Utanbæjarmaður eða útlendingur… stjórnaðu þér Arnrún María Magnúsdóttir skrifar 20. júlí 2024 19:31 Það að alast upp í litlu samfélagi út á landi í þar sem viðkvæðið var ef eitthvað neikvætt gerðist í bænum þá heyrðist í heimafólki „þetta var utan bæjar maður“ þar sem skuldinni var skellt á þá sem voru ekki heimamenn. Það má svo sem liggja milli hluta hver braut lög eða gerði eitthvað af sér þessi grein fjallar ekki um það. Í dag hvar sem er á landinu heyrist oftar en ekki „þetta var pottþétt, útlendingur“ eða til að gera það enn meira krassandi er „þetta var flóttamaður“ Ég velti því fyrir mér hvort við utanbæjar fólkið sem segja má að innst inni eru allir Íslendingar sé sagan okkar rakin, erum við tilbúin með stóra dóm og líta ekki í eigin barm, heldur skella skaðanum á þann sem tengist ekki bænum eða samfélaginu. Samfélagsleg menning getur verið trú, reynsla og aðstæður í lífinu og lifnaðarháttum, hægt er að sjá hér á landi, í litlum samfélögum, þar sem allir þekkja alla eða telja sig gera það. Í samfélaginu myndast oft svo kölluð „þöggun“ þar sem enginn tekur af skarið og segir frá þó svo flestir viti að jafnvel börn eru í lífshættu sökum neyslu eða ofbeldis eða annarra aðstæðna. Trúarbrögð geta haft áhrif, ótti og hótanir sem geta spilað inn í að ekki er sagt frá. Samfélag getur verið lítið þorp, ákveðin gata, blokk eða hverfi, þar sem fólk hefur búið lengi í nágrenni hvors annars. Þetta getur átt við svo kölluð krummaskuð út á landi eða blokk í Breiðholtinu og allt þar á milli, þess vegna í næstu götu við þig eða innan fjölskyldunnar þinnar. Hvað er ég að fara með þessum skrifum. Ég er að lýsa hugsunum mínum og hvetja þig lesandi góður til að spá í þína fordóma og viðmót. Þegar ég ferðast um landið okkar, heyri í fólki og skoðanir þeirra um fréttir líðandi stundar, um samskipti og samgang fólks sem eru að verja sig frá því að taka ábyrgð á eigin lífi, heldur benda á þann sem þau telja að liggi best við höggi hverju sinni, utanbæjar- eða flóttamaðurinn, sem í enda dagsins gæti verið náskyldur viðkomandi. Svo er það þessi dásamlega manneskja sem setur flottar myndir og skrifar fallega pósta á samfélagsmiðla að það er ekkert athugavert við hennar gjörðir, eða hvað?Ég átti eitt sinn tengdaföður, þegar stelpurnar í bænum sem þekktu til hans sögðu að ég væri sko svo heppinn með hann, því hann væri æðislegur og frábær. 7 árum síðar var hann dæmdur fyrir kynferðisofbeldi gegn dóttur sinni, svo frábær og æðislegur var hann! Gæti verið að systir, bróðir, mamma, pabbi, amma eða afi einhvers sem við þekkjum mjög vel og vitum að er hið besta fólk séu gerendur í ljótum afbrotum og hafi átt upptökin af þeim skaða sem hlaust. Erum við með hestaskjól fyrir augum og ennþá að berjast við það að kenna einhverjum öðrum um. Hvernig væri ef við tækum okkur saman hvert og eitt okkar og stjórnuðum okkur, það geta allir misstigið sig og farið yfir mörk annarra. Sem er lærdómur og mikilvægt að gerendur fái strax viðeigandi aðstoð sem og brotaþolar. Sumt fólk er hreinlega illa innrætt og eru það veikir einstaklingar að geta ekki stjórnað sér sjálfir, þá þarf að aðstoð, ekki níða það meira niður, þetta er stórt verkefni sem allur heimurinn þarf að vinna að breytingum til batnaðar. Undanfarin ár hef ég verið svo heppinn að hitta börn í leikskólum, þar hef ég kynnt fyrir þeim Lausnahringinn sem kennir okkur öllum að setja og virða mörk í samskiptum. Börnin kalla eftir því að allir geti átt samskipti sem skaða ekki sig né aðra, reglurnar í Lausnahringnum eru sjö og ganga út á það að: stjórna okkur, líkama og orðum, geta sagt stopp, fyrirgefðu, skiptast á, knúsa, vera með og hjálpast að. Það er mikilvægt að geta lært og æft sig: að bera ábyrgð á eigin líkama - ábyrgð á eigin gjörðum - biðja aðra um sjálfstjórn - segja frá tilfinningu í samskiptum - sjálfstjórn í umgengni alls staðar - við náttúru og umhverfi. Það eru skilaboðin mín í íslenska samfélagið sem nú telur stóran hluta af fólki með erlendan uppruna. Við getum hugsað okkur að reglur í samskiptum séu jafn mikilvægar og reglur í umferðinni, ef allir æfa sig og fara eftir þeim er minna um árekstra og alvarleg slys. Lærum samskipti, að setja og virða mörk, eflum sjálfstraust barna. Höfundur er kennari, á og rekur Samtalið fræðsla ekki hræðsla, heimili forvarna og fræðslu fyrir börn, foreldra og fagfólk www.samtalid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 31.05.2025 Halldór Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Carenas Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Carenas skrifar Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Bensínstöðvardíll og Birkimelur Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson skrifar Skoðun Gríðarlegir hagsmunir í húfi Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Skynsamleg forgangsröðun fjár Ragnhildur Jónsdóttir skrifar Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að sameinast fjölskyldu sinni Guðrún Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Þögnin sem skapaði ótta – arfleifð Þórarins í Sameyki Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson skrifar Skoðun Eru forvarnir í hættu? Dagbjört Harðardóttir skrifar Skoðun Tveir alþingismenn og Gaza Sverrir Agnarsson skrifar Skoðun Hver borgar fyrir ódýrar lóðir? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Erum við að lengja dauðann en ekki lífið? Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Mikill munur á aðgengi að líknarmeðferð í Evrópu Kristín Lára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Sumarið verður nýtt vel til uppbyggingar snjóflóðavarna Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Verður það að vera Ísrael? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson skrifar Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson skrifar Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar Sjá meira
Það að alast upp í litlu samfélagi út á landi í þar sem viðkvæðið var ef eitthvað neikvætt gerðist í bænum þá heyrðist í heimafólki „þetta var utan bæjar maður“ þar sem skuldinni var skellt á þá sem voru ekki heimamenn. Það má svo sem liggja milli hluta hver braut lög eða gerði eitthvað af sér þessi grein fjallar ekki um það. Í dag hvar sem er á landinu heyrist oftar en ekki „þetta var pottþétt, útlendingur“ eða til að gera það enn meira krassandi er „þetta var flóttamaður“ Ég velti því fyrir mér hvort við utanbæjar fólkið sem segja má að innst inni eru allir Íslendingar sé sagan okkar rakin, erum við tilbúin með stóra dóm og líta ekki í eigin barm, heldur skella skaðanum á þann sem tengist ekki bænum eða samfélaginu. Samfélagsleg menning getur verið trú, reynsla og aðstæður í lífinu og lifnaðarháttum, hægt er að sjá hér á landi, í litlum samfélögum, þar sem allir þekkja alla eða telja sig gera það. Í samfélaginu myndast oft svo kölluð „þöggun“ þar sem enginn tekur af skarið og segir frá þó svo flestir viti að jafnvel börn eru í lífshættu sökum neyslu eða ofbeldis eða annarra aðstæðna. Trúarbrögð geta haft áhrif, ótti og hótanir sem geta spilað inn í að ekki er sagt frá. Samfélag getur verið lítið þorp, ákveðin gata, blokk eða hverfi, þar sem fólk hefur búið lengi í nágrenni hvors annars. Þetta getur átt við svo kölluð krummaskuð út á landi eða blokk í Breiðholtinu og allt þar á milli, þess vegna í næstu götu við þig eða innan fjölskyldunnar þinnar. Hvað er ég að fara með þessum skrifum. Ég er að lýsa hugsunum mínum og hvetja þig lesandi góður til að spá í þína fordóma og viðmót. Þegar ég ferðast um landið okkar, heyri í fólki og skoðanir þeirra um fréttir líðandi stundar, um samskipti og samgang fólks sem eru að verja sig frá því að taka ábyrgð á eigin lífi, heldur benda á þann sem þau telja að liggi best við höggi hverju sinni, utanbæjar- eða flóttamaðurinn, sem í enda dagsins gæti verið náskyldur viðkomandi. Svo er það þessi dásamlega manneskja sem setur flottar myndir og skrifar fallega pósta á samfélagsmiðla að það er ekkert athugavert við hennar gjörðir, eða hvað?Ég átti eitt sinn tengdaföður, þegar stelpurnar í bænum sem þekktu til hans sögðu að ég væri sko svo heppinn með hann, því hann væri æðislegur og frábær. 7 árum síðar var hann dæmdur fyrir kynferðisofbeldi gegn dóttur sinni, svo frábær og æðislegur var hann! Gæti verið að systir, bróðir, mamma, pabbi, amma eða afi einhvers sem við þekkjum mjög vel og vitum að er hið besta fólk séu gerendur í ljótum afbrotum og hafi átt upptökin af þeim skaða sem hlaust. Erum við með hestaskjól fyrir augum og ennþá að berjast við það að kenna einhverjum öðrum um. Hvernig væri ef við tækum okkur saman hvert og eitt okkar og stjórnuðum okkur, það geta allir misstigið sig og farið yfir mörk annarra. Sem er lærdómur og mikilvægt að gerendur fái strax viðeigandi aðstoð sem og brotaþolar. Sumt fólk er hreinlega illa innrætt og eru það veikir einstaklingar að geta ekki stjórnað sér sjálfir, þá þarf að aðstoð, ekki níða það meira niður, þetta er stórt verkefni sem allur heimurinn þarf að vinna að breytingum til batnaðar. Undanfarin ár hef ég verið svo heppinn að hitta börn í leikskólum, þar hef ég kynnt fyrir þeim Lausnahringinn sem kennir okkur öllum að setja og virða mörk í samskiptum. Börnin kalla eftir því að allir geti átt samskipti sem skaða ekki sig né aðra, reglurnar í Lausnahringnum eru sjö og ganga út á það að: stjórna okkur, líkama og orðum, geta sagt stopp, fyrirgefðu, skiptast á, knúsa, vera með og hjálpast að. Það er mikilvægt að geta lært og æft sig: að bera ábyrgð á eigin líkama - ábyrgð á eigin gjörðum - biðja aðra um sjálfstjórn - segja frá tilfinningu í samskiptum - sjálfstjórn í umgengni alls staðar - við náttúru og umhverfi. Það eru skilaboðin mín í íslenska samfélagið sem nú telur stóran hluta af fólki með erlendan uppruna. Við getum hugsað okkur að reglur í samskiptum séu jafn mikilvægar og reglur í umferðinni, ef allir æfa sig og fara eftir þeim er minna um árekstra og alvarleg slys. Lærum samskipti, að setja og virða mörk, eflum sjálfstraust barna. Höfundur er kennari, á og rekur Samtalið fræðsla ekki hræðsla, heimili forvarna og fræðslu fyrir börn, foreldra og fagfólk www.samtalid.is
Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun
Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar
Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun