsþekking er ómissandi þáttur í þeirri vegferð. Umbreyting hugarfars: Hugarfarið er lykillinn að innri umbreytingu. Þegar við tökum skýra afstöðu til að bera ábyrgð á eigin lífi, styrkjum við jákvæðar tilfinningar eins og þakklæti, samkennd og fyrirgefningu. Með því móti losum við um neikvæðar hugsanir og minnkum þær kröfur sem við gerum til annarra. Rannsóknir sýna að slíkt jákvætt hugarfar eykur vellíðan, bætir heilsu og dregur úr streitu. Við uppgötvum einnig að við höfum meira svigrúm til að breyta rétt, velja leiðir sem samræmast gildum okkar og eigum hollari samskipti við vandamenn, vini og vinnufélaga. Langtímaárangur næst ekki á einni nóttu en verður eðlileg afleiðing af stöðugri, meðvitaðri vinnu með sjálfsmyndina og hugarfarið. Fyrstu skrefin að betra lífi: Til að styðja við þessa vegferð er gagnlegt að setja sér persónuleg, mælanleg og raunhæf markmið. Byrjaðu smátt, taktu nokkrar mínútur á hverjum degi til að skrifa niður eina jákvæða hugsun, t.d. hvað þú ert þakklát/ur fyrir (hversu smátt sem það kann að virðast), eða verðu tíma í hreyfingu nokkrum sinnum í viku. Korters labbitúr getur gert kraftaverk til að bregða birtu yfir sálina jafnvel þótt veðrið sé hráslagarlegt. Einnig getur verið gagnlegt að halda dagbók þar sem þú kortleggur hugsanir og tilfinningar. Þar fæst skýr sýn á hvort þú sért í sama gamla farinu og áður eða á uppbyggilegri leið fram á við. Þroskinn eykst við endurmat og þá er gott að geta gripið í dagbókina til að rifja upp. Stutt, en stöðug skref geta skipt sköpum þegar til lengri tíma er litið. Hænuskref skipta máli, engin framför er án ávinnings hversu smávægileg sem hún kann að virðast í fyrstu eða eins og Brian Tracy bendir á: „Allt telur“ (everything counts). Smám saman byrjar heildarmyndin að breytast, bæði hvað varðar eigin líðan og samskipti við fólk í kringum þig. Ferlið felur í sér sjálfskoðun, vilja til að læra af mistökum og kjark til að halda áfram jafnvel þótt á móti blási um stund. Alla storma lægir og stundum getur sigurinn einfaldlega verið fólginn í að þrauka og þora að næra vonina. Þeim sem á von er allt fært. Snilligáfan er fólgin í að halda lífinu í þeirri glóð. Áhrif á umhverfi og sambönd: Slík innri uppbygging nær einnig út fyrir okkur sjálf. Þegar við erum sáttari í eigin skinni, eins og stundum er sagt, getum við átt betri samskipti, veitt stuðning og sýnt dýpri skilning. Við verðum yfirvegaðri vinir, maki, foreldri eða vinnufélagi. Þar með eykst traust, virðing og dýpt sambanda. Jafnframt uppgötvum við að við getum haft skapandi áhrif á umhverfi okkar: góð fyrirmynd verður farvegur jákvæðra breytinga hjá öðrum. Jafnvægi og varanlegur ávinningur: Að taka alfarið ábyrgð á sjálfum sér er langtímaverkefni og oft krefjandi. Þó að leiðin geti verið óþægileg í byrjun er hún frelsandi og færir nýja framtíðarsýn. Við upplifum að við höfum stjórn á lífi okkar – sama hversu óvænt verkefnin eða áskoranirnar eru sem birtast. Í stað þess að verja orku í gremju eða ásakanir, finnum við þann innri kraft sem þarf til að halda áfram, finna lausnir og vaxa af hverri reynslu. Að taka ábyrgð á eigin lífi er því stöðugt ferli og verkefni sem varir út lífið, en hver einasta tilraun til að vaxa og þroskast færir okkur nær markmiðum okkar. Það opnar um leið dyrnar að sannri, sjálfsprottinni gleði sem stendur á traustum grunni í eigin trú á sjálfa(n) sig og getu sína. Þegar upp er staðið snýst allt um að axla ábyrgð, hætta að benda á aðra og byrja að breyta eigin lífi innan frá. Sýnum sjálfum okkur og öðrum að við getum staðið vaktina „með styrka hönd á stýri í eigin lífi“ – þar liggur kjarni varanlegrar vellíðanar og von til vaxtar og vegsauka í framtíðinni. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds.
Skoðun Þegar heilbrigðiskerfið molnar og ráðherrann horfir bara á Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Tíminn er núna, fjarheilbrigðisþjónusta sem lykill að jafnræði og sjálfbærni í heilbrigðiskerfinu Helga Dagný Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Samtal um launajafnrétti og virðismat starfa í tilefni af Kvennaári Helga Björg O. Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Stöndum vörð um varasjóð VR – framtíðarlausn fyrir félagsfólk Bjarni Þór Sigurðsson skrifar
Skoðun Endurkaup í Grindavík: Fólk á rétt á raunverulegri mynd af húsnæði sínu Hilmar Freyr Gunnarsson skrifar