Með styrka hönd á stýri í eigin lífi Árni Sigurðsson skrifar 12. janúar 2025 09:32 „Að taka alfarið ábyrgð á lífi sínu merkir að hafna því að koma með afsakanir eða kenna öðrum um allt það í lífi þínu sem þú ert ekki ánægður með,“ sagði Brian Tracy. Orð hans lýsa einfaldri en krefjandi hugmynd: Að treysta á sjálfan sig til að breyta eigin veruleika og taka fulla ábyrgð á eigin gjörðum og athöfnum þ.m.t. tilfinningum, hugsunum og þeim aðstæðum sem þær hafa skapað. Með því að axla fulla sjálfsábyrgð getum við fundið leiðina að innri styrk og uppbyggilegum breytingum – ekki aðeins hjá okkur sjálfum heldur einnig í samskiptum við annað fólk. Af hverju skiptir sjálfsábyrgð máli? Margir reyna að bæta líf sitt með því að breyta ytri þáttum, skipta um starf, leita í ný sambönd eða safna veraldlegum auði. Sú leið getur vissulega borið tímabundinn árangur, en án innri endurskipulagningar munum við fyrr eða síðar standa frammi fyrir sömu áskorunum og áður. Ástæðan er sú að rót vanlíðunar býr oft djúpt innra með okkur: óuppgerðar tilfinningar, sjálfsfyrirlitning eða óþægilegar hugsanir sem við forðumst. Þegar við horfum inn á við og temjum okkur sjálfsábyrgð opnast nýir möguleikar til að takast á við áskoranir með yfirvegun. Í stað þess að festast í vítahring ásakana og afsakana veljum við að beina sjónum inn á við og spyrja: „Hvernig get ég brugðist við með öflugri, jákvæðari og uppbyggilegri hætti? Hvað er í mínu valdi til að gera betur? Hvað get ég lært af þessu?“ Viskan er að vita að til að gera betur þarf að geta betur. Sjálfsþekking er ómissandi þáttur í þeirri vegferð. Umbreyting hugarfars: Hugarfarið er lykillinn að innri umbreytingu. Þegar við tökum skýra afstöðu til að bera ábyrgð á eigin lífi, styrkjum við jákvæðar tilfinningar eins og þakklæti, samkennd og fyrirgefningu. Með því móti losum við um neikvæðar hugsanir og minnkum þær kröfur sem við gerum til annarra. Rannsóknir sýna að slíkt jákvætt hugarfar eykur vellíðan, bætir heilsu og dregur úr streitu. Við uppgötvum einnig að við höfum meira svigrúm til að breyta rétt, velja leiðir sem samræmast gildum okkar og eigum hollari samskipti við vandamenn, vini og vinnufélaga. Langtímaárangur næst ekki á einni nóttu en verður eðlileg afleiðing af stöðugri, meðvitaðri vinnu með sjálfsmyndina og hugarfarið. Fyrstu skrefin að betra lífi: Til að styðja við þessa vegferð er gagnlegt að setja sér persónuleg, mælanleg og raunhæf markmið. Byrjaðu smátt, taktu nokkrar mínútur á hverjum degi til að skrifa niður eina jákvæða hugsun, t.d. hvað þú ert þakklát/ur fyrir (hversu smátt sem það kann að virðast), eða verðu tíma í hreyfingu nokkrum sinnum í viku. Korters labbitúr getur gert kraftaverk til að bregða birtu yfir sálina jafnvel þótt veðrið sé hráslagarlegt. Einnig getur verið gagnlegt að halda dagbók þar sem þú kortleggur hugsanir og tilfinningar. Þar fæst skýr sýn á hvort þú sért í sama gamla farinu og áður eða á uppbyggilegri leið fram á við. Þroskinn eykst við endurmat og þá er gott að geta gripið í dagbókina til að rifja upp. Stutt, en stöðug skref geta skipt sköpum þegar til lengri tíma er litið. Hænuskref skipta máli, engin framför er án ávinnings hversu smávægileg sem hún kann að virðast í fyrstu eða eins og Brian Tracy bendir á: „Allt telur“ (everything counts). Smám saman byrjar heildarmyndin að breytast, bæði hvað varðar eigin líðan og samskipti við fólk í kringum þig. Ferlið felur í sér sjálfskoðun, vilja til að læra af mistökum og kjark til að halda áfram jafnvel þótt á móti blási um stund. Alla storma lægir og stundum getur sigurinn einfaldlega verið fólginn í að þrauka og þora að næra vonina. Þeim sem á von er allt fært. Snilligáfan er fólgin í að halda lífinu í þeirri glóð. Áhrif á umhverfi og sambönd: Slík innri uppbygging nær einnig út fyrir okkur sjálf. Þegar við erum sáttari í eigin skinni, eins og stundum er sagt, getum við átt betri samskipti, veitt stuðning og sýnt dýpri skilning. Við verðum yfirvegaðri vinir, maki, foreldri eða vinnufélagi. Þar með eykst traust, virðing og dýpt sambanda. Jafnframt uppgötvum við að við getum haft skapandi áhrif á umhverfi okkar: góð fyrirmynd verður farvegur jákvæðra breytinga hjá öðrum. Jafnvægi og varanlegur ávinningur: Að taka alfarið ábyrgð á sjálfum sér er langtímaverkefni og oft krefjandi. Þó að leiðin geti verið óþægileg í byrjun er hún frelsandi og færir nýja framtíðarsýn. Við upplifum að við höfum stjórn á lífi okkar – sama hversu óvænt verkefnin eða áskoranirnar eru sem birtast. Í stað þess að verja orku í gremju eða ásakanir, finnum við þann innri kraft sem þarf til að halda áfram, finna lausnir og vaxa af hverri reynslu. Að taka ábyrgð á eigin lífi er því stöðugt ferli og verkefni sem varir út lífið, en hver einasta tilraun til að vaxa og þroskast færir okkur nær markmiðum okkar. Það opnar um leið dyrnar að sannri, sjálfsprottinni gleði sem stendur á traustum grunni í eigin trú á sjálfa(n) sig og getu sína. Þegar upp er staðið snýst allt um að axla ábyrgð, hætta að benda á aðra og byrja að breyta eigin lífi innan frá. Sýnum sjálfum okkur og öðrum að við getum staðið vaktina „með styrka hönd á stýri í eigin lífi“ – þar liggur kjarni varanlegrar vellíðanar og von til vaxtar og vegsauka í framtíðinni. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Árni Sigurðsson Mest lesið Stéttin sem Sjálfstæðisflokkurinn kaus að yfirgefa Böðvar Ingi Guðbjartsson Skoðun Þegar heiftin nær tökum á hrútakofanum Heimir Már Pétursson Skoðun Viljum við það besta fyrir börnin okkar? Hilmar Þór Sigurjónsson Skoðun Geðræni sjúkdómurinn sem gleymist að tala um Stefán Guðbrandsson Skoðun Ósanngjörn byrði á landsbyggðarfólk Ingibjörg Ísaksen Skoðun Kona Anna Kristjana Helgadóttir Skoðun Háskólinn og rektorskjörið Gyða Margrét Pétursdóttir ,Þorgerður Jennýjardóttir Einarsdóttir Skoðun Halldór 15.02.2025 Halldór Sérlög til verndar innflytjendum? Margrét Ágústa Sigurðardóttir Skoðun Samræmd próf gegn stéttaskiptingu Þorlákur Axel Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Kona Anna Kristjana Helgadóttir skrifar Skoðun Bókun 35, 38 og tækifæri fyrir ungt fólk í Brussel Gunnar H. Garðarsson skrifar Skoðun Orð skulu standa Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Dúabíllinn og kraftur sköpunar Einar Mikael Sverrisson skrifar Skoðun Enginn er betri en þú – enginn er snjallari en þú Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Viljum við það besta fyrir börnin okkar? Hilmar Þór Sigurjónsson skrifar Skoðun Stéttin sem Sjálfstæðisflokkurinn kaus að yfirgefa Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Tilfinningar í hrærigraut og engin orð til, né leyfilegt að segja það sem er... Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Samræmd próf gegn stéttaskiptingu Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Vilja Bandaríkin bæta samskipti sín við Rússland og um leið styrkja stöðu sína gagnvart Kína? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Sameinandi afl í skotgröfunum? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ósanngjörn byrði á landsbyggðarfólk Ingibjörg Ísaksen skrifar Skoðun VR og eldra fólk Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betra og skilvirkara fjármálakerfi Benedikt Gíslason skrifar Skoðun Háskólinn og rektorskjörið Gyða Margrét Pétursdóttir ,Þorgerður Jennýjardóttir Einarsdóttir skrifar Skoðun Fékk hann ekki minnisblaðið? Hjörtur J Guðmundsson skrifar Skoðun Áskorun til atvinnuvegaráðherra Björn Ólafsson skrifar Skoðun Skattahækkanir, miðstýring og ESB-þráhyggja Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Sérlög til verndar innflytjendum? Margrét Ágústa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Höldum yngri þingmönnum aðskildum frá hinum eldri ! Júlíus Valsson skrifar Skoðun Hvammsvirkjun – frumhlaup og gullhúðun Mörður Árnason skrifar Skoðun Geðræni sjúkdómurinn sem gleymist að tala um Stefán Guðbrandsson skrifar Skoðun Aukinn veikindaréttur – aukið jafnrétti kynjanna – fyrir félagsfólk VR Þorsteinn Skúli Sveinsson skrifar Skoðun Þegar heiftin nær tökum á hrútakofanum Heimir Már Pétursson skrifar Skoðun Verður dánaraðstoð leyfð í Danmörku í náinni framtíð? Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Flugvöllur okkar allra! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Svar við rangfærslum Félags atvinnurekenda um tollamál Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Við þurfum að ræða um Evrópusambandið Kristján Reykjalín Vigfússon skrifar Skoðun Sannleikurinn um undirbúning útlendingafrumvarpsins Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Hvernig bætum við stafræna umgjörð heilbrigðiskerfisins? Arna Harðardóttir skrifar Sjá meira
„Að taka alfarið ábyrgð á lífi sínu merkir að hafna því að koma með afsakanir eða kenna öðrum um allt það í lífi þínu sem þú ert ekki ánægður með,“ sagði Brian Tracy. Orð hans lýsa einfaldri en krefjandi hugmynd: Að treysta á sjálfan sig til að breyta eigin veruleika og taka fulla ábyrgð á eigin gjörðum og athöfnum þ.m.t. tilfinningum, hugsunum og þeim aðstæðum sem þær hafa skapað. Með því að axla fulla sjálfsábyrgð getum við fundið leiðina að innri styrk og uppbyggilegum breytingum – ekki aðeins hjá okkur sjálfum heldur einnig í samskiptum við annað fólk. Af hverju skiptir sjálfsábyrgð máli? Margir reyna að bæta líf sitt með því að breyta ytri þáttum, skipta um starf, leita í ný sambönd eða safna veraldlegum auði. Sú leið getur vissulega borið tímabundinn árangur, en án innri endurskipulagningar munum við fyrr eða síðar standa frammi fyrir sömu áskorunum og áður. Ástæðan er sú að rót vanlíðunar býr oft djúpt innra með okkur: óuppgerðar tilfinningar, sjálfsfyrirlitning eða óþægilegar hugsanir sem við forðumst. Þegar við horfum inn á við og temjum okkur sjálfsábyrgð opnast nýir möguleikar til að takast á við áskoranir með yfirvegun. Í stað þess að festast í vítahring ásakana og afsakana veljum við að beina sjónum inn á við og spyrja: „Hvernig get ég brugðist við með öflugri, jákvæðari og uppbyggilegri hætti? Hvað er í mínu valdi til að gera betur? Hvað get ég lært af þessu?“ Viskan er að vita að til að gera betur þarf að geta betur. Sjálfsþekking er ómissandi þáttur í þeirri vegferð. Umbreyting hugarfars: Hugarfarið er lykillinn að innri umbreytingu. Þegar við tökum skýra afstöðu til að bera ábyrgð á eigin lífi, styrkjum við jákvæðar tilfinningar eins og þakklæti, samkennd og fyrirgefningu. Með því móti losum við um neikvæðar hugsanir og minnkum þær kröfur sem við gerum til annarra. Rannsóknir sýna að slíkt jákvætt hugarfar eykur vellíðan, bætir heilsu og dregur úr streitu. Við uppgötvum einnig að við höfum meira svigrúm til að breyta rétt, velja leiðir sem samræmast gildum okkar og eigum hollari samskipti við vandamenn, vini og vinnufélaga. Langtímaárangur næst ekki á einni nóttu en verður eðlileg afleiðing af stöðugri, meðvitaðri vinnu með sjálfsmyndina og hugarfarið. Fyrstu skrefin að betra lífi: Til að styðja við þessa vegferð er gagnlegt að setja sér persónuleg, mælanleg og raunhæf markmið. Byrjaðu smátt, taktu nokkrar mínútur á hverjum degi til að skrifa niður eina jákvæða hugsun, t.d. hvað þú ert þakklát/ur fyrir (hversu smátt sem það kann að virðast), eða verðu tíma í hreyfingu nokkrum sinnum í viku. Korters labbitúr getur gert kraftaverk til að bregða birtu yfir sálina jafnvel þótt veðrið sé hráslagarlegt. Einnig getur verið gagnlegt að halda dagbók þar sem þú kortleggur hugsanir og tilfinningar. Þar fæst skýr sýn á hvort þú sért í sama gamla farinu og áður eða á uppbyggilegri leið fram á við. Þroskinn eykst við endurmat og þá er gott að geta gripið í dagbókina til að rifja upp. Stutt, en stöðug skref geta skipt sköpum þegar til lengri tíma er litið. Hænuskref skipta máli, engin framför er án ávinnings hversu smávægileg sem hún kann að virðast í fyrstu eða eins og Brian Tracy bendir á: „Allt telur“ (everything counts). Smám saman byrjar heildarmyndin að breytast, bæði hvað varðar eigin líðan og samskipti við fólk í kringum þig. Ferlið felur í sér sjálfskoðun, vilja til að læra af mistökum og kjark til að halda áfram jafnvel þótt á móti blási um stund. Alla storma lægir og stundum getur sigurinn einfaldlega verið fólginn í að þrauka og þora að næra vonina. Þeim sem á von er allt fært. Snilligáfan er fólgin í að halda lífinu í þeirri glóð. Áhrif á umhverfi og sambönd: Slík innri uppbygging nær einnig út fyrir okkur sjálf. Þegar við erum sáttari í eigin skinni, eins og stundum er sagt, getum við átt betri samskipti, veitt stuðning og sýnt dýpri skilning. Við verðum yfirvegaðri vinir, maki, foreldri eða vinnufélagi. Þar með eykst traust, virðing og dýpt sambanda. Jafnframt uppgötvum við að við getum haft skapandi áhrif á umhverfi okkar: góð fyrirmynd verður farvegur jákvæðra breytinga hjá öðrum. Jafnvægi og varanlegur ávinningur: Að taka alfarið ábyrgð á sjálfum sér er langtímaverkefni og oft krefjandi. Þó að leiðin geti verið óþægileg í byrjun er hún frelsandi og færir nýja framtíðarsýn. Við upplifum að við höfum stjórn á lífi okkar – sama hversu óvænt verkefnin eða áskoranirnar eru sem birtast. Í stað þess að verja orku í gremju eða ásakanir, finnum við þann innri kraft sem þarf til að halda áfram, finna lausnir og vaxa af hverri reynslu. Að taka ábyrgð á eigin lífi er því stöðugt ferli og verkefni sem varir út lífið, en hver einasta tilraun til að vaxa og þroskast færir okkur nær markmiðum okkar. Það opnar um leið dyrnar að sannri, sjálfsprottinni gleði sem stendur á traustum grunni í eigin trú á sjálfa(n) sig og getu sína. Þegar upp er staðið snýst allt um að axla ábyrgð, hætta að benda á aðra og byrja að breyta eigin lífi innan frá. Sýnum sjálfum okkur og öðrum að við getum staðið vaktina „með styrka hönd á stýri í eigin lífi“ – þar liggur kjarni varanlegrar vellíðanar og von til vaxtar og vegsauka í framtíðinni. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds.
Skoðun Tilfinningar í hrærigraut og engin orð til, né leyfilegt að segja það sem er... Matthildur Björnsdóttir skrifar
Skoðun Vilja Bandaríkin bæta samskipti sín við Rússland og um leið styrkja stöðu sína gagnvart Kína? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar
Skoðun Háskólinn og rektorskjörið Gyða Margrét Pétursdóttir ,Þorgerður Jennýjardóttir Einarsdóttir skrifar
Skoðun Aukinn veikindaréttur – aukið jafnrétti kynjanna – fyrir félagsfólk VR Þorsteinn Skúli Sveinsson skrifar