Ástand í leikskólamálum? Nicole Leigh Mosty skrifar 23. júní 2024 18:31 Orðræða þingmanna um leikskólamál og ýmis umræða tengda grein um íslensk hjón sem búa svo vel í Noregi að þeim eru ekki kleift að flytja heim til Íslands og ala upp börn hér, lyktar af svo miklum forréttindum og vanskilningi á þeirri raunstöðu að ég get ekki orða bundist. Það nýjast er ákall um ríkisrekna leikskóla .. tja. Ríkið sem hefur árum saman horft á brothvarf kennara úr leikskólanum yfir í grunnskólana og aðrar starfstéttir? Ríkið sem hefur hlustað á ákall kennara og sveitarfélög úr fyrsta skólastigum landsins án fjárfestingar eða raunverulegrar lausna? Þessar umræður sýna að fólkið sem fleygir fram yfirlýsingum eru ekki að skilja að stærsti vandinn er starfsumhverfi sjálft. Starfsumhverfi sem fagfólkið er að flýja. Það er mikilvægt að taka það fram svo að fólk skilji fyllilega að það er náms og leikumhverfi barnanna sem faglærðir kennarar eru að flýja. Þingmenn kalla hátt um að koma börnum inn sem fyrst. Sömu þingmenn tala um kerfi sem getur ekki haldið foreldrum uppi vegna skerðingu launa á með þau eru heima með börnin. Atvinnulífið kallar og kallar á fleira fólk sem þarf á leikskólaplássi að halda. Samhliða þessu eru leikskólar að glíma við að ráða hæft fólk til starfa. Leikskólar eru einnig að glíma við kröfur tengdum samsetningu barnahópa vegna samfélagslegra breytinga. Ég hef auglýst eftir faglærðum kennara í hátt yfir 200 daga á þessu ári og hef einungs fengið eina umsókn frá faglærður leikskólakennara. Ég hef fengið umsóknir frá fólki með einhverja kennaramenntun en ekki leyfisbréf eða reynslu af leikskólastarfi, en mest af öllu hef ég fengið umsóknir frá fólki sem skortir íslenskukunnáttu. Þetta er mjög flókin staða. Til að halda lekskólanum opnum þarf fólk, en til að tryggja öryggi og vellíðan barna a.m.k. þarf hæft fólk. Hvernig í ósköpunum á flutningur leikskólans til ríkisins að laga það? Er ríkið með skúffu fulla af kennurum? Til þingmanna sem kalla hátt, byrja með fæðingarorlofi og kennaramenntun sem er á þeirra borði og jafnvel berjast fyrir ríkisrekinni íslenskukennslu fyrir fullorðið fólk sem vill starfa í leikskólum Það er hárétt að við þurfum að laga ástandið sem hvílir þungt á fjölskyldum um að brúa bilið milli fæðingarorlofs og leikskóla byrjunar. En mikilvægara er að laga ástandið sem hvílir þungt á leikskólum um að geta staðið við þá kröfu sem er að þeim lagt. Lög um leikskóla 90/2008 kveður á um að í „..leikskólum skal velferð, [farsæld]1)og hagur barna hafður að leiðarljósi í öllu starfi. Veita skal börnum umönnun og menntun, búa þeim hollt og hvetjandi uppeldisumhverfi og örugg náms- og leikskilyrði. Stuðla skal að því að nám fari fram í leik og skapandi starfi þar sem börn njóta fjölbreyttra uppeldiskosta. Starfshættir leikskóla skulu mótast af umburðarlyndi og kærleika, jafnrétti, lýðræðislegu samstarfi, ábyrgð, umhyggju, sáttfýsi, virðingu fyrir manngildi og kristinni arfleifð íslenskrar menningar.” Ég hvet fólk sem vil þrýsta á fyrsta skólastig sé til að þjóna þörfum foreldra og atvinnulífs, að lesa lögin og sjá að leikskólar eru fyrst og fremst til að þjóna börnum og hag þeirra í samstarfi við foreldra. Sveitarfélög víða eru að leita leiða til að hefja upp leikskólastarfsemi, hlúa að vinnuumhverfi og laða faglærða kennarar aftur til starfa. Leikskólar sem skorta fagþekkingu um starfsaðferðir til að efla alhliða þroska og samskipti barna undir sex ára standa mjög höllum fæti. Ég tók við slíkum skóla fyrir árið síðan og hef aldrei unnið jafn mikla og erfiða vinnu á æfinni, þó ég sé faglæður, sterkur og reynsluríkur leikskólakennara/stjórnandi. Ég viðurkenni að það eru nokkra skipti þar sem ég hef fellt tár vegna vonleysis um að geta lagað ástandið. Við viljum öll tryggja það að börn eigi farsælda bernsku á meðan þau dvelja að meðaltali 8+ tímar á dag í leikskólanum. Við skullum tala hreint út, vinnuumhverfi leikskóla eru aðstæður fyrir því að fólk hættir að starfa í leikskólum. Er það vinnuumhverfi sem við viljum að börnin sé neytt til að vera „vistuð“ á? Eitt sem ég hef tekið eftir í öllum umræðunum er skortur af röddum frá fólk sem starfa í láglaunuðstörfum og innflytjendum. Fólk sem nýta til dæmis sama réttinda til leikskólapláss og fæðingarorlofs (þar að segja þeim sem eiga rétt á því) og Íslensk hjón í Noregi sem hafna flutning heim til Íslands vegna ástand hér. Er ákallið að hluta til að koma frá fólk sem þurfa að mæta kröfum sem við setjum okkar sjálf um að halda uppi ákveðnum lífstíll? Eða er það ákall um að hlúa að börnunum okkar, tryggja farsæld bernskunnar og gefa þeim betri kost á bjartri framtíð? Ég og fólk eins og ég með erlendan bakgrunn, sem hafa oftast starfað lengi í láglauna störfum höfum lært að aðlaga okkar að þeim aðstæðum sem mætta okkar við flutning til Íslands. Við lærum að búa í minna húsnæði, passa upp á budduna, versla ódýrari mat, kaupa notuð húsgögn til að byrja með, nota almenningssamgöngur og þess háttar breytingar til að koma til móts við hversu dýrt það er að búa og ala upp börn á Íslandi. Þegar ég átti fyrsta barni var greiðslan sem ég fékk úr fæðingarorlofssjóði þá tæplega 360.000 kr. á mánaða fyrir skatt og já þá skall á kreppan í september 2008. Strákinn okkar var bara rétt fimm mánaða og eiginmaðurinn minn missti vinnuna. Ég fór fyrr úr fæðingarorlofi og hann tók við. Ég fór aftur að starfa á leikskóla með frekar lág laun og skúraði samhliða til að ná endum saman. Við lifðum þetta af og áttum annað barn á innan við 18 mánuðum. Við áttum yndislegan árum saman þar til þau komust bæði inn á leikskóla, þrátt fyrir að ekki hafa alltaf mikið á milli handanna. Ef þingmenn vilji hafa áhrif um þróun leikskólamála væri best að leggja fram þingsályktunartillögu um að setja af stað starfshóp um að bæta leikskóla landsins í samstarfi við sveitarfélögin. Sýnið þor til að kafa djúpt og læra um málið frá öllum hliðum. Ekki fleiri skyndilausnir og ákall. Starfshóp sem er skylt að kanna raunstöðu tengda leikskólamála, fæðingarorlofi og hvernig hægt er að brúa bilið í alvöru. Starfshóp með hagsmunnaðila úr öllum áttum, ekki bara úr ráðuneytum eða sveitarstjórnastigi; foreldra, innflytjendum, námsmenn, kennara, leiðbeinanda, stéttarfélögin, sérfræðingur úr háskólum, skóla, frístund, og íþrótta sviðum, velferðarsvið, og landlæknisembættið. Hættið þessa ákalli um að hlaupa eftir reynslu sumra eða notfæra pólitískar heitarkartöflur til að lemja pólitíska andstöðu í ákveðnum sveitarfélögum. Það væri líka gott að rýna í aðferðir í öðrum löndum fyrir utan Norðurlöndin. Þar sem í sumum löndum er farrið aðrar leiðir eins og til dæmis fyrirmyndir þar sem atvinnurekendur leggja til fé til að aðstoða starfsfólkið sitt að brúa bilið. Þó að ég telji að umræður í dag einkennist af forréttindunum og tengist að sumu leiti lífstíllsval sem hvílir þungt á fólk er það nauðsynlegt að kafa dýpra til að vita hvað það er innan kerfis sem við þurfum að laga. Þá og bara þá verði hægt að tala um hver á að sinna utan um hald og framþróun leikskólamála í þágu barnanna landsins. Höfundur er leikskólastjóri og fyrrverandi þingkona. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Skuldin við jörðina: Kolefnisstjórnun skiptir sköpum Nótt Thorberg Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Svikin loforð í leikskólamálum Reykjanesbæjar Gígja Sigríður Guðjónsdóttir Skoðun Heilbrigðiskerfið í bakkgír Ingibjörg Isaksen Skoðun Blóðrautt norðanáhlaup Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Rasismi útskýrir stuðning við þjóðarmorð Ingólfur Gíslason Skoðun Þetta eru börnin sem ég hef áhyggjur af í skólakerfinu Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Í vítahring stöðnunnar og úreldra vísinda Björn Ólafsson Skoðun Óttumst við það að vera frjálsar manneskjur í frjálsu landi? Arnar Þór Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Skref aftur á bak fyrir konur með endómetríósu Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Staða leikskólamála í Reykjanesbæ Guðný Birna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Gervigreindaraðstoð: Kennarinn endurheimtir dýrmætan tíma Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Tökum höndum saman áður en það er of seint Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun PWC – Traustsins verðir? Björn Thorsteinsson skrifar Skoðun Rasismi útskýrir stuðning við þjóðarmorð Ingólfur Gíslason skrifar Skoðun Skuldin við jörðina: Kolefnisstjórnun skiptir sköpum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Pólitískar kreddur á kostnað skattgreiðenda Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Þetta eru börnin sem ég hef áhyggjur af í skólakerfinu Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Óttumst við það að vera frjálsar manneskjur í frjálsu landi? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Loftslagsváin bíður ekki Ívar Kristinn Jasonarson skrifar Skoðun Hvers vegna að kenna leiklist? Rannveig Björk Þorkelsdóttir,Jóna Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Jafnt aðgengi að geðheilbrigðisþjónustu fyrir öll Telma Sigtryggsdóttir skrifar Skoðun Svikin loforð í leikskólamálum Reykjanesbæjar Gígja Sigríður Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið í bakkgír Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Blóðrautt norðanáhlaup Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Í vítahring stöðnunnar og úreldra vísinda Björn Ólafsson skrifar Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Sjá meira
Orðræða þingmanna um leikskólamál og ýmis umræða tengda grein um íslensk hjón sem búa svo vel í Noregi að þeim eru ekki kleift að flytja heim til Íslands og ala upp börn hér, lyktar af svo miklum forréttindum og vanskilningi á þeirri raunstöðu að ég get ekki orða bundist. Það nýjast er ákall um ríkisrekna leikskóla .. tja. Ríkið sem hefur árum saman horft á brothvarf kennara úr leikskólanum yfir í grunnskólana og aðrar starfstéttir? Ríkið sem hefur hlustað á ákall kennara og sveitarfélög úr fyrsta skólastigum landsins án fjárfestingar eða raunverulegrar lausna? Þessar umræður sýna að fólkið sem fleygir fram yfirlýsingum eru ekki að skilja að stærsti vandinn er starfsumhverfi sjálft. Starfsumhverfi sem fagfólkið er að flýja. Það er mikilvægt að taka það fram svo að fólk skilji fyllilega að það er náms og leikumhverfi barnanna sem faglærðir kennarar eru að flýja. Þingmenn kalla hátt um að koma börnum inn sem fyrst. Sömu þingmenn tala um kerfi sem getur ekki haldið foreldrum uppi vegna skerðingu launa á með þau eru heima með börnin. Atvinnulífið kallar og kallar á fleira fólk sem þarf á leikskólaplássi að halda. Samhliða þessu eru leikskólar að glíma við að ráða hæft fólk til starfa. Leikskólar eru einnig að glíma við kröfur tengdum samsetningu barnahópa vegna samfélagslegra breytinga. Ég hef auglýst eftir faglærðum kennara í hátt yfir 200 daga á þessu ári og hef einungs fengið eina umsókn frá faglærður leikskólakennara. Ég hef fengið umsóknir frá fólki með einhverja kennaramenntun en ekki leyfisbréf eða reynslu af leikskólastarfi, en mest af öllu hef ég fengið umsóknir frá fólki sem skortir íslenskukunnáttu. Þetta er mjög flókin staða. Til að halda lekskólanum opnum þarf fólk, en til að tryggja öryggi og vellíðan barna a.m.k. þarf hæft fólk. Hvernig í ósköpunum á flutningur leikskólans til ríkisins að laga það? Er ríkið með skúffu fulla af kennurum? Til þingmanna sem kalla hátt, byrja með fæðingarorlofi og kennaramenntun sem er á þeirra borði og jafnvel berjast fyrir ríkisrekinni íslenskukennslu fyrir fullorðið fólk sem vill starfa í leikskólum Það er hárétt að við þurfum að laga ástandið sem hvílir þungt á fjölskyldum um að brúa bilið milli fæðingarorlofs og leikskóla byrjunar. En mikilvægara er að laga ástandið sem hvílir þungt á leikskólum um að geta staðið við þá kröfu sem er að þeim lagt. Lög um leikskóla 90/2008 kveður á um að í „..leikskólum skal velferð, [farsæld]1)og hagur barna hafður að leiðarljósi í öllu starfi. Veita skal börnum umönnun og menntun, búa þeim hollt og hvetjandi uppeldisumhverfi og örugg náms- og leikskilyrði. Stuðla skal að því að nám fari fram í leik og skapandi starfi þar sem börn njóta fjölbreyttra uppeldiskosta. Starfshættir leikskóla skulu mótast af umburðarlyndi og kærleika, jafnrétti, lýðræðislegu samstarfi, ábyrgð, umhyggju, sáttfýsi, virðingu fyrir manngildi og kristinni arfleifð íslenskrar menningar.” Ég hvet fólk sem vil þrýsta á fyrsta skólastig sé til að þjóna þörfum foreldra og atvinnulífs, að lesa lögin og sjá að leikskólar eru fyrst og fremst til að þjóna börnum og hag þeirra í samstarfi við foreldra. Sveitarfélög víða eru að leita leiða til að hefja upp leikskólastarfsemi, hlúa að vinnuumhverfi og laða faglærða kennarar aftur til starfa. Leikskólar sem skorta fagþekkingu um starfsaðferðir til að efla alhliða þroska og samskipti barna undir sex ára standa mjög höllum fæti. Ég tók við slíkum skóla fyrir árið síðan og hef aldrei unnið jafn mikla og erfiða vinnu á æfinni, þó ég sé faglæður, sterkur og reynsluríkur leikskólakennara/stjórnandi. Ég viðurkenni að það eru nokkra skipti þar sem ég hef fellt tár vegna vonleysis um að geta lagað ástandið. Við viljum öll tryggja það að börn eigi farsælda bernsku á meðan þau dvelja að meðaltali 8+ tímar á dag í leikskólanum. Við skullum tala hreint út, vinnuumhverfi leikskóla eru aðstæður fyrir því að fólk hættir að starfa í leikskólum. Er það vinnuumhverfi sem við viljum að börnin sé neytt til að vera „vistuð“ á? Eitt sem ég hef tekið eftir í öllum umræðunum er skortur af röddum frá fólk sem starfa í láglaunuðstörfum og innflytjendum. Fólk sem nýta til dæmis sama réttinda til leikskólapláss og fæðingarorlofs (þar að segja þeim sem eiga rétt á því) og Íslensk hjón í Noregi sem hafna flutning heim til Íslands vegna ástand hér. Er ákallið að hluta til að koma frá fólk sem þurfa að mæta kröfum sem við setjum okkar sjálf um að halda uppi ákveðnum lífstíll? Eða er það ákall um að hlúa að börnunum okkar, tryggja farsæld bernskunnar og gefa þeim betri kost á bjartri framtíð? Ég og fólk eins og ég með erlendan bakgrunn, sem hafa oftast starfað lengi í láglauna störfum höfum lært að aðlaga okkar að þeim aðstæðum sem mætta okkar við flutning til Íslands. Við lærum að búa í minna húsnæði, passa upp á budduna, versla ódýrari mat, kaupa notuð húsgögn til að byrja með, nota almenningssamgöngur og þess háttar breytingar til að koma til móts við hversu dýrt það er að búa og ala upp börn á Íslandi. Þegar ég átti fyrsta barni var greiðslan sem ég fékk úr fæðingarorlofssjóði þá tæplega 360.000 kr. á mánaða fyrir skatt og já þá skall á kreppan í september 2008. Strákinn okkar var bara rétt fimm mánaða og eiginmaðurinn minn missti vinnuna. Ég fór fyrr úr fæðingarorlofi og hann tók við. Ég fór aftur að starfa á leikskóla með frekar lág laun og skúraði samhliða til að ná endum saman. Við lifðum þetta af og áttum annað barn á innan við 18 mánuðum. Við áttum yndislegan árum saman þar til þau komust bæði inn á leikskóla, þrátt fyrir að ekki hafa alltaf mikið á milli handanna. Ef þingmenn vilji hafa áhrif um þróun leikskólamála væri best að leggja fram þingsályktunartillögu um að setja af stað starfshóp um að bæta leikskóla landsins í samstarfi við sveitarfélögin. Sýnið þor til að kafa djúpt og læra um málið frá öllum hliðum. Ekki fleiri skyndilausnir og ákall. Starfshóp sem er skylt að kanna raunstöðu tengda leikskólamála, fæðingarorlofi og hvernig hægt er að brúa bilið í alvöru. Starfshóp með hagsmunnaðila úr öllum áttum, ekki bara úr ráðuneytum eða sveitarstjórnastigi; foreldra, innflytjendum, námsmenn, kennara, leiðbeinanda, stéttarfélögin, sérfræðingur úr háskólum, skóla, frístund, og íþrótta sviðum, velferðarsvið, og landlæknisembættið. Hættið þessa ákalli um að hlaupa eftir reynslu sumra eða notfæra pólitískar heitarkartöflur til að lemja pólitíska andstöðu í ákveðnum sveitarfélögum. Það væri líka gott að rýna í aðferðir í öðrum löndum fyrir utan Norðurlöndin. Þar sem í sumum löndum er farrið aðrar leiðir eins og til dæmis fyrirmyndir þar sem atvinnurekendur leggja til fé til að aðstoða starfsfólkið sitt að brúa bilið. Þó að ég telji að umræður í dag einkennist af forréttindunum og tengist að sumu leiti lífstíllsval sem hvílir þungt á fólk er það nauðsynlegt að kafa dýpra til að vita hvað það er innan kerfis sem við þurfum að laga. Þá og bara þá verði hægt að tala um hver á að sinna utan um hald og framþróun leikskólamála í þágu barnanna landsins. Höfundur er leikskólastjóri og fyrrverandi þingkona.
Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar