Vilja bæta íslenskukennslu fyrir innflytjendur Jón Ísak Ragnarsson skrifar 12. maí 2024 17:00 Alþingi hefur samþykkt aðgerðaráætlun í málefnum íslenskrar tungu til ársins 2026. Vísir/Vilhelm Alþingi samþykkti á miðvikudaginn aðgerðaáætlun í málefnum íslenskrar tungu til ársins 2026. Um er að ræða 22 aðgerðir þar sem markmiðið er að forgangsraða verkefnum þegar kemur að verndun og þróun tungumálsins. Meðal lykilatriða eru m.a. starfstengt íslenskunám fyrir innflytjendur og aukin talsetning og textun á íslensku. „Íslenska er þjóðtunga Íslendinga og opinbert mál á Íslandi samkvæmt lögum um stöðu íslenskrar tungu og íslensks táknmáls,“ segir í inngangi greinargerðar þingsályktunartillögunnar. Sagt er að ekkert ákvæði um íslenska tungu sé að finna í stjórnarskrá landsins, en tilraunir hafi verið gerðar til að breyta því. Í frumvarpi Katrínar Jakobsdóttur til stjórnskipunarlaga sem ætlað var að breyta stjórnarskránni þannig að fjallað væri um íslenska tungu og táknmál í sérstakri grein, náði ekki fram að ganga. Greinin hefði hljóðað svo: „Íslenska er ríkismál Íslands og skal ríkisvaldið styðja hana og vernda.“ Í innganginum segir enn frekar: „Jákvætt viðhorf til tungumálsins er kjarni íslenskrar málstefnu og felur í sér viljann til þess að varðveita tungumálið en um leið að íslenska sé löguð meðvitað og skipulega að nýjum aðstæðum. Fjallað er um mikilvægi stuðnings við íslenska tungu í stjórnarsáttmála. Þar er lögð áhersla á að börn og ungmenni nýti tungumálið og stuðning við börn af erlendum uppruna og fjölskyldur þeirra. Íslenskan sé dýrmæt auðlind sem eigi að vera skapandi og frjór hluti af umhverfinu. Tekið er sérstaklega fram að huga þurfi að íslenskukennslu barna og ungmenna, fullorðinna innflytjenda og íslenskunema til að mæta breyttum aðstæðum í samfélaginu. Þá á áfram að vinna að því að styrkja stöðu íslenskunnar í stafrænum heimi með áherslu á máltækni.“ Starfstengt íslenskunám og bætt gæði kennslu fyrir innflytjendur Í tillögunni segir að aðgengi og fjölbreytni íslenskunáms fullorðinna innflytjenda verði aukin með eflingu starfstengdrar íslenskufræðslu og talþjálfunar samhliða starfi. Áhersla verði lögð á starfstengdan orðaforða á einstaklingsmiðaðan og sveigjanlegan hátt. Fyrirtæki geti sótt um stuðning til að útfæra íslenskunám á vinnustað og jafnframt verði metið á hvaða starfssviðum brýnust þörf sé fyrir aukna íslenskukunnáttu. Stjórnvöld vilja nú bæta aðgengi og fjölbreytni íslenskunáms innflytjenda. Þess er óskandi að þau láti kné fylgja kviði í þeim efnum að þessu sinni.Vísir/Einar Ljóst er að stjórnvöld vilja í orði kveðnu að minnsta kosti bregðast við bágri íslenskukunnáttu innflytjenda hér á landi, en mikil umræða hefur verið um þau mál síðustu vikur sérstaklega, eftir að fyrsta enskumælandi pólitíska ráð á landinu í Mýrdalshreppi hlaut samfélagsviðurkenningu Byggðastofnunar í ár. Vilja bregðast við stórauknu ensku máláreiti Sagt er að tæknibyltingar og samfélagsbreytingar undanfarinna áratuga hafi stóraukið enskunotkun og enskt máláreiti í íslensku samfélagi. Aukin enskunotkun í málumhverfi barna á máltökuskeiði sé líkleg til að valda breytingum á bæði formi íslenskunnar og notkun hennar og því þurfi að huga vel að málumhverfi barna og ungmenna. Stjórnvöld vilja að „greining verði gerð á umfangi og möguleikum fyrir aukna talsetningu og textun myndefnis á íslensku, með áherslu á börn og ungmenni og heyrnar- og sjónskerta, með það fyrir augum að setja á laggirnar sjóð sem styrki talsetningu og textun, svo sem á vegum framleiðenda, fjölmiðlaveitna og kvikmyndahúsa“. Framtíð máltækni og efling íslenskra máltækniinnviða eru einnig til nokkurs umtals í áætluninni. Þá er Lilja Dögg Alfreðsdóttir, flutningsmaður tillögunnar, nýkomin heim frá Bandaríkjunum þar sem hún fór fyrir íslenskri sendinefnd um máltækni. Mikil áhersla var þar lögð á að nýjasta tækni verði aðgengileg á íslensku, en sendinefndin fundaði stíft með hátæknifyrirtækjum á vesturströnd Bandaríkjanna sem eru leiðandi í framleiðslu á eftirsóknarverðum hugbúnaði. Lilja segir í tilkynningu að í mörg horn sé að líta þegar komi að viðhaldi og þróun íslenskunnar. Íslendingar verði að hafa tæknina með sér í liði til þess að geta þróað tungumálakennslu og gert hana aðgengilega. Lilja fór fyrir íslenskri sendinefnd um máltækni sem fundaði stíft með hátæknifyrirtækjum í Bandaríkjunum í síðustu viku.Aldís Pálsdóttir Meðal lykilaðgerðanna sem samþykktar voru eru: Starfstengt íslenskunám fyrir innflytjendur samhliða vinnu Bætt gæði íslenskukennslu fyrir innflytjendur Virkjun Samevrópska tungumálarammans Fjarnám í íslensku á BA-stigi Sameiginlegt fjarnám í íslensku sem öðru máli Háskólabrú fyrir innflytjendur Viðhorf til íslensku Mikilvægi lista og menningar Aukin talsetning og textun á íslensku Íslenskugátt Öflug skólasöfn Vefgátt fyrir rafræn námsgögn Samræmt verklag um móttöku, kennslu og þjónustu Efling íslenskuhæfni starfsfólks í leik- og grunnskólum og frístundastarfi Samþætting íslensku og erlendra móðurmála á fagtengdum grunnnámskeiðum starfsfólks í heilbrigðis-, félags- og umönnunargreinum Framtíð máltækni Íslenska handa öllum Íslenska er sjálfsagt mál Starfsþróun og hæfni þeirra sem kenna íslensku sem annað mál Aðgerðaráætlunina í heild sinni má finna á vef Alþingis, sem og allar umræður um hana og umsagnir. Íslensk tunga Alþingi Innflytjendamál Ríkisstjórn Bjarna Benediktssonar (2024) Máltækni Tengdar fréttir Segir nauðsynlegt að efla íslenskukennslu fyrir innflytjendur Framkvæmdastjóri Samtaka iðnaðarins segir erlent vinnuafl nauðsynlegt til þess að sinna megi þeim stöfum sem skapist þegar þjóðin eldist og færri verða á vinnumarkaði. Eiríkur Rögnvaldsson, prófessor emeritus í íslenskri málfræði segir bráðnauðsynlegt að efla íslenskukennslu fyrir þá sem komi erlendis frá til landsins og vilji vinna. Hann hafi áhyggjur af íslensku máli. 4. september 2022 00:22 Mest lesið Sex fluttir á sjúkrahús eftir umferðarslys í Hörgársveit Innlent Kerecis bjargaði lífi skallaarnar í tæka tíð fyrir fjórða júlí Innlent Lítill munur á bitum bitmýs og lúsmýs Innlent Minnst þrettán látnir og tuttugu barna saknað eftir flóð í Texas Erlent Sósíalistum bolað úr Bolholti Innlent Lögregla hleypti manni inn sem hafði læst sig úti Innlent Nýtt bankaráð Seðlabankans skipað Innlent Sambýliskonan sem sá allt og bróðirinn sem þekkti ekki fjölskylduna Innlent „Þá fylgir það börnum í gegnum skólakerfið og út í samfélagið“ Innlent Tuttugu og fimm stúlkna saknað úr sumarbúðum vegna flóða Erlent Fleiri fréttir Kerecis bjargaði lífi skallaarnar í tæka tíð fyrir fjórða júlí Lögregla hleypti manni inn sem hafði læst sig úti Lítill munur á bitum bitmýs og lúsmýs Sex fluttir á sjúkrahús eftir umferðarslys í Hörgársveit Inga mundaði skófluna við Sóltún „Þá fylgir það börnum í gegnum skólakerfið og út í samfélagið“ Nýtt bankaráð Seðlabankans skipað Sósíalistum bolað úr Bolholti Sýknaður af kæru Samtakanna 78 um hatursorðræðu Lokametrar, bútasaumur og Starbucks Veiðigjaldið aftur í nefnd og viðræður komnar á lokametra Lára snýr sér að kynningarstörfum fyrir HR Bætti þúsund tonnum í strandveiðipottinn Skellt upp úr í þingsal þegar ráðherra reyndi að mynda hjarta Rúv vildi Ísraelsmenn burt en þeir sluppu með skrekkinn í bili Lögðu hald á mikið magn fíkniefna og fleiri milljónir Eiríkur, Eyvindur og Þorbjörg sækjast eftir dómaraskikkjunni Samfylking tekur aftur fram úr Sjálfstæðisflokki Skoða málið en hafa ekki tekið endanlega ákvörðun um aðgerðir Stór ferðahelgi framundan og bæjarhátíðir víða um land Skjálfti að stærð 3,6 í Bárðarbungu Þingmenn upplitsdjarfir Öðrum þeirra handteknu sleppt úr haldi Þokast í samkomulagsátt á þingi Sakfelldur en ekki gerð refsing fyrir að bana móður sinni Tveir handteknir eftir húsleit í Laugardal og Kópavogi Bandaríska sendiráðið elur á ótta við hælisleitendur og útlendinga Vonast til að samkomulag náist innan skamms, vonandi í dag Sambýliskonan sem sá allt og bróðirinn sem þekkti ekki fjölskylduna Engar fréttir af þinglokum en veiðigjöldin ekki á dagskrá í dag Sjá meira
„Íslenska er þjóðtunga Íslendinga og opinbert mál á Íslandi samkvæmt lögum um stöðu íslenskrar tungu og íslensks táknmáls,“ segir í inngangi greinargerðar þingsályktunartillögunnar. Sagt er að ekkert ákvæði um íslenska tungu sé að finna í stjórnarskrá landsins, en tilraunir hafi verið gerðar til að breyta því. Í frumvarpi Katrínar Jakobsdóttur til stjórnskipunarlaga sem ætlað var að breyta stjórnarskránni þannig að fjallað væri um íslenska tungu og táknmál í sérstakri grein, náði ekki fram að ganga. Greinin hefði hljóðað svo: „Íslenska er ríkismál Íslands og skal ríkisvaldið styðja hana og vernda.“ Í innganginum segir enn frekar: „Jákvætt viðhorf til tungumálsins er kjarni íslenskrar málstefnu og felur í sér viljann til þess að varðveita tungumálið en um leið að íslenska sé löguð meðvitað og skipulega að nýjum aðstæðum. Fjallað er um mikilvægi stuðnings við íslenska tungu í stjórnarsáttmála. Þar er lögð áhersla á að börn og ungmenni nýti tungumálið og stuðning við börn af erlendum uppruna og fjölskyldur þeirra. Íslenskan sé dýrmæt auðlind sem eigi að vera skapandi og frjór hluti af umhverfinu. Tekið er sérstaklega fram að huga þurfi að íslenskukennslu barna og ungmenna, fullorðinna innflytjenda og íslenskunema til að mæta breyttum aðstæðum í samfélaginu. Þá á áfram að vinna að því að styrkja stöðu íslenskunnar í stafrænum heimi með áherslu á máltækni.“ Starfstengt íslenskunám og bætt gæði kennslu fyrir innflytjendur Í tillögunni segir að aðgengi og fjölbreytni íslenskunáms fullorðinna innflytjenda verði aukin með eflingu starfstengdrar íslenskufræðslu og talþjálfunar samhliða starfi. Áhersla verði lögð á starfstengdan orðaforða á einstaklingsmiðaðan og sveigjanlegan hátt. Fyrirtæki geti sótt um stuðning til að útfæra íslenskunám á vinnustað og jafnframt verði metið á hvaða starfssviðum brýnust þörf sé fyrir aukna íslenskukunnáttu. Stjórnvöld vilja nú bæta aðgengi og fjölbreytni íslenskunáms innflytjenda. Þess er óskandi að þau láti kné fylgja kviði í þeim efnum að þessu sinni.Vísir/Einar Ljóst er að stjórnvöld vilja í orði kveðnu að minnsta kosti bregðast við bágri íslenskukunnáttu innflytjenda hér á landi, en mikil umræða hefur verið um þau mál síðustu vikur sérstaklega, eftir að fyrsta enskumælandi pólitíska ráð á landinu í Mýrdalshreppi hlaut samfélagsviðurkenningu Byggðastofnunar í ár. Vilja bregðast við stórauknu ensku máláreiti Sagt er að tæknibyltingar og samfélagsbreytingar undanfarinna áratuga hafi stóraukið enskunotkun og enskt máláreiti í íslensku samfélagi. Aukin enskunotkun í málumhverfi barna á máltökuskeiði sé líkleg til að valda breytingum á bæði formi íslenskunnar og notkun hennar og því þurfi að huga vel að málumhverfi barna og ungmenna. Stjórnvöld vilja að „greining verði gerð á umfangi og möguleikum fyrir aukna talsetningu og textun myndefnis á íslensku, með áherslu á börn og ungmenni og heyrnar- og sjónskerta, með það fyrir augum að setja á laggirnar sjóð sem styrki talsetningu og textun, svo sem á vegum framleiðenda, fjölmiðlaveitna og kvikmyndahúsa“. Framtíð máltækni og efling íslenskra máltækniinnviða eru einnig til nokkurs umtals í áætluninni. Þá er Lilja Dögg Alfreðsdóttir, flutningsmaður tillögunnar, nýkomin heim frá Bandaríkjunum þar sem hún fór fyrir íslenskri sendinefnd um máltækni. Mikil áhersla var þar lögð á að nýjasta tækni verði aðgengileg á íslensku, en sendinefndin fundaði stíft með hátæknifyrirtækjum á vesturströnd Bandaríkjanna sem eru leiðandi í framleiðslu á eftirsóknarverðum hugbúnaði. Lilja segir í tilkynningu að í mörg horn sé að líta þegar komi að viðhaldi og þróun íslenskunnar. Íslendingar verði að hafa tæknina með sér í liði til þess að geta þróað tungumálakennslu og gert hana aðgengilega. Lilja fór fyrir íslenskri sendinefnd um máltækni sem fundaði stíft með hátæknifyrirtækjum í Bandaríkjunum í síðustu viku.Aldís Pálsdóttir Meðal lykilaðgerðanna sem samþykktar voru eru: Starfstengt íslenskunám fyrir innflytjendur samhliða vinnu Bætt gæði íslenskukennslu fyrir innflytjendur Virkjun Samevrópska tungumálarammans Fjarnám í íslensku á BA-stigi Sameiginlegt fjarnám í íslensku sem öðru máli Háskólabrú fyrir innflytjendur Viðhorf til íslensku Mikilvægi lista og menningar Aukin talsetning og textun á íslensku Íslenskugátt Öflug skólasöfn Vefgátt fyrir rafræn námsgögn Samræmt verklag um móttöku, kennslu og þjónustu Efling íslenskuhæfni starfsfólks í leik- og grunnskólum og frístundastarfi Samþætting íslensku og erlendra móðurmála á fagtengdum grunnnámskeiðum starfsfólks í heilbrigðis-, félags- og umönnunargreinum Framtíð máltækni Íslenska handa öllum Íslenska er sjálfsagt mál Starfsþróun og hæfni þeirra sem kenna íslensku sem annað mál Aðgerðaráætlunina í heild sinni má finna á vef Alþingis, sem og allar umræður um hana og umsagnir.
Íslensk tunga Alþingi Innflytjendamál Ríkisstjórn Bjarna Benediktssonar (2024) Máltækni Tengdar fréttir Segir nauðsynlegt að efla íslenskukennslu fyrir innflytjendur Framkvæmdastjóri Samtaka iðnaðarins segir erlent vinnuafl nauðsynlegt til þess að sinna megi þeim stöfum sem skapist þegar þjóðin eldist og færri verða á vinnumarkaði. Eiríkur Rögnvaldsson, prófessor emeritus í íslenskri málfræði segir bráðnauðsynlegt að efla íslenskukennslu fyrir þá sem komi erlendis frá til landsins og vilji vinna. Hann hafi áhyggjur af íslensku máli. 4. september 2022 00:22 Mest lesið Sex fluttir á sjúkrahús eftir umferðarslys í Hörgársveit Innlent Kerecis bjargaði lífi skallaarnar í tæka tíð fyrir fjórða júlí Innlent Lítill munur á bitum bitmýs og lúsmýs Innlent Minnst þrettán látnir og tuttugu barna saknað eftir flóð í Texas Erlent Sósíalistum bolað úr Bolholti Innlent Lögregla hleypti manni inn sem hafði læst sig úti Innlent Nýtt bankaráð Seðlabankans skipað Innlent Sambýliskonan sem sá allt og bróðirinn sem þekkti ekki fjölskylduna Innlent „Þá fylgir það börnum í gegnum skólakerfið og út í samfélagið“ Innlent Tuttugu og fimm stúlkna saknað úr sumarbúðum vegna flóða Erlent Fleiri fréttir Kerecis bjargaði lífi skallaarnar í tæka tíð fyrir fjórða júlí Lögregla hleypti manni inn sem hafði læst sig úti Lítill munur á bitum bitmýs og lúsmýs Sex fluttir á sjúkrahús eftir umferðarslys í Hörgársveit Inga mundaði skófluna við Sóltún „Þá fylgir það börnum í gegnum skólakerfið og út í samfélagið“ Nýtt bankaráð Seðlabankans skipað Sósíalistum bolað úr Bolholti Sýknaður af kæru Samtakanna 78 um hatursorðræðu Lokametrar, bútasaumur og Starbucks Veiðigjaldið aftur í nefnd og viðræður komnar á lokametra Lára snýr sér að kynningarstörfum fyrir HR Bætti þúsund tonnum í strandveiðipottinn Skellt upp úr í þingsal þegar ráðherra reyndi að mynda hjarta Rúv vildi Ísraelsmenn burt en þeir sluppu með skrekkinn í bili Lögðu hald á mikið magn fíkniefna og fleiri milljónir Eiríkur, Eyvindur og Þorbjörg sækjast eftir dómaraskikkjunni Samfylking tekur aftur fram úr Sjálfstæðisflokki Skoða málið en hafa ekki tekið endanlega ákvörðun um aðgerðir Stór ferðahelgi framundan og bæjarhátíðir víða um land Skjálfti að stærð 3,6 í Bárðarbungu Þingmenn upplitsdjarfir Öðrum þeirra handteknu sleppt úr haldi Þokast í samkomulagsátt á þingi Sakfelldur en ekki gerð refsing fyrir að bana móður sinni Tveir handteknir eftir húsleit í Laugardal og Kópavogi Bandaríska sendiráðið elur á ótta við hælisleitendur og útlendinga Vonast til að samkomulag náist innan skamms, vonandi í dag Sambýliskonan sem sá allt og bróðirinn sem þekkti ekki fjölskylduna Engar fréttir af þinglokum en veiðigjöldin ekki á dagskrá í dag Sjá meira
Segir nauðsynlegt að efla íslenskukennslu fyrir innflytjendur Framkvæmdastjóri Samtaka iðnaðarins segir erlent vinnuafl nauðsynlegt til þess að sinna megi þeim stöfum sem skapist þegar þjóðin eldist og færri verða á vinnumarkaði. Eiríkur Rögnvaldsson, prófessor emeritus í íslenskri málfræði segir bráðnauðsynlegt að efla íslenskukennslu fyrir þá sem komi erlendis frá til landsins og vilji vinna. Hann hafi áhyggjur af íslensku máli. 4. september 2022 00:22