Börn eða bissness Bryndís Jónsdóttir skrifar 26. júlí 2024 12:31 Þá er komið að því aftur, PISA niðurstöðurnar komnar og þjóðfélagið nötrar. Umræðan fer af stað, misvönduð, misgáfuleg og misgagnleg. Einhverjir kalla nú eftir því að skólastarf verði metið eins og starfsemi fyrirtækja á samkeppnismarkaði og mig langar að ávarpa aðeins þær vangaveltur. Skólastarf í stöðugri þróun Þeir sem þekkja starf grunnskólanna á Íslandi vita að stöðug þróun og endurskoðun á sér stað innan þeirra. Ytra og innra mat, rannsóknir, endurmenntun, kennaraþing, samvinna kennara þvert á skóla, Facebook hópar um skólamál, allt eru þetta leiðir til að læra meira og meta og deila þekkingu, aðferðum og lausnum frá skóla til skóla, frá kennara til kennara. Þekkingarþorsti kennara, samviskusemi, óeigingirni þeirra við að deila eigin efni og aðferðum með öðrum, umhyggja og stöðug viðleitni í að gera betur fyrir nemendur sína tekur um margt fram þeirri vinnustaðamenningu sem ég hef kynnst og heyrt af á öðrum vinnustöðum. Af einhverjum ástæðum virðist þó tilhneyging til að kenna kennurum einum um þegar námsárangur er ekki eftir væntingum. Þeim er jafnvel borið á brýn að bera ekki hagsmuni nemenda sinna fyrir brjósti heldur eingöngu sína eigin. Það eru hins vegar fleiri breytur sem þarf að skoða þegar námsárangur er skoðaður. Hvað er árangur? Kennarar fá afar mismunandi verkefni í fangið frá ári til árs og flestir meta sennilega ekki sinn besta árangur í starfi út frá meðaleinkunn nemenda sinna. Barn sem tekur framförum, fær áhuga á nýjum viðfangsefnum, sýnir þrautseigju og samstarfshæfni, öðlast sjálfstraust til að takast á við æ flóknari verkefni er ekki endilega barnið með hæstu einkunnirnar en kannski það barn sem kennari telur sig hafa náð mestum árangri með. Börn koma með mismunandi veganesti í skólann og það er ekki raunhæf krafa að þeim sé öllum skilað út í lífið á nákvæmlega sama stað að lokinni grunnskólagöngu þótt kennarar reyni að sjálfsögðu sitt besta. Grunnskólar eru ekki sambærilegir við fyrirtæki í samkeppnisrekstri og það eru fráleit viðmið um gæði skólastarfs að horfa einungis til samræmdra meðaleinkunna nemenda í einstökum fögum. Afhverju segi ég fráleit? Því viðfangsefni grunnskólanna eru manneskjur, flókin, margbreytileg og einstök börn með mismunandi bakgrunn, börn sem glíma við námsvanda, tilfinningavanda og/eða hegðunarvanda, börn sem tala ekki íslensku og börn sem fá mismikinn stuðning, aðhald, ást og hvatningu heimafyrir. Í grunnskólum sjáum við alla flóru mannlífsins og námsárangur í skólum sveiflast á milli ára í takt við þá staðreynd. Öll börn eiga rétt á námi við sitt hæfi í skóla án aðgreiningar. Að stilla skólum upp í samkeppni hver við annan út frá fáum breytum er góð leið til að auka misrétti og stéttaskiptingu. Að viðurkenna að skólarnir standi frammi fyrir mjög svo misflóknum verkefnum og að horfa þurfi til þess þegar kemur að faglegum og fjárhagslegum stuðningi við þá er mun betur til þess fallið að bæta skólastarf og nám fyrir alla nemendur. Samræmt mat á skólastarfi er af hinu góða ef tilgangurinn er raunverulega sá að gera alla skóla betri fyrir öll börn en ekki að draga skólana í dilka. Allir í Versló? Ef við ætlum að meta skóla og störf kennara út frá samræmdum prófum stöndum við þá kannski frammi fyrir því að einhver börn verði talin óæskileg því þau draga niður meðaleinkunnina. Munu skólar vísa frá sér börnum sem þannig er ástatt um? Munu kennarar neita að kenna einhverjum bekkjum eða árgöngum sem þeir vita að muni ekki uppfylla kröfur um háa meðaleinkunn á samræmdum prófum vitandi að störf þeirra verði metin eftir þeim mælikvarða? Munu kennarar halda áfram að hrökklast úr starfi út af álagi og óraunhæfum kröfum? Hverju viljum við....... hverju munum við ná fram með slíkri samkeppni? Á eina markmið grunnskólanna að vera að undirbúa nemendur fyrir nám í Versló? Það má gera betur Auðvitað viljum við öll auka gæði skólastarfs og bæta námsárangur. Auðvitað viljum við að drengir geti lesið sér til gagns og stúlkur glími ekki við kvíða alla skólagönguna. Þetta er viðfangsefni kennara í starfi alla daga. Það er hins vegar ekki einkamál kennara og skóla heldur samfélagsverkefni. Dettum heldur ekki í þá gryfju að stilla skólum og foreldrum upp sem andstæðum pólum þar sem foreldrið gerir kröfurnar og skólinn einn ber skyldurnar. Menntun barna og farsæld þeirra í leik og starfi verður að vera samstarfsverkefni heimila og skóla þar sem báðir aðilar leggja sitt af mörkum og bera sameiginlega ábyrgð. Það má alltaf gera betur. Það er mikilvægt að rýna til gagns og meta gæði starfsins, skólastarf er þar ekki undanskilið. En við þurfum að átta okkur á því víðtæka hlutverki sem grunnskólinn gegnir í samfélaginu og forsendur matsins þurfa að endurspegla það. Það starf sem fer fram í grunnskólum á ekkert skylt við samkeppnisrekstur. Börn eiga ekkert skylt við bisness. Höfundur er þriggja barna móðir og grunnskólakennari með fjölbreytta starfsreynslu Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla- og menntamál Grunnskólar Framhaldsskólar Mest lesið Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Leiðtogi sem nær árangri Birkir Jón Jónsson Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason Skoðun Skoðun Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Sjá meira
Þá er komið að því aftur, PISA niðurstöðurnar komnar og þjóðfélagið nötrar. Umræðan fer af stað, misvönduð, misgáfuleg og misgagnleg. Einhverjir kalla nú eftir því að skólastarf verði metið eins og starfsemi fyrirtækja á samkeppnismarkaði og mig langar að ávarpa aðeins þær vangaveltur. Skólastarf í stöðugri þróun Þeir sem þekkja starf grunnskólanna á Íslandi vita að stöðug þróun og endurskoðun á sér stað innan þeirra. Ytra og innra mat, rannsóknir, endurmenntun, kennaraþing, samvinna kennara þvert á skóla, Facebook hópar um skólamál, allt eru þetta leiðir til að læra meira og meta og deila þekkingu, aðferðum og lausnum frá skóla til skóla, frá kennara til kennara. Þekkingarþorsti kennara, samviskusemi, óeigingirni þeirra við að deila eigin efni og aðferðum með öðrum, umhyggja og stöðug viðleitni í að gera betur fyrir nemendur sína tekur um margt fram þeirri vinnustaðamenningu sem ég hef kynnst og heyrt af á öðrum vinnustöðum. Af einhverjum ástæðum virðist þó tilhneyging til að kenna kennurum einum um þegar námsárangur er ekki eftir væntingum. Þeim er jafnvel borið á brýn að bera ekki hagsmuni nemenda sinna fyrir brjósti heldur eingöngu sína eigin. Það eru hins vegar fleiri breytur sem þarf að skoða þegar námsárangur er skoðaður. Hvað er árangur? Kennarar fá afar mismunandi verkefni í fangið frá ári til árs og flestir meta sennilega ekki sinn besta árangur í starfi út frá meðaleinkunn nemenda sinna. Barn sem tekur framförum, fær áhuga á nýjum viðfangsefnum, sýnir þrautseigju og samstarfshæfni, öðlast sjálfstraust til að takast á við æ flóknari verkefni er ekki endilega barnið með hæstu einkunnirnar en kannski það barn sem kennari telur sig hafa náð mestum árangri með. Börn koma með mismunandi veganesti í skólann og það er ekki raunhæf krafa að þeim sé öllum skilað út í lífið á nákvæmlega sama stað að lokinni grunnskólagöngu þótt kennarar reyni að sjálfsögðu sitt besta. Grunnskólar eru ekki sambærilegir við fyrirtæki í samkeppnisrekstri og það eru fráleit viðmið um gæði skólastarfs að horfa einungis til samræmdra meðaleinkunna nemenda í einstökum fögum. Afhverju segi ég fráleit? Því viðfangsefni grunnskólanna eru manneskjur, flókin, margbreytileg og einstök börn með mismunandi bakgrunn, börn sem glíma við námsvanda, tilfinningavanda og/eða hegðunarvanda, börn sem tala ekki íslensku og börn sem fá mismikinn stuðning, aðhald, ást og hvatningu heimafyrir. Í grunnskólum sjáum við alla flóru mannlífsins og námsárangur í skólum sveiflast á milli ára í takt við þá staðreynd. Öll börn eiga rétt á námi við sitt hæfi í skóla án aðgreiningar. Að stilla skólum upp í samkeppni hver við annan út frá fáum breytum er góð leið til að auka misrétti og stéttaskiptingu. Að viðurkenna að skólarnir standi frammi fyrir mjög svo misflóknum verkefnum og að horfa þurfi til þess þegar kemur að faglegum og fjárhagslegum stuðningi við þá er mun betur til þess fallið að bæta skólastarf og nám fyrir alla nemendur. Samræmt mat á skólastarfi er af hinu góða ef tilgangurinn er raunverulega sá að gera alla skóla betri fyrir öll börn en ekki að draga skólana í dilka. Allir í Versló? Ef við ætlum að meta skóla og störf kennara út frá samræmdum prófum stöndum við þá kannski frammi fyrir því að einhver börn verði talin óæskileg því þau draga niður meðaleinkunnina. Munu skólar vísa frá sér börnum sem þannig er ástatt um? Munu kennarar neita að kenna einhverjum bekkjum eða árgöngum sem þeir vita að muni ekki uppfylla kröfur um háa meðaleinkunn á samræmdum prófum vitandi að störf þeirra verði metin eftir þeim mælikvarða? Munu kennarar halda áfram að hrökklast úr starfi út af álagi og óraunhæfum kröfum? Hverju viljum við....... hverju munum við ná fram með slíkri samkeppni? Á eina markmið grunnskólanna að vera að undirbúa nemendur fyrir nám í Versló? Það má gera betur Auðvitað viljum við öll auka gæði skólastarfs og bæta námsárangur. Auðvitað viljum við að drengir geti lesið sér til gagns og stúlkur glími ekki við kvíða alla skólagönguna. Þetta er viðfangsefni kennara í starfi alla daga. Það er hins vegar ekki einkamál kennara og skóla heldur samfélagsverkefni. Dettum heldur ekki í þá gryfju að stilla skólum og foreldrum upp sem andstæðum pólum þar sem foreldrið gerir kröfurnar og skólinn einn ber skyldurnar. Menntun barna og farsæld þeirra í leik og starfi verður að vera samstarfsverkefni heimila og skóla þar sem báðir aðilar leggja sitt af mörkum og bera sameiginlega ábyrgð. Það má alltaf gera betur. Það er mikilvægt að rýna til gagns og meta gæði starfsins, skólastarf er þar ekki undanskilið. En við þurfum að átta okkur á því víðtæka hlutverki sem grunnskólinn gegnir í samfélaginu og forsendur matsins þurfa að endurspegla það. Það starf sem fer fram í grunnskólum á ekkert skylt við samkeppnisrekstur. Börn eiga ekkert skylt við bisness. Höfundur er þriggja barna móðir og grunnskólakennari með fjölbreytta starfsreynslu
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun
Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun